სამართალწარმოება

Question 1

iudicia

Answer 1

სამართალწარმოება , სამართლის დადგენა

Question 2

iudicia publica

Answer 2

სააჯრო სამართალი , რომელიც სახელმწიფოს ინტერესებს ემსახურება

Question 3

iudicia privata

Answer 3

კერძო სამართალი ,რომელიც კერძო პირთა ინტერესებს ემსახურება

Question 4

iudicia privata სტადიები

Answer 4

ius და iusdicium ორი ეერთმანეთისგან დამოიკიდებელი სტადია

Question 5

ius

Answer 5

საბოლოო სტადია , სადაც საქმე საბოლოოდ გადაწყვეტილად ცხადდებოდა თო მოპასუხე სარჩელს ცნობდა . მოსარჩელეს უნდა მიემარა მოპასუხესთვის ეპასუხა ჰო ან არა და ჰოს თმის შემთვევაში საქმის განხილვა ამ სტადიაზე სრულდებოდა

Question 6

iudicium

Answer 6

დამაგვირგვინებელი სტადია , რომლითაც კერძო პირთა დავა საბოლოოდ წყდებოდა , წინასწარ განხილული საქმეების , შეგროვილი მასალების და საბუთების კანონიერება და საფუძვლიანობა დგინდებოდა ამ ეტაპზე . ისმენდნენ მოწმეებს და მხარეენ=ბს და მოსამართლეს საბოლოო გადაწყვეტილება sentenia გამოჰქონდა

Question 7

in iure

Answer 7

პრეტორთა მიერ განხილული საქმე , რომელიც შეიძლებოდა მაღალ ინსტანციაში გადასულიყო და აქ უბრალოდ მისი მომზადება და განხილვა ხდებოდა

Question 8

in iudicio

Answer 8

საქმის არსებითად განხხილვა , რომელსაც განსაკუთრრებულ სიაში შეტანილ პირთგან არჩეული მოსამათლე ანხორციელებდაა

Question 9

არბიტრები

Answer 9

მოქალაქეთა შორის დავის გადაწყვეტისას მონაწილეობდა და ისინი მოსამართლისგან იმით განსხვავდებიან , რომ პირადი შეხედულება დიდ როლს თამაშობდა საქმის განხილვაში. იმპერატორის დროს არბიტრი მხარეების მიერ არჩეული პირი იყო

Question 10

legis actio

Answer 10

რომაელი მოქალაქის ზუსტად განსაზღვრული საჯარო განცხადება , რომელშიც მოცემული სიტყვები კანონის ზუსტი შესაბამისი იყო

Question 11

legis actio per sacramentum

Answer 11

ყველაზე გავრცელებული ფორმა და ძირითდად საკუთრების დავისას გამოიყენებოდა

Question 12

Legis actio per sacramentum პროცესი

Answer 12

მხარეეები ცხადდებოდნენ მაგისტრთან , მიჰპონდათ სადავო ნივთი ( თუ მიწა იყო მისი ცოტაოდენი ნაწილი ) , შემდაგ მოსარჩელე ჯოხის მეშვეობით ნიშანს ადებდა სადავო ნივთს , წარმოთქვამდა სიტყვებს , რითიც ის საკუთრებად აცხადებდა.თუ მოპასუხე დუმდა იქვე მტავრდებოდა პროცესი , თუ არა მოპასუხეც მოსარჩელის მსგავსად იქცეოდა , შემდეგ მათ შორის დიალოგი იმართებოდა , საფუძველს ეკითხებოდა მოსარჩელე და მოპასუხე კოხს ადებდა ნივთს და ამბობდა , რომ კანონის შესაბამისაად იქცეოდა , ამის შემდეგ მოსარჩელე მას გირაოს - sacramentum ის ჩადებას მოითხოვდა , წაგებული მხარე თანხას კარგავდა , თავიდან ქურუმებთან შედიოდა მოგვიანებით სახ . ხაზინაში

Question 13

legis actio

Answer 13

საქმე ვალის გადახდევინობის დავას ეხებოდა , მას შემდეგ რაც დებიტორი მაგისტრის წინაშე ვალს აღიარებდა და 30 დღის ვადაში არ გადაიხდიდა კრედიტორს შეეძლო მასზე ხელის დადებით ის წაეყვანა და ბორკილები დაედო . მის მაგივრად დ=სასამართლოში კი თავდები უნდა გამოსულიყო

Question 14

legis actio per iudicus postaltionem

Answer 14

მიმართვდნენ საჯარო ქონების გასაყოფად ან საერთო ქონების განააწილებისას.მოსამართლე მოსარჩელეს მოთხოვნის შესაბამისად უნდა დანიშნოდა

Question 15

legis actio per condictionem

Answer 15

როდესაც მოსარჩელე ნივთს ან თანხას ითხოვდა და პირი ვალდებულად არ თვლიდა თავს. ამ შემთხვევაში მოსარჩელე და მოპასუხე ერთად ირჩევდა მოსამათლეს

Question 16

legis actio per pignoris capionem

Answer 16

მაგისტრის გარეშე შეიძლება წაარმართულიყო და ძირითადად მაშინ მიმართვდნენ თუ პირი შესაწირ ცხოველს ისესხებდა ან ვალს არ დააბრუნებდა , ამშემთხვევაში კრედიტორი გირაოს სახით დებიტორის ნივთს დაეუფლებოდა , სანამ ის თანხას არ გადაიხდიდა

Question 17

ფორმულარული პროცესი

Answer 17

მოსარჩელეს და მოპასუხეს ლეგისაქციური დაბრკოლებები მოეხსნათ და შეეძლოთ უკვე უფრო მარტივათ შეეტანათ სარჩელი

