staatsrecht 3 Flashcards
(20 cards)
uitvoerende macht: deelstaten
deelstaatregeringen maken deel uit van de wetgevende macht en staan aan het hoofd van bestuurlijke diensten van deelstaten
leden deelstaatregering gekozen door parlement eed afleggen voor voorzitter van het parlement
leden kiezen een minister-president die moet eed afleggen voor koning
genieten dezelfde immuniteit als op federaal vlak
vertrouwen en controle op de deelstaatregering
deelstatelijk niveau enkel constructieve motie van wantouwen indienen.
regering kan altijd motie van vertrouwen indienen bij parlement dan moet parlement met een meerderheid van de leden (dus niet uitgebrachte stemmen) aannemen indien dit niet gebeurt dan is de regering van rechtswege ontslagnemend
bijzondere kenmerken deelstaatregering
De Vlaamse regering telt ten hoogste elf leden minister-president inbegrepen. Minstens 1 lid moet woonplaats in tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad hebben.
Als men over gewestaangelegenheden spreekt heeft deze minister louter een raadgevende stem.
Waalse regering bestaat uit ten hoogste 9 leden, de regering van de Franse gemeenschap uit ten hoogste 8 waarvan minstens 1 zijn woonplaats in tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad moet hebben. Merk: geen onverenigbaarheden tussen lid van de ene regering en van de andere
Duitse gemeenschapsregering ten minste 3 leden en ten hoogste 5 leden.
Regering Brussels Hoofdstedelijk Gewest telt 5 leden, minister-president uitgesloten 2 Franstalige en 2 Nederlandstalige. Hier zijn er ook 3 staatssecretarissen waarvan ten minste 1 Nederlandstalig moet zijn
uitvoerende macht op Europees niveau
samenstelling Europese commissie
samenstelling commissie: bestaat uit evenveel leden als lidstaat met inbegrip van de voorzitter en de hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid
benoeming:
1. kanidaat-voorzitter wordt voorgedragen aan de raad waar men met gekwalificeerde meerderheid voorgedragen aan het parlement die met een meerderheid moet beslissen indien men niet akkoord gaat moet de raad opzoek gaan naar een nieuwe vertegenwoordiger. De rest van de leden worden gekozen door de lidstaten -> de raad draagt de lijst met kanidaat-commissarissen voor het parlement als men niet akkoord gaat kan deze nog aangepast worden.
stemt parlement over samenstelling in het geheel en benoemt de raad de commissarissen met gekwalificeerde meerderheid.
ambtsperiode duurt 5 jaar en na deze 5 jaar blijven ze in lopende zaken totdat raad nieuwe heeft aangesteld
vertrouwen in commissie
Parlement vertrouwen ontneemt in de commissie neemt deze een motie van afkeur aan. Hierna volgt een koelperiode van 3 dagen waarna het parlement moet stemmen met 2/3 van het aantal leden dat minstens de helft van de bevolking vertegenwoordigt. Als deze wordt aangenomen dan moet de commissie collectief ontslag nemen
de voorzitter van de commissie kan ook verzoeken dat een individueel lid ontslag neemt dit gebeurt dan ook
Vertegenwoordiging op lokaal niveau: uitvoerend
college van schepenen en burgemeesters: minimum 2 schepenen en maximum 9.
initiatiefrecht voor meerderheidscoalitie komt toe aan persoon met meeste voorkeurstemmen in de grote lijst en gaat dan naar persoon met meeste voorkeurstemmen in de 2e grootste lijst
vast bureau is het uitvoerend orgaan van OCMW bestaat in beginsel uit zelfde leden als college van burgemeesters en schepenen
bijzonder comitée voor sociale dienst opgericht voor OCMW. De OCMW-raad verkiest een voorzitter van dit comitée als deze geen schepen is maakt deze dus als extra maar volwaardige schepen deel uit van het college
Vlaamse provencie
deputatie: bestaat uit ten hoogste 4 leden zonder gouverneur, verkozen door provencieraad
gouverneur: wordt aangesteld door Vlaamse Regering
algemene bevoegdheid uitvoerende macht (thema overschrijdende bevoegdheden)
uitvoeren wetten: art. 108 Gw.
