L. Damen, “Van Awbmens naar responsieve burger” Flashcards
Beschrijf in 1 zin de hoofdgedachte van het artikel.
Er moet een realistischer burgerbeeld komen, want het idealistische burgerbeeld waar het huidige bestuursrecht vanuit gaat leidt tot problemen en ongelijkheden in de relatie tussen burger en overheid.
Beschrijf in 2 zinnen de aanleiding voor het artikel.
Het artikel is geschreven vanwege de constatering dat het bestuursrecht sinds de invoering van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in 1994, ondanks verschillende ontwikkelingen, nog steeds uitgaat van een onrealistisch burgerbeeld, wat heeft geleid tot problemen en ongelijkheden in de praktijk. De auteur pleit voor een heroverweging van het heersende burgerbeeld en introduceert voorstellen voor maatwerk en differentiatie in de toepassing van wettelijke regels om recht te doen aan de werkelijke behoeften en mogelijkheden van individuele burgers.
Beschrijf in 1 zin de centrale vraag van het artikel.
Is er een noodzaak voor een heroverweging van het burgerbeeld in het bestuursrecht, met nadruk op realisme, maatwerk en differentiatie, om zo een meer rechtvaardige en effectieve relatie tussen burger en overheid te bewerkstelligen?
Beschrijf in 1 zin de conclusie van het artikel.
Er is een dringende behoefte aan een realistischer burgerbeeld in het bestuursrecht, ondersteund door maatwerk en differentiatie in de toepassing van wettelijke regels, om zo recht te doen aan de diversiteit en behoeften van individuele burgers.
Wat wordt in dit artikel verstaan onder burgerbeeld?
De perceptie van wat redelijkerwijs van een gewone burger verwacht mag worden in zijn relatie met het openbaar bestuur. Het gaat zowel om het feitelijke burgerbeeld, gebaseerd op de werkelijkheid, als om het normatieve burgerbeeld, dat een ambitie weergeeft. Het artikel richt zich op de wijze waarop wetgever, openbaar bestuur, bestuursrechter en anderen aankijken tegen het gedrag en de verwachtingen van burgers in hun interactie met de overheid.
Wat wordt in dit artikel verstaan onder responsieve rechtsstaat?
Een benadering waarbij de overheid zich richt op de burger zoals die daadwerkelijk bestaat. Het impliceert een aanpak waarbij het bestuur rekening houdt met de specifieke situatie, noden en mogelijkheden van individuele burgers. Een responsieve rechtsstaat streeft naar een dienende overheid die zich niet louter laat leiden door rigide regels, maar flexibel en empathisch reageert op de diverse behoeften van burgers.
De auteur pleit voor een realistischer burgerbeeld. Wat houdt dit beeld in?
Het omvat de perceptie van hoe een gewone burger daadwerkelijk functioneert en interacteert met het openbaar bestuur. Dit beeld gaat verder dan een ideale of theoretische voorstelling en erkent de diversiteit en complexiteit van individuele burgers. De auteur benadrukt de noodzaak om af te stappen van een te idealistisch of stereotiep beeld van de burger en pleit voor een benadering die recht doet aan de werkelijke capaciteiten, noden en verwachtingen van verschillende burgers.
Wat vindt u van het door Scheltema voorgestelde artikel 3:4a Awb?
Het lijkt mij een goed idee. Het is goed om meer rekening te houden met de werkelijke situatie van de burger en hier ook wat flexibeler in te zijn, sinds deze verschilt per individuele burger.
Ondertussen is er een wetsvoorstel in preconsultatie om de Awb meer ‘mensgericht’ te maken: de Wet versterking waarborgfunctie Awb. Zoek de memorie van toelichting bij dit wetsvoorstel op en lees de inleiding. Vertel in je eigen woorden wat hierin over de burger en een responsieve, dienende overheid?
Wetten en regels geven soms geen realistisch beeld van mensen, zoals geïllustreerd door de kinderopvangtoeslagaffaire. De overheid streeft naar een beleid dat meer rekening houdt met de individuele behoeften van burgers, waarbij de mens centraal staat. Het wetsvoorstel beoogt de Algemene wet bestuursrecht aan te passen om de rechtspositie van burgers te versterken en de overheid responsiever en dienender te maken. Dit betekent een meer flexibele benadering van wetstoepassing, rekening houdend met de menselijke maat en de behoeften van individuele burgers
Welk burgerbeeld hanteert u? Hoe zou de overheid meer een ‘dienende overheid’ kunnen worden? Heeft deze ‘dienende overheid’ ook nadelen?
Het idee van een ‘dienende overheid’ impliceert een overheid die zich inzet voor het welzijn van haar burgers en actief probeert om hun behoeften te begrijpen en erop te reageren. Dit kan worden bereikt door een meer flexibele, mensgerichte benadering, waarbij wetten en regels worden aangepast aan de individuele omstandigheden van burgers. Een dergelijke benadering kan het vertrouwen in de overheid vergroten en de effectiviteit van het openbaar bestuur verbeteren.
Nadelen van een ‘dienende overheid’ kunnen echter ontstaan als er sprake is van willekeurige besluitvorming of als het streven naar maatwerk leidt tot ongelijke behandeling van burgers.
