Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Bioleg uned 1 > Uned 1.2: Adeiledd a Threfnidiaeth Celloedd > Flashcards

Uned 1.2: Adeiledd a Threfnidiaeth Celloedd Flashcards

1
Q

Dancaniaeth Celloedd

A

= bod pob organeb wedi’ gwneud o gelloedd
- organebau yn gallu bod yn ungllog neu’n amlgellog
- celloedd newydd n deillio o gelloedd sy’n bodoli eisioes
- datblygiadau microscopeg canitau i ni ddeall uwchadeiledd celloedd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Celloedd ewcaryotig

A
  • gan celloedd ewcaryotig gnewyllyn ac organynnau pilennog
  • mae celloedd ewcaryotig yn cynnwys celloedd planhigyn a chelloedd anifail
  • mewn cell anifail (ribosomes, nucleus, cytoplasm, mitochondria, endoplasmic reticulum, golgi, cell membrane, vacuole, lysosomes)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Celloedd ewcaryotig - celloedd planhigyn

A
  • organynnau a ffurfiadau ychwanegol e.e. cloroplastau ar gyfer ffotosynthesis a chellfuriau cellwlos ar gyfer cynhaliad ac i gynnal gwasgedd chwydddyndra
  • (nucleus, rough endoplasmic reticulum, smooth endoplasmic reiculum, plasma membrane, mitochondrion, golgi)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Celloedd Ewcaryotig
(organynnau)

A

Cnewyllyn
Mandyllau Cnewyllol
Amlen Gnewyllol Neu Bilen Ddwbl
Cnewyllan
Cromatin
Reticwlwm Endoplasmig Garw
Reticwlwm Endoplasmig Llyfn
Organigyn Golgi
Lysosomau
Centriolau
Mitocondria
Cloroplastau
Gwagolyn
Ribosomau
Plasmodesmata
Cellfur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Cnewyllyn
(celloedd ewcaryotig)

A

-cynnwys DNA
-synthesis protein
- dyblygu DNA
-trasgrifiad cynhyrchu mRNA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Mandyllau Cnewyllol
(celloedd ewcaryotig)

A
  • cludiant mRNA allan o’r cnewyllyn
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Cnewyllan
(celloedd ewcaryotig)

A
  • cynhyrchu rRNA, tRNA a ribosomau
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Cromatin
(celloedd ewcaryotig)

A
  • cyddwyso cyn cellraniad i ffurfio cromosomau
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Reticwlwm Endoplasmig Garw
(celloedd ewcaryotig)

A
  • pecynnu a storio proteinau
  • cynhyrchu fesiglau cludiant: cyfuno i ffurfio organigyn golgi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Reticwlwm Endoplasmig Llyfn
(celloedd ewcaryotig)

A
  • cynhyrchu, pecynnu a chludo steroidau a lipidau
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Organigyn Golgi
(celloedd ewcaryotig)

A
  • pecynnu proteinau i’w secretu o’r gell
  • addasu proteinau
  • cynhyrchu lysosomau ac ensymau treulio
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Lysosomau
(celloedd ewcaryotig)

A
  • cynnwys ensymau treulio pwerus i ddadelfennu hen organynnau neu gelloedd
  • ffagocyau’n defnyddio lysosomau i dreulio bacteria
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Centriolau
(celloedd ewcaryotig)

A
  • Ffurfio werthyd yn ystod cellraniad
  • ddim yn presennol mewn celloedd panhigyn aeddfed
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Mitocondria
(celloedd ewcaryotig)`

A
  • synthesis ATP drwy gyfrwng resbiradaeth aerobig
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Cloroplastau
(celloedd ewcaryotig)

A
  • cynnwys pigmentau ffotosynthetig sy’n dal egni golau ar gyfer ffotosynthesis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Gwagolyn
(celloedd ewcaryotig)

A
  • cynnwys cellnodd ac storio hydoddion fel glwcos
  • chwyddo oherwydd osmosis ar gyfer chwydd-dyndra
17
Q

Ribosomau
(celloedd ewcaryotig)

