Hoofdstuk 14

Question 1

Op welke twee manieren kan men opera omschrijven en het ontstaansproces ervan?

Answer 1

1. Aan de ene kant was opera een nieuwe uitvinding, waarbinnen men proberen op een moderne manier Griekse tragedies uit te beelden.
2. Opera was echter ook een samensmelting van bestaande genres, zoals toneelstukken en solozang.

Question 2

Wetenschappers in de Renaissance waren het soms oneens over wat de rol van muziek binnen een oude tragedie moest zijn. Wat voor opvattingen hadden zij?

Answer 2

Er werd bijv. gesteld dat alleen de koorpartijen gezongen dienden te worden. Anderen vonden dat juist alles gezongen diende te worden, omdat dit in emotioneel opzicht meer effect zou hebben.

Question 3

Welke verschillende voorlopers van de opera zijn o.a. te noemen?

Answer 3

1. Het pastoraal drama - een toneelstuk op rijm met muziek tussendoor.
2. Madrigalencycli - uitdrukking van tekst en emotie
3. De intermedi zijn de bekendste voorloper. Dit waren muzikale intermezzos die werden uitgevoerd tussen de verschillende aktes van een toneelstuk. Ze waren noodzakelijk omdat Romeinse theaters geen gordijnen hadden.

Question 4

Wat was de Camerata voor groep?

Answer 4

Dit was een soort academie, gehuisvest door graaf Bardi in Florence. Wetenschappers discussiëerden hier over literatuur, wetenschap en kunsten. Galilei en Caccini waren hier o.a. lid van.

Question 5

Waarom viel Vincenzo Galilei vocaal contrapunt aan?

Answer 5

Hij meende dat alleen als er sprake was van één melodielijn de expressie goed kon worden overgebracht. Verschillende stemmen zorgden voor chaos

Question 6

Wat is monodie?

Answer 6

Dit is een stijl waarin een solostem zingt en begeleid wordt. Dit was niet iets nieuws, maar door de discussie van de Camerata ontstonden wel nieuwe paden.

Question 7

Hoe heette de gepubliceerde liederen van Caccini voor solostem en b.c.?

Answer 7

Le nuove musiche

Question 8

Wat was de allereerste opera en hoe werd deze uitgevoerd?

Answer 8

In 1598 werd “Dafne” van Peri uitgevoerd. Gezet naar Griekse tragedie, in z’n geheel gezongen en muziek gecomponeerd om de emoties over te brengen.

Question 9

Noem vier kenmerken van een aria

Answer 9

• een strofisch lied
• ritmisch
• voorafgegaan door een kort orkestraal stukje
• ritornella (instrumentaal refrein) komt na elke stanza

Question 10

Noem vier kenmerken van een recitatief

Answer 10

• de akkoorden en bas hebben geen ritme
• de stem kan vrij declameren
• de muziek brengt de gevoelens over

Question 11

Noem enkele kenmerken van Monteverdi.

Answer 11

Monteverdi schreef alleen vocale werken. De muziek sluit daarbij naadloos aan op de tekst. Om gevoelens goed te kunnen omvatten combineerde hij stijlen en genres. Zijn eerste opera was “L’Orfeo” (1607) en zijn tweede opera “L’Arianna” (1608). In 1632 werd hij priester.

Question 12

Welke rol speelde Monteverdi voor het madrigaal?

Answer 12

Hij heeft zeer veel madrigalen gecomponeerd en veranderde het genre in een krachtige verkenning van de concertato-stijl. Ook voegde hij veel dissonanten toen aan de madrigalen.

Question 13

Wat verstaan we onder strofische variatie?

Answer 13

Dit is iets wat door Monteverdie veel werd gedaan; hij schreef iedere strofe uit en varieerde hierbij binnen de melodie en de duur van de harmonieën om de betekenis en accenten van de tekst weer te geven.

Question 14

Wat is stile concitato?

Answer 14

Dit is een manier van spelen die werd gebruikt om oorlogsgevoel en boosheid over te brengen. Hierbij werd een noot continu snel herhaald.

Question 15

Noem vier opera’s van Monteverdi

Answer 15

• L’incoronazione di Poppea
• L’Orfeo
• Il ritorno d’Ulisse
• Combattimento di Tancredi e Clorinda

Question 16

Waar verplaatste het centrum van de operawereld zich naar toe in het eerste kwart van de zeventiende eeuw?

Answer 16

Naar Rome.

Question 17

Wat gebeurde er in 1637 dat een belangrijke stap was in de operawereld en waarom was dit bijzonder?

Answer 17

Toen werd in Venetië het eerste publieke operahuis geopend, Teatro San Cassiano. Voordat dit operahuis er was was opera afhankelijk van particuliere fondsen - nu werd er door het publiek betaald. De financiëring was stabiel en er konden veel uitvoeringen per seizoen worden gegeven.

Question 18

Waarin verschilden de opera’s zoals die in Venetië werden opgevoerd van de opera’s uit vroegere tijden? (4)

Answer 18

• Naast mythologische vertellingen nu ook Romeinse geschiedenis
• 3 aktes i.p.v. 5
• Minder koorzangen
• Meer aria’s per akte

Question 19

Wie waren de twee belangrijkste componisten in Venetië?

Answer 19

Cavalli en Cesti

Question 20

Wat betekende de opkomst van de “operadiva”?

Answer 20

Het ging nu meer om de kwaliteiten en de kracht van de zanger zelf dan om het karakter dat zij uitbeeldde; haar kracht om het publiek mee te trekken was groter dan het stuk zelf.

Question 21

Wat was de rol van ‘touring companies’ voor opera’s in Italië in de zeventiende eeuw?

Answer 21

Touring companies namen een opera mee op tournee langs andere Italiaanse steden, met als gevolg dat ook in Napels en Florence vanaf 1650 operahuizen werden opgericht. Ook begon Italiaanse opera andere landen te bereiken.

Question 22

Welke drie kenmerken voor opera halfverwege de zeventiende eeuw waren essentieel?

Answer 22

1. Concentratie op solozang, meer dan op ensembles en instrumentale muziek.
2. Gescheiden recitatief en aria.
3. Gebruik van verschillende stijlen.