obwodowy układ nerwowy

Question 1

Funkcje układu obwodowego

Answer 1

• przekazywanie informacji od receptorów, które odebrały bodziec, do ośrodkowego układu nerwowego
• przekazywanie informacji o reakcji organizmu na bodziec od ośrodkowego układu nerwowego do narządów wykonawczych
• udział w wykonywaniu reakcji odruchowych

Question 2

Budowa obwodowego układu nerwowego

Answer 2

Jest zbudowany z nerwów oraz zwojów

Question 3

Co to nerwy

Answer 3

To pęczki włókien nerwowych (aksonów i dendrytów) podtrzymywanych i chronionych przez tkankę łączną właściwą.
Przebiegają one poza ośrodkowym układem nerwowym.

Question 4

Co buduje tkanka łączna właściwa

Answer 4

• nanerwie, które otacza cały nerw
• przynerwie, które wypełnia wolne przestrzenie w obrębie nerwu i stabilizuje włókna nerwowe w określonym położeniu
• onerwie, które otacza pęczki włókien nerwowych
• śródnerwie, które otacza pojedyncze włókna nerwowe

Question 5

Zakończenia nerwów

Answer 5

Zakończenia niektórych nerwów pełnią funkcję receptorową - odbierają bodźce ze środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego organizmu.

Question 6

Sploty nerwowe

Answer 6

Pomiędzy niektórymi nerwami zachodzi wymiana włókien nerwowych - tworzą się wówczas sploty nerwowe.

Question 7

Splot trzewny

Answer 7

Splot słoneczny - jeden z głównych splotów nerwowych organizmu, jego funkcją jest unerwianie narządów wewnętrznych np. żołądka i jelit

Question 8

Budowa nerwu

Answer 8

W obrębie nerwu poszczególne włókna nerwowe znajdują się bardzo blisko siebie i równocześnie przesyłają wiele impulsów elektrycznych.
Każde włókno jest zabezpieczone izolatorem elektrycznym w postaci osłonki mielinowej - zapobiega wzajemnym oddziaływaniom i zakłóceniom w przesyłaniu informacji.

Question 9

Nerwy dzieli się ze względu na…

Answer 9

Kierunek przewodzenia impulsów nerwowych:
nerwy czuciowe, ruchowe i mieszane

Question 10

nerwy czuciowe

Answer 10

Przewodzą impulsy nerwowe od receptorów do ośrodkowego układu nerwowego (mózgowia, rdzenia kręgowego)

Question 11

nerwy ruchowe

Answer 11

Przewodzą impulsy od ośrodkowego układu nerwowego do narządów wykonawczych (efektorów - mięśnie lub gruczoły)

Question 12

nerwy mieszane

Answer 12

Zawierają włókna nerwowe obu rodzajów

Question 13

Początek nerwów

Answer 13

Mają początek w strukturach ośrodkowego układu nerwowego,
w zależności od tego, czy nerwy odchodzą od mózgowia czy rdzenia kręgowego wyróżniamy nerwy czaszkowe i rdzeniowe

Question 14

Nerwy czaszkowe

Answer 14

12 par - unerwiają głównie głowę i jej okolice poza nerwem X (nerw błędny) i XI (nerw dodatkowy).
Mają początek w mózgowiu i opuszczają czaszkę przez otwory w jej podstawie.
Nerw błędny unerwia serce, oskrzela, płuca, żołądek i jeita
Nerw dodatkowy unerwia mięśnie obręczy barkowej

Question 15

Nerwy rdzeniowe

Answer 15

31 par - unerwiają m.in. skórę, mięśnie i narządy wewnętrzne. Mają początek w rdzeniu kręgowym i opuszczają kanał kręgowy przez otwory międzykręgowe
8 par nerwów szyjnych
12 par nerwów piersiowych
5 par nerwów lędźwiowych
5 par nerwów krzyżowych
1 para nerwów guzicznych
Unerwiają skórę, mięśnie, narządy wewnętrzne i naczynia krwionośne

Question 16

Zwoje nerwowe

Answer 16

To skupienie ciał komórek nerwowych poza ośrodkowym układem nerwowym. Ich funkcją jest kontrolowanie czynności narządów

Question 17

Łuk odruchowy

Answer 17

To droga, którą pobudzenie przebywa od receptorów do efektora.
W jego skład wchodzą:
- receptor
- droga nerwowa dośrodkowa (czuciowa)
- ośrodek nerwowy
- droga nerwowa odśrodkowa (ruchowa)
- efektor

Question 18

Co to odruch

Answer 18

Szybka, automatyczna, powtarzalna reakcja organizmu na bodziec napływający ze środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego.
Zachodzi on w obrębie struktur, które wchodzą w skład łuku odruchowego.