A
  • synthesis proteinau
  • adeiledd protein cynradd cael ei ffurfio yn y ribosom
18
Q

Plasmodesmata
(celloedd ewcaryotig)

A
  • cysylltu celloedd drwy sianeli llawn cytoplasm
  • caniatau cludiant ar hyd llwybr symplast
19
Q

Cellfur
(celloedd ewcaryotig)

A
  • cryfder mecanyddol oherwydd cryfder tynnol uchel microffibrolion cellwlos
  • cludiant hydoddion ar hyd llwybr apoplast
  • defnydio plasmodesmata i gyfathrebu rhwng celloedd
20
Q

Delwedd wedi’i thynnu ag electronmicrosgop

A

electronmicrograff

21
Q

Sut mae organynnau’n gweithio gyda’i gilydd

A

1) ribosomau cael eu cynhyrchu gan cnewyllan: gadael y cnewyllyn drwy’r mandyllau cnewyllol: cymryd lle ar y reticwlwm endoplasmig garw
2) mandyllau cnewyllol yn gadael i foleciwlau mRNA adael y cnewyllyn: mRNA clynu at ribsomau ar yr ER garw
3) synthesis protein digwydd yn y ribosom: molecwil mRNA cynnwys cod adeiledd cynradd protein: trefnu asidau amino
4) RE garw cludo polypeptidau drwy fesiglau cludiant: cyfuno ar organigyn golgi
5) polypeptid addasu yn yr golgi a’u trawsnewid i’w hadeiledd trydyddol e.e. ensymau
6) ensymau cael eu pecynnu mewn fesiglau secretu a cludo i’r gellbilen
7) fesiglau secretu’n cyfuno a’r gellbilen ac ryddhau ensymau drwy gyfrwng ecsocytosis

22
Q

Cymharu mitocondria a chloroplastau

A

Nodweddion tebyg
- bilen dwbl
- dau bilen mewnol a llawer o blygion
- dau cylch o DNA gyfer hunanddyblu
- ribsomau
- cynhyrchu ATP
Nodweddion Gwahanol
- mitocondria: gristau cloroplastau: bilenni thylacoid
- cloroplastau: pigmentau ffotsynthetig i egni golau mitocondria: dim pigmentau
- mitocondria: fatrics mewnol, cloroplastau: stroma

23
Q

Celloedd Procarotig

A
  • gan fitocondria ddim organynnau pilennog yn eu celloedd : dim cnewyllyn, reticwlwm endoplasmig garw, organigyn golgi, mitocondria na chloroplastau
  • angen allu lluniadu cell procaryotig syml a labelu
24
Q

Cymharu celloedd procaryotig a chelloedd ewcaryotig

A
  • CP: bach 1-10ym, CE: mwy 10-100ym
  • CP: ribosomau llai ac yn rhydd yn y cytoplasm, CE: ribosomau’n fwy ac yn sowd wrth RE garw
  • CP:dim organynnau pilennog, CE: organynnau pilennog yn bresennol
  • CP: DNA rhydd yn y cytoplasm, CE: DNA yn y cnewyllyn
    -CP: dim amlen gnewyllol, CE: pilen dwbl
  • CP: plasmidau’n bresennol, CE: dim plasmidau
  • CP: cellfur wedi wneud o bepidoglycogen, CE: cellfur wedi wneud o gellwlos
    -CP: dim mitocondria, defnyddio mesosom ar gyfer resbiradaeth aerobig, CE: defnyddio mitocondria gyfer resbiradaeth aerobig, does dim mesosom,
25
Q

Firysau

A
  • dim yn cyd-fynd a’ ddamcaniaeth celloedd: dim cellbilen, dim cytoplasm, dim organynnau a dim cromosomau
  • angen cymorth letyol er mwyn atgynhhyrchu
  • wedi gwneud o got protein neu gapsid sy’n amgykchynu’r DNA, RNA neu ddim ond rhai genynnau
  • dim ond 9 genyn sydd yn y firws HIV
26
Q

Atomau i systemau
( lefelau trefnidiaeth)

