H2: Amenorroe Flashcards

(48 cards)

1
Q

Soorten amenorroe?

A
  1. Primair
  2. Secundair
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wat is primaire amenorroe?

A

Uitblijven van de menarche na de 16e verjaardag

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Wat is secundaire amenorroe?

A

Uitblijven van de menses gedurende min. 6 maanden, wanneer er voorheen wel een menstruatiepatroon was

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wat is oligoamenorroe?

A

Onregelmatig menstrueel patroon te beschrijven waarbij de cycli langer zijn dan normaal en de menstruaties minder frequent voorkomen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wanneer is amenorroe normaal?

A
  • Pre-pubertair
  • Zwangerschap en lactatie
  • Postmenopauzaal
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Welke oorzaken kan amenorroe hebben?

A
  1. Gynatresie
    → MRKH-syndroom
    → Vaginaal septum
    → Hymen imperforatie
    → Asherman-syndroom
  2. Centraal endocrinologisch
    → Kallman-syndroom
    → Hyperprolactinemie
    → Syndroom van Sheehan
    → FHA
  3. Perifeer endocrinologisch
    → Gonadale dysgenese (onderontw ovaria)
    → PCOS
    → POI
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wat is gynatresie?

A

Stenose of occlusie van de vrouwelijke genitale tractus

Anatomisch probleem

Aangeboren/verworven

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

MRKH-syndroom

Soort afwijking?

A

Mülleriaanse agenese

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

MRKH-syndroom

Aangeboren of verworven?

A

Aangeboren

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

MRKH-syndroom

Pathofysiologie?

A

Agenese of dysgenese van de ontwikkeling van de gangen van Müller (altijd 46,XX)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Wat is agenese en dysgenese?

A

Geheel en gedeeltelijk falen van ontwikkeling van organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Vaginaal septum

Wat is het?

A

Tussenschot in de vagina (+- op 2/3 richting cervix)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hymen

Pathofysiologie?

A

Een niet-geperforeerd maagdenvlies blokkeert de uitstroom van bloed.

Twee soorten:
1. Stenose
2. Imperforatie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hymen

Wanneer zien we bulging?

A

Ophoping van bloed in de vagina → hemato-colpos
Ophoping van bloed in endometrium → hemato-metrium

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Asherman-syndroom

Pathofysiologie?

A

Verworven, intra-uteriene adhesies door destructie van het basale endometrium/decidua

(bv. na intense of herhaalde curettage, PID, bestraling, …)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wat zijn synechieën? Waar kunnen ze voor zorgen?

A

Verworven, intra-uteriene adhesies die ontstaan door vernietiging van het basale endometrium/decidua.

→ Subinfertiliteit of infertiliteit

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Labiale adhesies

Pathofysiologie?

A

Middellijnfusie van vnl. de labia minora
tijdens de kinderleeftijd tgv hypooestrogenisme

Heel frequent!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Labiale adhesies

Symptomen?

Amenorroe?

A

Spontane resolutie tegen de puberteit maar ervoor:
- Lokale irritatie
- Infectie door urineresten

Geen oorzaak van amenorroe!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Kallman-syndroom

Pathofysiologie?

A
  • Genetisch defect van GnRH secrectie uit hypothalamus
  • X-gebonden recessief
  • Bij jongens: ontwikkelingsstoornissen int&ext genitalia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Kallman-syndroom

Symptomen?

A

Anosmie: specifiek symptoom; door onderontwikkeling van
reukzintuigweefsel (bulbus olfactorius)

= Niet kunnen ruiken

21
Q

Hyperprolactinemie

Pathofysiologie algemeen?

A

Hypofyse-adenoom of medicatie → verhoogt prolactinespiegel → onderdrukt de GnRH-afgifte → amenorroe

Kan ook bij mannen voorkomen!

22
Q

Hyperprolactinemie

Pathofysiologie adenoom?

A

Hypofyse-adenoom:
* Goedaardig PRL-producerend adenoom
* Vaak micro-adenoom (< 10 mm)
* Ruimte-innemend proces in de sella turcica (weinig plaats!)

23
Q

Hyperprolactinemie

Pathofysiologie medicatie?

A

Vnl. antipsychotica → blokkeren dopamine-receptor

Ook mogelijk bij:
* anti-emetica bv. domperidon
* chemotherapie voor leukemie
* drugs

24
Q

Hyperprolactinemie

Symptomen?

