Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

welsh > uned 5a - y gymraeg yn y gymdeithas > Flashcards

uned 5a - y gymraeg yn y gymdeithas Flashcards

1
Q

pwy ydy comisiynydd y gymraeg?

A

Efa Gruffudd Jones

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

beth sydd rhaid i ni gwybod am yr uned hon?

A
  1. ambell ddigwyddiad hanesyddol pwysic sydd wedi effeithio ar sefylla’r gymraeg
  2. mudiadau sy’n hyrwyddo’r gymraeg yn eich ardal chi
  3. heriau sy’n wynebu’r gymraeg
  4. eich defnydd chi o’r gymraeg
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

sut ydy ymgyrchu (campaigning) a polisïau yn gwneud i’r iaith gymraeg bod yn fwy amlwg?

A
  • ymgyrchu i godi statws yr iaith -> rôl unigolion a mudiadau
  • polisiau sy’n cryfhau sefullfa’r iaith
    = mwy o gyfleodd i ddefnyddio’r iaith
    = mae’r gymraeg yn fwy amlwg yn y gymdeithas ac mae galw am bobl sy’n gallu siarad y gymraeg yn y gweithle
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

beth yw rhai enghreifftiau o ymgyrchoedd?

A
  • ymgyrch dros arwyddion dwyieithog yng nghymru (cymdeithas yr iaith)
  • ymgyrch dros sefydlu S4C a rôl Gwynfor Evans (S4C)
  • ymgyrch dros addysg cyfrwng cymraeg (RhAG)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

beth yw rhai enghreifftiau o bolisïau?

A
  • deddf diwygio addysg 1988 -> gymraeg yn bwnc gorfodol i bob disgybl yng nghymru (1990 - cofnodau allweddol 1,2 a 3. 1999 - cofnodol allweddol 4)
  • deddf yr iaith gymraeg 1993 -> sefydlu bwrdd yr iaith gymraeg
  • mesur y gymraeg 2011 -> statws swyddogol i’r gymraeg yng nghymru - creu comisiynydd y gymraeg
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

pam mae galw am siaradwyr cymraeg?

A
  • mae swyddi sy’n gofyn am sgiliau yn y gymraeg
  • dwedodd y comisiynydd y gymraeg bod angen i bobman darparu gwasanaeth yng nghymraeg
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

beth ydy enghreifftiau o swyddi sydd angen siaradwyr cymraeg?

A
  • addysg
  • blynyddoedd cynnar
  • y celfyddydau a’r cyfryngau (the arts and media)
  • treftadaeth a thwristiarth (heritage and tourism)
  • busnes a marchnata
  • llywodraeth a’r gwasanaeth syfil
  • gofal cymdeithasol
  • meddygaeth
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

pa gyfleoedd sydd i ddefnyddio’r gymraeg yn ein ardal?

A
  • urdd
  • mudiad meithrin
  • menter iaith
  • ffilmiau/theatr
  • eisteddfod
  • llyfrau
  • rugby
  • stori’r iaith
  • newyddion
  • radio cymru
  • cerddoriaeth
  • S4C
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

pa heriau sy’n wynebu’r iaith?

A
  • cyfleoedd
  • cymhelliant (motivation)
  • diffyg hyder
  • defnydd
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

beth gallech chi ei wneud i helpu dyfodol yr iaith?

A
  • cymryd mantai ar bob cyfle i ddefnyddio’r iaith
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

pwy ydy enghreifftiau o bobl a helpodd ein iaith?

A
  • owen m edwards (a’i fab)
  • eileen beasley a’i gŵr
  • gwynfor evans
  • saunders lewis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

beth gwnaeth Owen M Edwards i helpu’r iaith?

A

(1858-1920)
- gweithiodd e’n galed iawn i ofalu fod yr iaith gymraeg yn cael ei defnyddio a’i dysgu yn yr ysgolion
- dechreuodd e fudiad i bland a dyna beth ysbrydolodd ei fab, Syr Ifan, i ddechrau Urdd Gobaith Cymru

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

beth gwnaeth Eileen Beasley a’i gŵr i helpu’r iaith?

A
  • yn 1950 daeth Eileen Beasley a’i gŵr Trefor yn enwog fel ymgyrchwyr yr iaith gymraeg
  • gwrthodon nhw dalu eu biliau treth nes eu bod i gyd wedi ysgrifennu yn gymraeg
  • aethwyd â’r cwpl mewn i’r llys ond ar ôl nifer o arestiadau llys enillodd y cwpl eu brwydr yn 1960 ac wedyn cytunodd Cyngor Llanelli i argraffu biliau treth yn gymraeg a saesneg wedi hynny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

beth gwnaeth Gwynfor Evans i helpu’r iaith?