A

-atomau trefnu mewn i moleciwlau
- moleciwlau’n ffurfio celloedd
- celloedd gwethio gyda’i gilydd i ffurfio meinweoedd
- meinweoedd ffurfio organau
- organau ffurfio systemau

27
Q

3 math o feinwe

A
  • meinwe epithelaidd
  • meinwe cyhyr
  • meinwe gyswllt
28
Q

Meinwe Epithelaidd

A
  • ffurfio haen parhaus sy’n gorchuddio leinio arwynebau mewnol neu allanol y corff
  • ddim pibellau gwaed
  • ganddynt derfynau nerfau
  • celloedd eistedd ar bilen waelodol wedi gwneud o golagen a phrotein
  • siap cymhlethdod
  • swyddogaeth o amddiffyn neu secretu
  • e.e. epitheliwm ciwpoid yn leinio twibynnau’r arennau a’r coluddyn bach / epitheliwm ciliedig wedi’i wneud o gelloedd sy’n cludo sylweddau fel mwcws yn y bronci / epitheliwm cennog gwneud o gelloedd fflat ar bilen waelodol, ffurfio waliau alfeoli
29
Q

Meinwe Cyhyr

A
  • tri prif fath o feinwe cyhyr
  • adeiledd o swyddogaethau pob un yn wahanol
30
Q

Cyhyr Ysgerydol
(meinwe cyhyr)

A
  • clynu at esgyrn ac symud yr ysgerbwd
  • cynnwys bandiau o gelloedd hir o’r enw ffibrau:cyfangu’n pwerus ond blino hawdd
  • gall dewis cyfangu’ cyhyrau neu ddim: cynhyrau rheoledig
  • ffirbau patrwm rhesog sydd i’w weld dan microsgop: galw cyhyr ysgerbydol yn gyhyr rhesog
31
Q

Cyhyr Llyfn
(meinwe cyhyr)

A
  • cynnwys celloedd unigol siap gwerthyd : cyfangu rythmig ond llai pwerus
  • yn y croen, yn waliau pibellau gwaed, yn y llwybrau treulio a resbiradu
  • ddim rheoli cyhyrau hyn: cyhyrau anrheoledig
  • dim rhesi arnynt felly rydyn galw yn gyhyrau anrhesog
32
Q

Cyhyr Cardiaidd
(meinwe cyhyr)

A
  • dim ond yn y galon
  • adeiledd a swyddogaeth rhwng cyhyr ysgerbydol a llyfn
  • celloedd yn rhesog
  • dim ffibrau hir
  • cyfangu’n rythmig
  • ddim ysgogiad gan nerfau na hormonau
  • ddim yn blino
33
Q

Meinwe Gyswllt

A
  • yn cysylltu
  • cynnal mewn gwahanu meinweoedd ac organau
  • cynnwys ffibrau elastig a cholagen mewn hylif allgellog neu fatrics
  • storio braster a chelloedd y system imiwnedd
34
Q

Enghreifftiau meinwe gyswllt

A
  1. meinwe areolaidd: o dan y croen, cysylltu a meinweoedd
  2. colagen: ffurfio tendonau, cysylltu cyhyrau ac esgyrn
  3. meinweoedd elastig: gewynnau, cysylltu’r esgyrn
  4. meinwe bloneg: gwneud o gelloedd brasterog, o dan y croen ac o gwmpas organau, storfa egni a ynysydd thermol, amddiffyn organau bregus
35
Q

Organau a Systemau

A
  • organau wedi wneud o lawer o feinweoedd yn gweithio gyda’i gilydd
  • e.e. llygad yn cynnwys meinweoedd nerfol, cyswllt, cyhyr ac epithelaidd
  • systemau organau yw grwpiau o organau i gyflawni swyddogaeth benodol
36
Q

Systemau

A

*Treulio: stumog, ilewm
*Ysgarthol: aren, pledren
*Ysgerbydol: creuan, ffemwr
*Cylchrediad: calon, aorta
*Atgenhedlu: ofari, caill
*Resbiradol: tracea, ysgyfaint
*Nerfol: ymennydd, madruddyn y cefn

37
Q
A

Bioleg uned 1 (6 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions