Badanie Moczu Flashcards
(94 cards)
1
Q
mocz musi trafić do laboratorium w ciągu ilu godzin?
A
max. 3
2
Q
właściwości fizyczne moczu
A
- barwa
- przejrzystość
- ciężar właściwy
- objętość
- zapach
3
Q
słomkowożółta barwa moczu zależy od
A
urochromu
4
Q
czerwono-różowy mocz
A
- krew (erytrocyty/hemoglobina)
- mioglobina
- barwiki z diety
a) buraki ćwikłowe
b) rabarbar
c) marchew
d) wiele leków
5
Q
brązowy mocz
A
- bilirubina
- hemoglobina
- związki porfirynowe
6
Q
purpurowo-czerwony mocz
A
żółtaczka przy nadmiarze alkoholu(?)
7
Q
intensywnie żółty mocz
A
- wit. B12
2. fenacetyna
8
Q
pomarańczowy mocz
A
- silnie zagęszczony
- bilirubina
- karoteny
- rifampicyna
9
Q
brunatny/czarny mocz
A
- alkaptonuria
- zatrucie fenolem
- porfiria
- pozajelitowe podawanie preparatów żelaza
- lewodopa
10
Q
niebieski mocz
A
- błękit metylenowy (?)
2. zakażenie pałeczką ropy błękitnej
11
Q
ceglasty mocz (+osad)
A
moczany bezpostaciowe
12
Q
zmętnienie i osad w moczu są najczęściej wynikiem obecności:
A
- elementów morfotycznych (nabłonki, erytrocyty, leukocyty)
- bakterii w dużej ilości
- śluzu
- tłuszczy (mleczny wygląd)
13
Q
ciężar właściwy moczu zależy od
A
- wydalonych substancji (Na+, K+, mocznik)
2. wydalonej wody
14
Q
prawidłowy ciężar właściwy moczu
A
1015-1030 g/l
15
Q
mocz o za DUŻYM ciężarze właściwym może wystąpić w sytuacji:
A
- nadmiernej ilości glukozy/białka w moczu
- przyjmowania niektórych leków
- spadku diurezy (np. odwodnienie)
- przyjęcia środka cieniującego
16
Q
mocz o za MAŁYM ciężarze właściwym może wystąpić w sytuacji:
A
- przewlekłej niewydolności nerek
- moczówki prostej
- wzroście diurezy (np. wypicie dużej ilości płynów)
- przyjmowania diuretyków
17
Q
prawidłowa osmolarnośćmoczu
A
400-1100 mOsm/kg H2o
18
Q
izostenuria to
A
stan oddawania moczu o ciężarze właściwym 1010-1012 g/l w ciągu dwóch kolejnych dób. jest to ciężar odbiałczonego osocza (nerki nie sąw stanie zagęszczać/rozcieńczać moczu)
19
Q
urometr służy do
A
badania ciężaru właściwego moczu (metoda fizyczna)
20
Q
badanie ciężaru właściwego moczu można podzielić ze względu na metodę na:
A
- fizyczne - badanie urometrem
2. chemiczne (enzymatyczne) - badanie paskami testowymi (ocena zmiany stałej dysocjacji związków jonowych w moczu)
21
Q
wpływ na metodę chemiczną (enzymatyczną) pomiaru ciężaru właściwego moczu mają:
A
- białko, ciała ketonowe (zawyżająciężar właściwy moczu)
2. glukoza, zasadowe pH, mocznik (zaniżają)
22
Q
owocowy zapach moczu:
A
ciała ketonowe (aceton - kwasica m e t a b o l i c z n a )
23
Q
amoniakowy zapach moczu:
A
zakażenie Proteus vulgaris
24
Q
gnilny zapach moczu:
A
- ropomocz
2. masywne zakażenie bakteryjne
25
mysi zapach moczu:
fenyloketonuria
26
choroba syropu klonowego inaczej
leucynoza (we krwi/moczu i in.)
