theo vd geo

Question 1

denkbeelden over sociale geografie

Answer 1

Internalistisch vs externalistisch

Question 2

Geosofie (Johne Wright)

Answer 2

ideeen die goed en fout worden ingeschat, mentaliteitsgeschiedenis. geloofkennis vs observatiekennis

Question 3

die kernvisies over relatie mens en natuur (Glacken)

Answer 3

1. aarde door god voor mens geschapen (middeleeuwen)
2. aarde bepaald doen en laten (passief)
3. mens wijzigt aarde natuurlandschap - cultuurlandschap)

Question 4

6 verhoudingen tov natuur (Zweers)

Answer 4

1. mens als depoot (antro)
2. mens als verlicht heerser
3. mens als rentmeerster
4. mens als partner antuur
5. mens als participant
6. mens als een met natuur (eco)

Question 5

tradities griek-romeinse geografie

Answer 5

1. Historisch/logografie. Ptolemaus: chotografie streekbeschrijving
2. Mathematische cartografisch: afmetingen in wereld

Question 6

Opbloeiperiode tot 1800

Answer 6

1. klassieke oudheid: strabbo. Opbloei
   Neergang middeleeuwen (god)
2. .renaissance: secularisatie en ontdekkingsreizen 2de opbloei
3. Barok stagnatie werk ptolemaeus + nauwgezette inventarisatie van eurpa grondgebied voor belasting = logografie.. Stagneerde maar mathematisch ging verder

Question 7

Opbloeiperiode na 1800

Answer 7

3de periode = humboldt (holostisch denken, mechnisrische visie) en Ritter (Ganzheit, relatie omgeving en geschiedenis). Zorgde voor begrippen apparaat fysische geo
- 4de bloeiperiode (na genootschappen): na 1875: periode van de grote nationale scholen

Question 8

groeiversnelling geo 1870-1880

Answer 8

• eind 19de eeuw ontdekkingsreizen meer op land
• product dubbele revolutie: franse + industriele (kapitalisme) –>Kolonialisatie
• opkomst nationalisme
• verlies oorlog duitsland 1870

Question 9

Geografische genootschappen 1870-1880

Answer 9

vnml. kooplieden, diplomaten. (maatschappelijk ipv wetenschappelijk
- expedities: economisch (welke grondstof) en politiek (gezagsuitbreiding)
Royal Geographia Society + KNAG

Question 10

Zuiver, toegepast en Kritisch

Answer 10

Zuiver: kennisvemeerdering
toegepast: om maatschappelijke behoefte te bevredigen: Geopolitiek
Kritisch: niet met gevestigde belangen verbonden, afwijzen bestaande maatschappelijke verhoudingen; Marx socialisme, Anarchisme: verwerpen autoriteit

Question 11

Ratzel (politieke geo)

Answer 11

Fysisch determinisme: passieve houding van mens tov natuur, dus in hoeverre zijn ze verantwoordelijk voor handelen
Antropogeographie: mens als bijzondere diersoort. In isolatie past mens zich aan en nieuwe ‘rassen’
Lebensraum: vanuit SD komt het idee dat mens constant in strijdt is voor meer ruimte (sterk wint van zwark). Ook staat moet groeien

Question 12

Semple (1863 -1932)

Answer 12

Leerling Ratzel. Verdeling fysisch geografische natuur:

1. directe fysische effecten omgeving (primitieve volken); differentiatie rassen je past je aan
2. psychische effecten omgeving; elk volk andere voorstelling hel
3. economische en sociale ontwikkeling door toegankelijkheid hulpbronnen; deelgenootschap mens (kennis) en natuur (grondstof)
4. fysische geografische milieu bepaald spreiding mensen aarde; moerassen, bergen

Question 13

Huntington

Answer 13

Human responses, samenleving en klimaat. Gunstig klimaat is betere werkprestaties, daarom tropen achter

Question 14

Geopolitiek

Answer 14

Haushofer en later Mackinder: wie de heardland heeft, heeft de wereld. Obv verdeling land/zeemachten en transporttechnologie toekomstige conflictformaties in de wereld: raumdenken. Werd propaganda voor nazi en Rassendenken.