Question 19

Receptory

Answer 19

Struktury, w których na skutek bodźców powstaje pobudzenie.
Należą do nich wolne zakończenia nerwowe lub wyspecjalizowane komórki zmysłowe.
Receptory mogą być rozproszone po ciele (bólu w skórze) lub skupione w narządach zmysłów (oko)

Question 20

Efektory

Answer 20

Narządy wykonawcze. Ostatni element łuku odruchowego.
Głównie mięśnie i gruczoły.

Question 21

Podział odruchów ze względu na liczbę synaps

Answer 21

• monosynaptyczny
• polisynaptyczny

Question 22

Odruch monosynaptyczny

Answer 22

• występuje w nim jedna synapsa
• między neuronem czuciowym a ruchowym nie występuje neuron pośredniczący
• receptor i efektor znajdują się w jednym narządzie (odruch kolanowy)

Question 23

Odruch polisynaptyczny

Answer 23

• występują w nim przynajmniej dwie synapsy
• między neuronem czuciowym a ruchowym występuje przynajmniej jeden neuron pośredniczący
• receptor i efektor znajdują się w równych narządach (zginanie lub prostowanie kończyny pod wpływem bodźca bólowego)

Question 24

Odruchy bezwarunkowe i warunkowe

Answer 24

Jedną z podstawowych klasyfikacji odruchów jest ich podział na odruchy bezwarunkowe (wrodzone, gatunkowe) i odruchy warunkowe (nabyte, osobnicze)

Question 25

Odruchy bezwarunkowe

Answer 25

Powstają przy zaangażowaniu ośrodków rdzenia kręgowego (odruchy rdzeniowe) oraz ośrodków mózgowia położonych poza obszarem kory mózgu. Są typowe dla wszystkich przedstawicieli gatunku i dziedziczone z pokolenia na pokolenie - odruch ssania (dotknięcie ust noworodka) - odruch wydzielania śliny pod wpływem pobudzenia receptorów smaku - odruchy obronne (kaszel, odruch wymiotny) - odruchy związane z utrzymaniem postawy ciała i lokomocją - odruch podeszwowy (zgięcie palców stóp przy mechanicznym podrażnieniu skóry na podeszwie) - odruch kolanowy (wyprostowanie nogi w stawie kolanowym pod wpływem uderzenia w kolano poniżej rzepki)

Question 26

Odruchy warunkowe

Answer 26

Wykształcają się w wyniku indywidualnego doświadczenia osobniczego - na podstawie odruchów bezwarunkowych. Wymagają one zaangażowania ośrodków kory mózgu i nie są dziedziczone - powstają, utrwalają się albo wygasają w zależności od warunków zewnętrznych (wymagają ćwiczenia aby nie zaniknąć). Odruchy warunkowe są wytwarzane przez całe życie, dzięki czemu możliwa jest adaptacja organizmu do aktualnych warunków środowiska.

Question 27

Pionier odruchów warunkowych

Answer 27

Iwan Pawłow

Question 28

Badania Pawłowa

Answer 28

Powstanie odruchu warunkowego wymaga skojarzenia bodźca obojętnego z bodźcem kluczowym, wywołującym odruch bezwarunkowy - są to klasyczne odruchy warunkowe

Question 29

instrumentalne odruchy warunkowe

Answer 29

Podstawą ich powstawania jest motywacja (potrzeby fizjologiczne albo fizyczne). Im większa motywacja tym szybciej powstaje odruch warunkowy. W praktyce powstaje on w wyniku stosowania sytemu nagród i kar.

