FARMA - ból

Question 0

rodzaje włókien neuronów czucia bólu

Answer 0

włókna A-delta - grube,zmienilizowane,szybko przewodzące ból ostry poprzez j. wzgórza do kory sensorycznej (lokalizacja)

włókna C - cienkie, niezmienilizowane, wolno przewodzące ból tępy, rozlany, palący, przez j. przyśrodkowe wzgórza do jj. limbicznych(interpretacja bólu)

Question 1

czynniki pobudzające i sensytyzujące nocyceptory

Answer 1

sybstancja P, histamina, bradykina, NA, cytokiny, serotonina, ATP, K+

Question 2

allodynia

Answer 2

obniżenie progu bólowego względem bodźców obojętnych, odczuwanych jako bólowe

Question 4

hiperalgezja

Answer 4

obniżenie progu bólowego względem bodźców bólowych

Question 5

hiperalgezja wtórna

Answer 5

rozszerzenie odczuwania bólu na obszary tkanki nieuszkodzonej

Question 6

ból spontaniczny

Answer 6

ból bez zadziałania bodźców bólowych (bóle fantomowe, pamięć bólu)

Question 7

drogi przewodzenia bólu

Answer 7

Nerwy obwodowe -> zwoje rdzeniowe -> korzenie tylne -> rogi tylne rdzenia kręgowego -> przełączenie synaptyczne -> (skrzyżowanie) przecięcie istoty pośredniej środkowej -> droga rdzeniowo-wzgórzowa w sznurach bocznych -> pień mózgu (wstęga rdzeniowa) -> przełączenie w jądrze brzusznym tylnym-bocznym (VPL) wzgórza. Stamtąd wysyłana jest projekcja do kory somatoczuciowej w płacie ciemieniowym.

Question 8

ból neuropatyczy

Answer 8

występujący bez uszkodzenia tkanki: palący, mrowiący, przeszywający,
związany z: półpaścem, alkoholizmem, cukrzycą, amputacją, stwardnieniem rozsianym

Question 9

silne leki opioidowe

Answer 9

morfina
oksykodon
hydromorfon
fentanyl
metadon
leworfanol
buprenorfina

Question 10

morfina

Answer 10

działanie agonistyczne w stosunku do rec. opioidowych
agonista maksymalny(działa z siłą porównywalną do endogennych opioidów)
stosowana meteoda miareczkowania do ustalenia dawki, brak efektu sufitowego, 
dz.n.: u osób leczonych przewlekle rzadko depresja oddechowa, 
silniejsza od tramadolu i kodeiny ale słabsza od leworfanolu, fentanylu(100x) i sulfentanylu(1000x)

Question 11

efekt sufitowy

Answer 11

zwiększenie dawek powyżej stężenia maksymalnego nie powoduje dalszego nasilenia działania
tramadol, kodeina i dihydrokodeina

Question 12

metoda miareczkowania

Answer 12

metoda ustalenia dawki morfiny
wstępnie podaje się 15 mg co 3-4 h do momentu ustalenia bólu, a następnie sumuje się dawkę i dzieli na trzy podania dziennie

Question 13

działania opioidów na OUN

Answer 13

p/bólowe, 
euforia(czasem dysforia), 
p/kaszlowy
zwężenie źrenicy!, 
depresja ośrodka oddechowego

Question 14

działanie opioidów na ukł. sercowo-naczyniowy

Answer 14

rozszerzenie naczyń, w tym wieńcowych pod wpływem działania histaminy,
hipotensja,
zmniejszenie zapotrzebowania mm. sercowego na tlen,

Question 15

działanie opioidów na ukł. pokarmowy

Answer 15

nudności, wymioty,
zaparcia,
zwiększone napięcie zwieracza bańki wątrobowo-trzustkowej oraz zmożone ciśnienie w p. żółciowym

