Motoryka Układu Pokarmowego Flashcards
Leki prokinetyczne, przeczyszczające, przeciwbiegunkowe, spazmolityczne, leki żółciopędne, żółciotwórcze i stosowane w chorobach trzustki
Leki prokinetyczne
CHOLINERGICZNE
- betanechol
- neostygmina
MODULATORY REC. SEROTONINERGICZNYCH
- cisapryd
- tegaserod
- prukalopryd (resolor)
- metoklopramid
ANTAGONIŚCI REC. DOPAMINERGICZNYCH
- itopryd
- domperidon
- metoklopramid
INNE
- trimebutyna (antagonista rec. opioidowych)
- subterapeutyczne dawki erytromycyny (agonista rec. motylinowych)
Leki prokinetyczne - działanie
- pobudzają skoordynowane skurcze mięśniówki ppok
- stymulują perystaltykę
- zwiększają napięcie dolnego zwieracza przełyku
- przyspieszają opróżnianie żołądkowe
- skracają czas pasażu jelitowego
Cholinomimetyczne leki prokinetyczne
Agoniści receptorów muskarynowych
BETANECHOL
-atonia pooperacyjna ppok
NEOSTYGMINA
- niedrożność porażenna jelit
- dożylnie u pacjentów hospitalizowanych z powodu ostrego wzdęcia jelita grubego
Metoklopramid - działanie
Lek prokinetyczny i przeciwwymiotny
- antagonista rec. D2 i rec. 5HT3
- agonista rec. 5HT4
- hamowanie rec. D2 presynaptycznych powoduje wzrost wydzielania Ach i w efekcie pobudzenie rec. Muskarynowych
- brak wpływu na drogi żółciowe i jelita
- przenika do OUN
- wzrost perystaltyki żołądka i dwunastnicy
- wzrost napięcia zwieracza dolnego przełyku
- przyspieszenie opróżniania żołądkowego
Metoklopramid - zastosowanie
- zapobieganie opóźnionym nudnościom i wymiotom po chemioterapii
- zapobieganie nudnościom i wymiotom po radioterapii
- objawowe leczenie nudności i wymiotów, w tym tych związanych z ostrym napadem migreny
- nie stosować w wymiotach pochodzenia błędnikowego (np. Ch lokomocyjnej)
Metoklopramid - leki
Metoclopramidum tabl. 0.01 lub amp. 0.01
DOROŚLI : dobowa dawka max - 30 mg lub 0.5mg/kg DZIECI : dawka zalecana- 0.1-0.15mg/kg m.c. dobowa dawka max - 0.5mg/kg
- nie łączyć z tramadolem
- nie stosować dłużej niż 5 dni
- nie stosować u dzieci poniżej 1 roku
Metoklopramid - działanie niepożądane i przeciwwskazania
Działania niepożądane :
- objawy pozapiramidowe
- hiperprolaktynemia
- biegunki
- senność
- zawroty głowy, lęk, niepokój
Przeciwwskazania
- ciąża
- padaczka, depresja
- krwawienia z ppok
- chwijne nadciśnienie, guz chromochłonny
Domperidon - działanie
- wybiórczy antagonista rec. D2
- nie przenika do OUN
- niedostępny w PL
- wzrost perystaltyki przełyku, żołądka i dwunastnicy
- wzrost napięcia zwieracza dolnego przełyku
- przyspieszenie opróżniania żołądkowego
Itopryd - działanie
Ma 2 mechanizmy działania
-antagonista receptorów D2 przenikający do OUN
(działanie prokinetyczne w ppok i działanie przeciwwymiotne w strefie chemoreceptorowej)
-działanie cholinomimetyczne
(stymuluje wydzielanie Ach w splocie trzewnym, hamuje aktywność AChE w mięśniach gładkich ppok)
Działanie wysoce specyficzne do górnej części ppok
Itopryd - wskazania
Leczenie objawów żołądkowo - jelitowych dyspepsji czynnościowej niezwiązanej z chorobą wrzodową, np. :
- wzdęcia
- uczucie nadmiernej pełności w żołądku
- ból i dyskomfort w nadbrzuszu
- brak łaknienia
- nudności i wymioty
Stosowanie p.o. 25-50mg 3x/d przed posiłkiem
Cisapryd - działanie
- panprokinetyk
- agonista rec. serotoninowych 5HT4 w ppok, co powoduje wzrost uwalniania Ach w obrębie splotów śródściennych
- hamuje zarzucanie treści żołądkowej do przełyku
- zwiększa napięcie dolnego zwieracza przełyku
- ułatwia opróżnianie żołądka i dwunastnicy
- nie wpływa na wydzielanie soku żołądkowego
- pobudza perystaltykę jelita cienkiego i grubego
-wycofany w USA i większości UE, w PL dostępny
Cisapryd - wskazania i działania niepożądane
WSKAZANIA
- refluks żołądkowo-przełykowy
- zaburzenia opróżniania żołądka
- zmniejszona ruchliwość okrężnicy
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
- bolesne skurcze jelit
- zaparcia, biegunki
- ciężkie zaburzenia rytmu (wydłuża QT)
- metabolizowany przez CYP3A4
Tegaserod / Prukalopryd
- Agoniści receptorów 5HT4
- działają głównie na okrężnicę
Tegaserod został wycofany z rynku
Pobudza motorykę przełyku, żołądka, jelita cienkiego i grubego,
