Odporność Flashcards Preview

Immunologia > Odporność > Flashcards

Flashcards in Odporność Deck (111)
Loading flashcards...
1
Q

Czym charakteryzuje się odporność wrodzona?

A
  • jest zwykle nieswoista
  • mechanizmy rozwinęły się wcześnie w filogenezie, są mniej precyzyjne ale za to pojawiają się szybko i stanowią pierwszą linię obrony
2
Q

Czym charakteryzuje się odporność nabyta?

A
  • swoista, może być naturalna i sztuczna oraz bierna i czynna
  • mechanizmy są młode filogenetycznie, pełen ich rozwój wymaga określonego czasu ale są one niezwykle precyzyjne, ich “opieszałość” zanika przy kolejnym kontakcie z antygenem
3
Q

Jakie wyróżniamy mechanizmy odporności nieswoistej?

A

1) bariery anatomiczne
2) odruchy obronne
3) pozakomórkowe białka antygenowo nieswoiste w krążeniu
4) proces fagocytozy
5) działalność limfocytów NK
6) defensyny
7) naturalna flora bakteryjna

4
Q

Jakie wyróżniamy bariery anatomiczne w odporności nieswoistej?

A

1) skóra ze złuszczającym się naskórkiem i wydzieliną łojowo-potową (nienasycone kwasy tłuszczowe na powierzchni skóry)
2) nabłonki i ich wytwory (rzęski) i wydzieliny (ślina i łzy - histatyny, lizozym)
3) nieswoiste interferony
4) laktoferryna
5) kwaśne pH żołądka
6) białka A i D surfaktantu (pęcherzyki płucne)

5
Q

Jakie wyróżniamy odruchy obronne w odporności nieswoistej?

A
  • kichanie
  • kaszel
  • odruch wymiotny
  • perystaltyka jelit
6
Q

Jakie wyróżniamy pozakomórkowe białka antygenowo nieswoiste w krążeniu?

A
  • dopełniacz

- białka ostrej fazy

7
Q

Jakie działanie mają białka ostrej fazy?

A

przeciwzapalne

8
Q

Kiedy mówimy o fagocytozie ułatwionej?

A

po opsonizacji antygenu

9
Q

Jakie komórki mają możliwość opsonizacji antygenu?

A

komórki żerne

10
Q

Jakie wyróżniamy komórki żerne?

A
  • granulocyty
  • monocyty
  • makrofagi
11
Q

Jakie wyróżniamy mechanizmy bójcze w fagocytach?

A

tlenowe i nietlenowe

12
Q

Czym są defensyny?

A

peptydowe substancje antybiotykowe produkowane przez nabłonki

13
Q

Jaką rolę w mechanizmach nieswoistej odporności pełni naturalna flora bakteryjna?

A
  • utrzymuje właściwe pH

- produkuje substancje antybiotykowe np. kolicynę

14
Q

Jakie wyróżniamy mechanizmy odporności swoistej?

A
  • klasyczna odporność humoralna
  • alergiczna odporność humoralna
  • klasyczna odporność komórkowa
  • alergiczna odporność komórkowa
  • tolerancja immunologiczna
15
Q

Jakie komórki odporności powstają podczas klasyczne odporności humoralnej?

A

IgM i IgG (limfocyty B)

16
Q

Jakie komórki odporności biorą udział w alergicznej odporności humoralnej?

A

IgE lub IgM i IgG (limfocyty B)

17
Q

Jakie komórki odporności biorą udział w klasycznej odporności komórkowej?

A

limfocyty Tc

18
Q

Jakie komórki odporności biorą udział w alergicznej odporności komórkowej?

A

limfocyty T NTP (nadwrażliwość typu późnego) i makrofagi

19
Q

Czym jest tolerancja immunologiczna?

A

brak odpowiedzi

20
Q

Gdzie ma znaczenie tolerancja immunologiczna?

A

w rozpoznawaniu własnych tkanek

21
Q

Jak dzielimy odporność naturalną?