A
  • (1912-2005)
  • un o brif wleidyddion cymru
  • oherhwydd iddo roi pwysau ar y llywodraeth, llwyddod e i berswadio margret thatcher i ganiatau sefydlu S4C yn 1982
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

beth gwnaeth Saunders Lewis i helpu’r iaith?

A
  • cymro mwyaf allweddol a dadleuol yr ugeinfed ganrif
  • mae e’n anwybyddus am wneud darlith radio o’r enw Tynged yr Iaith yn 1962
  • yn y darlith, galwodd e am dorri’r gyfraith i achub yr iaith gymraeg
  • ymateb y cymry oedd sefydlu Cymdeithas yr Iaith, mudiad sy wedi ennill sawl brwydr ers hynny dros hawliau’r iaith
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

beth ydy stori Y Beasleys?

A
  • 1950
  • gwrthododd Trefor ac Eileen Beasley dalu treth i Gyngor Llanelli achos bod y ffurflen yn uniaith Saesneg
  • Doedd gan yr iaith gymraeg ddim statws swyddogol
  • aethon nhw i’r llys 14 gwaith a daeth beiliaid i’w tŷ bedair gwaith
  • yn 1960, ar ôl llawer o frwydro, anfonodd y cyngor ffurflenni dwyieithog iddyn nhw ac mae llawer yn credu mai’r beasleys ddechreuodd y frwydyr i gael hawliau cyfartal i’r Gymraeg yng Ngymru
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

pryd digwyddodd stori’r beasleys?

A

yn 1950

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

pryd digwyddodd Tynged yr iaith?

A

1962

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

beth ydy stori Tynged yr Iaith?

A
  • dyma darlith radio gan saunders lewis yn trafod am hanes yr iaith gymraeg
  • roedd o’n poeni am y dirywiad yn yr iaith ac roedd o eisiau annog pobl i ddefnyddio’r iaith er mwyn ei chadw hi’n fyw
  • dwedodd o ‘fe ellir achub y Gymraeg’
  • mae’n bosib bod darlith Tynged yr iaith yn un o’r digwyddiadau pwysicaf yn hanes yr iaith achos ei bod wedi annog pobl i drio achub yr iaith
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

pryd digwyddod ‘sefydlu cymdeithas yr iaith gymraeg’?

A

1962
yn dilyn darlith Tynged yr iaith

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

beth ydy stori sefydlu cymdeithad yr iaith gymraeg?

A
  • yn dilyn darlith Tynged yr Iaith, sefydlwyd Cymdeithas Yr Iaith Gymraeg
  • mae’r gymdeithas yn ymgyrchu am hawliau cyfartal i’r iaith gymraeg
  • mae’r gymdeithad wedi help i gael arwyddion a ffurflenni dwyieithog yng nghymru, i sefydlu BBC radio cymru ac S4C, i ymgyrchu i gael Deddf Iaith, i sicrhau technoleg ddigidol cymraeg a llawer o bethau pwysig eraill
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

pryd digwyddiodd boddi cwm tryweryn?

A

1965

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

beth ydy stori boddi cwm tryweryn?

A
  • yn 1965, dwedodd cyngor lerpwl eu bod nhw’n mynd i foddi pentref Capel Celyn er mwyn cael cronfa ddwr newydd i’r ddinas
  • cafodd yr ysgol, y capel a’r fynwent a’r swyddfa post eu boddi
  • collwyd 12 cartref, a chollodd 48 o bobl eu cartrefi
  • roedd drwgdeimlaf yng Nghymru achos hyn ac doedd y Cymry ddim yn meddwl bod ganddyn nhw laid ym Mhrydain
  • roedd llawer iawn o brotestio ac roedd plaid cymru yn ymgyrchu yn erbyn boddi’r pentref
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

pryd sefydlwyd S4C?

A

1982

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

beth ydy stori seflydlu S4C?

A
  • cyn 1982, dim on ychydig o raglenni cymraeg oedd ar y sianeli eraill
  • doedd pobl cymru ddim yn hapus am hyn
  • roedd llawer o ymgychu a phrotestio gan gymdeithas yr iaith gymraeg ac roedd gwynfor evans, aelod seneddol plaid cymru yn barod i fynd ar streic newyn ar mwyn cael sianel gymraeg
  • yn y diwedd cafodd sianel 4 cymru, neu S4C, ei lansio ar 11 Tachwedd 1982, yn dangos rhaglenni cymraeg a saesneg
  • yn 2001, daeth hi’n sianel gymraeg yn unig
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

pryd digwyddodd deddf yr iaith gymraeg?

