1-4 тема

Question 1

Објасни што е систем и што околина на системот ?

Answer 1

-Во термодинамиката, точно определен дел од природата се вика систем. Системот од
останатиот дел на природата е одделен со граници и ѕидови, кои можат да бидат
вистински или замислени. Преостанатиот дел од природата се вика околина на системот.

Question 2

Дефинирај отворен, затворен и изолиран систем!

Answer 2

-Отворен систем: овозможува размена на енергија и на супстанции со околината
Затворен систем: овозможува размена само на енергијата со околина
Изолиран систем: не овозможува размена ниту на енергија ниту на супстанциите со
околината.

Question 3

Што се дијатермички и адијабетски ѕидови ?

Answer 3

-Енергијата се разменува во вид на топлина или работа. Ѕидовите кои овозможуваат
пренесување на топлина преку границите на системот се викаат дијатермички, а оние кои
не дозволуваат пренесување на топлина се викаат адијабетски.

Question 4

Дефинирај хомогени и хетерогени системи !

Answer 4

-Ако во границите на системот постојат делови со различни својства (притисок, волумен,
густина, температура), системот се вика хетероген систем, додека системите каде
својствата се еднакви или истите континуирано се изменуваат се викаат хомогени
системи.

Question 5

Што е термодинамичка состојба и што се нарекува равенка на состојба на системот ?

Answer 5

-Поимот термодинамичка состојба ги означува условите во кои мерливите својства имаат дефинирана вредност. Состојбата на системот може да биде дефинирана преку четирите
термодинамички променливи-состав, температура, притисок и волумен. Квантитативната равенка што ја покажува зависноста меѓу P, V и T, за даден систем се нарекува равенка на
состојба на системот.

Question 6

Што се интензивни својства и наброј неколку?

Answer 6

-Интензивни својстства (фактори на интензитет) немаат адитивен карактер и не зависат од големината на системот. Ако системот го разделиме на два дела, својствата нема да станаат двојно помали по вредност. Интензивни својства се: притисок, температура, густина, концентрација, површински напон.

Question 7

Што се екстензивни својства и наброј неколку?

Answer 7

-Екстензивни својства (фактори на капацитет) имаат адитивен карактер, т.е. тие се збир на соодветни својства на потсистеми од сложен систем. Ако го поделиме системот на два
дела, половинките во секој поглед ќе бидат еднакви една на друга, но два пати помали. Екстензивни својства се: маса, волумен, должина, количество супстанца, топлински капацитет.

Question 8

Што се нарекува фазна промена и фазни рамнотежи?

Answer 8

-Процесот на премин на супстанцијата од една фаза во друга се нарекува фазна промена, а термодинамичките рамнотежи кои постојат во хетерогените системи се викаат фазни
рамнотежи.

Question 9

Кои системи се во рамнотежа?

Answer 9

-Системи чии што својства не покажуваат тенденција да се изменуваат во текот на времето велиме дека се во рамнотежа.

Question 10

Што е процес и што е циклус?

Answer 10

-Преминувањето од една состојба во друга, изменувањето на вредноста на својствата на системот се вика процес. Процесот што води до првобитната состојба преку низа меѓу
состојби е кружен процес или циклус.

Question 11

Како се изразуваат својствата на материјата ?

Answer 11

-Својствата на материјата се изразуваат преку 3 фундаментални димензии : должина, маса и време.

Question 12

Што е волумен?

Answer 12

-Волуменот е изведена величина и се изведува од должината m и референтен стандард е m3.

Question 13

Што е густина?

Answer 13

-Густина се дефинира како маса на единица волумен на точно определена температура и притисок и се изразува во cgs системот како g/cm 3 , а во SI како kg/m 3 .

Question 14

Што е специфична тежина?

Answer 14

-Специфичната тежина се дефинира како однос на густината на одредена супстанција
спрема густината на водата на иста температура, ако поинаку не е специфицирано.
Посоодветен збор за специфична тежина е релативна густина.

Question 15

Што е сила?

Answer 15

-Сила е физичка величина што ја опишува способноста на едно тело да предизвика промена во движењето или обликот на друго тело. Таа е векторска величина, што значи дека има и големина и насока.

