Hoofdstuk 9 | Moderne tijd (1)

Question 1

Welk nieuw staatstype ontstond er in de moderne tijd?

Answer 1

De territoriale vorstenstaat

Question 2

Wat ontstond er in de territoriale vorstenstaat en wat houdt dat in?

Answer 2

Er ontstond een absoluut vorst. Hij had een volledige machtsvolheid en hoefde met niemand meer samen te werken.

Question 3

Waar wordt de territoriale vorstenstaat ook door gekenmerkt?

Answer 3

Door despersonificatie van de staat. Dit houdt in dat het vorst en staat ontkoppeld worden. De staat was een autonome entiteit waarvan de vorst het symbool was.

Question 4

Wie was de belangrijkste vertegenwoordiger van de territoriale vorstenstaat?

Answer 4

Lodewijk de 14e. Hij had zowel intern als extern complete soevereiniteit.

Question 5

Wie was Thomas Hobbes?

Answer 5

Hij ondersteunde de territoriale vorstenstaat en de daaraan verbonden absolutistische staatsvisie van vorsten. Hij had een negatief mensbeeld. Hij ging uit van het feit dat er aanvankelijk een natuurtoestand was. Iedereen was volledig op zichzelf gericht. Om geweld/chaos te temperen gingen mensen met een sociaal contract over op de staat.

Question 6

Wat had de vorst (volgens Thomas Hobbes)?

Answer 6

Een geweldsmonopolie. Hij werd aangewezen om geweld/chaos te voorkomen. De vorst was zelf niet gebonden aan het sociale contract.

Question 7

Wat had de vorst naast geweldmonopolie nog meer volgens Thomas Hobbes?

Answer 7

Interne en externe soevereiniteit:
- Intern: de vorst mag doen wat hij wil ten opzichte van zijn onderdanen.
- Extern: de vorst was soeverein ten aanzien van andere staten; geen macht boven hem.

Question 8

Wat was een verzet tegen het staatsabsolutisme?

Answer 8

De verlichting

Question 9

Wat was de verlichting?

Answer 9

Een cultuurstroming die zich streng verzette tegen het staatsabsolutisme van de territoriale vorstenstaat.

Question 10

Uit welke 2 wetenschapsfilosofieën bestaat de verlichting?

Answer 10

1. Het rationalisme
2. Het modernisme

Question 11

Wat is de wetenschapsfilosofie ‘rationalisme’?

Answer 11

Het rationalisme kan gezien worden als het kernwoord van de moderne tijd/verlichting. Het rationalisme houdt in de moderne tijd concreet in: Wilde je dus de stoffelijke wereld kunnen begrijpen, dan moest je je ratio gebruiken. De grondlegger van het rationalisme is René Descartes.

Question 12

Wat is de wetenschapsfilosofie ‘modernisme’?

Answer 12

Het modernisme is ook een kernwoord van de verlichting en ligt in het verlengde van het rationalisme. De grondlegger van het modernisme is Charles Perrault.

Question 13

Wat is de kerngedachte van de verlichting?

Answer 13

Met behulp van de menseljike ratio kan de wereld worden begrepen, beheerst en verbeterd.

Question 14

Welke 2 dimensies kent de verlichting?

Answer 14

1. De juridische dimensie
2. De politieke dimensie

Question 15

Wat is de juridische dimensie?

Answer 15

Zet zich in voor een redelijk en rationeel strafrechtstelsel.

Question 16

Wat is de politieke dimensie?

Answer 16

Stond bekend om haar afweer tegen het staatsabsolutisme van de territoriale vorstenstaat. Dit zou in strijd zijn met de menselijke ratio.

Question 17

Welke 3 verlicht denkers hebben hun eigen verklaring/oplossing voor de politieke dimensie?

Answer 17

1. John Locke
2. Montesqieu
3. Rousseau

Question 18

Noem de 4 kenmerken bij de verklaring/oplossing van John Locke?