A

1993

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

stori’r deddf yr iaith gymraeg (1993):

A
  • roedd deddf yr iaith gymraeg yn rhoi statws cyfartal i’r gymraeg a’r saesneh yn y llywodraeth, awdurdodau lleol a chyrff cyhoeddus fel yr heddlu
  • ond roedd rhai ddim yn meddwl bod y ddeddf yn rhoi digon o hawliau e.e doedd dim rhaid i fusnesau fod yn ddwyieithod a doeddngweithwyr ddim yn cael eu gwarchod os oedden yn siarad cymraeh yn y gweithle
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

beth ydy’r 2003-2012 iaith pawb?

A
  • dyma gynllun y llywodraeth oedd yn trio hybu dwyieithrwydd yng ngymru
  • y nod oedd cynyddu’r nifer o siaradwyr cymraeg o 5% erbyn 2011
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

beth ydy’r 2012-2017 iaith fyw : iaieth byw?

A
  • dyma stratrgaeth y llywodraeth yn llei iaith pawb
  • roedden nhw eisiau hybu’r defnydd o gymraeg bob dydd
  • roedden nhw’n canolbwyntio ar dechnoleg, marchnata a hybu’r iaith a gwarchoe ardaloedd ble roedd llawwr o bobl yn siarad cymraeg yn barod
30
Q

beth ydy’r comisiynydd y gymraeg yn gyfrifol am?

A
  • 2012
  • am hybu a hwyluso’r defnydd o’r gymraeg trwy:
  • sicrhau yr un hawliau i’r gymraeg a’r saesneg
  • sicrhau bod pobl yn gallu byw eu bywydau trwy gyfrwng y gymraeg
  • delio â chwynion gan y cyhoedd am ddifyg gwasanaethau trwy gyfrwng y gymraeg
  • sicrhau bod safonau’r gymraeg yn cael eu gweithredu
31
Q

beth ydy cymraeg 2050?

A
  • dyma strategaeth hirdymor llywodraeth cymru i gael miliwn o siaradwr cymraeg erbyn y flwyddyn 2050
  • yn 2011, roedd 562,000 o siaradwyr cymraeg
  • maen nhw wisiau gwneyd hyn trwy bethau fel:
  • trosglwyddo iaith o fewn y teulu
  • cynyddu’r defnydd o’r gymraeg yn y gweithle
  • mewn gwasanaethau ac yn gymdeithasol
  • gwella cyfleuodd mewn cymunedau ac yn economaidd, yn y cyfryngau ac mewn technoleg ddigidol
32
Q

dyddiadau pwysig mewn hanes: (llinell amser)

A
  • 1950 = y beasleys
    -1962 = tynged yr iaith
  • 1962 = sefydlu cymdeithad yr iaith gymraeg
  • 1965 - boddi cwm tryweryn
  • 1982 = sefydlu S4C
  • 1993 = deddf yr iaith gymraeg
  • 2003-2012 iaith pawb / 2012-2017 iaith fyw: iaith byw
  • 2012 = comisiynydd y gymraeg
  • 2017 = cymraeg 2050
33
Q

sut ydy cymraeg yn cael ei defnyddio ar gwefannau cymdeithadol ac apiau heddiw?

A
  • mae llawer o siaradwyr cymraeg yn defnyddio gwefannau cymdeithasol fel facebook, trydar ac instagram
  • maen nhw’n ffordd dda iawn o gyfathrebu efo siaradwyr cymraeg eraill ac i hyrwyddo’r iaith a digwyddiadau cymraeg
  • mae llawwr iawn o fusnesau cymraeg yn hysbysebu ar wefannau cymdeithasol yn llwyddiannus iawn
  • rhai apiau defnyddio : duolingo, apgeiriaduron, ap cwtch, bbc cymru fyw, ap golwg
34
Q

sut ydy cymraeg yn cael ei defnyddio mewn addysg heddiw?

A
  • mae’r cymraeg yn bwnc statudol yng nghymru i blant ysgol rhwng 3 ac 16 ord felly rhaid i bob blentyn ddysgu cymraeg
  • erbyn heddiw, mae 1 o bob 5 plentyn cynradd yng nghymru yn cael addysg drwy cymraeg yn anfon eu plant i ysgolion cyfrwng cymraeg er mwyn sicrhau eu bod nhw’n gadael yr ysgol yn ddwyieithog
35
Q

sut ydy cymraeg yn cael ei defnyddio heddiw (ser cymraeg)?