Question 15

Defensible space/nudging

Answer 15

Newman: de invloed van de gebouwde omgeving op de mens.

Positief / negatieve interventie.

Question 16

Schlüter

Answer 16

Cultuurlandschapgeografie (tegenpool determinisme.) focus ruimtelijke spreiding immateriele cultuurverschijnselen.
actieve rol mens en is kneedbaar. Landschaftkunde/historische geografie.

Question 17

Sauer (1889-1975)

Answer 17

centraal figuur landschapgeografie. + Berkeley School (afgelegen grondgebieden) tegenpool determinisme (door Semple) + diffusiemodel,
Link met vidal. Historisch van aard:
- wereld is veranderlijk
- verandering traceren en interpreteren
- generaliseren vanuit indictie
-ontwikkeling niet langs stramien.
Hij had afwijzing voor alles wat diversiteit bedreigde (kolonialisme, industrialisatie etc.

Question 18

Habitat, Heritage, History (Evans)

Answer 18

Samenhang maakt mogelijk cultuurgebieden te construeren (interesse voor cultuur na 16de eeur hybridisering)

• Habitat: door mens bezette landschap
• Heritage: overlevering materiele cultuur
• History: schriftelijke neerslag van immateriële cultuur

Question 19

Steinmetz (hoogleraar UVA)

Answer 19

Sociografie/politische geografie.
Beschrijvend, inductieve en individuele wetenschap om sociaal leven in kaart te brengen. Interesse in psyche: karakterkubus. Weinig verklarend. en ook inslag van sociaal darwinisme. Werd uiteindelijk sociologie (van Veen).

Question 20

The New Cultural Geography

Answer 20

Eerst ontwikkeling van stadsgeografie (rond jaren ‘70) in Engeland door stad te zien als cultuurlandschap. Daarna Townscapes (Harvey - sacre coeur). Daarna New Cultual Geography: ziet cultuurlandschap in maatschappelijke context ( splits zich van sauer dus)

Question 21

Vidal

Answer 21

Frans (1985). Franse school.
Possibilisme: mens is niet gedetermineerd, ruimte voor creativiteit maar wel keuze van de groep
Genre de vie: bestaanswijzen in zijn totaliteit van een menelijke groep die in een regio wonen.
Kritiek: regio’s werden steeds minder eilandjes maar invloeden van elkaar, dus geen specifieke genre de vie + weinig ov er de grote stad Daarom vidal jaren ‘60 ten onder

Question 22

Hettner

Answer 22

Streng methodisch: landerkundliche schema: Fysisch milieu, bestaansbronnen, bevolking, cultuur’
Ruimtelijke gezichtshoek: geograaf als enige wetenschap natuurlijke+menselijke verschijnselen in aardse ruimte.
Abstracte en Concrete wetenschap
1. Systematisch (los tijd en ruimte
2. Chronologisch (bepaalde tijdsetting)
3. Chorologisch (vele verschijnselen vanuit ruimtelijke invalshoek,

Question 23

Regionale geografie in Duistland, Frankrijk, GB, Amerika en NL

Answer 23

Duitsland: Schema + chorologisch
Frankrijk: ecologisch gezichtspunt en beschrijvend
GB: Natural regions; determinisme
Amerika: Hartshorne; internalistisch (geschiedenis geo los van maatschap ont). mens centraal (alleen als het impact heeft) + Centripetale kracht vs centrifugale kracht
NL: Amsterdam (sociografie, Steinmetz) en Utrecht (frans + eco, Niermeyer, Van Vuuren)

Question 24

Visie op milieuvervuiling

Answer 24

Vroeger: beperkte gevolgen, tegenwoordig: ingrijpender.
Jaren ‘60: Club van Rome, Silent Spring. milieu geïnstitutionaliseerd.
Jaren 70 en 80: minder aandacht crisis. maar einde Sustainable development: grensoverscheidende kwesties.