Question 16

działanie opioidów na ukł. wydalniczy i płciowy

Answer 16

zwiększenie napięcia zwieraczy dróg moczowych,

przedłużenie porodu

Question 17

działanie opioidów na ukł .hormonalny

Answer 17

zahamowanie LH (zahamowanie owulacji,zmniejszenie płodności), 
stymulacja wydzielania wazopresyny i prolaktyy

Question 18

działanie opioidów na skórę

Answer 18

świąd,
wysypka skórna,
zaczerwienienie skóry

Question 19

działanie opioidów na ukł. immunologiczny

Answer 19

zahamowanie funkcji kom. NK

Question 20

metadon i leworfanol

Answer 20

blokowanie rec. NMDA w r. kręgowym, 
leczenie bólu neuropatycznego, 
terapia substytucyjna uzależnionych od heroiny i cierpiących na ból przewlekły(neo), 
długi okres działania, 
brak efektu sufitowego, 
silniejsze od morfiny, 
brak aktywnych metabolitów,

Question 21

fentanyl

Answer 21

opioidowy lek p/bólowy
plastry naskórne uwalniające lek ze stałą prędkością,
12h opóźnienia w działaniu i długie wygaszanie efektu ze względu na rezerwę skórną
siłniejszy 100x od morfiny
bez wywoływania nudności

Question 22

bóle kostne

Answer 22

związane z przerzutami (neo prostaty,sutka,płuc,pęcherz moczowy, nerka, tarczyca), kompresyjnym złamaniem kręgosłupa, złamaniami patologicznymi,

opioidy, NLPZ, GKS, bisfosfoniany, kalcytonina, radiofarmaceutyki,nnaświetlania kości, postępowanie ortopedyczne

Question 23

leki pomocnicze w terapii bólu

Answer 23

benzodiazepiny, spazmolityki, leki zwiotczające m. szkieletowe, l. znieczulajace miejscowo

ból neuropatyczny:
l. p/padaczkowe - kw. walproinowy, gabapentyna, l. p/depresyjne - dezipramina, nortyptylina,

bóle trzewne:
GKS, antagoniści rec H2, metoklopramid

Question 24

leki znieczulające miejscowo

Answer 24

lidokaina - s.c. lub w plastrach na skórę,
blokowanie kanałów Nav w błonie nocyceptorów,
przycomyłkowym podaniu dożylnym, dz.n.:
efekt pobudzenia ukł. limbicznego(strach, niepokój, gadatliwość), euforia(kokaina), zab. rytmu sercam bloki przewodzenia, tachykardia, wzrost ciśnienia krwi, martwica po podaniu i.m., uszkodzenie nerwów!

Question 25

migrena

Answer 25

bardzo częsta przyczyna pierwotnych bólów głowy, częściej u kobiet,
wyzwalana przez: pokarm, zab. snu, zab. hormonalne, leki, wysiłek fizyczny, bodźce wzrokowe, głód, czynniki psychiczne
aura: błyski, zniekształcenia percepcji widzenia
zwykle ból jednostronny

Question 26

patofizjologia migreny

Answer 26

zjawiska neurogenne w zakresie unerwienia n. trójdzielnego wpływają na naczynia(skurcz naczyń oponowych), a następnie powodują podrażnienie zakończeń w oponach i ból

Question 27

leczenie migreny

Answer 27

agoniści rec. 5-HT1D (tryptany): sumatryptan(szybki początek,msilne działanie), naratryptan (wolniejszy początek). p/wskazania: kobiety karmiące piersią i w ciąży, ch. wieńcowa, ch. Reynauda, stosowanie MAO.

alkaliody sporyszu (dihydroergotamina DHE)-> niespecyficzny agonista rec. 5-HT1, (metylergonowina), (metoklopramid) -> hamowanie nudności.
ASA, paracetamol

antagoniści rec. dopaminergicznych(w napadach migreny, przy przeciwskazaniach dla tryptanów) chlorpromazyna, prochlorperazyna

walpronian sodu

botosk (i.m.)