Geneeskunde 2B2 HC week 1 - 5 t/m 7 Flashcards
Wat zijn de volgende ooginfecties:
- Conjunctivitis
- Blepharitis
- Keratitis
- Cellulitis
- Dacryocystitis
- Endophthalmitis ?
- Conjunctivitis: ontsteking conjunctiva (slijmvlies)
- Blepharitis: ontsteking ooglidranden
- Keratitis: ontsteking cornea
- Cellulitis: ontsteking oogleden (inhoud orbita)
- Dacryocystitis: ontsteking traanzak
- Endophthalmitis: ontsteking inhoud van het oog
Wat zijn de algemene kenmerken van een conjunctivitis?
Normaal zijn er weinig infecties door lysozym en IgA in tranen en microbioom
- klachten: roodheid, irritatie, oedeem en secretie van cellulair exsudaat met pus (leukocyten en micro-organismen)
- 20% is viraal en 80% bacterieel
Wat zijn de kenmerken van een acute conjunctivitis bij pasgeborenen
- verwekkers
- klachten
- behandelplan ?
Opthalmia neonatorum
- veroorzakers: S. aureus, S. pneumonia, H. influenza zorgen binnen 24 uur na geboorte voor ontsteking, N. gonorrhoeae binnen 1-2 dagen en ernstiger beloop (via vagina moeder op ogen kind overgedragen, i.v. of i.m. antibiotica behandeling), Chlamydia trachomatis binnen 5-19 dagen (35% van baby’s van moeder met actieve C. trachomatis cervicitis krijgt chlamydia, i.v. of i.m. antibiotica behandeling) –> altijd ook moeder en partner behandelen
- klachten: rood, geïrriteerd oog, oedeem, pussige secretie
- altijd insturen naar de kinderarts en systemisch behandelen
Wat zijn de kenmerken (begin, verwekkers, klachten, behandeling, bijzonderheden) van een acute bacteriële conjunctivitis vs. een acute virale conjunctivitis?
Acute bacteriële conjunctivitis:
- begin: meestal eerst unilateraal, 1-2 dagen later bilateraal
- verwekkers: S. aureus, S. pneumonia, H. influenza
- klachten: rood en geïrriteerd oog, oedeem, pussige secretie
- behandeling: zelf genezend (1-2 weken), desinfecteren (Povidon-Jood)
- bijzonderheden: eerst enkelzijdig, later dubbelzijdig, plakkerige oogleden in de ochtend
Acute virale conjunctivitis:
- begin: incubatietijd van 7-10 dagen
- verwekkers: adenovirus, enterovirus, coxsackievirus (kinderen in zwembaden, bezoekers in poliklinieken)
- klachten: rood en bloederig oog, waterige secretie, faryngitis, koorts, lymfadenopathie (pre-auriculair en submandibulair)
- behandeling: zelf genezend (1-2 weken), desinfecteren (Povidon-Jood)
- bijzonderheden: erg besmettelijk
Wat zijn de kenmerken (verwekkers, klachten, behandeling) van een chronische bacteriële conjunctivitis en wat zijn de kenmerken als het wordt veroorzaakt door een Chlamydia trachomatis?
Blefaroconjunctivitis
- verwekkers: S. aureus
- klachten: >4 weken irritatie, roodheid, korstjes op ooglidranden
- behandeling: chronisch verloop, geen spontane resolutie, ooglid hygiëne; poetsen ooglidrand met verdunde babyshampoo en wattenstaafjes en hete compressen
Chlamydia trachomatis:
- beloop: incubatietijd van 6-19 dagen, 4-20% v.d. zwangeren is besmet
- verwekkers: Serotypen A, B, Ba, C (D-K = meest voorkomende soa)
- klachten: folliculaire (kerato-) conjunctivitis, littekens –> blindheid, rode ogen (hyperemie), weinig pus
- behandeling: i.v. antibiotica (azithromycine 1 po eenmalig), kan maanden-jaren duren, familie meebehandelen
Wat zijn de kenmerken (risicofactoren, verwekkers, klachten, behandeling, bijzonderheden) van een keratitis?
Ontsteking van de cornea
- risicofactoren: zachte contactlenzen na beschadiging, Pseudomonas spp. in contactlezenvloeistof of door chirurgisch trauma
- verwekkers: Staphylococcen, Streptococcen, Enterobacteriën, Pseudomonas spp, of viraal (herpes zoster, herpes simplex)
- klachten: visusdaling, pijn, vertroebeling, fotofobie, roodheid conjunctiva
- behandeling: kweken, antibiotica via oogdruppels, evt. corticosteroïden
- bijzonderheden: normaal is de cornea beschermd door intact epitheel, verversing tranen en knipperen en lyzozymen, Ig in traanvocht en microbioom
Wat zijn de kenmerken (klachten, indeling en behandeling) van een cellulitis orbitae?
- klachten: verkoudheid, gezwollen oogleden, roodheid, proptosis (uitpuiling oog), visusdaling, motiliteitsbeperking –> belangrijk om te kijken of het een lokaal probleem is (ooglid) of van de orbita(-inhoud) want dan kan een late behandeling schade aan de visus of dood betekenen
- indeling: naar anatomische lokalisatie; preseptaal (alleen oppervlakkige oogleden, geen roodheid conjunctiva) of postseptaal (ontsteking orbita(-inhoud))
- behandeling: postseptaal; chirurgische drainage om uitbreiding naar brein te voorkomen + systemische antibiotica
Wat zijn de kenmerken (verwekkers, klachten, behandeling, bijzonderheden) van een dacryocystitis?