A

czynna i bierna

22
Q

Co zapewnia naturalną odporność czynną?

A

przechorowane zakażenie

23
Q

Co zapewnia naturalną odporność bierną?

A
  • przejście IgG przez łożysko

- IgA z mleka matki

24
Q

Jak dzielimy odporność sztuczną?

A
  • czynna
  • bierna
  • adoptywna
  • czynno-bierna
25
Q

Co zapewnia sztuczną odporność czynną?

A

szczepienie

26
Q

Co zapewnia sztuczną odporność bierną?

A

podanie immunoglobulin (surowice ozdrowieńców)

27
Q

Co zapewnia sztuczną odporność adoptywną?

A

podanie swoistych Tc

28
Q

Co zapewnia sztuczną odporność czynno-bierną?

A

szczepienie + immunoglobuliny

29
Q

Czym jest antygen?

A

substancją posiadającą dwie cechy: immunogenność i antygenowość

30
Q

Czym jest immunogenność?

A

zdolność do wywołania swoistej odpowiedzi

31
Q

Czym jest antygenowość?

A

zdolność do reakcji z immunoglobulinami i receptorami limfocytów T

32
Q

Czym jest hapten?

A

substancją mającą jedną cechę: antygenowość

33
Q

Kiedy hapten może zyskać immunogenność?

A

po połączeniu z nośnikiem, np. cząsteczką białka

34
Q

Jakie substancje mogą być przykładem haptenów?

A
  • proste związki chemiczne
  • jony metali ciężkich
  • niektóre leki
  • garbniki
35
Q

Czym jest epitop?

A

determinanta antygenowa = fragment antygenu, który łączy się bezpośrednio z wolnym przeciwciałem, receptorem limfocytów B lub receptorem limfocytów T wiążących antygen

36
Q

Ile epitopów może rozpoznawać każdy receptor przeciwciał?

A

tylko jeden

37
Q

Jakie wyróżniamy determinanty antygenowe?

A
  • sekwencyjne

- przestrzenne

38
Q

Jak są zbudowane determinanty sekwencyjne?

A

z kolejno ułożonych aminokwasów na jednej nici polipeptydowej

39
Q

Jak są zbudowane determinanty przestrzenne?

A

z kilku aminokwasów ułożonych na jednej nici ale przestrzennie zwiniętej lub na dwóch niciach położonych blisko siebie

40
Q

Jakie limfocyty rozpoznają determinanty sekwencyjne?

A

B i T

41
Q

Jakie limfocyty rozpoznają determinanty przestrzenne?

A

tylko B

42
Q

Czym są antygeny heterofilne?

A

antygeny, które występują u różnych gatunków, zwykle bardzo słabo ze sobą spokrewnionych, np. ssaka i bakterii, różniące się pod względem chemicznym, zawierające jednak te same lub podobne epitopy

43
Q

Czym są zwykle antygeny heterofilne z chemicznego punku widzenia?

A

glikoproteinami lub lipopolisacharydami

44
Q

Jakie są klasyczne przykłady antygenów heterofilnych?

A
  • antygen Forssmana

- antygeny układu grupowego AB0

45
Q

Czym jest antygen Forssmana?

A

mukopolisacharyd występujący na krwinkach czerwonych koni, myszy, psów i u różnych bakterii

46
Q

Jakie antygeny układu grupowego AB0 stanowią antygeny heterofilne?

A

antygen krwinkowy A i antygen otoczkowy dwoinek zapalenia płuc typu XIV

47
Q

Czym charakteryzują się antygeny T-niezależne?

A
  • wysokocząsteczkowe (polisacharydy, lipidy)
  • do aktywacji odpowiedzi nie potrzeba pomocy limfocytów Th
  • indukują zawsze odpowiedź pierwotną bez wytworzenia Bm
  • odpowiedź jest zawsze mało swoista z wytworzeniem przeciwciał IgM
48
Q

Czym charakteryzują się antygeny T-zależne?