A
  • Hoofdpijn
  • Galactorree
  • Visusstoornissen
25
Wat is galactorree?
**Melkachtig vochtverlies** via de tepel(s)
26
Wat doet prolactine? Welke rol speelt dopamine?
**Prolactine** zorgt voor **borstontwikkeling** en **melkproductie** **Dopamine** geeft **negatieve feedback** aan hypothalamus
27
# **Functionele amenorroe** Pathofysiologie?
Chronische **anovulatie** **zonder** onderliggende, organische **oorzaak** Twee elementen: * **Vetweefsel** produceert **leptine** → pos feedback °GnRH → Ondergewicht: te weinig vetweefsel, te weinig leptine → Overgewicht: leptineresistentie * **Stress** zorgt voor **cortisol, adrenaline** → neg feedback °GnRH → Lichamelijk: vb excessief sporten → Psychisch: vb studiestress
28
Hoeveel vetpercentage heb je nodig om GnRH-pulsgenerator actief te houden? Waarom?
**22%** Signaal van ‘metabole **geschiktheid voor reproductie**’
29
# **Functionele amenorroe** Wat zie je op de hypothalamo-hypofysaire ovariële as?
- Hypogonadotroof - Hypogonadisme
30
# **Polycystisch ovariumsyndroom** Wat zie je op de hypothalamo-hypofysaire ovariële as?
- Gemengd beeld - Hyperandrogenisme
31
# **Polycystisch ovariumsyndroom** Pathofysiologie?
* Hyperandrogeen milieu in de ovaria * leidt tot: ovariële dysfunctie, anovulatie en polycystische morfologie * vaak combinatie van genetische aanleg en insuline-resistentie | 5-15% vrouwen → frequentste oorzaak amenorroe
32
# **Polycystisch ovariumsyndroom** Polycystische morfologie?
* Symmetrisch **vergrote ovaria** * Sterk **geluteïniseerd stroma** * Multipele **follikels**: → Matureren niet tot Graafse follikels *(blijven kleiner)* → Gaan in atresie en vestigen zich onder het ovariële kapsel → dikker | 5-15% vrouwen
33
# **Polycystisch ovariumsyndroom** Symptomen?
* **Oligo-/amenorroe** * **Hyperandrogenisme**: → hirsutisme → acne * **PCO-morfologie** van de eierstokken op echo * Tekenen van **insulineresistentie**: → overgewicht, → verhoogde bloedsuikerspiegel
34
Wat is hirsutisme?
**Mannelijk beharingspatroon.** Haren zijn gepigmenteerd, geen donsharen *(psychologische impact)*
35
# **Polycystisch ovariumsyndroom** Risico's?
Hoger risico op: * Infertiliteit * Endometriale hyperplasie, endometriumcarcinoom * GDM, T2DM * Cardiovasculaire complicaties * Depressie, angststoornissen, …
36
# **Polycystisch ovariumsyndroom** Aanpak?
**Multidisciplinair** * gewichtsreductie * gezonde voeding * lichaamsbeweging * metformine → verhoogt de gevoeligheid van de weefsels voor insuline
37
# **Polycystisch ovariumsyndroom** Hoe kan je de diagnose stellen?
Adhv **ROTTERDAM-criteria** Bij **2/3** aanwezig kan je diagnose bevestigen: 1. Hyperandrogenisme 2. Oligo-amenorree 3. PCO morfologie van de ovaria op echo
38
# **Polycystisch ovariumsyndroom** Wat indien er geen kinderwens is?
**Gecombineerd oestro-progestageen** * negatieve feedback → GnRH⇣ en LH⇣ → productie testosteron⇣ * niet maandelijks, maar 3 à 4 x per jaar rustweek om menses laten doorkomen → endometrium wordt dunner → risico op endometriumcarcinoom⇣ * (!) afwegen risico’s DVT/LE Klinisch: - acné verbetert snel - hirsutisme duurt enkele maanden
39
# **Polycystisch ovariumsyndroom** Wat indien er een kinderwens is?
**Ovulatie stimuleren met clomifeencitraat** :maakt spontane zwangerschap mogelijk zonder IVF Alternatief: ovulatie induceren dmv **ovariële drilling** *(kapsel doorprikken)*
40
# **Premature ovariële insufficiëntie** Andere benaming?
Premature **menopauze**
41
# **Premature ovariële insufficiëntie** Wat zie je op de hypothalamo-hypofysaire ovariële as?
- Hypergonadotroof - Hypogonadisme
42
# **Premature ovariële insufficiëntie** Pathofysiologie?
* **Verlies ovariële reserve**, amenorree, hypergonadotrofisme *(hoog FSH)* * 90% **spontaan**: wellicht combinatie erfelijkheid, omgevingsfactoren * **iatrogeen**: na chirurgie of bestraling van de ovaria, chemotherapie
43
# **Premature ovariële insufficiëntie** Prevalentie?
1-3% gaat in menopauze voor 40 jaar
44
# **Premature ovariële insufficiëntie** Symptomen?
**Hypo-oestrogeen**: - Hot flashes - Gewichtstoename - Daling libido
45
Welke onderzoeken ga je doen om de oorzaak van amenorroe te achterhalen? IAVBEM
- **Inspectie** *(BMI, sec geslachtskenm, hirsutisme, acné)* - **Abdominaal/borst** onderzoek *(galactorree)* - **Vaginaal** onderzoek & speculum-inspectie - **Bloedanalyse** bij voorkeur omstreeks dag 3 - **Echografie** - **MRI** hersenen bij niet-medicamenteuze hyperprolactinemie en/of begeleidende klachten zoals hoofdpijn of visusstoornissen | Geen standaard vag onderzoek bij meisjes die niet seksueel actief zijn
46
Hoe verloopt een progesterone challenge test?
* **7 dagen** inname van **progestageen**, dan **stop** * na enkele dagen typisch een **P-dervingsbloeding** → bewijst **proliferatief èn secretoir** endometrium → bewijst dat **evacuatie** menstrueel bloed **mogelijk** is
47
Wat is het doel van een progesterone challenge test?
Bij twijfel over oorzaak amenorroe: testen of **progesteron-dervingsbloeding mogelijk** is
48
# **SYNDROOM VAN SHEEHAN** Definitie?
**Necrose van de maternale hypofyse** door een **postpartale, hemorragische shock**