Regiony w SM Flashcards
Europa południowo-wschodnia
*granice geograficzne
-granica zachodnia: Morze Jońskie i Adriatyckie
-południowa i południowo-wschodnia: Morze Śródziemne , Egejskie i Marmara
-wschodnie: morze czarne
-północna granica- trudna do określenia
+ Cypr
Politycznie:
Albania, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czarnogóra, Grecja, Macedonia, Rumunia, Serbia, Kosowo
-region często zamiennie określa się „Bałkany”
- granice ekonomiczne
- wielowiekowe zacofanie gospodarcze Europy Południowo- wschodniej
- państwa regionu nadal borykają się z problemami transformacji ustrojowej i gospodarczej
- wysokie deficyty budżetowe, ujemny bilans handlowy
- duże uzależnienie od zagranicznej pomocy rozwojowej i niska efektywność jej wykorzystania
- rozbudowany i nieefektywny sektor przemysłowy
- bezrobocie
- odpływ wykwalifikowanych kadr pracowniczych
- rozwinięta szara strefa
- korupcja
- duże zatrudnienie w rolnictwie
- słabość instytucji państwa
- niska dyscyplina budżetowa
- nieefektywny system podatkowy
- sprzeciw społeczny wobec reform
- słaba infrastruktura
- słaba konkurencyjność gospodarki
- niestabilna sytuacja polityczna
- konflikty etniczne
- kulturowe granice regionu
- na przestrzeni wieków Europa Półudniwo- Wschodnia stanowiła teren licznych migracji i podbojów
- region zamieszkiwany jest przez wiele narodów i grup etnicznych które często posiadają odmienną etnogenezę, posługują się własnymi językami, różnymi alfabetami, dzielą się na wyznawców religii katolickiej, prawosławnej lub islamu
- określenie więźi i specyfika regionu
- region graniczny
- ważne lądowe, rzeczne oraz morskie szlaki komunikacyjne i handlowe
- połączenie morza czarnego z morzem śródziemnym
- obszar żywotnego zainteresowania wielkich mocarstw
- mocarstwa regionalne
- rywalizacja: Grecja i Turcja oraz Serbia i Chorwacja
Region Europy Zachodniej
w Europie wyst. problem z wyodrębnieniem granic. Obecne granice na Uralu zostały wyznaczone przez geografa na prośbę Katarzyny Wielkiej. Atuty Europy: Unia Europejska jest potęgą gospodarczą, ale ma też tzw. soft power – stabilizuje itd.
Granice Europy
- geograficzne
- należy do tzw. Regionu subkontynentalnego- państwa wchodzące w skład tego kontynentu stanowią jego znaczną część
- Europa posiada dość wyraźne charakteryzujące się silnym rozczłonkowaniem, rozwiniętą linią brzegową, pełnym kontrastów ukształtowaniem powierzchni, znaczącym wpływem morza na klimat
- granica wschodnia- granica lądowa
- granice północne, zachodni i znacznie częściej południowe: charakter naturalny
- pokrywają się z granicami Unii Europejskiej
- granice kulturowe
- pod względem kulturowym, językowym i religijnym region Europy Zachodniej charakteryzuje się heterogenicznością
- Liczne podziały, róznice wynikające z zaszłości historycznych oraz ścieranie się na tym obszarze wpływów wielu kultur, w tym pozaeuropejskich
- granice ekonomiczne i polityczne
- skutki podziału Europy na wschodnią i zachodnia w okresie zimnej wojny
- Europa Zachodnia- ścisła integracja gospodarcza
- Europa Wschodnia- występowanie wielu problemów, m.in. zacofanie gospodarcze i cywilizacyjne
- pojęcie Europy Zachodniej utożsamia się często z państwami starej UE(15) i EFTA