Skuteczny w zespole jelita drażliwego z dominującymi zaparciami
Prukalopryd (Resolor) stosowany w objawowym leczeniu przewlekłych zaparć, gdy stosowane środki przeczyszczające są nieskuteczne
Erytromycyna
- agonista receptorów motylinowych
- stosowane dawki subterapeutyczne
- silne skurcze odźwiernika i dwunastnicy
Trimebutyna - działanie
- nieselektywny agonista obwodowych receptorów opioidowych: Mi, Delta, Kappa o powinowactwie mniejszym niż enkefalina i dynorfina
- uwalnia motylinę
- moduluje uwalnianie VIP, gastryny i glukagonu
Działanie na motorykę jest zależne od stanu czynnościowego ppok, wpływa na cały ppok
- działanie prokinetyczne w atonii i hipomotoryce
- działanie spazmolityczne, antymotoryczne, zmniejszenie napięcia ścian ppok we wzmożonej pobudliwości
Trimebutyna - wskazania
- zespół jelita drażliwego
- zaburzenia trawienne
- zaburzenia ppok wywołane stresem
- dyskineza dróg żółciowych
- choroba refluksowa
- pooperacyjna atonia jelit
Trimebutyna - leki
Debridat / Tribux tabl. 0.1
Tribux forte tabl. 0.2
p.o. 100mg 2-3 x/d przed posiłkiem
Leki spazmolityczne
PAPAWERYNA I JEJ POCHODNE
- drotaweryna,
- alweryna
CHOLINOLITYKI
-alkaloidy pokrzyku i ich pochodne
SYNTETYCZNE LEKI SPAZMOLITYCZNE
- mebeweryna
- trimebutyna
Spasmalgon
Preparat złożony (metamizol + chlorowodorek pitofenonu + bromek fenpiweryny)
FENPIWERYNA
antagonista receptorów muskarynowych z dodatkowym działaniem spazmolitycznym
PITOFENON
dizlanie spazmolityczne podobne do papaweryny
Leki spazmolityczne działanie
- usuwają nadmierne napięcie mięśniówki okreznej ppok
- lekko hamują rychy perystaltyczne
- zmniejszają dolegliwości bólowe jamy brzusznej i miednicy
STOSOWANIE
- stany spastyczne mięśni gładkich ppok
- pomocniczo w stanach zapalnych dróg żółciowych wraz z odpowiednimi antybiotykami
Papaweryna - działanie
- izochinolinowy alkaloid opium
- inhibitory fosfodiesterazy mm. gładkich, powodujący ich rozkurcz
-wykazuje działanie głównie na mm. gładkie ppok i układu moczowego
Papaweryna - wskazania i działania niepożądane
WSKAZANIA
- stany spastyczne jelit, dróg żółciowych i moczowych
- zespół jelita drażliwego
- bóle menstruacyjne
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
- spadek ciśnienia tętniczego
- zaburzenia rytmu (hamowanie przewodzenia i wydłużenie okresu refrakcji)
- nudności
- zaparcia
- utrata łaknienia
Papaweryna - przeciwwskazania
- blok AV III stopnia i inne zaburzenia przewodnictwa i rytmu
- dławica piersiowa
- niskie ciśnienie tętnicze i niewydolność serca
Papaweryna - leki
- Spasticol czopki doodbytnicze
preparat złożony (PAPAWERYNA + WYCIĄG Z LIŚCI POKRZYKU )
-Papaverinum hydrochloricum WZF amp. 0.04
Drotaweryna
-syntetyczna pochodna papaweryny o silniejszym i dłuższym działaniu
-inhibitory fosfodiesterazy PDE4
(nie działa na PDE3 i PDE5 więc nie wywiera negatywnego skutku na układ krwionośny)
STOSOWANIE
- kolki różnego pochodzenia
- stany skurczowe dróg rodnych
- pomocniczo w chorobie wrzodowej
Drotaweryna - leki
Chlorowodorek drotaweryny :
No-spa tabl. lub amp. 0.04
No-spa Forte tabl 0.08
Dawkowanie :
DOROŚLI
-dawka dobowa 120-240mg w 2-3 dawkach podzielonych p.o.
-40-80mg s.c. lub i.m. w razie konieczności można powtórzyć max 3 razy na dobę
Alweryna
- syntetyczna pochodna izochinolinowa o działaniu spazmolitycznym silniejszym od papaweryny
- antagonista receptorów 5-HT1A
STOSOWANIE
-objawowe leczenie stanów skurczowych mm. gładkich ppok, dróg żółciowych i moczowo-płciowych
Alweryna - leki
- Spasmolina kaps. 0.06
- Meteospasmyl (cytrynian alweryny + simetykon) tabl.
Mebeweryna
- syntetyczna pochodna izochinolinowa
- blokuje kanały Cl-, K+, Na+ w mm. gładkich ppok, powodując ich rozkurcz
-wykazuje działanie głównie na mięśniówkę jelita grubego i nie zaburza prawidłowej motoryki
STOSOWANIE
- leczenie objawowe skurczów mm. gładkich jelit
- leczenie zaburzeń czynnościowych jelit w zespole jelita drażliwego
Mebeweryna - leki
Duspatalin tabl. 0.135
Duspatalin retard kaps. 0.2
Dawkowanie :
dorośli i dzieci powyżej 10 lat
-1 tabl. 135mg 3x/d
-1 kaps. 200mg 2x/d
