Leerprocessen en geheugen Flashcards
(24 cards)
Henry molaison
Operatie voor epilepsie
Temporale kwab en hippocampus weggenomen
Kon geen nieuwe lange termijn herinneringen vormen
H. M. bijdrage aan de neurowetenschappen
Belangrijke inzichten in lokalisatie van geheugenfuncties en hielp rol van hippocampus vast te stellen
Rol bij het classificeren van de geheugensystemen
Classificatie van geheugensystemen
Lange termijn en korten termijn
Binnen lange termijn impliciet en expliciet
Expliciet (mediaal temporale kwab):
- Semantisch
- Episodisch
Impliciet:
- Priming (neocortex)
- Procedueel (striatum)
- Habituatie en sensitisatie (reflex bogen)
- operante conditionering
-> emotioneel (amygdala)
-> spieren (cerebellum)
Werkgeheugen
Tijdelijk info vasthouden
4-7 items vasthouden
30 seconden informatie vasthouden
Wordt gecoördineerd door centraal executieve systeem
Cognitieve functies
- geheugen
- aandacht
- ruimtelijk inzicht
- taal
- executieve functies
- sociale cognitie
Stadia van geheugen
- Encoding = verwerken
- Consolidatie = opslag
- Retrieval = oproepen
Leren
Aanpassen van sterkte van synaptische verbindingen tussen neuronen
door:
- signalering pathways
- synaptische plasticiteit
- neurotransmitters
- structurele veranderingen
Vroege fase van LTP
Duurt minuten tot enkele uren
Vereist geen eiwitsynthese
Gaat bestaande eiwitten fosforyleren en extra AMPA-receptoren inzetten
Late fase van LTP
Duurt uren, dagen of langer
Vereist genexpressie en nieuwe eiwitsynthese
Gaat structurele veranderingen doorvoeren
Synaptic tagging
Speelt rol bij vorming van late-LTP
Activeert proteïne kinase A en CPEB (reguleert lokale eiwitsynthese)
Componenten van belang bij ruimtelijk leren
NMDA-receptoren en long term potentiation in de CA1-regio van de hippocampus
Engram
= fysieke representatie van het geheugen
Herinneringen worden opgeslagen via specifieke neurale circuits
Engrammen lopen doorheen verschillende hersengebieden
Hetzelfde circuit wordt geactiveerd zowel bij geheugenvorming als bij het herinneren
Kan veranderen in de loop van de tijd
Engram van angstgeheugen
Loopt door:
- Hippocampus voor de omgeving
- Amygdala voor de emotionele waarde
- Cortex voor zintuigelijke informatie
Relatieve prikkelbaarheid
Neuronen die het meest prikkelbaar zijn worden eerst geïntegreerd in een engram
= geeft basis om nieuwe informatie te koppelen aan eerdere ervaringen
Geheugenopvraging
= patroonherkenning
Reconsolidatie window
Ophalen van herinnering zorgt ervoor dat interventies kort hierna, het geheugen kunnen wijzigen
-> Verbindingen worden tijdelijk terug instabiel
Anisomycine
Blokkeert eiwitsynthese
Geheugenfunctie van slaap
Slaap bevordert consolidatie
Post-encodische reactivatie tijdens de slaap is cruciaal voor bepaalde vormen van consolidatie
Modulatie door acetylcholine, noradrenaline en cortisol
Ruimtelijke kaart van buitenwereld in hippocampus
- Plaatscellen (CA1 en CA3 regio’s)
-> Vuren op specifieke locatie - Gridcellen (mediale entorinale cortex)
-> Ruimtelijk meetsysteem in hersenen - Hoofdrichtingscellen, grenscellen en snelheidscellen (entorinale cortex)
= Allocentrisch systeem, referentiepunt is extern
Dementie
1/5 Vlamingen krijgt dementie
2/3 van dementie gevallen komt door Alzheimer
Alzheimer, problemen in de hersenen
- Amyloid-beta plaques = extracellulair
- Neurofibrillaire tangles door gefosforyleerd tau-eiwitten = intracellulair
-> Tangles voornamelijk in CA1 regio van hippocampus
Typische eerste klachten van Alzheimer
- Progressieve episodische geheugenstoornissen
- Progressieve spatiale oriëntatieproblemen
Oorzaken van episodische geheugenstoornissen
Acuut:
- bilaterale occlusie van a. cerebri posterior
- bilateraal thalamisch infarct
- Korsakoff
- Traumatisch hersenletsel
- Hypoxia
Subacuut:
- Limbische encefalitis
Traag progressief:
- Alzheimer
- Hippocampale sclerose
Transient:
- Transiente globale amnesia
- Temporale kwab epilepsie
Atypisch:
- Functionele amnesia
Lecanemab
Vetraagt cognitieve en functionele achteruitgang van Alzheimer in vroeg stadium
5-6 maanden bespaard na behandeling van 18 maanden
Van de markt gehaald, omdat er niet genoeg effect was