2. Definicja i typy odporności. Antygen, immunoglobuliny, dopełniacz. Reakcja antygen-przeciwciało.

Question 1

Mechanizmy odporności wrodzonej

Answer 1

1. Bariery anatomiczne: skóra i złuszczający się naskórek, wydzielina łojowo-potowa (nienasycone kwasy tłuszczowe), nabłonki z rzęskami
   Wydzieliny: defensyny, ślina i łzy (lizozym, histatyny)
   kwaśne pH żołądka, białka A i D surfaktantu
2. Odruchy obronne: kichanie, kaszel, wymioty, ruchy perystaltyczne jelit
3. Pozakomórkowe białka antygenowo nieswoiste w krążeniu:
   dopełniacz (i jego 3 sposoby aktywacji) i białka ostrej fazy o działaniu przeciwzapalnym
4. Proces fagocytozy (zarówno nieswoistej jak i ułatwionej) przez komórki żerne: makrofagi, monocyty, granulocyty
5. Mechanizmy bójcze w fagocytach (tlonowe i nietlenowe)
6. Działalność limfocytów NK
7. Naturalna flora bakteryjna

Question 2

rola białek A i D surfaktantu

Answer 2

w pęcherzykach płucnych opsonizują antygeny

Question 3

Jak naturalna flora bakteryjna wpływa na odporność nieswoistą?

Answer 3

utrzymują właściwe pH

wydzielają naturalne antybiotyki (np. kolicynę)

Question 4

Cechy antygenu

Answer 4

Immunogenność - zdolność do wywołania reakcji immunologicznej z wytworzeniem przeciwciał specyficznych dla danego antygenu w odpowiedzi humoralnej lub uczulonych receptorów TCR w odpowiedzi komórkowej

Antygenowość - zdolność do bycia rozpoznanym przez swoisty produkt wywołanej reakcji immunologicznej humoralnej - przeciwciało lub komórkowej - TCR na limfocycie T

Question 5

definicja haptenu

Answer 5

hapten - substancja drobnocząsteczkowa, posiadająca cechy antygenowości, ale nie posiadająca cechy immunogenowości.
Po połączeniu z białkowym nośnikiem nabiera cech immunogenowości, zyskując działanie pełnoprawnego antygenu.

Question 6

Rodzaje determinant białkowych antygenu

Answer 6

Determinanty sekwencyjne - determinanta złożona z kilku ułożonych obok siebie aminokwasów na łańcuchu polipeptydowym.
Rozpoznawane ZARÓWNO PRZEZ LIMFOCYTY T JAK I B

Determinanty przestrzenne - zbudowane z kilku aminokwasów ułożonych obok siebie na jednej nici, ale zwiniętej lub na dwóch niciach położonych blisko siebie.
Rozpoznawane TYLKO PRZEZ LIMFOCYTY B.

Question 7

Antygeny heterofilne - definicja plus przykłady

Answer 7

Antygeny heterofilne to takie, które występują u odległych od siebie filogenetycznie gatunków.
Przykłady:
Antygen Forssmana - występujący na krwinkach czerwonych koni, myszy, psów ORAZ różnych bakterii
Antygen krwinkowy B ORAZ antygen niektórych szczepów E. Coli
Antygen krwinkowy A ORAZ antygen otoczkowy dwoinek zapalenia płuc typu XIV.

Question 8

Czym jest antydeterminanta? Gdzie się znajduje?

Answer 8

jest to miejsce na cząsteczce przeciwciała które zdolne jest do związania antygenu. Znajduje się ono w części zmiennej przeciwciała, we fragmencie Fab.

Question 9

Fragmenty Fab i Fc - skąd skróty

Answer 9

Fragment Fab - Antigen Binding Fragment - część przeciwciała odpowiedzialna za wiązanie antygenu. Została nazwana w ten sposób na podstawie jej zdolności do wiązania nawet w formie wyizolowanej.

Fragment Fc - crystallising fragment - część przeciwciała zdolna do krystalizacji w formie izolowanej.

Question 10

Przykłady białek z nadrodziny immunoglobulin

Answer 10

• receptory limfocytów T i B
• receptory Fc
• białka różnicujące CD3, CD4, CD8
• antygeny MHC
• receptory dla interleukin
• receptory adhezyjne

Question 11

funkcja immunologiczna fragmentu Fab

Answer 11

• część nadzmienna - determinacja cechy powinowactwa przeciwciała; siły wiązania determinanty z antydeterminantą

część stała - stabilizacja wiązania przeciwciała z antygenem

Question 12

cechy przeciwciała

Answer 12

powinowactwo - siła wiązania epitopu z antydeterminantą

wartościowość - ilość miejsc wiążących determinantę antygenu

Obie wpływają na ZACHŁANNOŚĆ i determinują trwałość powstającego kompleksu immunologicznego

Question 13

Funkcje immunologiczne fragmentu Fc

Answer 13

1. odpowiada za CYTOFILNOŚĆ przeciwciał - fragment FcIg łączy się z receptorem FcR na powierzchni komórek
2. Fc warunkuje transport przeciwciał monomerycznych przez łożysko
3. odpowiada za reakcję cytotoksyczności komórkowej zależnej od przeciwciał (ADCC)
4. w Fc zlokalizowane są fragmenty węglowodanowe odpowiedzialne za ładunek i rozpuszczalność przeciwciał.
5. Fc odpowiada za właściwy metabolizm przeciwciał - warunkuje okres półrozpadu.
6. Tu znajduje się receptor dla dopełniacza.