Terugkeer Fysische ecologische ruimte.

Question 25

Political ecology

Answer 25

Brookfield en Blaikie
onderzoek vanuit een maatschappijkritisch perspetief op de relaties tussen samenleving en milieu.
Van natuurgevaar –> natuurramp door man made.
Macht arm - rijk
Milieu geografie: macht over gebruik, beheer en omvorming van natuurlijke hulpbronnen

Question 26

Naïef realisme

Answer 26

Dat je denkt dat wetenschap puur zuiver is. Altijd getekend vanuit een bepaalde bril die een wetenschapper op heeft

Question 27

Bowmans pioneergebieden (politieke geo)

Answer 27

Empty lands
-zones die vernieuwendgezinde mensen aantrekken
- zone of experiment
- waarde gebieden door ondernemend karakter nieuwe bewoners.
Geen rekening houdend dat er inheemse bevolking leeft (bone = dus tegenhanger

Question 28

Wat zijn de 5 benadering waarop geograaf naar een regio kijkt

Answer 28

1. deel van mozaïk = traditioneel. Hettner landerkundliche schema. + Whittlesey + Bone
2. element in wereldsysteem = modern. Dependenciatheretici (ongelijkwaardige relatie ontwikk.- onontwikkel) Rostow + Wallerstein
3. combinatie lagen: padafhankelijk (ontwikkeling verleden invloed op heden) Massey
4. meesters eigen lot: Lacality - Groeicoalities Urry. toekomst hangt af van: conditie, resourses, strategieën.
5. netwerk sociale realties: essentialisme: regio los van mens kern is onveranderlijk.

Question 29

Whittlesey typologie regio’s (politieke geo)

Answer 29

1. uniforme regio’s
2. homogene regio’s –> compage
3. nodale / gepolariseerde regio’s –> verzorgingsgebied/hinterland
   - single feature
   - multiple feature
   1 en 2 is formeel, 3 is functioneel

Question 30

Bone 5 regio’s

Answer 30

1. core-regio
2. upward-transitional area (development corridor)
3. downward-transitional area
4. resource frontier area
5. special problems region.

Question 31

Over en onderbevolking.

Pessimisten vs optimisten

Answer 31

Pessimisten
Maltus: We gaan allemaal dood. oplossing: geboorte beperking of migratie (carrying capacity)
Erich: (I=PxAxT
Meadows: 4 kenmerken waarom tot nu toe niet duurzaam: 1. groei nodig, 2. geen respect voor natuur, 3. neerwaardse spiraal, 4. vertragingen reacties systeem
Optimisten: Boserup en Lomborg: technologie haalt ons in, groene revolutie

Question 32

Ackermans regionalisering

Answer 32

1. techniek + bronnen = bevolking = (vs, canada)
2. techniek + bronnen - bevolking = (EU, Japan)
3. techniek - bronnen = bevolking = (suriname, kongo)
4. techniek - bronnen - bevolking + (india, egypte)
5. extreem fysische millieu (Sahara, groendland)

Question 33

World is flat vs spiky

Answer 33

flat: regiospecifieke kenmerken worden genegeerd, vraag en aanbod
SpikyL economische groei concentreert zich op beperkt aantal regio’s.

Question 34

Wat zijn de belangrijkste krachten achter regionaal economische ontwikkeling

Answer 34

Density: eco activiteit per dichtheid

distance: niet KM maar kosten om gebied te bereiken
division: rol van grenzen; kan doorstroom belemmeren.

Clubconvergetie: convergentie van groei vindt plaats binnen werelddelen met prominente eco positie

Question 35

Definities binnen economische geo

Answer 35

Transportkosten: koste voor aanvoer en afvoer
Transformatiekosten: kosten productie en diensten
Transactiekosten: kosten voor het op de marktbrengen. Kan verminderd worden door; transparantie, productdifferentatie, regionale nabijheid.