- UE(27)- ok ¼ światowego PKB, udział w światowym obrocie handlowym sięga 20%
Mocarstwa regionalne:
Niemcy, Francja, Wielka Brytania [Rosja]
- Rola i znaczenie regionu w sm
- ekonomiczne (UE- potęga gospodarcza)
- polityczne(WPZiB)
- stabilizator pokoju i bezpieczeństwa
- kulturowo- cywilizacyjne (soft power)
Region Wspólnoty Niepodległych Państw
*granice regionu
Subregiony: Zakaukazie(Armenia, Azerbejdżan, Gruzja),Azja cenralna(Kazachstan, Tadżykistan, Uzbekistan, Kirgistan), „[Nowa] Europa Wschodnia(Białoruś, Ukraina, Mołdawia), Rosja
-granice są odziedziczone po ZSRR,
-granice sztuczne, odgórnie określone
-nie uwzględniały etnicznych uwarunkowań, podziałów,
- znacząca rola języka rosyjskiego jako języka komunikacji
- dominującą religią jest prawosławie i islam
-Rosja- stały członek Rady Bezpieczeństwa
W części definicji zalicza się Rosję do Europy
Region Bliskiego Wschodu
-kwestia wyznaczenia granic jest problematyczna
-nie istnieje jedna definicja pozwalająca jednoznacznie określić granice i części składowe Bliskiego Wschodu
- region bliskiego wschodu jest obszarem leżącym na styku trzech kontynentów: Azji, Europy i Afryki
-w przeważającej części położony jest na kontynencie azjatyckim
-subregion geograficzny określany jako Azja Zachodnia
-maroko Algieria, Tunezja, Libia- samodzielny subregion Afryki Północnej
-Egipt i Sudan pomimo położenia na kontynencie afr jednoznacznie zaliczane są jako państwa bliskowschodnie
Subregiony:
-Dolina Nilu
-Żyzny Półksiężyc
-Zatoka Perska
Specyfika i znaczenie regionu bliskiego wschodu w sm
-geostrategiczne umiejscowienie
-kolebka cywilizacji świata
-miejsce powstania wielkich religii monoteistycznych: chrześcijaństwo, islam, judaizm
- spójność religijna wszystkich państw regionu (wyjątek- Izrael)-rola islamu
- złoża surowców energetycznych- około 52% złóż ropy naftowej, ok 40% złóż gazu ziemnego
Region Azji i Pacyfiku
-tradycyjnie utożsamianu z bliskością państw położonych w niedalekiej odległości geogr
- granice egionu
- kontekst lądowy (Azja wsch), morski (Pacyfik)
- w dużej mierze o kształcie granic decyduje wybór powiązań między uczestnikami
- decydujące są powiązania o charakterze ekonomicznym i politycznym
- kryterium geograficzne nie jest decydujące
Subregiony:
Azja północno wschodnia (Rosja, Japonia, Państwa koreańskie, chiny, tajwan, mongolia
Azja południowo wsch (birma wietnam, laos, kampucza, tajlandia,brunei, malezja, indonezja, Singapur, filipiny
Oceania- australia, nowa zelandia, państwa i terytowia archipelagowe
Ameryka polnocna z usa, kanada i Meksykiem
- uwarunkowania ekonomiczne- największy na swiecie (udział gospodarek usa, japonii rosji i chrl)
- kwetie demogr- 70% populacji swiata
- nierownomiernosc rozlokowania zasobow naturalnych
- wielkosc terytorium
Mocarstwa regionalne:
USA, Chiny, Japonia i Rosja
Region Ameryki Północnej
Granice geograficzne ni epokrywają się z kryterium politycznym, ekonomicznym czy kulturowym
W ujęciu geograficznym
- między Oceanem Spokojnym a Atlantyckim
- należą do niej także Ameryka Środkowa i Karaiby
- Grenlandia, Kuba, Nowa Funlandia, Haiti, Bahamy, Archipelag Arktyczny
- duże zróżnicowanie klimatyczne