Question 14

IgG - krótki opis

Answer 14

Główne przeciwciała odpowiedzi wtórnej centralnego systemu odpornościowego - we krwi i płynach ustrojowych (bo na śluzówkach IgA). W ich obrębie znajdują się przeciwciała dwuwartościowe, chociaż rzadko zdarzają się tzw. niekompletne - jednowartościowe.
Należą do nich przeciwciała przeciw czynnikowi Rh, występującemu na erytrocytach człowieka.
Należą do nich 4 podklasy:
IgG1 i IgG3 aktywują układ dopełniacza, IgG2 słabo, IgG4 wcale.

WYKRYWANE SĄ TZW. ODCZYNEM COOMBSA

Question 15

IgD - krótki opis

Answer 15

Mało poznane przeciwciała receptorowe, występujące na powierzchni limfocytów B

Question 16

IgE - krótki opis

Answer 16

Tzw. reaginy.
Opłaszczają one bazofile oraz mastocyty.
Są wysoce cytofilne i odpowiadają za reakcję anafilaktyczną.

Question 17

IgA - krótki opis

Answer 17

Dwie podklasy:

IgA1 - niewielka grupa przeciwciał monomerycznych występujących w krążeniu.

IgA2 - ważniejsza grupa przeciwciał - główne przeciwciała wtórnej odpowiedzi śluzówkowej systemu MALT.
W budowie dimeru wyróżnić można 2 monomery wraz z czynnikami sekrecyjnymi SC, połączone łańcuchem J.

Ważne - IgA oprócz śluzówek wytwarzany jest dodatkowo przez gruczoł mleczny.

Question 18

Rola łańcucha J w IgA

Answer 18

receptor transcytozy przy transporcie przeciwciał przez nabłonek

Question 19

rola czynnika sekrecyjnego SC w IgA

Answer 19

naturalny inhibitor proteaz

Question 20

IgM - krótki opis

Answer 20

Główne ciała pierwotnej fazy odpowiedzi humoralnej.
Pentamery, lub rzadziej heksamery połączone łańcuchami J. Są mało swoiste, ale wielowartościowe.
Występują na śluzówkach i w krążeniu, dodatkowo są receptorami powierzchniowymi limfocytów B.
Aktywują układ dopełniacza.

Question 21

Czym jest IZOTYPIA?

Answer 21

Różnice w budowie części stałych łańcuchów ciężkich i lekkich immunoglobulin.
Potocznie mówiąc KLASY PRZECIWCIAŁ różnią się IZOTYPOWO ponieważ mają odmienne łańcuchy ciężkie immunoglobulin.
Izotypy to klasy, podklasy, typy i podtypy IMMUNOGLOBULIN.

Question 22

czym jest ALLOTYPIA

Answer 22

wynikająca ze zmienności genetycznej różnica dwóch immunoglobulin w zaledwie kilku aminokwasach w części stałej łańcucha ciężkiego i lekkiego.
Osobniki tego samego gatunku mają allotypowe zmienności w cząsteczkach tych samych klas immunoglobulin.

Question 23

Czym jest IDIOTYPIA

Answer 23

Odmienność dwóch przeciwciał tej samej klasy różniących się w zakresie części zmiennej - antydeterminanty.
Za przykład posłużyć mogą 2 przeciwciała tej samej klasy skierowane przeciw różnym determinantom antygenowym.

Question 24

Funkcje przeciwciał

Answer 24

1. Neutralizują antygeny - niszczą patogeny
2. Opsonizują patogeny
3. detoksykują - wiążą i metabolizują toksyny patogenów.
4. WIĄŻĄ DOPEŁNIACZ

Question 25

Antysurowica - definicja

Answer 25

Antysurowica to surowica zawierająca przeciwciała przeciw wszystkim składnikom surowicy.

Question 26

Surowica antyglobulinowa - definicja

Answer 26

Zawiera przeciwciała przeciw wszystkim immunoglobulinom, również tym niekompletnym.

Question 27

Przeciwciało anty-Ig

Answer 27

Przeciwciało skierowane przeciw konkretnej immunoglobulinie, np. przeciwciało anty-IgM

Question 28

Rodzaje surowic ze względu na ich pochodzenie

Answer 28

Surowica ksenogeniczna - surowica pochodzenia odzwierzęcego, może zostać podana tylko raz od konkretnego gatunku.
Trwałość przeciwciał ksenogenicznych w ustroju wynosi od kilku do kilkunastu dni.
Mogą wywołać skutki uboczne w postaci choroby posurowiczej po pierwszym podaniu lub wstrząsu anafilaktycznego po ponownym podaniu.