Question 16

Што е притисок?

Answer 16

-Притисокот е сила на единица површина и може да биде изразена во атмосфери (atm), сантиметри живин столб (cmHg) или во милиметри живин столб (mmHg). SI единица е паскал (Pa).

Question 17

Што е температура?

Answer 17

Температура е физичка величина што ја мери степенот на топлина или топлинската состојба на едно тело или супстанција.

Question 18

Што е моларитет и молалитет ?

Answer 18

-Моларитет е множина на растворена супстанција поделена со волумен на растворот и се
изразува во mol*dm -3 . Молалитет е множина на растворена супстанца поделена со масата
на растворувачот.

Question 19

Што се интермолекуларни сили (врзувачки интеракции, неврзувачки интеракции)?

Answer 19

-Интермолекуларни сили се сили што делуваат на молекуларно ниво помеѓу честичките и истите можат да бидат привлечни(атркативни) и одбивни (репулзивни).
-Атрактивните сили кои се доволно силни да поврзат два или повеќе атом во молекула ги
викаме врзувачки интеракции. Привлечната сила која делува меѓу две двоатомски
молекули кои меѓусебно се во тесен контакт, но истата не е доволно силнан да ги поврзе
во нова молекула се нарекува неврзувачка интеракција.

Question 20

Што се вандервалсови сили ?

Answer 20

-Сите слаби, привлечни, интермолекулски сили (дипол-дипол, дипол-индуциран дипол интеракции како и водородна врска) со заедничко име се нарекуваат Вандервалсови
привлечни сили.

Question 21

Меѓумолекуларни сили

Answer 21

-Се слаби привлечни сили кои се одговорни за зачувување на молекулите заедно во цврста
или течна состојба. Со зголемување на молекулската маса привличените сили се
зголемуваат.

Question 22

Дефинирај ги електростатските интеракции!

Answer 22

-Електростатските привлечни сили се јавуваат помеѓу спротивно наелектризираните
честички и се вклучени во формирањето на хемиската врска меѓу честичките со спротивен
полнеж. Тие се најсилни од сите интермолекулски сили.

Question 23

Што се дипол дипол интеракции?

Answer 23

• Дипол-дипол интеракции се јавуваат меѓу молекули со перманентен дипол. Можат да
  бидат привлечни и одбивни. Привлечните се јавуваат помеѓу различните полови на две
  соседни молекули, додека пак одбивните се јавуваат помеѓу идентични полови на две
  соседни молекули.

Question 24

Објасни што е изотермен процес и Бојл-Мариотов закон?

Answer 24

• Изотермен процес ја следи промената на состојбата на константно количество гас при константна температура со промената на волуменот и притисокот.
• Бојл Мариотов закон гласи: Производот од притисокот и волуменот на определено
  константно количество гас при константна температура е секогаш константен, односно
  волуменот на определено количество гас на константна температура е обратно
  пропорционален со притисокот. P1xV1=P2xV2

Question 25

Што е изобарен процес?

Answer 25

-Изобарен процес ја следи промената на состојба на определено количество гас која настанува со промена на температурата и волуменот, при константен притисок.

Question 26

Што е коефицент на кубното ширење на гасовите?

Answer 26

-Релативната промена на температурата на гасот што настанува со промена на температурата на константно количество гас за 1℃ при константен притисок се вика коефициент на кубното ширење на гасовите.

Question 27

Што е изохорен процес?

Answer 27

-Изохорниот процес ја следи промената на состојба на определено количество гас која настанува со промена на температурата и притисокот, при константен волумен.

Question 28

Што е термички коефициент на притисокот?

Answer 28

- Релативната промена на притисокот што настанува при промена на температурата за 1°С (или 1 К) при константен волумен на гасот, се вика термички коефициент на притисокот.

Question 29

Објасни за Авогадров закон и што е Авогадрова константа?

Answer 29

- Авогадровиот закон гласи : Еднакви волумени од различни гасови при ист притисок и иста температура содржат еднаков број молекули .V 1 =V 2 (Vm=22,4mol/l ). Авогадро открил дека во 1 мол од секоја гасовита супстанција се содржат 6.023*10 23 молекули. Затоа овој број е наречен Авогадрова константа.

