All Flashcards
(63 cards)
sofista
- «w starożytnych Atenach: (wędrowny) nauczyciel z grupy filozofów przygotowujących obywateli do życia publicznego przez nauczanie retoryki, polityki, filozofii i etyki»
- «człowiek dowodzący nieprawdziwych tez za pomocą fałszywych argumentów»
sekularyzacja
Zespół działań zmierzający do znacznego ograniczenia lub wręcz całkowitego wyeliminowania roli religii w społeczeństwie
swołocz
posp. pogard. ktoś podły, zasługujący na pogardę,
reg. białost. łobuz, drań
posp. pogard. zbiorowo o ludziach budzących odrazę swoim zachowaniem lub wyglądem
hedonizm
(gr. ἡδονή hedone – „przyjemność, rozkosz”)
pogląd, doktryna, uznająca przyjemność, rozkosz za najwyższe dobro i cel życia, główny motyw ludzkiego postępowania.
nihilizm
(od łac. nihil – nic)
wieloznaczny termin filozoficzny, którego kluczowym pojęciem jest negacja. Różne formy nihilizmu odpowiadają różnym działom filozofii, takim jak epistemologia, ontologia, aksjologia czy filozofia polityki.
filantropia
(stgr. φιλανθρωπία philanthrōpia – dobroczynność, życzliwość; φιλάνθρωπος philánthrōpos – kochający ludzkość)
formalne i nieformalne działania osób oraz grup, instytucji i przedsiębiorstw, nakierowane na zaspokojenie potrzeb jednostek, wspólnot oraz społeczności lokalnych w wymiarach: materialnym, duchowym i moralnym oraz mające na celu kultywowanie tradycji, jak również reformy i zmiany społeczne.
pretensjonalny
- «zachowujący się sztucznie, krygujący się»
- «zbyt wyszukany, świadczący o złym guście»
protekcjonalny
«traktujący innych z wyższością i pobłażliwą przychylnością; też: świadczący o takim traktowaniu»
guwernantka
nauczycielka domowa, czasem pełniąca również rolę ochmistrzyni; męski odpowiednik tego pojęcia to guwerner lub guwernant. W Polsce guwernantkom powierzano zazwyczaj naukę i wychowanie młodszych dzieci, w wieku przedszkolnym.
synestezja
stan lub zdolność, w której doświadczenia jednego zmysłu (np. wzroku) wywołują również doświadczenia charakterystyczne dla innych, na przykład odbieranie niskich dźwięków wywołuje wrażenie miękkości, barwa niebieska odczuwana jest jako chłodna, obraz litery lub cyfry budzi skojarzenia kolorystyczne itp.
perystaltyka
aktywność motoryczna w przewodzie pokarmowym, która powoduje przesuwanie pokarmu z przełyku aż do jego końcowego odcinka, czyli odbytnicy. Potocznie mianem perystaltyki określa się czasem wyłącznie ruchy perystaltyczne w jelicie.
almanach
rocznik zawierający zebrane artykuły i informacje z jakiejśdziedziny)
kolektywizm
sposób gospodarowania oparty na wspólnej własności środków produkcji; też: pogląd uzasadniający celowość takiego sposobu gospodarowania
zasada zbiorowej pracy i wspólnej własności, propagowana i praktykowana w krajach komunistycznych
w metodologii nauk społecznych: pogląd przeciwstawny indywidualizmowi, traktujący zbiorowość jako elementarną jednostkę społeczną
bałwochwalstwo, idolatria
grzech w religiach abrahamowych, polegający w podstawowym znaczeniu na oddawaniu czci wizerunkom bogów czy bóstw – bałwanom, idolom. W szerszym znaczeniu bałwochwalstwem może być także np. przywiązywanie nadmiernej wagi do spraw doczesnych kosztem Boga.
poufale
odnoszący się do kogoś w sposób bezceremonialny, swobodny
będący wyrazem zażyłości
cynizm
postawa etyczna, charakteryzująca się nieuznawaniem i podważaniem wartości i norm obowiązujących w danym środowisku
transgresja
w psychologii i filozofii, przekraczanie granic biologii, osobowości, granic społecznych oraz norm społecznych, zwłaszcza moralnych
kubatura brutto budynku
objętość budynku
anhedonia
brak lub utrata zdolności odczuwania przyjemności (zarówno zmysłowej, cielesnej, jak i emocjonalnej, intelektualnej czy duchowej) i radości
coda, koda
(z języka wł., w dosłownym tłumaczeniu: ogon)
zakończenie utworu muzycznego
anachronizm
sposób wysłowienia niedopasowany do opisywanego w utworze czasu historycznego. Jest to też pojawienie się w tekście przedmiotów, osób, nienależących do opisywanej przez autora epoki lub czasów.
harlekin, harlequin
powieść o tematyce miłosnej, pozbawiona wartości artystycznych
egalitaryzm
(od fr. égalitairé – dążący do równości) – pogląd społeczno-polityczny uznający za podstawę sprawiedliwego ustroju społecznego zasady całkowitej równości między ludźmi pod względem ekonomicznym, społecznym i politycznym (przeciwieństwo elitaryzmu)
triumwirat
zgromadzenie złożone z trzech osób (z łaciny trium viri – trzech mężów) mające na celu wykonanie określonych zadań