KA3: Het ontstaan van de eerste steden en de stedelijke gemeenschappen

Question 1

In welke vruchtbare rivierdalen op de wereld konden grotere landbouwdorpen ontstaan?

Answer 1

 De Eufraat en Tigris in Mesopotamië
 De Nijl in Egypte
 De Indus in India
 De Gele rivier in China

Question 2

Oude beschaving kenmerkt zicht door……………….en……………………….

Answer 2

Het schrift en complexe politieke organisatievormen

Question 3

Waarom zetten mensen in Mesopotamië en Egypte stappen naar een meer ontwikkelde organisatievorm? Wat doen ze precies?

Answer 3

Mesopotamië:
 Zomers heet en droog
 Voorjaar zware overstromingen

Irrigatie en dijkenbouw

Egypte:
 Nauwelijks regen
 Juli – oktober overstromingen

Water kanaliseren

Question 4

Om klimaat aan te passen aan landbouw was een centrale leiding nodig. Hoe en wanneer ontstond zoiets in Mesopotamië en Egypte?

Answer 4

Egypte: 3000 v.C. gecentraliseerd door Farao = 1e staat ter wereld in de vorm van een ‘rijk’.

 In Mesopotamië vanaf 2000 v.C. door verovering Babylonische Rijk.

Question 5

Hoe was het bezit, beheer en bestuur geregeld?

Answer 5

 Beheer, bestuur en bezit hetzelfde.
 Land verdeeld over werkende boeren = staatsslaaf.
 Met overvloedige opbrengst kon de vorst uitkeringen doen aan plaatselijke bestuurder, ambtenaren, priesters en militairen.

Question 6

Grote landbouwproductie kon verhoudingsgewijs met enig arbeidskrachten tot stand worden gebracht. Hierdoor ontstond ruimte voor andere bezigheden. Welke bezigheden o.a.?

Answer 6

 Bepaald ambacht (waaronder ‘kunstenaars’)
 Administratie en bestuur
 Militairen
 Priesters

Question 7

Er ontstond ook een groep kooplieden. Waar ging men naartoe vanuit Mesopotamië en Egypte? En wat bracht men mee?

Answer 7

Mesopotamië:
 Syrië en Anatolië (Turkije)
 Verkochten textiel en aardewerk
 In ruil voor hout, steen en metalen

 Egypte:
 Soedan en Ethiopië
 Naar ‘Poent’ voor wierrook, mirre, oliën, zalven, dieren, planten, ivoor en goud.
(Dit weten we door hiërogliefen)

Question 8

Waarom wordt het begrip distributie-economie aangehaald

Answer 8

Wat door boeren werd ingeleverd, opgeslagen in pakhuizen en verdeeld onder niet producerende lagen van de bevolking.

Question 9

Wat is een gelaagde samenleving?

Answer 9

Een samenleving waarin rangen en standen zeer belangrijk zijn.

Question 10

Wanneer en door wie werd het schrift uitgevonden?

Answer 10

3300 v.C. vonden Soemeriërs (Mesopotamië) het schrift uit.

Question 11

Hoe zag dit eruit en hoe ontwikkelde zich dat later in Mesopotamië en Egypte?

Answer 11

 Begon met streepjes of tekentjes.
 Handig materiaal: plakken klei dat opdroogde en hard werd.
 Na verloop van tijd tekeningetjes met driehoekige stift in klei te drukken. = spijkerschrift.
 Steeds abstracter.

In Egypte hiërogliefenschrift op muren en beschrijfbare papyrus.

Question 12

Wat is het oudste wetboek ter wereld?

Answer 12

Oudste wetboek ter wereld van Babylonische koning Hammoerabi, op een stenen zuil met 282 wetartikelen in spijkerschrift.

Question 13

Wat is het verschil in de manier waarop de Mesopotamiërs en de Egyptenaren aankeken tegen de Goden van hun vorst/Farao?

Answer 13

 Volgens Mesopotamiërs was de vorst de vertegenwoordiging op aarde van de goddelijke macht.
 Volgens Egypte was de Farao zelf een god, zoon van de zonnegod Ra of Amon.