A
  • drobnocząsteczkowe (białka, peptydy)
  • przy pierwszym kontakcie wywołują powstanie odpowiedzi pierwotnej z udziałem limfocytu Th i wytworzeniem komórek pamięci Bm
  • powtórny kontakt z antygenem stymuluje odpowiedź wtórną
  • odpowiedź wtórna = wysokie miano przeciwciał klasy o dużej swoistości
49
Q

Czym są immunoglobuliny?

A

przeciwciała = białka wydzielane przez komórki plazmatyczne (pobudzone limfocyty B) w przebiegu odpowiedzi odpornościowej typu humoralnego

50
Q

Jaką zdolnością charakteryzują się immunoglobuliny?

A

swoiste rozpoznawanie antygenów

51
Q

Jaką budowę mają przeciwciała?

A

domenową

52
Q

Z jakich łańcuchów zbudowane są przeciwciała?

A

z 2 łańcuchów lekkich i 2 łańcuchów ciężkich połączonych wiązaniami siarczkowymi

53
Q

Czym jest domena?

A

pętla w przebiegu liniowego łańcucha białkowego nadająca mu charakterystyczne swoiste właściwości, możemy o niej mówić wówczas gdy konkretnej białkowej strukturze przestrzennej możemy przyporządkować określoną funkcję

54
Q

Czym jest antydeterminanta?

A

paratop = miejsce wiązania epitopu przez przeciwciało

55
Q

Gdzie jest zlokalizowana antydeterminanta przeciwciała?

A

w części zmiennej przeciwciała

56
Q

Jaką funkcję pełni część nadzmienna przeciwciała?

A

determinuje powinowactwo przeciwciała

57
Q

Jaką funkcję pełni część stała fragmentu Fab?

A

warunkuje stabilizację wiązania przeciwciała z antygenem

58
Q

Jaką funkcję pełni fragment Fc?

A

1) cytofilność
2) przechodzenie przez łożysko
3) cytotoksyczność zależna od przeciwciał
4) wiązanie i aktywacja dopełniacza
5) warunkuje katabolizm (rozpad) przeciwciała
6) z przyłączonymi resztami węglowodanowymi warunkuje rozpuszczalność

59
Q

Czym jest ADCC?

A

antibody dependent cell mediated cytotoxity = cytotoksyczność zależna od przeciwciał

60
Q

Czym jest cytofilność immunoglobulin?

A

wiązanie z receptorami FcR na komórkach

61
Q

Jakie cechy wykazuje przeciwciało względem wiązania z antygenem?

A
  • powinowactwo

- wartościowość

62
Q

Czym jest powinowactwo przeciwciała?

A

siła wiązania epitopu z antydeterminantą

63
Q

Czym jest wartościowość przeciwciała?

A

ilość miejsc wiążących determinantę antygenu w cząsteczce przeciwciała

64
Q

Co warunkują obie cechy wartościowość i powinowactwo przeciwciała?

A

zachłanność przeciwciała

65
Q

Na co wpływa zachłanność przeciwciała?

A

na trwałość powstającego kompleksu immunologicznego

66
Q

Jakie wiązania chemiczne odgrywają rolę w łączeniu antygenu z przeciwciałem?

A
  • siły elektrostatyczne
  • wiązania wodorowe
  • siły Van der Waalsa
  • odziaływania hydrofobowe
67
Q

Różnice w budowie których łańcuchów warunkują rozróżnienie klas przeciwciał?

A

łańcuchów ciężkich

68
Q

W jakich podstawowych formach mogą występować łańcuchy lekkie przeciwciał?

A

κ i λ

69
Q

Jakie wyróżniamy formy występowania łańcuchów lekkich przeciwciał?

A
α (IgA)
γ (IgG)
δ (IgD)
ε (IgE)
μ (IgM)
70
Q

Ile wyróżniamy podklas IgG u człowieka i czym się one między sobą różnią?

A

4 podklasy różniące się ilością mostków siarczkowych w obrębie rejonu zawiasowego

71
Q

Czym charakteryzuje się IgG?