27
dzienna objętość moczu
600-2500 ml/d (gł. 1000-1500 ml/d)
28
minimalna dobowa objętość moczu potrzebna do wydalenia produktów przemiany materii to:
400-500 ml/d
29
dzienna objętość moczu zależy m.in. od
1. diety (np. bogatobiałkowa zakwasza mocz, zwiększając jego objętość dobową)
2. podaży płynów
3. utraty płynów drogami pozanerkowymi
4. stopnia wydolności nerek
5. wieku
6. stanu psychicznego (np. polidypsja psychogenna)
30
przyczyną poliurii może być
1. cukrzyca
2. moczówka prosta
3. marskość nerek
4. stadium III ostrej niewydolności nerek (stadium wielomoczu)
31
poliuria to dobowa objętość moczu
>2500 ml/d
32
oliguria to dobowa objętość moczu
<400-500 ml/d
33
anuria to dobowa objętość moczu
<100 ml/d
34
właściwości chemiczne moczu zawierają m.in. s
1. stężenie jonów wodorowych (pH)
2. stężenie glukozy
3. stężenie ciał ketonowych
4. stężenie białka
5. stężenie urobilinogenu
6. stężenie bilirubiny
7. stężenie azotynów
35
prawidłowe pH moczu to
5,5 - 6,5
36
pH moczu obniżają m.in.
1. dieta bogatobiałkowa
2. głód
3. alkohol metylowy
4. zakażenia bakteryjne
5. kwasica metaboliczna
6. choroby gorączkowe
37
pH moczu podwyższają m.in.
1. dieta wegetariańska
2. zakażenia bakteryjne
3. niektóre leki
4. długi okres przechowywania moczu ("mocz długostojący")
5. zasadowica metaboliczna
38
utrata białka z moczem wynosi
do 150 mg/d (100-150 mg/d = "ślad")
38
utrata białka z moczem wynosi
do 150 mg/d (100-150 mg/d = "ślad")
39
na utratę białka z moczem składają się
1. białko Tamma-Horsfalla
2. śluz
3. produkty degradacji nabłonków dróg moczowych
39
na utratę białka z moczem składają się
1. białko Tamma-Horsfalla
2. śluz
3. produkty degradacji nabłonków dróg moczowych
40
białkomocz rozpoznajemy gdy
utrata białka z moczem przekroczy 150 mg/d
40
białkomocz rozpoznajemy gdy
utrata białka z moczem przekroczy 150 mg/d
41
przyczyny białkomoczu nerkowego kłębuszkowego
a) selektywny (małe cząsteczki, 40-90 kD -albumina, transferyna, alfa1-kwaśna glikoproteina)
i. KZN
b) nieselektywny (cząst. > 90 kD [Ig] - elektroforeza ja surowicy)
i. z. nerczycowy
ii. szpiczak
iii. cukrzyca
iv. skrobiawice
41
białkomocz dzielimy na
1. fizjologiczny
2. przednerkowy
3. nerkowy
a) kłębkoy
b) kanalikowy
c) mieszany
4. pozanerkowy
42
przyczyny białkomoczu nerkowego mieszanego
zaawansowane stadia schorzeń nerek (niezależnie od przyczyny)
42
na czym polega i do czego prowadzi białkomocz z przeładowania
nadmiar białek z surowicy trafia do moczu (przesączanie kłębuszkowe > resoprcja kanalikowa). utrzymujący się prowadzi do białkomoczu kłębkowego (uszkodzenie błony filtracyjnej)
43
jak zróżnicować białkomocz kłębuszkowy, kanalikowy i mieszany
```
1. kłębuszkowy:
albumina > 30 mg
beta2-mikroglobulina < 0,25 mg/d
2. kanalikowy:
albumina < 30 mg
beta2-mikroglobulina > 0,25 mg/d
3. mieszany
albumina > 30 mg
beta2-mikroglobulina > 0,25 mg/d
```
43
przyczyny białkomoczu pozanerkowego
1. st. zapalne dróg moczowych
2. nowotwory
3. dodatkowe płyny w moczu:
a) upławy
b) nasienie
c) działania celowe pacjenta
44
przyczyny białkomoczu nerkowego kłębuszkowego
1. kłebuszkowy
a) selektywny (małe cząsteczki, 40-90 kD -albumina, transferyna, alfa1-kwaśna glikoproteina)
i. KZN
b) nieselektywny (cząst. > 90 kD [Ig] - elektroforeza ja surowicy)
i. z. nerczycowy
ii. szpiczak
iii. cukrzyca
iv. skrobiawice
2. cewkowy (do 2g/d 10-30 kD)
a) resporpcyjny - upośledzenie resporcji zwrotnej małych białek
b) wydzielniczy - białko Tamma-Horsfalla (wałeczki szkliste)
c) wady wrodzone/nabyte (np. skutkujące nadmiarem danego białka w surowicy)
d) galaktozemia
e) z. Fanconiego
f) ch. Wilsona
g) beta2-mikroglobulinemia?