Question 30

Објасни за Далтонов закон за парцијални притисоци ?

Answer 30

- Вкупниот притисок на гасна смеса, на одредена температура, е еднаков на збирот на парцијалните притисоци на гасовите што ја сочинуваат таа смеса. Парцијалниот притисок на одреден гас е притисокот што гасот го дава кога се наоѓа сам во волуменот што го завзема смесата. Парцијалниот притисок е притисок што го врши кој и да е компонентен гас од смесата кога сам си го зафаќа волуменот во кој е смесата.

Question 31

Гремов закон

Answer 31

Гремов закон-При константни Ти притисок брзината на ефузија на различни гасови е обратнопропорционална на квадратот на нивните молекулски маси.

Question 32

Карактеристики на идеален гас?

Answer 32

1) се состои од молекули што имаат маса, но може да се занемари волуменот кој го завзема гасот; 2) молекулите се во постојано движење и се судираат меѓусебно и со ѕидовите на садот, при што судирите се еластични 3)не постојат инремолекуларни интеракции

Question 33

Клајпернова равенка за гасни закони!

Answer 33

-Клајперновата равенка е равенка за состојбата на идеален гас која ги поврзува основните макроскопски параметри притисок, волумен и температура за n молови гас и се користи при изведување на законите за гасните системи. P V = n R T

Question 34

Реални гасови?

Answer 34

Кај реалните гасови постојат меѓумолекуларни сили и молекулите на реалниот гас имаат определен волумен. Тоа значи дека при доволно ниски температури и високи притисоци реалниот гас кондензира во течност со определен волумен. Кај реалните гасови нас одредена температура, независно од применетиот притисок, не е можно да настане кондензација на гасот.

Question 35

Што е Бојлова температура или точка?

Answer 35

-Температурата на гасот на која истиот ќе се однесува како идеален во одреден опсег на притисокот се нарекува Бојлова температура или точка, која зависи од природата на гасот.

Question 36

Што се нарекува критична температура?

Answer 36

- За секој гас постои определена температура над која тој не може да се преведе во течност без оглед на вредноста на притисокот, која температура е наречена критична температура.

Question 37

Што се нарекува суперкритична течност?

Answer 37

- Флуидот над неговата критична температура се нарекува суперкритична течност. Суперкритичната течност има особини и на гас и на течност, односно проточните својства се слични како кај гасовите додека пак својствата поврзани со растворливоста се како кај течностите.

Question 38

Што претставува температурата на вриење?

Answer 38

Температурата на која напонот на пареата на течноста ќе се изедначи со надворешниот или атмосферскиот притисок се означува како температура на вриење.

Question 39

Објасни што е Латентна топлина на испарување?

Answer 39

-Латентна топлина на испарување е количество на апсорбирана топлина која се ослободува кога пареата се кондензира во течност.

Question 40

Објасни ги теориите за течната состојба на материјата?

Answer 40

1. Течната состојба по своите својства е поблиску до гасната отколку до цврстата состојба (некогаш); 2. Течната состојба по своите својства се поблиску до цврстата состојба на материјата (денес).

Question 41

Кои се особини на течностите? Карактеристики на течностите

Answer 41

1. Молекулите на течноста се двиѓат хаотично, 2. Силите на одбивање и привлекување се силни (посилни отколку каг гасовите), 3. Имаат особини слични на цврстата материја: густина, моларен волумен, стисливост, 4. Имаат особини на гасна состојба: подвижност, вискозност, облик на садот во кој се наоѓаат, 5. Заеднички назив за течности и гасови е флуиди.

Question 42

Како се дефинира вискозност на течности?

Answer 42

-Вискозноста на флуидот (гас, течност/раствор) може да се дефинира како индекс на отпор на флуидот при негово протекување. Се мери со вискозиметри кои ја мерат леснотијата со која флуидот минува определено растојание низ капиларата за одредено време. Вискозноста на течностите е поврзана со јачината на привлечните сили што делуваат меѓу молекулите.

Question 43

Објасни што е површински напон на течноста?