A
  • mae proffil y gymraeg wedi codi llawer dros y blynyddoedd diwethaf ac ub rheswm am hyn ydy achos bod llawer o’r sêr yn hyrwyddo’r iaith
  • er enghraifft, yn nhwrnamaint Ewro 2016, defnyddiwyd y gymrarg am y tro cyntaf erioed mewn cynhadledd i’r wasg
  • mae sêr fel Aaron Ramsey, Rhys Ifans, Ioan Gruffudd, Alex Jones, Ruth Jones a Ken Owen yn falch iawn o’u Cymreictod ac yn hapus iawn i ddefnyddio’r gymraeg yn gyhoeddus
36
Q

sut ydy cymraeg yn cael ei defnyddio yn cerddoriaeth ac ar y radio heddiw?

A
  • mae radio cymru yn darlledu trwy gyfrwng y gymraeg yn unig ac mae rhai gorsafoedd lleol yn darlledu yn y gymraeg hefyd
  • mae cerddoriarth gymraeg yn boblogaith iawn e.e candelas, yr ods, yws gwynedd, swnami, elin fflur ac ati.
  • mae llawer o gigs yn cael ei trefny ar drawn cymru ac mae llawer o wyliau cymraeg hefyd fel tafwym a sesiwn fawr dolgellau
  • mae’n bosib gwrando ar lawer o gerddoriaeth gymraeg ar youtube
37
Q

sut ydy cymraeg yn cael ei defnyddio ar S4C heddiw?

A
  • mae s4c yn darparu llawwr o fathau gwahanol o rhaglenni teledu cymraeg sy’n apelio at wahanol bobl
  • mae’r operau sebon pobol y cwm a rownd a rownd yn boblogaith iawn ac mae cyfresi drama fel y gwyll ac un bore mercher wedi cael eu cyfieithu i’r saesneg hefyd ac wedi bod yn llwyddianus iawn
  • mae’n bosib gwylio rhaglenni ysgafn fel priodas pum mil a bwyd epic chris hefyd ac mae rhaglenni ar gael ar gyfer pobl sy’n dysgu cymraeg
  • mae cyw yn boblpgaoth iawn efo plant ifanc
38
Q

sut ydy cymraeg yn cael ei defnyddio ar yn yr Urdd heddiw?

A
  • mae’r urdd yn fudiad sy’n rhoi cyfleodd gwahanol i bob ifanc ddefnyddio’r gymraeg mewn gwahanol sefyllfaoedd a chymdeithasau yn y gymraeg
  • mae droa 50,000 o blant a phobl ifanc rhwng 8 a 25 yn aelodau o’r urdd
  • mae llawwe o weithgareddau ar gael fel: chwareuon, perfformio, cymdeithadau, mynd i aros mewn un o 4 gwersyll yr urdd (e.e glan llyn), cystadlu yn yr eisteddfod, dysgu cymraeg, tripiau, gweithgareddau dwr, mynd dramor a llawwr mwy
39
Q

sut ydy cymraeg yn cael ei defnyddio gyda mentau iaith heddiw?

A
  • mudiadau lleol ydy’r mentau iaith sy’n gweithio er mwyn codi proffil y gymraeg mewn gwahanol ardaloedd
  • maen nhw’n helpu mwy o bobl i ddefnyddio’r gymraeg ac yn trefnu digwyddiadau i hyrwyddo’r iaith
  • mae 23 o fentrau iaith yng nghymru
  • maen nhw’n trefny digwuddiadau fel gigs, gwersi gymraeg, clybiau darllen, clybiau sgwrsio a llawwr mwy
  • mae pencadlus Y Mentrau Iaith yn Llanrwst, Menter Iaith Conwy
40
Q

mae addusg yn un ffordd bwysig o greu mwy o siaradwyr cymraeg. trafodwch mewn tua 200 o eiriau.
gallech chi ddewis cyfeirio, er enghraifft, at:
- weledigaeth Llywodraeth Cymru
- enghreifftiau o sut mae addysg yn helpu i greu mwy o siaradwyr cymraeg yn eich ardal chi
- pam rydych chi’n astudio cymraeg safon uwch a sut mae’n eich helpu chi [20]

A
41
Q

Mae’n bwysig bod technoleg gymraeg yn datblygu er mwyn gwneud yn siwr bod mwy o bobl yn defnyddio’r iaith yn ei bywyd bob dydd. Trafodwch mewn tua 200 o eiriau.
Gallech chi ddewis cyfeirio, er enghraifft, at:
- weledigaeth llywodraeth cymru
- enghreifftiau o sut mae technoleg yn eich helpu chi i ymarfer yr iaith (e.e gwefannau, facebook, trydar, apiau) [20]