3. mieszany
45
przyczyny białkomoczu nerkowego cewkowego
(do 2g/d 10-30 kD)
a) resporpcyjny - upośledzenie resporcji zwrotnej małych białek
b) wydzielniczy - białko Tamma-Horsfalla (wałeczki szkliste)
c) wady wrodzone/nabyte (np. skutkujące nadmiarem danego białka w surowicy)
d) galaktozemia (>beta2-mikroglobulina)
e) z. Fanconiego (>beta2-mikroglobulina)
f) ch. Wilsona (>beta2-mikroglobulina)
46
przyczyny białkomoczu nerkowego mieszanego
zaawansowane stadia schorzeń nerek (niezależnie od przyczyny)
47
na czym polega i do czego prowadzi białkomocz z przeładowania
nadmiar białek z surowicy trafia do moczu (przesączanie kłębuszkowe > resoprcja kanalikowa). utrzymujący się prowadzi do białkomoczu kłębkowego (uszkodzenie błony filtracyjnej)
48
jak zróżnicować białkomocz kłębuszkowy, kanalikowy i mieszany
```
1. kłębuszkowy:
albumina > 30 mg
beta2-mikroglobulina < 0,25 mg/d
2. kanalikowy:
albumina < 30 mg
beta2-mikroglobulina > 0,25 mg/d
3. mieszany
albumina > 30 mg
beta2-mikroglobulina > 0,25 mg/d
```
49
przyczyny białkomoczu pozanerkowego
1. st. zapalne dróg moczowych
2. nowotwory
3. dodatkowe płyny w moczu:
a) upławy
b) nasienie
c) działania celowe pacjenta
50
normoalbuminuria ma wartość
< 30 mg/d
51
próg nerkowy dla glukozy
180 mg% (w surowicy)
52
glukoza pojawia się w moczu m.in. w przypadku:
1. fizjologicznej glukozurii
a) przyjęcie dużej ilości cukrów z dietą w krótkim czasie
b) stan lękowy (jeśli uznany za stan fizjologiczny)
c) CIĄŻA
2. cukrzycy (z hiperglikemią lub bez)
3. dożylnych wlewów glukozy
4. patologicznej glukozurii
a) z hiperglikemią -
i. nadczynność tarczycy
ii. kory nadnerczy
iii. leczenie ACTH
b) z hipoglikemią -
i. uszkodzenia cewek nerkowych (cukrzyca lub zatrucie metalami ciężkimi)
53
ciała ketonowe pojawiają się w moczu m.in. w przypadku:
1. cukrzycy
2. kwasicy ketonowej (wymioty, biegunka - przewaga beta-hydroksymaślanu, który nie jest wykrywany testami paskowymi)
3. głodzenie
4. gestoza
5. dieta bogatotłuszczowa
54
przykładowe przyczyny białkomoczu minimalnego (zakres wartości)
250-500 mg/d (<50 mg% w porcji)
1. III trymestr ciąży
2. białkomocz ortostatyczny
3. białkomocz po wysiłku fizycznym
4. zmiany w temperaturze ciała
55
dynamika urobilinogenu w moczu i jej przyczyny
1. wzrost:
a) żółtaczka hemolityczna
b) choroby miąższowe wątroby
c) wzrost produkcji urobilinogenu w jelitach lub jego zwiększona absorpcja (zaparcia, zapalenia jelit, niedrożności)
2. spadek:
a) ciężka żółtaczka hemolityczna
b) zniszczenie flory bakteryjnej jelit
56
przykładowe przyczyny białkomoczu masywnego (zakres wartości)
>3 g/d (>300 mg% w porcji)
| 1. z. nerczycowy
57
próg nerkowy dla glukozy
180 mg% (w surowicy)
58
glukoza pojawia się w moczu m.in. w przypadku:
1. fizjologicznej glukozurii
a) przyjęcie dużej ilości cukrów z dietą w krótkim czasie
b) stan lękowy (jeśli uznany za stan fizjologiczny)
c) CIĄŻA
2. cukrzycy (z hiperglikemią lub bez)
3. dożylnych wlewów glukozy
4. patologicznej glukozurii
a) z hiperglikemią -
i. nadczynność tarczycy
ii. kory nadnerczy
iii. leczenie ACTH
b) z hipoglikemią -
i. uszkodzenia cewek nerkowych (cukrzyca lub zatrucie metalami ciężkimi)
59
ciała ketonowe pojawiają się w moczu m.in. w przypadku:
1. cukrzycy
2. kwasicy ketonowej (wymioty, biegunka - przewaga beta-hydroksymaślanu, który nie jest wykrywany testami paskowymi)
3. głodzenie
4. gestoza
5. dieta bogatotłuszczowa
60
zawartość azotynów w prawidłowym moczu
brak
61
dynamika urobilinogenu w moczu i jej przyczyny
1. wzrost:
a) żółtaczka hemolityczna
b) choroby miąższowe wątroby
c) wzrost produkcji urobilinogenu w jelitach lub jego zwiększona absorpcja (zaparcia, zapalenia jelit, niedrożności)
2. spadek:
a) ciężka żółtaczka hemolityczna
b) zniszczenie flory bakteryjnej jelit
62
azotyny pojawiają się w moczu w przypadku i pod warunkiem
obecności bakterii w moczu (test pośredni), warunkiem jest jednak długie zaleganie moczu w pęcherzu
63
zawartość ciał ketonowych w prawidłowym moczu
brak
64
zawartość urobilinogenu w prawidłowym moczu
brak
65
zawartość bilirubiny w prawidłowym moczu
brak
66
zawartość azotynów w prawidłowym moczu
brak
67
osad mineralny moczu o zasadowym pH zawiera
1. fosforany bezpostaciowe
2. moczany amonowe
3. węglan wapnia
4. obojętny fosforan magnezu
5. fosforan dwuwapniowy
6. fosforan amonowo-magnezowy
68
azotyny pojawiają się w moczu w przypadku i pod warunkiem
obecności bakterii w moczu (test pośredni), warunkiem jest jednak długie zaleganie moczu w pęcherzu
69
techniki badania osadu moczu
1. preparat bezpośredni (uwaga: wymieszać mocz!)
| 2. preparat wzbogacony (10 ml, 1000obr/min, 10 min, zlać płyn znad osadu [zostaje osad i 0,5 ml moczu])
70
w osadzie moczu możemy znaleźć
1. nabłonki
2. leukocyty
3. erytrocyty
4. wałeczki
5. bakterie
6. grzyby
7. pierwotniaki
8. pasma śluzu
9. kom. nowotworowe
10. osad mineralny
71
pozanerkowe przyczyny krwinko-/krwiomoczu
1. kamica układu moczowego
2. zakażenia układu moczowego
3. brodawczaki pęcherza moczowego
4. rak prostaty
5. domieszka krwi menstruacyjnej
6. świadome działanie pacjenta
72
osad mineralny moczu o neutralnym pH zawiera
1. moczany bezpostaciowe
2. moczan
3. szczawiany wapnia
4. fosforan wapnia dwuzasadowy
5. fosforany bezpostaciowe
73
osad mineralny moczu o zasadowym pH zawiera
1. fosforany bezpostaciowe
2. moczany amonowe
3. węglan wapnia
4. obojętny fosforan magnezu
5. fosforan dwuwapniowy
6. fosforan amonowo-magnezowy
74
norma erytrocytów w osadzie moczu
0-2 wpw
75
nabłonek pochodzi najprawdopodobniej z ujścia cewki moczowej jeśli ma następujące cechy
1. duże wielokątne komórki
2. komórki występują w skupiskach
3. postrzępione brzegi komórek (często)
76
nerkowe przyczyny krwinko-/krwiomoczu
1. KZN
2. nowotwory nerek
3. gruźlica nerek
4. urazy nerek
77
pozanerkowe przyczyny krwinko-/krwiomoczu