Answer 18

1. Positief mensbeeld
2. Natuurtoestand: focus op zelfbehoud
3. Vorst heeft geen absolute macht, maar beperkte macht: vorst is ook gebonden aan sociaal contract
4. Voorkoming absolute macht: machtenscheiding
   Wetgevende macht (belangrijkste): volk
   Uitvoerende/rechtsprekende macht: heerser

Question 19

Noem de 4 kenmerken bij de verklaring/oplossing van Montesqieu?

Answer 19

1. Werkt niet met sociaal contract
2. Macht mag niet berusten bij één persoon
3. Primaat van de wetgever: iedereen is aan de wetten gebonden (ook de koning) -> eerste keer opkomst van legaliteitsbeginsel.
4. Voorkoming absolute macht: trias politica
   Wetgevende macht (belangrijkste): volk
   Uitvoerende macht: vorst
   Rechtsprekende macht: rechter

Question 20

Noem de 5 kenmerken bij de verklaring/oplossing van Rousseau?

Answer 20

1. Natuurtoestand: alles was beter
2. Overgang naar staat: geen vooruitgangsoptimisme
3. Nieuw sociaal contract opstellen: natuurtoestand zoveel mogelijk waarborgen
4. Geen heerser -> volk vormt de staat (volkssoevereiniteit)
5. Creatie: de natiestaat, zeer gevaarlijke constructie -> klein volk krijgt gemakkelijk de macht in handen (Hitler)

Question 21

N.a.v. de Amerikaanse revolutie zijn er twee belangrijke documenten ontstaan in Amerika. Noem deze 2

Answer 21

1. Constitution/Frame of government 1787: hier werd de machtenscheiding in verankerd (Locke, Montesqieu)
2. Bill of rights 1789: hier werden de fundamentele vrijheden van de mens in verankerd (Rousseau)

Question 22

De derde stand had in Frankrijk zeer weinig invloed. Er ontstond een opstand en het Franse volk riep de assemblee nationale uit, wat betekent dit?

Answer 22

Dit was een volksvergadering waarin het gehele volk evenredig vertegenwoordigd werd. Een belangrijk moment van de opstand in Frankrijk was de bestorming van de Bastille.

Question 23

N.a.v. de Franse revolutie zijn er twee belangrijke documenten ontstaan, noem deze 2

Answer 23

1. Déclaration des Droits de L’Homme et du Citoyen 1789: fundamentele vrijheden van de mens in verankerd (Rousseau)
2. Constitution 1791: machtenscheiding in verankerd (Locke, Montesqieu)

Question 24

Hoe werd er uiteindelijk een einde gemaakt aan het staatsabsolutisme?

Answer 24

Door de verlichting en n.a.v. daarvan gestarte revoluties kwamen er documenten die een einde maakten aan het staatsabsolutisme

Question 25

Wat stelde Montesqieu m.b.t. het recht/de rechtspraktijk?

Answer 25

Hij stelde dat er veel misstanden waren in de strafrechtspraktijk. Volgens hem kwam dit doordat er geen scheiding is in de staatsmachten en doordat er geen primaat van de wetgever is. In een rationeel en redelijk strafstelsel mocht volgens Montesqieu geen willekeur zijn, ook mocht er geen onnodige hardheid in straffen zijn.

Question 26

Hoe wordt het rationeel/redelijk strafrecht ontwikkeld door Beccaria ook wel genoemd?

Answer 26

De klassieke richting van het strafrecht.

Question 27

Wat zijn de 2 kenmerken van de klassieke richting van het strafrecht?

Answer 27

1. Codificatie van het strafrecht. Codificatie zorgt voor rechtszekerheid en rechtsgelijkheid.
2. Humanisering van het strafrecht. Afschaffing van doodstraffen, lijfstraffen en tortuur. Dit was inhumaan. Invoering: gevangenisstraffen. Meest verlichte WvSr: Crimineel wetboek voor het Koninkrijk Holland 1809.