2 manieren waarop geneesmiddelen werken
- receptorstimulatie: agonisten
- receptorblokkade: antagonisten
receptorstimulatie en receptorblokkade
- agonist bindt aan receptor > effect
- antagonist bindt aan receptor (door affiniteit) > agonisten kunnen niet meer op receptor binden > geen effect
wat is er bijzonder aan antagonist
agonist kan aan meerdere soorten receptoren binden
meeste receptoren zijn …
andere receptoren zijn …
- G-eiwit gekoppelde receptoren met 7 transmembraangebieden: agonist bindt > conformatieverandering > G-eiwit kan binden [msec]
- ionkanalen, bestaan uit verschillende subunits: agonist bindt > conformatieverandering > ionkanaal permeabel [sec]
- kinase-gekoppelde receptoren: via fosforylatie van eiwitten [min]
- gentranscriptiereceptoren: nucleaire receptoren, via eiwitsynthese [hr]
stof D bij 50% receptorbezetting geldt... affiniteit = KD agonist = KD antagonist =
KD = [D]
-log [D]
KA
KB
volle en partiële agonist
hoe ziet grafiek (bezetting, effect) eruit?
- maximaal effect op een punt waarbij nog niet alle receptoren bezet zijn
grafiek degressief stijgend en al voor maximale bezetting bereikt het 100% - alle receptoren bezet, maar maximale effect is nog steeds niet bereikt
grafiek normaal stijgend en bereikt 100% niet bij maximale bezetting
receptor uit zichzelf actief: welke agonist hoort hierbij
inverse agonist: bindt aan receptor en zorgt dat de eigen activiteit geremd wordt
effectiviteit
potentie
- hoe hoog de curve komt = Emax = maximale effect
- of curve verder naar links of rechts ligt = pEC50 = - log EC50 (of pD2)
typen antagonisme
- chemisch: ene stof neutraliseert werking andere stof
- farmacokinetisch: stof die afbraak van andere stof versnelt
- receptorblokkade
- niet competitief
- fysiologisch: 2 stoffen die via eigen receptor tegengesteld effect geven
reversibel
irreversibel
competitief
- antagonist kan binden en weer los
- antagonist kan binden niet meer los
- antagonist competitie met agonist om zelfde bindingsplaats
grafiek reversibel competitief antagonisme
horizontaal parallel
grafiek irreversibel competitief antagonisme
begint op zelfde punt, daarna verticaal parallel per tijd