1. kamica układu moczowego
2. zakażenia układu moczowego
3. brodawczaki pęcherza moczowego
4. rak prostaty
5. domieszka krwi menstruacyjnej
6. świadome działanie pacjenta
78
nabłonek pochodzi najprawdopodobniej z kanalików nerkowych jeśli ma następujące cechy
(praktycznie zawsze wykazują cechy zwyrodnienia)
1. jednowarstwowy płaski
2. małe, wielokątne lub okrągłe komórki
3. drobnoziarnista cytoplazma
4. pęcherzykowate jądro
5. pojawia się w moczu zawierającym białku i wałeczki nabłonkowe (cechy uszkodzenia kłębuszków)
79
wałeczki ziarniste - cechy
1. rzadko w moczu zdrowego człowieka (np. po wysiłku fizycznym)
2. formowaniu się ich sprzyja białkomocz nerkowy (zbudowane z drobnych peptydów)
3. mogą wskazywać na ostre/przewlekłe choroby nerek
80
nabłonek pochodzi najprawdopodobniej z pęcherza moczowego jeśli ma następujące cechy
1. komórki baldaszkowate
81
na co wskazują wałeczki:
1. erytrocytarne
2. leukocytarne
3. ziarniste
4. nabłonkowe
5. tłuszczowe
6. woskowe
7. bakteryjne/drożdżowe
1. KZN
2. odmiedniczkowe ZN
3. ciężkie uszkodzenie miąższu nerek
4. ostra niewydolność kanalików nerkowych
5. z. nerczycowy
6. ciężkie nefropatie
7. stany zapalne (bakteryjne/grzybicze) dróg moczowych
82
w jakim pH występują wałeczki i z czego są zbudowane
tylko w kwaśnym (glikoproteiny rozpuszczają się w zasadowym pH); z białka Tamma-Horfsalla
83
w jakich formach występują wałeczki prawdziwe
1. szkliste
2. komórkowe
a) nabłonkowe
b) ziarniste
c) leukocytarne
d) erytrocytarne
e) tłuszczowe
f) woskowe
g) hemoglobinowe
h) mioglobinowe
84
wałeczki szkliste - cechy
1. struktury z białka Tamma-Horsfalla.
2. mogą pojawić się po wysiłku lub stresie psychicznym
3. homogenne, przejrzyste, bezbarwne
4. przy dużej ilości towarzyszących erytrocytów, leukocytów i nabłonków mogą wskazywać na choroby nerek
85
wałeczki ziarniste - cechy
1. rzadko w moczu zdrowego człowieka (np. po wysiłku fizycznym)
2. formowaniu się ich sprzyja białkomocz nerkowy (zbudowane z drobnych peptydów)
3. mogą wskazywać na ostre/przewlekłe choroby nerek
86
w jakich formach występują wałeczki rzekome (≠prawdziwe)
1. cylindroidy
2. bakteryjne
3. mineralne
4. jądrowe
87
na co wskazują wałeczki:
1. erytrocytarne
2. leukocytarne
3. ziarniste
4. nabłonkowe
5. tłuszczowe
6. woskowe
7. bakteryjne/drożdżowe
1. KZN
2. odmiedniczkowe ZN
3. ciężkie uszkodzenie miąższu nerek
4. ostra niewydolność kanalików nerkowych
5. z. nerczycowy
6. ciężkie nefropatie
7. stany zapalne (bakteryjne/grzybicze) dróg moczowych
88
kryształy patologiczne (rodzaj i warunki występowania)
1. cystynowe - wrodzony defekt metabolizmu cystyny
2. tyrozynowe/leucynowe - ostry zanik miąższu WĄTROBY
3. ksantynowe - wrodzony defekt przemiany kwasu moczowego
4. bilirubinowe - choroby manifestujące się obecnościa bilirubiny w moczu
5. cholesterolowe - uszkodzenie nerek znacznego stopnia lub z. nerczycowy