Question 36

Comparatieve voordelen vs competitieve voordelen

Answer 36

comparatief: klassiek: handel tussen regio’s als er absolute en relatieve kostenverschillen bestaan
Competitief: recent: meer verschillen tussen de in regio gevestigde bedrijven, succes trekt succes aan.

Question 37

Blink

Answer 37

Oprichter TE(S)G 
institutionele lock in: verstikkend effect van coalities van machtige partijen die eigen belang vooropstellen ipv vernieuwing.

Question 38

Clusters van Markusen en Brenner

Answer 38

Markusen:

1. Mashalliaans industrieel district: geografische conecntratie van kleine gespecialiseerde bedrijven
2. Hub-and-spoke: grote onderneming (spoke) is ook spil in lokal netwerk van verwante bedrijven (hub)
3. Satellite platform district: Buitenlandse multinationals

Brenner: ontwikkeling clusters stimuleren:
1. onderling contact binnen cluster; intensieve samenwerking Leader firms
2. Cluster positieve ontwikkeling, trekt nieuwe bedrijven aan
3. Ondersteunende diensten onstaan
Onstaan –> groei –> stagnatie –> vernieuwing of verval

Question 39

Nabijheid van clusters

Answer 39

1. geografische
2. cognitief (kennisvelden van bedrijven complementair?)
3. Organisatorisch (sluiten vormen bij elkaar aan?)
4. institutioneel (overeenkomstige stelsels van regel?)
5. sociaal (vriendschappelijk relaties)
   teveel nabijheid: gevaar lock-in
   te weinig nabijheid: oppotunistisch gedrag, alleen voor gewin

Question 40

Innovatiestrategieën van netwerken en clusters

Answer 40

1. stand alone: zelf doen
2. Local - Buzz: samenwerking binnen cluster
3. Global pipeline: samenwerking buiten regio

Question 41

Drie hoofdstromingen culturele geografie

Answer 41

1. how it looks: schluter
2. how it works: Sauer
3. wat is means: New cultural geography, ruimtelijke analyse, invented traditions.

Question 42

Waar gaat politieke geografie over

Answer 42

• Taylor; natie-staat-territorium
• macht: weber: de mogelijkheid om iemand een wil op te leggen
• nu: naar staatkundige en nietstaatkundige macht

Grondlegger: Ratzal

Question 43

Territoria vs territorialiteit

Answer 43

Territoria: is afgebakend gebied
Territorialiteit: het beinvloeden van mensen door gebruik te maken van de grenzen
- het is tijdelijk
- altijd een sociale constructie
- strategie die alle ruimtelijke schaalniveaus wordt toegepast
Gottman: nieuwe politieke geo: staat hoeft niet zelf onderwerp van onderzoek te zijn.

Question 44

Wallerstein wereldsysteem

Answer 44

Kapitalistische wereldeconomie: 
Core - Semi periferie - periferie'
Kritiek op wereldsysteembenadering: 
- wereld is te gecompliceerd voor grand theory
- niet alleen politiek-economisch van aard
- geen rekening met interne variatie
- te makkelijke verklaring voor armoede
- wel beschrijvend niet verklarend.

Question 45

6. Ruimtelijke incongruentie (van Amersfoort)

Answer 45

1. natiestaat (Ijsland)/ staatnatie
2. Regionalisme: één staat 2 of meer naties (Spanje Baskeland)
3. natie in elke staat minderheid: koerden
4. Pannationalisme: natie vormt in diverse staten meerderheid
5. Irredentisme: deel natie in buurland (hongarije)
6. Diasporamationalisme: israel

Question 46

Verschuivingen binnen politieke geografie

Answer 46

• sterk toegenomen interesse in macht
• berandering op politiek wereldtoneel (van muur): Euroregionalisme
• proces globalisering: multi-level governance: samenwerking actoren op verschillend niveau.
  -Space of flows –> space of places
• onterritorialisering –> herterritorialisering
  Extraterritorialiteit,