- duże aglomeracje miejskie
W ujęciu politycznym
- tworzą ją jedynie dwa państwa: USA i Kanada
- sprawne, stabilne systemy polityczne
- demokracja, przestrzeganie praw człowieka
- powiązania i współpraca między tymi państwami
W ujęciu kulturowym:
- niejednorodny: część zachodnia i latynoamerykańska
- zachodnia: USA i Kanada
- latynoamerykańska: Meksyk, Gwatemala, Honduras, Nikaragua, Kostaryka, Panama, Kuba, Haiti, wyspy karaibskie
- w aspekcie kulturowym linią oddzielającą Amerykę Północną od innych regionów jest granca meksykańsko-amerykańska (Meksyk pod względem cywilizacyjno- kulturowym jest państwem na rozdrożu)
W ujęciu ekonomicznym
Coraz częściej utożsamiany z Północnoamerykańską Strefą Wolnego Handlu (NAFTA): USA, Kanada, Meksyk
- region Ameryki Północnej jest we wstępnej fazie tworzenia
- granic geograficzne polityczne, ekonomiczne i kulturowe są różnie postrzegane i nie zachodzą wzajemnie na siebie
Specyfika i znaczenie regionu w sm
- jeden z najważniejszych regionow w sm- USA (potencjał, wpływy, znaczenie)
- położenie strategiczne
- region stabilny (bezpieczny)
- mocarstwa realne (USA nr 1) potencjalne (Kanada, Meksyk)
- 2-3 państwa
Region Ameryki Łaćińskiej i Karaibów
- południowa część kontynentu Ameryki Północnej
- cały kontynent Ameryki południowej i przybrzeżne wysp
- archipelagi: Falklandy, Galapagos
- między oceanem Spokojnym a Atlantyckim
- państwa łacińskie- w większości hiszpańskojęzyczne i portugalskojęzyczna (Brazylia)
- pañstwa i terytoria anglojęzyczne (Belize, Gujana), holenderskojezyczne (Surinam), frankofońskie (Haiti)
- wysoki przyrost naturalny- miasta metropolie (Buenos Aires, Sao Paulo, Meksyk, Lima)
- struktura wyznaniowa: dominuje wyznanie rzymskokatolickie (także protestantyzm, buddyzm, hinduizm, islam
- subregiony: Meksyk, Ameryka Środkowa, Andy, La Plata, Brazylia, Karaiby
Rola i znaczenie regionu w sm
- liberalizacja systemów gospodarczych
- demokratyzacja systemów politycznych państw regionu
- marginalizacja regionu
- państwa regionu jako dostawcy surowców i żywności na rynek światowy (np. Wenezuela- ropa naftowa)
- problemy społeczne i rozwojowe: ubóstwo, nędza, bezrobocie, skrajne dysproporcje w poziomie życia ludności
Region Afryki
- kontynent ogromnie zróżnicowany środowiskowo, etnicznie, językowo, kulturowo
- podział na dwa subregiony: Afryka Północna i Afryka na południe od Sahary (Subsaharyjska)
- teren oddziaływania trzech religii rodzimych (animistycznych), islamu i chrześcijaństwa
- odrębność rasowa, etniczna, i kulturowa Afryki Północnej od pozostałej części kontynentu
- islam- rzede wszystkim Afryka Północna i Wschodnia
- jedność państw afrykańskich
- granice mają charakter sztuczny- zostały wyznaczone przez Europejczyków w procesie dekolonizacji
- niestabilna sytuacja polityczna
- zróżnicowanie pod względem PKB- duża liczba najsłabiej rozwiniętych państw świata
- RPA- pewne aspiracje i potencjał
- Nigeria- potencjał demograficzny
Znaczenie refionu w sm
- region dużych potencjalnych możliwości ekonomicznych
- różnorodność warunków przyrodniczych
- złoża wielu surowców mineralnych
- duża liczba ludności
- słaba pozycja ekonomiczna- marginalizacja regionu