- verwekkers: S. aureus, Streptococcen, chronisch veroorzaakt door Actinomyces (mondflora)
- klachten: stase/stuwing van de traanbuis, pijn, abces
- behandeling: eerst kweken (vaak multibacterieel), daarna behandelen
- bijzonderheden: complicaties; abces, postseptale cellulitis orbitae, verplaatsing naar hersenen
Wat zijn de kenmerken (klachten, oorzaken) van een endophthalmitis?
Snel progressieve intra-oculaire infectie
- klachten: rode conjunctiva met wit laagje cellen (leukocyten) onder in het oog (hypopyon), troebele cornea, blindheid, pijnlijk oog, visusdaling
- oorzaken: exogeen (acuut/delayed onset postoperatief (door perforerend trauma)) of endogeen (hematogeen (door micro-organisme uit de bloedbaan))
Wat zijn de kenmerken (verwekkers, behandeling en bijzonderheden) van een acute postoperatieve endophthalmitis vs. een late onset post-operatieve endophthalmitis vs. een endogene endophthalmitis?
Acute postoperatieve endophthalmitis:
- verwekkers: CNS, S. aureus, Pseudomonas spp, 80% conjunctiva, ooglid of neus
- risicofactoren: duur en soort operatie, DM, immunosuppressie
- behandeling: punctie en kweken, breedspectrum antibiotica, verwijzing oogarts
- bijzonderheden: slechte prognose; 65-95% ziet achteraf alleen nog handbewegingen, incubatietijd 2-14 dagen, incidentie 1:2000
Late onset post-operatieve endophthalmitis:
- verwekkers: Propioni bacterium acnes, CNS
- behandeling corticosteroïden ter ondersteuning
- bijzonderheden: chronische laaggradige ontsteking, betere prognose, komt maanden na een operatie, verwijdering kunstlens vaak nodig
Endogene endophthalmitis: 15%
- verwekkers: N. meningitidis, S. aureus, Candida
- behandeling: evt. sepsis goed en snel behandelen en schone operatie
- bijzonderheden: bilaterale problemen, vaak veroorzaakt door septische focus elders of risicofactoren als endocarditis, osteomyelitis, i.v. drugsgebruik of intravasale katheter, hoge kans op blindheid
Wat zijn immune privilege sites?
plek waar het immuunsysteem minder sterk werkt en het dus langer duurt voordat een wond of ontsteking is opgeruimd, in het oog is dit voordelig want:
- makkelijk cornea transplantatie: kleine kans op afstoting, naast oogdruppeltjes weinig immuunsuppressie nodig
- bij aanwezigheid van een infectie of auto-immuunziekte kan de inflammatie redelijk rustig verlopen waardoor de secundaire schade beperkter blijft en het zicht niet verloren gaat
nadeel: een infectie kan makkelijk uitbreiden zonder dat er een immuunreactie wordt opgebouwd waardoor de oogfunctie hard achteruit gaat
andere immune privilege sites: CZS, baarmoeder gedurende de zwangerschap
Wat zijn immunologische aandoeningen van het oog?
- uveïtis
- (epi)scleritis
- keratoconjunctivitis sicca
- conjunctivitis
- neuritis optica
Wat is uveïtis?
Intraoculaire ontsteking (echt binnenin het oog)
- uvea bestaat uit regenboogvlies (iris), corpus ciliaire (productie kamervocht) en choroidea (netwerk van bloedvaten)
- incidentie: 52.4 per 100.000 persoonsjaren, periode prevalentie 115.3 per 100.000
- oorzaken: infecties, systeemziekten, onbekend (1/3)
- soorten: onderscheid in locatie waarin de afwijking zit of het patroon wat het geeft
Hoe is de classificatie van uveïtis?
Indeling doen we om de oorzaak te achterhalen (bijv. toxoplasmose alleen posterior), voor de prognose en behandeling (bijv. oogdruppels werkt alleen bij anterior)
Kan anatomisch:
- anterior (60-90%), voorkant (voorste oogkamer, iris, corpus ciliaire), hierbij niet altijd verder onderzoek hoe het is ontstaan
- intermediair, middenin (perifere retina, glasachtig lichaam, pars plana)
- posterior, achterkant (netvlies, choroïd (vaatvlies), n. opticus)
- panuveïtis, 2 of meer gedeeltes aangedaan
Anders:
- pathologisch: granulomateus (sarcoïdose), non-granulomateus (HLA-B27+)
- infectieus vs. niet-infectieus
Complicaties: niet op basis van dit classificeren!
- cystoïd macula oedeem
- cataract (staar)
Wat zijn de symptomen bij een uveïtis?
- anterior uveïtis: pijn, fotofobie, soms vermindering visus
- intermediair uveïtis: meestal pijnloos, vaker verlies van de visus door vertroebeling van het glasvocht en verminderde scherpte
- posterior uveïtis: vaak pijnloos, vaak vermindering visus door bijv. floaters, retinitis of macula oedeem
Wat zijn oorzaken van uveïtis?
Systeemziekte, infectie of onbekend
Infectieuze verwekkers:
- bacterieel: Treponema (Lues, kan elke soort zijn), Borrelia, Bartonella, Mycobacterium tuberculose, lepra, Neisseria Leptospira, Rickettsiae
- viraal: HSV, VZV, CMV, rubella, mazelen, Rift valley fever, EBV
- parasitair: Toxoplasmose(vooral posterior), Toxocara, Onchocerca, Cysticercus
- fungi: Candida, Aspergillus, Cryptococcus