A

1) główne przeciwciało wtórnej odpowiedzi we krwi i płynach ustrojowych
2) powstają głównie w odpowiedzi na antygeny białkowe
3) 80% wśród Ig surowicy
4) monomer
5) dwuwartościowe
6) wiąże dopełniacz (WYJĄTEK IgG4!)
7) przechodzi przez łożysko
8) T1/2 = 21 dni
9) obecny region zawiasowy
10) brak odcinków ogonowych

72
Q

Czym charakteryzuje się IgM?

A

1) główne przeciwciało odpowiedzi pierwotnej w postaci pentameru
2) powstaje w dużych ilościach pod wpływem antygenów wielocukrowych
3) jako monomer stanowi receptor limfocytu B
4) stanowi 6% Ig surowicy
5) wiąże dopełniacz
6) nie ma zdolności przechodzenia przez łożyski
7) T1/2 = 5 dni
8) brak regionu zawiasowego
9) obecna dodatkowa domena CH4
10) obecne odcinki ogonowe

73
Q

Czym charakteryzuje się IgD?

A

1) najmniej poznane przeciwciało
2) receptor limfocytów B
3) 1% wśród Ig surowicy
4) monomer
5) nie wiąże dopełniacza
6) nie przechodzi przez łożysko
7) T1/2 = 3 dni
8) obecny region zawiasowy
9) obecny odcinek ogonowy

74
Q

Czym charakteryzuje się IgE?

A

1) wiązana przede wszystkim przez bazofile i komórki tuczne
2) śladowe ilości w surowicy u zdrowych osób
3) monomer
4) nie wiąże dopełniacza
5) nie przechodzi przez łożysko
6) T1/2 = 2 dni
7) brak regionu zawiasowego
8) brak odcinków ogonowych
9) obecna dodatkowa domena CH4

75
Q

Ile wyróżniamy podklas IgA u człowieka i czym się one różnią między sobą?

A

IgA1 - monomer

IgA2 - dimer

76
Q

Czym charakteryzuje się IgA?

A

1) IgA występuje głównie w surowicy w postac monomeru
2) 13% wśród Ig surowicy
3) IgA2 to główne przeciwciała wydzielnicze w postaci dimeru
4) nie wiąże dopełniacza
5) nie przechodzi przez łożysko ale jest obecne w mleku matki
6) T1/2 = 6 dni
7) obecny region zawiasowy
8) obecne odcinki ogonowe

77
Q

Która podklasa IgA jest ważniejsza i dlaczego?

A

IgA2 stanowią główne przeciwciała wtórnej odpowiedzi śluzówkowej systemu MALT

78
Q

Gdzie są obecne IgA2?

A

wydzieliny śluzówek, mleko matki, ślina i łzy

79
Q

Co wyróżniamy w budowie IgA2?

A

dwa monomery, fragment wydzielniczy SC i łańcuch łączący J

80
Q

Czym jest czynnik SC w IgA2?

A

naturalny inhibitor proteaz

81
Q

Czym jest łańcuch J w IgA2?

A

receptorem transcytozy przy transporcie przeciwciał przez nabłonek

82
Q

Zachodzenie jakich procesów umożliwia wiązanie antygenu przez przeciwciała?

A

1) opsonizacja
2) aktywowanie dopełniacza
3) ADCC
4) neutralizowanie toksyn
5) neutralizowanie wirusów
6) blokowanie adhezyn bakteryjnych

83
Q

Co się dzieje w wyniku opsonizacji antygenu?

A

patogen zostaje zneutralizowany i może być łatwiej usuwany na drodze fagocytozy

84
Q

Czym jest izotypia?

A

różnice w budowie części stałych łańcuchów lekkich i ciężkich

85
Q

Czym jest allotypia?

A

odmienność dwóch cząsteczek immunoglobuliny tej samej klasy różniących się niewielkimi podstawieniami aminokwasów w części stałej łańcucha ciężkiego i lekkiego

86
Q

Czym jest idiotypia?

A

odmienność w zakresie tej samej klasy immunoglobulin różniących się częścią zmienną (antydeterminantą)

87
Q

Czym są przeciwciała niekompletne?