Question 14

Welke twee soorten godsdiensten heb je? En welke kenmerken horen daarbij?

Answer 14

Polytheïstisch:
 Vele goden worden vereerd  Voor alles bestaat een god, en er kunnen nog altijd meer goden zijn waarvan mensen het bestaan nog niet van kennen.

Monotheïstisch:
 Er is één god voor alles, er bestaan geen andere goden.  Het goede tegenover het kwade.  Joden eerste monotheïstische geloof.

Question 15

Hoe kun je zien dat in Egypte het hiernamaals een hele grote rol heeft gespeeld?

Answer 15

Aardse lichaam van een mens moest behouden blijven:
 Gemummificeerd
 ‘Eeuwige’ begraafplaatsen.

Question 16

Wat is het verschil tussen de begraafplaatsen van de Farao’s in het Oude Rijk van Egypte en het nieuwe Rijk?

Answer 16

 Oude Egyptische rijk (2700-2200 v.C) Piramides voor Farao’s met veel schatten.
 Grafrovers.
 Daarom in het nieuwe rijk (1600-1100 v.C) onopvallend graf.

Question 17

Wanneer is het graf gevonden van Toetanchamon.

Answer 17

1922

Question 18

Wie was I ? Welke actie voerde hij uit?

Answer 18

Egyptische farao Thoetmosis (r. 1504 – 1492 v.C.) plaatst aan de oevers van de Eufraat een herdenkingssteen:
 Om aan te geven dat hij daar de rivier was overgestoken.

Question 19

Vertel een anekdote van een actie van Thoetmosis I.

Answer 19

 Triomferend waren zijn legers door Palestina en Syrië getrokken en in het noorden van Mesopotamië terecht gekomen.
 Egyptenaren vonden de Eufraat een rare rivier:
 ‘Water dat verkeerd om stroomt’.
 Eerste keer dar ze rivierwater van noord naar zuid zagen stromen.

Question 20

Welke vergelijking wordt getrokken met het Rijk in de tijd van de Romeinen?

Answer 20

Imperium van de Egyptenaren stelde niet veel voor:
 Eerder een invloedssfeer.  Geen echt geregeld bestuur.
 Onderworpen gebieden betaalden schattingen.
 Of zij betaalden hing af van het militaire vermogen van de Egyptenaren om dit te laten afdwingen.

Question 21

Wat was een religieus kenmerk van Farao Echnaton?

Answer 21

 Op de plaats van oppergod Amon-Re (zonnegod) zette hij de ongekende god Aton, de zonneschijf.
 Namen van andere goden werden niet meer genoemd

Question 22

Welke gevolgen had deze revolutie van Farao Echnaton?

Answer 22

 Machtposities van priesters werden aangetast.  Kunstvormen vervangen door de Armarnastijl, Natuurgetrouwer dan gebruikelijk.

Question 23

Waar verhuisde de Farao Enchnaton naartoe?

Answer 23

In zijn zesde regeringsjaar verhuisd naar de nieuwe hoofdstad: Achet-Aton = ‘lichtland-van-Aton.

Question 24

Wat gebeurde er na de dood van Farao Enchnaton?

Answer 24

 Nieuwe hoofdstad verlaten.
 Echnaton naam en afbeeldingen weggekrast.
 Bekend als ‘de misdadiger van Achet-Aton’.
 Komt niet voor op de officiële Egyptische koningslijst.
 Traditionele tempels weer hersteld.
 Amon-Re weer belangrijkste staatsgod geworden.

Question 25

Wie was Hammoerabi? Waar staat hij om bekend?

Answer 25

Maker van het Oudste wetboek van de wereld (1780 v.C.):
Codex van de Babylonische vorst Hammoerabi.
 282 wetartikelen.
 Inleiding waarin goden worden geprezen, de daden van Hammoerabi worden geroemd & functie van geschreven wettelijke regels duidelijk wordt uiteengezet.