Answer 43

-Површински напон на течностите може да се смета како својство на течностите кое ги тера молекулите да се држат заедно и да формираат гранична површина помеѓу течноста и гасовитата фаза. Површинскиот напон зависи од кохензивните сили што се јавуваат меѓу молекулите на самата течност и адхезивните сили меѓу течноста и гасот.

Question 44

Што се сурфактанти или амфифили?

Answer 44

-Супстанциите што предизвикуваат намалување на површинскиот напон се нарекуваат суфрактанти или површински активни материи. Една од нив е сапунот кој се состои од соли на масни киселини од долги C-H низи како и денатурирани протеини. Поделени се на катјонски, неутрални, анјонски, цвитерјон.

Question 45

Влијание на кохензивни и атхезивни сили кај водата и живата?

Answer 45

-Разликите во менискусот на водата и живата се примери за влијанието на кохензивните и адхезивните сили. Водата формира конкавен менискус, а живата формира конвексен менискус. Во водата преовладуваат адхезивните сили (помеѓу водата и ѕидот на епруветата) додека пак кај живата преовладуваат кохензивните сили (меѓу молекулите на живата).

Question 46

Од што зависи интензитетот на површинскиот напон ?

Answer 46

-Интензитетот на површинскиот напон зависи од јачината на привлечните сили. Кога јачината на привлечните сили е поголема, течностите имаат поголем површински напон. Зголемувањето на температурата доведува до намалување на површинскиот напон.

Question 47

Што се нарекува напон на пареа?

Answer 47

-Молекулите во гасна фаза создаваат притисок над површината на течноста и овој притисок се нарекува напон на пареа. Тој зависи од температурата.

Question 48

Што се нарекува заситена пареа?

Answer 48

-Пареата која се наоѓа во рамнотежа со течноста се вика заситена пареа. Нејзина главна озобина е нејзиниот притисок кој е функција само од температурата. Напонот на заситена пареа зависи од природата на течноста, односно од јачината на интермолекуларните сили.

Question 49

Разлика помеѓу кристалните и аморфните супстанции

Answer 49

-Kристалните супстанции се одликуваат со: *правилен геометриски облик и периодичен паспоред: голема среденост на структурата, структурните единки се наоѓаат во точно определени позиции; *точно определена температура на премин од течна во цврста состојба и обратно; -Амфотерните супстанции имаат карактеристики на кристалите но: *немаат правилен геометриски облик; *немаат определена температура на премин од течна во цврста состојба и обратно. Дали една супстанца е во кристален или аморфен облик се утврдува со рендгенска анализа.

Question 50

Што е алотропија?

Answer 50

-Ако хемиски елемент се јавува во повеќе облици тоа е алотропија. Како на пример сулфур кој се јавува во помбоиден и моноклиничен облик.

Question 51

Што е просторна кристална решетка?

Answer 51

-Честичките кои го градат кристалот се правилно распоредени, тогаш може да се замислат паралелно распоредени рамнини кои поминуваат низ честичките од кои е изграден кристалот. Овие замислени рамнини прават просторна решетка или мрежа наречена просторна кристална решетка.

Question 52

Што се нарекува елементарна ќелија?

Answer 52

-За секоја кристална решетка може да се најде една мала зафатнина која во целина има својство на кристалот која е наречена елементарна ќелија.

Question 53

Што се нарекува координација а што координационен број ?

Answer 53

-Бројот на честичките кои опкружуваат еден атом или јон во кристална решетка се вика кординационен број на таа честичка, а самото опкружување се вика координација.

Question 54

Што претставува полиморфизам?

Answer 54

-Полиморфизам претставува феномен на цврстата состојба каде што цврстата супстанција може да се јави во два или повеќе кристални облици, но се јавува го иста гасна и течна состојба.

Question 55

За што е значаен полиморфизмот на цврстите супстанции од фармацевтски аспект?

Answer 55

1. Формулација на фармацевтски дозирани форми; 2. Биорасположливост на активната супстанца ; 3. Проблеми од аналитички аспект

Question 56

Што се аморфни супстанци?

Answer 56

-Цврстите супстанци што поседуваат среденост на многу мали растојанија, но немаат организирана структура на поголеми растојанија се нарекуваат аморфни супстанции.