A

przeciwciała, które wchodzą w reakcję z antygenami Rh obecnymi na erytrocytach ale nie powodują aglutynacji

88
Q

Która klasa przeciwciał głównie stanowi przeciwciała niekompletne?

A

IgG jednowartościowe

89
Q

Jaki test służy do wykrywania przeciwciał niekompletnych w organizmie?

A

bezpośredni test antyglobulinowy (BTA) = test Coombsa

90
Q

Czym jest nadrodzina immunoglobulin (NRIg)?

A

grupa kilkuset białek biorących udział w powstawaniu i regulacji odpowiedzi immunologicznej

91
Q

Co łączy nadrodzinę immunoglobulin?

A

wspólny motyw strukturalny = globularna budowa trzeciorzędowa (odpowiednik domeny)

92
Q

Jakie białka należą do NRIg?

A

1) Ig
2) receptory limfocytów B i T
3) receptory Fc
4) antygeny MHC
5) antygeny różnicowania CD4, CD8, CD3
6) niektóre receptory dla interleukin (IL-1R, IL-6R)
7) receptory adhezyjne (LFA-2, ICAM)

93
Q

Czym jest antysurowica?

A

surowica zawierająca przeciwciała przeciwko wszystkim składnikom surowicy

94
Q

Czym jest surowica antyglobulinowa?

A

surowica zawierająca przeciwciała skierowane przeciwko wszystkim Ig (również niekompletnym)

95
Q

Czym jest przeciwciało anty Ig?

A

przeciwciała skierowane przeciwko danym immunoglobulinom, np. anty-IgM

96
Q

Co zawiera surowica?

A

przeciwciała skierowane przeciwko drobnoustrojom

97
Q

Kiedy należy podać surowicę?

A

ludziom potencjalnie zakażonym, u których nie ma czasu na uodpornienie przez podanie szczepionek?

98
Q

Jak dzielimy surowice ze względu na rodzaj zawieranych przeciwciał?

A

mono- i poliwalentne

99
Q

Czym są surowice monowalentne?

A

surowice zawierające przeciwciała skierowane przeciwko jednemu rodzajowi drobnoustroju

100
Q

Czym są surowice poliwalentne?

A

surowice zawierające przeciwciała skierowane przeciwko kilku rodzajom drobnoustrojów

101
Q

Jak dzielimy surowice ze względu na pochodzenie?

A

kesnogeniczne i izogeniczne

102
Q

Czym są surowice ksenogeniczne?

A

surowice odzwierzęce

103
Q

Czym są surowice izogeniczne?

A

surowice pochodzenia ludzkiego

104
Q

Które surowice są bezpieczniejsze: kseno- czy izogeniczne?

A

izogeniczne

105
Q

Jakie reakcje uboczne mogą wywoływać surowice ksenogeniczne?

A
  • przy pierwszym podaniu: choroba posurowicza

- przy drugim podaniu: wstrząs anafilaktyczny

106
Q

Czym może się zakończyć wstrząs anafilaktyczny?

A

śmiercią pacjenta

107
Q

Jak szybko przeciwciała ksenogeniczne są eliminowane z organizmu pacjenta?

A

kilka-kilkanaście dni

108
Q

Jak szybko przeciwciała izogeniczne są eliminowane z organizmu pacjenta?

A

ich działanie zapobiegawcze sięga trzech lub czterech tygodni

109
Q

Czym jest frakcja gamma-globulinowa?

A

frakcja otrzymana z pulowanych surowic ludzkich, zawiera przeciwciała skierowane przeciwko różnorodnym drobnoustrojom

110
Q

Jaki jest poziom przeciwciał przeciwko określonemu drobnoustrojowi we frakcji gamma-globulinowej?

A

niski

111
Q

W walce z jakimi chorobami poziom przeciwciał we frakcji gamma-globulinowej jest wystarczający by działać profilaktycznie?

A

wirusowe zapalenie wątroby, odra, różyczka, itd.