Question 30

Biologiczne tworzenie odruchów warunkowych

Answer 30

Powstają dzięki formowaniu się nowych połączeń synaptycznych między neuronami zlokalizowanymi głównie w obrębie kory mózgu.

Question 31

Uczenie się

Answer 31

To proces nabywania, a następnie przechowywania informacji w sposób, który pozwoli na ich późniejsze wykorzystanie.

Question 32

Metody uczenia się

Answer 32

Przyzwyczajanie (habituacja), metoda prób i błędów

Question 33

Abstrakcyjne myślenie

Answer 33

Umiejętność wyciągania wniosków ze zdobytych doświadczeń Umożliwia świadome uczenie się, rozwijanie wyobraźni i nadawanie sensu procesom i zjawiskom. Pozwala planować określone działania i przewidywać ich skutki.

Question 34

Pamięć

Answer 34

Podstawą sprawnego uczenia jest pamięć, czyli zdolność do przechowywania i odtwarzania informacji

Question 35

Rodzaje pamięci

Answer 35

Sensoryczna, krótkotrwała i długotrwała

Question 36

Pamięć sensoryczna

Answer 36

Zmysłowa, ultrakrótka - to pamięć o znacznej pojemności, lecz krótki okresie trwania. Informacje odbierane za pomocą zmysłów (usłyszane rozmowy, zapachy) są w niej przechowywane zaledwie przez sekundę

Question 37

Pamięć krótkotrwała

Answer 37

Operacyjna - jest pamięcią o niewielkiej pojemności. U większości ludzie obejmuje 6-8 pozycji np. wyrazów i cyfr. Zarejestrowane informacje zostają utracone w czasie od kilku sekund do kilku minut. Przechowywanie informacji w pamięci krótkotrwałej wymaga ich powtarzania. Pamięć ta pośredniczy w gromadzeniu informacji oraz wydobywaniu ich z pamięci długotrwałej.

Question 38

Pamięć długotrwała

Answer 38

Ma znaczną, w zasadzie nieograniczoną pojemność. Warunkiem przeniesienia informacji z pamięci krótkotrwałej do długotrwałej jest ich powtarzanie, a następnie klasyfikowanie i grupowanie w odpowiednie kategorie. Dzięki temu przetworzone informacje mogą zostać połączone z infomacjami umieszczonymi wcześniej w pamięci długotrwałej - w ten sposób zachodzi trwałe zakodowanie informacji. Odtworzenie informacji przechowywanych w pamięci długotrwałej wymaga ich rozpoznania i chwilowego przeniesienia do pamięci krótkotrwałej.

Question 39

przyczyny trudności w odtwarzaniu informacji

Answer 39

- brak koncentracji - słaba rejestracja informacji - nieużywanie zapamiętanym informacji - zachodzenie na siebie informacji (podobne języki obce)

Question 40

Sprawne funkcjonowanie pamięci

Answer 40

- angażowanie w procesy zapamiętywania - kojarzenie ze sobą informacji - wyobraźnia

Question 41

Wyobraźnia

Answer 41

Zdolność tworzenia i przetwarzania wyobrażeń (obrazków, dźwięków) w mózgu. Najłatwiej powstają wyobrażenia wzrokowe.

Question 42

Myślenie

Answer 42

Złożony proces umysłowy, który określa zależności pomiędzy zjawiskami. Dzięki temu pozwala na wnioskowanie, interpretowanie oraz dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych.

Question 43

Myślenie opiera się na

Answer 43

- doznaniach zmysłowych - procesach poznawczych, do których należą spostrzeganie, pamięć wyobraźnia - procesach analizy i syntezy

Question 44

Inteligencja

Answer 44

W jej skład wchodzi zdolność myślenia, umiejętność przystosowania się do środowiska życia. Dysponuje nią wiele zwierząt (ptaki, ssaki)

Question 45

Inteligencja u człowieka

Answer 45

Wyrażana jest przez zdolność abstrakcyjnego myślenia (rozum) oraz umiejętność angażowania się w rozwiązywanie problemów różnych procesów poznawczych np. świadomego uczenia się, przetwarzania informacji.