doel van hemostase
stoppen van bloeding na een trauma
belang vaatwand bij hemostase
beschermlaag tussen bloed en weefsel eronder
in weefsel stolfactoren
bloed in contact met weefsel > stolling
dus endotheel barriere om stolling rustig te houden
2 rollen endotheel
- anticoagulante rol
barriere tussen bloedstroom en subendotheel (collageen)
productie van remmers van stolling, zoals trombomoduline, TFPI - procoagulante rol
secretie van von willebrand factor
rol vaatwand na trauma
vasoconstrictie > verkleinen oppervlakte wond
primaire hemostase
- wat houdt het in
- wat is hiervoor nodig en waar komt dit vandaan
- bloedplaatjesplug vormen
- bloedplaatjes/trombocyten uit megakaryocyten in beenmerg
- hoeveel trombocyten per liter bloed
- bij hoeveel per liter ga je spontaan bloeden
- 150-350 miljard
- minder dan 10 miljard
verandering rustende > geactiveerde trombocyt
vorm verandert: oppervlakte vergroting en beter in staat om aan elkaar en aan vaatwand te plakken
hoe wordt trombocyt geactiveerd
agonisten nodig
trombocyt heeft receptoren op celmembraan
receptoren hebben eigen agonisten
von willebrand factor
- opgeslagen in …
- wanneer komt deze vrij
- belangrijkste functies
- endotheel, komt vrij bij schade endotheel
1. adhesie en aggregatie trombocyten (lijm)
2. dragereiwit voor FVIII > FVIII langer in bloedbaan
als mensen geen von willebrand factor hebben, dan …
FVIII lager, heeft niks om aan vast te grijpen > sneller opgeruimd door lichaam > bloedingsneiging
wat doen von willebrand factor bij vaatwandbeschadiging
vwf strekt zich uit > bloedplaatjes plakken hieraan vast > bloedplaatjesprop
als mensen te veel aan trombocyten of von willebrand factor hebben, dan …
meer kans op hart- en vaatziekten
wat houdt secundaire hemostase in
versteviging van trombocytenplug door vorming van fibrinedraden/fibrinenetwerk
secundaire hemostase wordt aangezet als
bloed in contact met tissue factor, onder endotheel
stollingsfactoren aangemaakt in
lever
hoe worden stollingsfactoren actief gemaakt
calcium en fosfolipiden (aan opp bloedplaatje)
aantal stollingsfactoren hebben … nodig om door lever gemaakt te maken
vitamine K
hoe begint secundaire hemostase
7 > 5+10 alleen en 8+9 (boven) > 5+10 (onder) > trombine > fibrine als er eenmaal klein beetje stolling is > lichaam maakt in korte tijd veel fibrine: trombine > 11 > 8+9 > 5+10
hoe wordt stolling stopgezet
remmers nodig: anti-trombine, protein S, APC
fibrinolyse
afbraak fibrine door plasmine in fibrine degradatie producte aka D-dimeren
afwijkingen bloedstoling
blauwe plekken gewrichtsbloedingen bloedingen naar operaties/kiesextracties slijmvliesbloedingen menorragie (menstruatie) petechien (puntbloedingen, tekort trombocyten) lang bloeden wondjes (15+ min)
wat meten om te onderzoeken of primaire hemostase goed functioneert
- willebrand: hoeveelheid en werking
- trombocyten: aantal en functie
wat meten om te onderzokeen of primaire hemostase goed functioneert
- leverfuncties
- vitamine K
- vorming van fibrine door stollingsfactoren; PT en aPTT
PT
protrombinetijd
TF aan bloed toegevoegd > tijd meten waarin er fibrine is
aPTT
tijd gemeten waarin “loop” fibrine vormt
PT te lang; wat is er aan de hand
tekort F7
aPTT te lang; wat is er aan de hand
tekort F8-9-11-12
12 klinisch niet relevant
PT en aPTT te lang; wat is er aan de hand
lever doet het niet goed of massaal bloedverlies
stoornissen in primaire hemostase
- verworven
- aangeboren
- trombocytopathie (ziek), trombopenie (weinig)
- ziekte van von willebrand
stoornissen in secundaire hemostase
- verworven
- aangeboren
- medicatie, vitK deficiëntie, leverfalen
- hemofilie
2 soorten hemofilie
spontane bloedingsneiging als..
- tekort F8; hemofilie A
- tekort F9; hemofilie B
.. je een stollingsfactor helemaal mist
symptomen hemofilie
gewichtsbloedingen spier hersen na operaties en kiesextracties na prikken
gevolg van gewrichtsbloeding
gewrichtsschade
behandeling hemofilie
F8 of F9 toedienen
iv: verpleegkundigen, ouders, zelf
- profylactisch, teer voorkoming bloedingen
- therapeutisch, bij bloedingen
trombus arterie
wat is er aan de hand
behandeling
voorbeelden
- bloedplaatjes stollen
- trombocyten aggregatie remmers; blokkeren receptor van trombocyt
- hart/herseninfarct
trombus vene
wat is er aan de hand
behandeling
voorbeelden
- fibrinedraden stollen
- vitamine K antagonisten, DOAC’s
- trombosebeen/arm, longembolie