A
42
Q

mae llywpdraeth cymru eisiau gweld miliwn o siaradwyr cymraeg yng nghymru erbyn 2050. sut mae hyn yn bosib? trafodwch mewn tua 200 o eiriau
gallexh chi ddewis cyfeirio, er enghraifft, at:
- addysg
- defnyddio’r iaith yn y gymuned ac yn gymdeithasol
- technoleg
- eich barn am weledigaeth llywodraeth cymru

A
43
Q

rydyn ni fel unigolion yn gallu gwneud pethau positive i helpu dyfodol yr iaith gymraeg. trafodwch mewn tua 200 o eiriau.
gallech chi ddewis cyfeirio, er enghraifft, at:
- rai pobl o’r gorffenol sy’n bwysig yn hanes yr iaith gymraeg
- rai pobl un eich ardal chi heddiw
- eich defnydd chi o’r iaith gymraeg [20]

A
44
Q

mae sgiliau cymraeg yn gallu helpu pobl i gael gwaith yng ngymru. trafodwch mewn tua 200 o eiriau.
gallech chi ddewis cyfeirio, er enghraifft, at:
- lywodraeth cymru a gwaith comysiynydd y gymraeg
- swyddi a gweithleoedd dwyieithog a chymraeg
- enghreifftiau o rai pobl yn eich ardal chi sy’n defnyddio’r gymraeg yn eu gwaith [20]

A
45
Q

sut mae technoleg yn gallu rhoi mwy o gyfleuodd i ni ddefnyddio’r iaith gymraeg? trafodwch mewn tua 200 o eiriau.
gallech chi ddewis cyfeirio, er enghraifft, at:
- wefannau
- safleoedd cymdeithasol
- apiau
- cerddoriaeth
- radio/teledu

A
46
Q

mae siarad cymraeg yn sgil pwysig ar gyfer llawer o swyddi yng nghymru heddiw. trafodwch mewn tua 200 o eiriau.
gallech chi ddewis cyfeirio, er enghraifft, at:
- waith comisiynydd y gymraeg a llywodraeth cymru
- enghreifftiau o swyddi ar draws cymru ble mae sgiliau dwyieithog/cymraeg yn bwysig
- cyfleodd gwaith dwyieithog/cymaraeg yn eich ardal chi

A
47
Q

mae addysg gymraeg yn un ffordd hollbwysig o greu mwy o siaradwyr cymraeg. trafodwxh mewn tua 200 o eiriau.
gallech chi ddewis cyfeirio, er enghraifft, at:
- bwysigrwydd addysg cymraeg i lywodraeth cymru er mwyn cael miliwn o siaradwyr cymraeg erbyn 2050
- addysg gymraeg yn eich ardal chi
- eich profiad chi o astudio a defnyddio’r iaith gymraeg

A
48
Q

mae protestio dros yr iaith gymraeg wedi bod yn bwysig yn y gorffennol a hefyd yn bwysig heddiw. trafodwch mewn tua 200 o eiriau.
gallech chi ddewis cyfeirio, er enghraifft, at:
- rai pobl o’r gorffennol sydd wedi protestio dros yr iaith gymraeg a sut maen nhw wedi helpu’r iaith
- enghreifftiau o brotestio heddiw a sut mae hyn yn helpu’r iaith (e.g cymdeithas yr iaith gymraeg a/neu unigolion)
- eich barn chi am brotestio dros yr iaith gymraeg

A
49
Q

er mwyn cael miliwn o siaradwyr cymraeg erbyn 2050, mae’n bwysig bod pobl yn defnyddio’r iaith yn eu bywydau bob dydd. pa gyfleoedd sydd i ddefnyddio’r iaith gymraeg yn eich ardal chi? trafodwch mewn tua 200 o eiriau.
gallech chi ddewis cyfeirio, er enghraifft, at:
- addysg gymraeg yn eich ardal chi
- swyddi cymrarg/dwyieithog yn eich ardal chi
- cyfleoedd i chi ddefnyddio’r iaith gymraeg yn gymdeithasol

A
50
Q

mae statws swyddogol yr iaith gymraeg yng nghymru wedi newid llawer dros y (40 mlynedd) diwethaf. trafoddwch mewn tua 200 o eiriau.
gallech chi ddewis cyfeirio, er enghraifft, at:
- brotestio/ymgyrchu dros yr iaith yn y gorffennol
- y deddfa iaith
- gwaith comisiynydd y gymraeg
- eich barn chi am y newidiadau

A
51
Q

pam mae’r gymraeg yn fwy amlwg?