Question 18

in iure

Answer 18

მოსარჩელე მიმართავდა იურისტებს და მისი დახმარებით ადგენდა სარჩლს , სადაც დაზუსტებული იყო სადავო ნივთი და საფუძვლები , მოგვიანებით ეს მასალა მოპასუხესაც ეგზავნებოდა , რათა მომზადებულიყო. ეს სარჩელი შედიოდა მაგისტრთან , რომელიც მოპასუხეს იბარებდა ( აქ თუ არ გამოჩნდებოდა ჯარიმა და სასამართლოში მისი ქონება მოსარჩლეს გადაეცემოდა )ორივე მხარე თავიანთ პოზიციას აყალიბებდა , მაგისტრს მათი დაკითხვა შეეძლო .თუ მოპასუხე სარჩელს ცნობდა მაშნვე წყდებოდა საკმის წარმოება . მაგისტრსს ასევე შეეძლო დაებარებინა კოგნიტოები ან პროკურორები , თითოეული მხარის მიერ დასახელებული პირები , რომლებიც მათ პოზიციას გაამყარებდნენ. თუ მაგისტრი სარჩელს ცნობდა , ის მას წერილობით გადააგზავნიდა და მის მიერ დანიშნულ მოსამართლეს გადაუგზავნიდა , რომელსაც ეს საქმე უნდა განეხილა

Question 19

ბრძანებაში გათვალისწინებული უნდა ყოფილიყო

Answer 19

iudictio nominatio - მოსამართლის დასახელება , რომელსაც საქმე უნდა განეხილა
intentio - მოსარჩლის პრეტენზიები
adiudicatio - მოსამართლისთვის უფლების მინიჭება , მოსარჩელესთვის საკუთრების უფლების მინიჭებისა
condemnatio - მოსამართლისთვის მითითება მსჯავრი დაადოს მოპასუხეს ან გაათავისუფლოს პასუხისმგებლობისგან
praescriptos - მითითება განსაკუტრებულ საკითხებზე , რაც სმართალწარმოებისთვის მნიშველოვანია
exeptio - მოპასუხის შესიტყვებათა გადმოცემები , ახალი ფაქტების შემოწმების აუცილებლობა , რომელთა აღმოჩენა საქმეს სხვაგვარად წარმართავდასა

Question 20

სარჩელის ტიპები

Answer 20

actiones in rem
actiones in personam
actiones rei persecutorae { actiones poenales
actiones privatae { actiones populares
actiones civiles { actiones praetoriae

Question 21

actiones in rem

Answer 21

სანივთო დავები ,მოსარჩელე ნივთზე უფლების ააღიარებას ითხოვდა

Question 22

actiones in personam

Answer 22

პირადი სარჩელები , მოვალალის პერსონისგან ვალდებულების შესრულებას ითხოვდნენ

Question 23

actiones rei persecutoriae და actiones poenales

Answer 23

ნივთის ან ფულის უკან მოთხოვნა და მოპასუხის დასჯა ქონებრივი სანქცია

Question 24

actiones privatae და actiones populares

Answer 24

გარკვეული პირი წარადგენდა და ნებისმიერს შეეძლო წარდგენა , ვინც ხალხის ინტერესების დასაცავად მოქმედებდა

Question 25

actiones civiles და praetoriae

Answer 25

ცივილური ად პრეტორის სამართალი

Question 26

ფორმულარული პროცესი

Answer 26

მოსამართლე იღებდა საქმეს , ამოწმებდა მის ფორმულასთან შესაბამისობას , შემდეგ ამოწმებდა ფაქტებს , მოუსმენდა მხარეების დამცველებს , გამოიკვლევდა საბუთებს . მოსამართლის გადაწყვეტილება საბოლოო იყო და გასაჩივრებას არ ექვემდებარებოდა

Question 27

ექსტრაორდინალური პროცესი

Answer 27

ჩამოყალიბდა იმპერიის ხანაში ,როდესაც დემოკრატიის ხარისხი შემცირდა . საქმეს , როდესაც არ განიხილავს მოსამართლე. იმპერატორი ან მისის მოხელეები განიხილავდნენ საქმეს

Question 28

iusdex datus

Answer 28

იმპერატორის უფლება , იმპერიუმების ძალით უფლება მიანიჭოს მის მოხელლებს , რომ განიხილონ საქმეები

Question 29

assessores და consilarii

Answer 29

საქმის მომზადებელი მოხელეები

Question 30

praefectus urbi

Answer 30

მოხელეები , ქალაქისა და პოლიციის უფროსები , პროვინციაში რექტორები.

Question 31

საქმის განხილვის წესი

Answer 31

საჯაროდ არ განიხილებოდა , მხოლოდ დაინტერესებულ პირთა წრეში. თუ მოსარჩელე არ გამოცხადდებოდა წყდებოდა საქმის განხილვა , ხოლო მოპასუხე თუ არ გამოჩნდებოდა მის გარეშე. მოსარჩელე განცხადებას გადასცემდა მაგისტრს , რომელიც სასამართლოს სახელით დაიბარებდა მოპასუხეს საქმის განსახილველად , მას კონტრარგუმენტების შეტანა შეეძლო ,, ორივე მხარის ადვოკადები გამოდიოდნენ იურიდიულად დასაბუთებული არგუმენტებით , განიხილებოდა დამამტკიცებელი საბუთები , თუ ვერ მოხერხდებოდა საქმის გადაწყვეტა ზედა ინსტანციაში იგზავნებოდა საქმე . აღსრულება - სახელმწიფო მოხელეების დახმარებით თუ მხარე ნებაყობლობით არ ასრულებდა . გასაჩივრება იმპერატორის გადაწყვეტილების გარდა