Uned 1.4 - Ensymau Flashcards

1
Q

Ensym yn syml

A

mae ensymau’n cyfuno a molecwilau swbstrad yn y safle actif i gynhyrchu cynnyrch

pob ensym yn protein trydyddol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Beth yw ensym

A

Catalyddion biolegol sy’n cyflymu cyfradd adweithiau metabolaidd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Nodweddion ensymau

A

> pob ensym yn adweithio a molecwilau swbstrad penodol
siap crwn 3D arbennig ei hun, cynnal gan fondio protein trydyddol
moleciwl swbstrad yn ffitio mewn safle actif i ffurfio cymhylygyn ensym-swbstrad

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Rhagdybiaeth clo ac allwedd

A
  • awgrymu bod y swbstrad yn ffitio’n union yn safle actif yr ensym
  • astudiaethau diffrethiant pelydr-X o’r ensym lysosym yn ategu hyn
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Dau Fath o Ensym

A
  1. Ensym Anabolig
  2. Ensym Catabolig
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Ensymau Anabolig

A

adeiladu cynhyrchion mwy o foleciwlau swbstrad llai

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Ensymau Catabolig

A

dadelfennu molecwilau swbstrad mawr i ffurfio cynhyrchion llai

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Lysosym ensym

A
  • bodoli mewn dagrau a secretidau eraill
  • swyddogaeth yw dinistrio bacteria pathogenaidd drwy ddadelfennu eu cellfuriau
  • mae’n dinistrio’r cellfur drwy dorri bondiau glycosidaidd rhwng y siwgrau amino
  • diffreithiant pelydr-X dangos bod yna rigol ar un ochr i’r moleciwl lysosym
  • darn o bolysacarid chw siwgr amino yn ffitio yn y rhigol
  • swbstrd cael ei ddal yn ei le gan fondiau hydrogen ac ionig
  • polysacarid cael ei dorri mewn safle penodol pob tro
  • hyn yw adwaith catabolig
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Rhagdybiaeth Ffit Anwythol

A
  • moleciwl swbstrad yn newid siap y safle actif: safle actif yn newid i ffitio’r moleciwl swbstrad yn berffaith
  • golygu bod llawer o wahanol swbstradau’n gallu adweithio a’r un ensym
  • egluro penodolrwydd eang rhai ensymau e.e. lipas
  • safle cyflenwol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Priodweddau ensymau

A
  • ensymau’n penodol: dim ond un adwaith penodol wnaiff pob ensym ei gatalyddu
  • effeithlon iawn ac ganddynt rhif trosiant uchel: golygu eu bod nhw’n gallu trasnewid llawer o folewcilwau swbstrad
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Egni actfadu ensymau

A
  • maen angen egni i ddechrau adweithiau cemegol: egni actifadu
  • angen i’r egni torri bondiau cemegol
  • mae ensymau yn gostwng egni actifadu adwaith: lleihau’r egni sydd ei hangen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Ffactorau sy’n effeithio ar actifedd ensymau

A

> tymheredd
pH
crynodiad y swbstrad
crynodiad yr ensym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Effaith tymheredd ar actifedd ensymau

A
  • cynyddu tymheredd: mwy o egni cinetig: ensymau a swbstrad symud o gwmpas gyflymach: cynyddu siawns o gwrthdaro: ffurfio mwy o gymhylygyn ensym-swbstrad llwyddiannus
  • arwain at cynnydd yng nghyfradd yr adwaith
  • tymheredd optimwm: 40 gradd
  • 25 gradd = dim llawer o egni cinetig: gwrthdaro llai aml: llai o gymhylygion ensym-swbstrad llwyddiannus: cynhyrchu’n araf: actifedd ensymau isel
  • 37 gradd = mwy o egni cinetig: gwarthdaro amlach: mwy o gymhlygion ensym-swbstrad llwyddiannus: cynhyrchu’n gyflymach: actifedd yr ensym yn lefelau rhwng 20 a 60 munud: crynodiad swbstrad ddod yn ffactor gyfyngol
  • 60 gradd = dechrau caiff cynnyrch ei ffurfio’n gyflym iawn: egni cinetig uchel iawn: ensymau’n dadnatureiddio gyflym wrth i ddirgyniadau dorri bondiau hydrogen yn safle actif yr ensym: siap safle actif yn newid: dim cynnyrch: dim cymhylygyn ensym-swbstrad
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Effaith pH ar actifedd ensymau

A
  • gan ensymau amrediad pH optimwm cul
  • newidiadau pH bach gallu effeithio ar gyfradd adwaith heb effeithio ar adeiledd ensym
  • newidiadau bach tu hwnt i’r amrediad optimwm yn gallu achosi newidiadau cildroadwy i adeiledd yr ensym: achosi anactifadu
  • mae pH eithafol yn gallu dadnatureiddio ensym
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Effaith chrynodiad y swbstrad ar actifedd ensymau

A
  • i ffurfio cymhylygyn ensym-swbstrad rhaid i’r gwefrau ar gadwynau ochr asid amino y safle actif ddenu gwefrau ar y moleciwl swbstrad
  • ionau H a OH rhydd yn effeithio ar y gwefrau yn safle actif yr ensym
  • os oes gormod o ionau H gallai fod yr un wefr ar y safle actif a’r swbstrad
  • crynodiad yr ensym yn aros yn gyson, bydd cyfradd yr adwaith yn cynyddu wrth i grynodiad y swbstrad gynyddu
  • nifer y safleoedd actif sydd ar gael yn dod yn ffactor gyfyngol ar grynodiad swbstrad uwch
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Effaith crynodiad yr ensym ar actifadu ensymau

A
  • cyn gynted ag mae cynnyrch yn gadael y safle actif, mae’r moleciwl ensym ar gael i’w ddefnyddio eto
  • dim ond crynodiad ensym isel sydd ei angen i gatalyddu nifer mawr o adweithiau
  • nifer y moleciwlau swbstrad mae 1 moleciwl ensym yn gallu droi’n cynhyrchion mewn amser penodol yw rhif trosiant
  • ensym sy’n gweithio gyflymaf: catalas = rhif trosiannt yn 40 miliwn y eiliad
  • wrth i grynodiad yr ensym gynyddu, mae mwy o safleoedd actif ar gael ac felly mae cyfradd yr adwaith yn cynyddu
17
Q

Beth yw atalydd ensymau

A

unrhwy sylwedd sy’n lleihau cyfradd adwaith wedi’i gatalyddu gan ensym neu’n stopio’r adwaith

18
Q

2 fath o atalyddion ensymau

A

1) Atalyddion cystadleuol
2) Atalyddion anghystadleuol

19
Q

Atalyddion cystadleuol

A
  • adeleddol tebyg i’r moleciwl swbstrad
  • gallu ffitio yn y safle actif
  • atalydd cystadleuol yn atal cymhylygion ensym- swbstrad rhag ffurfio
  • cynyddu crynodiad y swbstrad yn lleihau effaith yr atalydd gan fod yr ensym yn fwy tebygol o wrthdaro a moleciwl swbstrad a ffurfio cymhylygyn ensym-swbstrad yn llwyddiannus
20
Q

Atalyddion Anghystadleuol

A
  • ddim yn rhwymo wrth y safle actif
  • rhwymo wrth unrhhyw rhan arall o’r ensym
  • newid siap cyffredinol yr ensym gan cynnwys y safle actif
  • moleciwl swbstrad ddim yn gallu ffitio yn y safle actif mwyach
  • bydd cynyddu crynodiad swbstrad ddim yn cynyddu crynodiad y swbstrad ddim yn cynyddu cyfradd yr adwaith yn yr achos hwn, oherwydd dydy’r swbstrad ddim y gallu ffitio yn safle actif
  • dydy cymhylygyn ensym-swbstrad ddim yn gallu ffurfio
21
Q

Defnyddio ensymau mewn diwydiant

A
  • defnyddio r raddfa fasnachol eang yn y diwydiannau bwyd, fferylliaeth ac agrocemeg
  • mae ensymau ansymudol yn sefydlog yn sownd neu wedi eu dal ar fatrics anadweithiol e.e. gleiniau alginad
22
Q

Ensymau ansymudol

A
  • well na defnyddio gleiniau algniad
  • ensym yn gallu dod i gysylltiad uniongyrchol a swbstrad
  • caniatau i’r adwaith ddigwydd yn gyflymach
  • swbstrad dryledu i fatrics jeli gleiniau algniad
  • mae’r adwaith yn cymryd mwy o amser
  • mae llawer o fanteision i ddefnyddio ensymau ansymudol
23
Q

manteision defnyddio ensymau ansymudol

A
  1. ensym ddim yn halogi’r (contaminate) cynnyrch
  2. adennill ac ailddefnyddio’r ensymau ansymudol
  3. swm bach o ensym syth ei hangen
  4. fwy sefydlog ac yn dadnatureiddio ar dymheredd uwch
  5. gallu catalyddu adweithiau dros amrediad pH ehangach
  6. gallwn ni ychwanegu a thynnu ensymau
  7. mwy o reolaeth
  8. gallwn ni eu defnyddio nhw mewn proses barhaus
24
Q

Anoddefgarwch lactos

A
  • tri chwarter poblogaeth yn dioddef
  • defnyddio’r ensym lactas i leihau faint o lactos sydd mewn llefrith
  • lactas yn torri’r deusacarid lactos yn glwcos a galactos
25
Q
A
26
Q
A
27
Q
A
28
Q
A