voor het uitvoeren van wetten kan de koning de nodige verordeningen of besluiten aannemen deze mogen niet de draagwijdte van de wet beperken, uitbreiden of wijzigen (tenzij hij hiervoor gemachtigd is door de wetgevende macht)
handhaven van wetten: in princiepe is dit aan de rechterlijke macht, maar uitvoerende macht via openbaar ministerie zaken aanhangig maken aan rechterlijk macht of bestuur sancties in plaat van rechterlijke sancties zoals geldboete, …
tegen deze bestuurlijke sancties moet altijd mogelijkheid tot hoger beroep zijn bij een rechtscollege
uitoefening van door de wetgevende macht gedelegeerde bevoegdheden
bijzondere bevoegdheden uitvoerende macht (thema specifieke bevoegdheden)
komt hierin voor: defentie ambetnaar, begroting, belastingen
- de koning benoemt de ambtenaren (= iedereen die aan de uitoefening van de openbare macht deelneemt)
de koning benoemt iedereen in het algemeen bestuur - staatsfinanciën:
- de begroting: raming van alle inkomsten en uitgaven van een overheidsorgaan voor een bepaalde periode waaruit de verplichting volgt voor het vorderen van de geraamde inkomsten en het betalen van de geraamde uitgaven. Rekenhof staat de kamer bij voor het controleren van deze begroting. (art. 180 Gw.) en elk jaar wordt door de kamer van volksvertegenwoordigers de eindrekening vastgesteld
- belastingen: verplichte geldelijke bijdrage aan de overheid, zonder rechtstreekse aan wijsbare tegenprestatie van de overheid. De bevoegdheid om belastingen te heffen is toegewezen aan de wetgever en deze legt dus de essentiële aspecten vast en delegeert derest naar de uitvoerende macht (manier van controle). om tot inning van de belastingen over te gaan moet het parlement elk jaar opnieuw de regering bemachtigen
als burger wel iets rechtstreeks terugkrijgt dan is dat een retrebutie
bijzondere bevoegdheden uitvoerende macht deel 2
deel 1: staatsfinancien en benoemen ambtenaren
- buitenlandse betrekking: de koning staat aan het hoofd van buitenlandse betrekking hierdoor is de koning bevoegd voor het sluiten van verdragen
stappen: - Onderhandelen bevoegdheid voor de uitoverende macht
- authentificatie ook uitvoerende macht
- instemming: hier stemt de kamer over instemming met het verdrag, de kamer kan niets veranderen aan het verdrag. Dit zijn dus louter formele wetten
(4. ratificatie: uitvoerende macht bevestigt de internationale samenwerking aan de andere verdragsluitende partij) - bekendmaking in Belgisch staatblad
- Bevel over de gewapende macht
twee verschillende: krijgsmacht en politiedienst allebei onder bevoegdheid van de uitvoerende macht
- krijgsmacht: koning kan geen oorlog verklaren
eminente bevelvoering: hoe en waar de krijgsmacht
moet worden ingezet
daadwerkelijke bevelvoering: effectieve leiding geven
op het terrein
- politiediensten: opgedeeld in twee: federale en lokale politiedienst
2 taken: bestuurlijke en gerechtelijk - bestuurlijk: houdt zich vooral bezig met preventie.
gemeenten hebben grote mate van
verantwoordelijkheden voor handhaven van openbare
orde hiervoor gebruiken ze de lokale politie
alle andere taken met betrekking tot preventieve
maatregelen die niet worden geregeld door
gemeenten wordt uitgeoefend door de lokale politie - gerechtelijk: de gerechtelijke taken zoals opsporen van
misdrijven, vatten van daders en deze ter beschikking
stellen van de bevoegde overheden worden
uitgevoerd door het parket met hulp van de lokale en
federale politie.
er zijn commissies (vast comité van toezicht op de
inlichting en veleigheidsdiensten = comité I en vast
comité van toezicht op de politiediensten = comité P)
opgericht waardoor de federale
wetgevende macht op de politie controle kan
uitoefenen
procedure uitvoeren van wetten
hiervoor kan de regering koninklijke besluiten aannemen
koninklijk besluit = rechtshandeling waarbij de koning, ter uitvoering van de grondwet of wet, een algemeen bestuurlijke of een individuele overheidshandeling stelt
in princiepe konkinklijk besluit alleen ondertekent door koning en minister maar soms moet door ministerraad overlegt koninklijk besluit. Meestal wordt dit ook gedaan hierbij is het niet verplicht dat alle ministers ondertekenen
als staatssecretaris wil wetsontwerp indienen in zijn domein moet dit medeondertekend worden door de minister waar hij aan toegevoegd is bij … (art. 2 koninklijk besluit van 1972)
koning kan 3 soorten koninklijke besluiten aannemen: reglementair, beschikkend en organiek (= besluiten waarbij instellingen worden opgericht en de organisatie wordt bepaald)
Reglementaire besluiten
algemeen geldende gedragsregels
essentieel: inwinning advies raad van state en bekendmaking
advies: nagaan of besluit voldoende wettelijke grond heeft. Geen advies nodig in hoogdringende ontwerpen
beschikkende besluiten
zijn besluiten die worden toegepast op een concreet feitelijke situatie. Ze vestigen of wijzigen een indiviudele rechtsverhouding.
procedure verschilt maar nooit advies bij raad van state
soms wel bekendmaking nodig. Als er geen bekendmaking gebeurt dan krijgt de belanghebbende een betekening.
deze besluiten zijn verbindend van zodra aan de belanghebbende kennis is gegeven of vanaf deze is bekendgemaakt als deze voorafgaat
overdracht van bevoegdheden door de koning aan een minister
kunnen ministers ook besluiten nemen zonder tussenkomst van de koning of andere regeringsleiders
delegatie van verordende bevoegdheden mag alleen maar onder toezicht en onder voorbehoud van goedkeuring van de opdrachtgever om detailmaatregelen te nemen en mag niet voor de essentiële delen. rechtstreekse toewijzing van verordende bevoegdeheden aan individuele minister eigenlijk is ongrondwettig wordt alleen maar aanvaard als de normale weg zoveel tijd in beslag zou nemen dat dit de enigste optie is.
rechtstreekse overdracht van beschikkende bevoegdheden aan individuele minister is geen probleem.
bevoegdheden deelstaatregering
algemene bevoegdheden: uitvoeren van decreten en neemt ze besluiten en verordeningen en neemt besluiten die voor de uitoefening van decreten nodig zijn
bijzondere bevoegdheden: bevoegd regelen voor statuut van personeel en voor de benoeming van hun ambtenaren, innen van belastingen en opstellen van begroting. Sluiten van verdragen voor bevoegdheden
procedure voor optreden van regering op deelstaatniveau
De deelsaatregering treed op bij regeringsbesluiten met consensus moet worden genomen
advies van raad van state verplicht tenzij bij hoogst dringende zaken. Niet mogelijk om bepaalde bevoegdheden te delegeren aan 1 minister
bevoegdheden Europese commissie
algemene bevoegdheden: commissie heeft exclusief initiatiefrecht voor totstandkoming van wetgeving.
De commissie is ook belast uitvoering van de wetgeving van de Unie door toekennen van uitvoeringsbevoegdheden
De commissie ook belast met controle op naleving van de wetten
bijzondere bevoegdheden van Europese commissie
Commissie maakt ontwerp van de begroting en deze moet worden goedgekeurd door het parlement en de raad. Parlement wordt bijgestaan door Europese rekenkamer
procedure voor uitoefenen van bevoegdheden van commissie
commissie kan besluiten aannemen deze zijn verbindend in al haar onderdelen.
In principe stemt men met consensus maar kan ook stemmen en moet dan worden aangenomen met meerderheid van de leden
bestuur op lokaal niveau
gemeentelijk: college van schepen en burgemeester kan besluiten aannemen ter uitvoering van de beslissingen van de gemeenteraad deze worden collegiaal genomen
deputatie kan bevoegd voor uitvoering van de beslissingen in de provencieraad. collegiaal genoemn