Surowica izogeniczna - surowica pochodząca z osocza osoby uodpornionej.
Są bezpieczne. Odpowiedź immunologiczna przeciw idio- i allotypom rozwija się bardzo powoli.
Czas przetrwania takich przeciwciał w ustroju wynosi powyżej trzech tygodni z powodu ich długiego czasu półtrwania.

Question 29

gamma-globulina ludzka - definicja, zastosownie

Answer 29

Frakcja gamma-globulin surowicy ludzkiej.
Zawiera przeciwciała przeciw różnym drobnoustrojom.
Jest wysoce nieswoista, gdyż pobierana jest od osób zdrowych.
Poziom przeciwciał jest jednak wystarczający aby mogły być stosowane profilaktycznie przypadku możliwości kontaktu z patogenem (wirusowe zapalenie wątroby, odra, różyczka)

Question 30

Jak powstają przeciwciała monoklonalne?

Answer 30

1. Następuje fuzja komórek szpiczaka i uczulonych limfocytów B.
   Komórki szpiczaka muszą mieć dwie szczególne właściwości - muszą być niezdolne do wytwarzania przeciwciał i muszą mieć defekt kodowania enzymu niezbędnego do życia.
2. w podłożu znajdują się substancje wspomagające fuzję, jak glikol etylenowy czy lizolecytyna.
3. komórki szpiczaka które nie uległy fuzji giną z powodu defektu enzymatycznego, a niesfuzjowane limfocyty B z powodu braku czynników wzrostowych w tym środowisku.
4. po pozostaniu samych hybryd zawiesina jest rozcieńczana i selekcjonowana tak, aby uzyskać pojedyncze hybrydy w oddzielnych naczyńkach.
5. Następuje proliferacja.
   Pojedyncza hybrydoma produkuje jeden rodzaj przeciwciał monoklonalnych.

Question 31

Przeciwciała chimeryczne

Answer 31

Część stała pochodzi od genomu ludzkiego, część zmienna od myszy

Question 32

Przeciwciała humanizowane

Answer 32

Część stała i zmienna pochodzi od człowieka, część nadzmienna od myszy

Question 33

Przeciwciała o podwójnej swoistości

Answer 33

Mogą zostać wykorzystane przy leczeniu np. chorób nowotworowych.
Jedna część łączy się z komórką nowotworową, a druga połączona jest z lekiem.
Można je uzyskać przy pomocy podwójnych hybrydom (kwadroma - hybryda dwóch hybrydom)

Question 34

Zastosowanie przeciwciał monoklonalnych

Answer 34

• przyłączenie toksyn (1 cząsteczka toksyny jest w stanie zabić komórkę nowotworową, gdy leku może być potrzeba ich nawet tysiące)
• znakowanie radioaktywne (lokalizacja i niszczenie nowotworów)
• przyłączenie enzymów uczynniających lek
• oznaczanie wzoru antygenowego przeszczepów
• walka z odrzucaniem przeszczepu / autoimmunizacją

Question 35

Aktywność biologiczna składników dopełniacza

C3a, C3b, C5a

Answer 35

C3a - anafilatoksyna, chemotaksja

C3b - ADHERENCJA IMMUNOLOGICZNA, opsonizacja bakterii (słaba promocja fagocytozy z udziałem receptora C3R), wsparcie przeciwciał indukcji fagocytozy

C5a - anafilatoksyna i chemotaksja, zamknięcie światła naczyń, AGREGACJA GRANULOCYTÓW

Question 36

droga klasyczna aktywacji kaskady dopełniacza

Answer 36

Do fragmentu Fc przeciwciała przyłącza sie składnik C1 układu dopełniacza.
Zostaje on aktywowany, następuje kaskadowa aktywacja C4, C2, C3, C5, C6, C7, C8, C9

Question 37

droga lektynowo-mannozowa aktywacji kaskady dopełniacza

Answer 37

Następuje poprzez aktywację na powierzchni patogenu czynnika MBL (mannose-binding lectin) który po aktywacji spełnia funkcję składnika C1 układu dopełniacza.
Drogę tą zainicjować mogą również białka surfaktantu A i D, białko C-reaktywne wiążące fosforylocholinę i niektóre polianiony, jak DNA, heparyna.

Question 38

droga alternatywna aktywacji kaskady dopełniacza

Answer 38

poprzez stymulację endotoksynami bakteryjnymi, czynnikami obecnymi w ścianie komórkowej drobnoustroju, zagregowanymi Ig (poprzez fragment Fab) składnik C3 ukł. dopełniacza zostaje aktywowany, następuje kaskada C5-> C9.
Najstarsza filogenetycznie i najszybciej działająca droga aktywacji.

Question 39

Jakie komórki zalicza się do komórek wartowniczych?

Answer 39

• komórki dendrytyczne
• makrofagi tkankowe
• komórki tuczne

Question 40

Dwa mechanizmy neutrofilów do wychwytu patogenów

Answer 40

fagocytoza

NET

Question 41

Z czego składa się NET?

Answer 41

• DNA, histony
• elastaza neutrofilowa
• mieloperoksydaza (MPO)

Question 42

Co wykrywa odczyn Coombsa?

Answer 42

Obecność przeciwciał niekompletnych