A
  • ymgyrchu i godi statws yr iaith - rol unigolion a mudiadau
  • polisiau sy’n cryfhau sefyllfa’r iaith
  • = mwy o gyfleodd i ddefnyddio’r iaith
  • = mae’r gymraeg yn fwy amlwg yn y gymdeithad ac mae galw am bobl sy’n siarad cymrarg yn y gweithle
52
Q

enghreifftiau o ymgyrchoedd:

A
  • ymgyrchu dros arwyddion dwyieithog yng ngymru
  • ymgyrchu dros sefydlu S4C a rol gwynfor evans
  • ymgyrchu dros addysg cyfrwng cymraeg
53
Q

enghreifftiau o bolisiau:

A
  • deddf diwygio addysg 1988 > cymraeg yn bwnc gorfodol i bob disgybl yng ngymru
  • 1990 : cyfnodau allweddol 1, 2, 3
  • 1999 : cyfnodau allweddol 4
  • deddf yr iaith gymraeg 1993 > sefydlu bwrdd yr iaith gymraeg
  • mesyr y gymraeg 2011 > statws swyddogol i’r gymraeg yng ngymru. creu comisiynydd y gymraeg
54
Q

pam mae galw am siaradwyr cymraeg?

A
  • dwedodd y comisiynydd y gymraeg bod angen i bobman darparu gwasanaeth yng ngymraeg
  • enghreifftiau:
    • addysg
    • blynyddoedd cynnar (early years)
    • y celfyddydau a’r cyfryngau (the arts and media)
    • treftadaeth a thwristiaeth (heritage and tourism)
    • busnes a marchnata (business and marketing)
    • llywodraeth a’r gwasanaeth sifil
    • gofal cymdeithasol (social work)
    • meddygaeth
55
Q

hyrwyddo’r gymraeg yn eich ardal:

A
  • meter caerdydd
  • yr urdd
  • mudiad meithrin
56
Q

pa gyfleoedd sydd i ddefnyddio’r iaith?

A
  • darllen llyfrau cymraeg
  • theatr
  • darllen papurau bro
  • gwrando ar radio cymru
  • gwylio s4c
  • mynd i’r eisteddfod genedlaethol
  • defnyddio technoleg a’r cyfryngau cymdeithasol yn y gymrarg (ffon yng ngymraeg)
  • mam = dysgwr y flwyddyn
  • siarad gyda’n gilydd
57
Q

pa heriau sy’n wynebu’r iaith?

A
  • cyfleoedd
  • cymhelliant (motivation)
  • hyder
  • defnydd
58
Q

beth gallech chi ei wneud i helpu dyfodol yr iaith?

A
  • cymryd mantais ar bob cyfle i ddefnyddio’r iaith
59
Q

pobl a helpodd ein iaith?

A
  • owen m edwards - ysbrydolodd ei fab i ddechrau yr urdd
  • eileen beasley a’i gwr
  • gwynfor evans - sefydlodd s4c
  • saunders lewis - tynged yr iaith
60
Q

cymdeithas yr iaith:

A
  • sefydlwyd yn 1962 gan saunders lewis
  • ar ol iddo wneud y darlith radio tynged yr iaith
  • cymdeithas o bobl sydd eisiau sicrhau cyfle cyfartal i’r iaith gymraeg a sy’n ymgyrchu’n bositif am hawliah i bobl cymru i ddefnyddio’r iaith
  • wedi ennill sawl brwydr dros hawliau’r iaith fel:
    • 1960au = arwyddion ffyrdd
    • 1970au = sianel deledu cymraeg
    • 1990 au = deddf iaith 1993
    • 2000 au = ymgyrchu dros deddf iaith newydd
    • 2010 = statws syddogol i’r gymraeg drwy fesur y gymraeg
    • 2011 = sefydlu’r coleg cymrage cenedlaethol
  • dylau fod gab bawb yr hawl i dderbyb addysg gymrarg yn lleo felly mae cymdeithas yr iaith yn ymgyrchu dros:
    • ddyfodol ysgolion pentrefol
    • gynyddu’r ddarpariaeth gymraeg mewn coleg addusg bellach
    • addysg gyfrwng cymraeg lleol o’r blynyddoedd cynnar hyd at ysgol uwchradd
61
Q

s4c:

A
  • dechreuodd darlledu am 18:00 nos llun 1af o dachwedd 1982
  • yn darlledu dros 115 awr o raglenni cymraeg pob wythnos
  • yn sianel gyfan gwbl cymrage
  • penderfynnodd llywodraetb prydajn i sefydly pedwaredd sianel deledu yn 1980/1981 i ymuno a BBC1 BBC2 ac ITV
  • mae’r sianel yn golygu bod fwy o bobl yn gallu clywed cymrarg yn ei cartrefi
62
Q

