Æða, Lýta

Question 1

Þrenging á aorta eða a. iliaca, hvar kemur verkurinn helst fram?

Answer 1

Gluteals, læri, mjöðm

Question 2

Þrenging á a. femoralis eða hliðargreinum, hvar kemur verkurinn helst fram?

Answer 2

Læri og kálfa

Question 3

Þrenging á a. poplitea, hvar kemur verkurinn helst fram?

Answer 3

Kálfa, ökkla, fæti

Question 4

Hverjar eru helstu diff. diagnósur við heltigöngu?

Answer 4

1. Spinal stenosis eða lumbar taugaklemma
   - “Straumur” niður aftanvert læri, verkir koma strax við hreyfingu, eru lengi að hverfa (vs. að koma eftir ákveðna vegalengd og hverfa fljótt)
2. Slitgigt
   - Verkur í hvíld, standandi, sitjandi. Misgóðir dagar.
3. Bláæða lokanir
   - Bjúgur, venustasa húðbreytingar, “bursting pain”
4. (ef ungt fólk) Popliteal artery entrapment, chronic compartment syndrome hjá íþróttafólki

Question 5

Hvernig lýsir hvíldarverkur sér hjá fólki með sögu um heltigöngu?

Answer 5

Saga um claudication, hafa sár sem ekki gróa. Hvíldarverkurinn er mest distalt, tær og fótur. Verra að hafa fótinn uppi, vakna á nóttunni, finnst betra að sofa með fótinn hangandi fram úr. Þurfa að notast við verkjalyf. Langt leiddir, fá ekki nóg súrefni í hvíld.

Question 6

Hver eru P-in sex í akút lokun á slagæð í fæti?

Answer 6

1. Pain
2. Pallor
3. Pulselessness
4. Poikilothermia (mismunandi hitastig)
5. Paresthesia (dofi)
6. Paralysis

Slæmir verkir sem lagast ekki. Versnar hratt (á mínútum eða klukkustundum). Vont að staðsetja, t.d. allur fótur eða fyrir neðan hné.

Question 7

Hvernig væri sagan mismunandi eftir því hvort akút lokun á slagæði í fæti væri vegna embolíu eða thrombósu?

Answer 7

Embolía: Saga um a.fib, hjartsláttaróreglu, fyrri embolíur eða stroke. Nýlega hætt á blóðþynningu. Ekki saga um heltigöngu. Gott blóðflæði í hinum fætinum.

Thrombosis: Lokun sem myndast á stað þar sem þrengsli voru áður. Saga um heltigöngu og jafnvel inngrip vegna þessa. Þekkt, útbreidd atherosclerosa. Hinn fóturinn hefur einnig skert flæði.

Question 8

Hvað getur valdið atheroembolíum? (fitu embolíur - þegar kólesteról & debris losnar)

Answer 8

Iatrogen við þræðingar (frá gúlum i ósæð eða æðakölkunum)

Afleiðingar eru m.a.
Livedo reticularis, bláar skellur, blue toe syndrome, trash foot.
Versnandi nýrnabilun