RhAG (rhieni dros addysg gymraeg):

A
  • yn gweithio i gynyddu darpariaeth addysg cyfrwng cymraeg i blant ledled cymru
  • gallwch lawrlwytho adnoddau, cadw golwg ar ddatblygiafau a newyddion, neu rannu eich profiadau gyda rhieni eraill
  • maen nhw’n dibynnu ar rhieni i ymgyrchu dros gyfleoedd pellach addysg gymraeg i’r plant
63
Q

the examiner may set questions on:

A

a)
- the historical context of the welsh language from the middle of the 20th century to the present day e.g
• saunders lewis’s lecture, tynged yr iaith
• the battle for s4c and gwynfor evans’ campaign
• the establishment of cymdeithad yr iaith gymraeg
• the flooding of cwm tryweryn and the response
• the welsh language acts of 1967 and 1993
• the establishment of the welsh language board of 1993
• the establishment of the welsh assembly government in 1998
• welsh government policies regarding thr welsh language
• the assembly’s policy document, iaith pawb (2003) and a living language: a language for living - welsh language strategy 2012-2017
• the abolishment of the welsh language board and the appointment of the welsh language comissjoner following yhr welsh language measure 2011

b) the current situation of the welsh language e.g what challenges does the welsh language face on a local and national level, what is being done to promote the welsh language today and what evidence is there of this locally

64
Q

pwyntiau am comisiynydd y gymrage a llywodraeth cymru:

A

rôl y Comisiynydd Iaith yn hyrwyddo’r defnydd o’r Gymraeg yn y gweithle. mae gwaith y comisiynydd yn cynnwys:
- dwyn sylw i’r ffaith fod statws swyddogol i’r gymraeg yng nghymru
- gosod safonau ar sefydliadau er mwyn sicrhau hawliau i siaradwyr cymraeg
- ymdrin â chwynion - sicrhau nad yw’r gymraeg yn cael ei thrin yn llai ffafrifol na’r saesneg
- yn annog y sector preifat i gynnig mwy o wasanaethau dwyieithog/cymraeg
- rôl llywodraeth cymru e.g mae ei nodau (cymraeg 2050: strategaeth y gymraeg) yn cynnwys cynyddu’r defnydd o’r gymraeg yn y gweithle a chynyddu ystod y gwasanaethau cymraeg sydd ar gael

65
Q

pwyntiau am swyddi ar draws cymru ble mae sgiliau dwyieithod/cymraeg yn bwysig:

A
  • enghreifftiau o weithleoedd dwyieithog a chymraeg a’r mathau o wasanaethau cymraeg a gynigir gan y gweithleoedd hynny e.e

• gweithleoedd sy’n gweithredu drwy gyfrwng y gymraeg yn unig/bennaf :
- swyddi gyda S4C
- cwmniau teledu
- cyfieithwyr
- cylchgronau
- eisteddfod genedlaethol cymru
- yr urdd
- mentrau iaith

• y sector cyhorddus:
- swyddi gyda chynghorau sir
- gwasanaethau iechyd
- y byd addysg
- yr heddlu
- theatrau
- gwasanaethau i dwristiaid fel amgueddfeydd

• y sector preifat:
- swyddi mewn siopau/caffis/gwestai
- cyfreithwyr
- meithrinfeydd
- mae’r gymraeg yn iaith bob dydd ar lawer o ffermydd ac mewn diwydiannau eraill sy’n ymweld a’r byd amaeth / wedi eu lleoli yng nghefn gwlad cymru

66
Q

pwyntiau am sut mae technoleg yn gallu rhoi mwy o gyfleoedd i ni ddefnyddio’r iaith gymraeg:

A
  • wefannau sydd yn helpu pobl i ddysgu/ymarfer cymraeg e.g duolingo
  • yn rhoi gwybodaeth am ddigwyddiadau cymraeg e.g mentrau iaith, yr urdd, eisteddfod genedlaethol
  • yn ein dysgu am hanes yr iaith e.g saunders lewis, gwynfor evans, tryweryn
  • gwerthu nwyddau cymraeg e.e Gwales, siopau ar lein
  • cyfleoedd i sgwrsio ar safleoedd cymdeithasol â siaradwyr cymraeg yng ngymru ac ar draws y byd / cael gwybodaeth am fudiadau, bandiau, gwyliau cymraeg drwy safleoedd cymdeithasol
  • defnyddio apiau cymraeg e.e Ap golwg, ap S4C
  • gwrando ar gerddoriaeth gymraeg ar safleoedd fel BBC cymru, youtube, spotify
  • deunydd darllen e.g cylchgronnau, erthyglau, am ddim ar lein
  • gwylio s4c clic
  • radio cymru
  • geiriaduron ar lein (geiriadur yr academi)
  • tecstio ffrindiau yn y gymraeg
67
Q

pwyntiau am bobl sy wedi ymdrechu dros yr iaith gymraeg:

A
  • gallech gyfeirio at unigolion a digwyddiadau fel y rhai canlynol:
    • pobl sydd wedi protestio dros yr iaith gymraeg yn y gorffennol ac effaith eu geiriau a’u gweithredoedd e.g saunders lewis
    • protestiadau eileen a trefor beasley yn yr 1950au a phwysigrwydd eu gweithredoedd o ran annog eraill i sefyll dros yr iaith
    • araith tynged yr iaith gan saunders lewis yn 1962 a hynny’n arwain at sefydlu Cymdeithas yr iaith gymraeg
    • protest gwynfor evans dros gael sianel deledu gymraeg ddechrau’r 1980au, gan lwyddo i newid meddwl San Steffan am sefydlu S4C
    • protestio yn erbyn boddi cwm celyn yn yr 1960au
    • ymgyrchoedd cymdeithas yr iaith dros gael deddfau iaith newydd
68
Q

pwyntiau am gyfleoedd i ddefnyddio’r gymraeg yn eich ardal chi:

A
  • yn gymdeithadol:
    • gweithgareddau’r fenter iaith
    • yr urdd
    • y ganolfan gymraeg leol
    • ymweliad a’r theatr
    • defnydd o dechnoleg a’r cyfryngau cymdeithasol
    • cerddoriarth cymraeg

• defnydd presennol y dysgwyr eu hunain o’r gymraeg e.e dysgu’r iaith yn yr ysgol
• cymryd rhan yng ngweithgareddau’r urdd a’r fenter iaith
• tecstio yn y gymraeg
• cyfrannu at y papur bro
• gwirfoddoli gyda’r fenter iaith

69
Q

pwyntiau am y deddfau iaith:

A
  • mae statws swyddogol yr iaith gymraeg yng nghymru wedi newid llawer dros y 40 mlynedd diwethaf
  • y deddfau iaith a gafwyd dros y degawdau diwethaf:
    • deddf iaith 1993 (sefydlu Bwrdd yr Iaith Gymraeg); angen i gyrff cyhoeddus drin y gymraeg a’r saesneg ar sail eu bod yn gyfartal
    • mesur y gymraeg (cymru) 2022 (statws swyddogol i’r gymraeg ac effiath gyfreithiol hyn oedd creu rôl Comisiynydd y Gymraeg)
70
Q

pwyntiau an heriau sy’n wynebu’r iaith gymraeg:

A
  • er bod nifer o ymgyrchoedd a pholisiau wedi codi statws y gymraeg yn y gymdeithas heddiw, mae llawer o heriau yn wynebu’r gymraeg yn yr unfed ganrif ar hugain o hyd:
  • gellir bod yn anodd dod o hyd i gyfleoedd i ddefnyddio’r gymraeg
  • diffyg hyder gan rai sy ddim yn meddwl bod eu cymraeg yh ddigon da e.g dysgwyr, pobl ifanc
  • diffyg cymhelliant. rhai siaradwyr cymraeg yn colli’r awydd i ddefnyddio’r cymraeg yn eu bywydau bob dydd
71
Q

pwyntiau am bam mae addysg cymraeg yn bwysig:

A
  • gweledigaeth llywodraeth cymru i greu miliwn o siaradwyr erbyn 2050
  • er enghraifft , mae stategaeth y llywodraeth cymraeg 2050 yn nodi’r angen i gael:
  • mwy o grwpiau meithrin cyfrwng cymraeg
  • mwy o addysg cyfrwng cymraeg mewn ysgolion i blant a phobl ifanc
  • mwy o gyfleoedd i oedolion ddysgu cymraeg
  • mwy o athrawon sy’n gallu addysgu cymraeg a thrwy gyfrwng y gymraeg
  • mwy o addysg cyfrwng cymraeg mewn colegau a phrifysgolion
  • enghreifftiau o addysg gymraeg yn ardaloedd yr ymgeiswyr e.e addysg feithrin, addysg ail iaith meen ysgolion, addysg cyfrwng cymraeg, cymraeg i oedolion

welsh (14 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions