1. Wat is filosofie?

Question 1

Verhouding met wetenschap in oudheid

Answer 1

Geen principieel onderscheid tussen filosofie en wetenschap.

Question 2

Verhouding met wetenschap in middeleeuwen

Answer 2

Filosofie in samenhang met theologie: gelijkwaardig, ondergeschikt of geheel verschillend.

Question 3

Verhouding met wetenschap in moderne tijd (vanaf 1600)

Answer 3

Filosofie als theoretische grondslag waarop verdere wetenschappelijke kennis berustte.

Question 4

Verhouding met wetenschap tegenwoordig

Answer 4

Filosofie als:

1. allesomvattende synthese
2. zingeving
3. analytische begripsverheldering
4. onderzoek naar gehanteerde vooronderstellingen

Question 5

Praktische filosofie kan zich richten op

Answer 5

1. individueel handelen
2. maatschappelijke structuren en processen
3. analyse politieke ideeën

Question 6

Existentialisme

Answer 6

• levensfilosofie
• individueel handelen mens centraal
• vrij om eigen bestaan te ontwerpen
• bevrijden van sociale conventies
• cultuurkritisch

Question 7

Frankfurter Schule

Answer 7

• tegen onderdrukking
• aandacht voor sociaal-economische structuren
• filosofie en wetenschap zijn nooit waardevrij
• maatschappij accepteren of kritisch in onderzoek betrekken.
  Marxisme, antisemitisme, verhouding kunst/maatschappij

Question 8

Postmodernisme

Answer 8

• werkelijkheid ongrijpbaar en veranderlijk

- definitieve waarheid is niet vast te stellen

Question 9

Filosofische hermeneutiek

Answer 9

Interpretatie van teksten, is het mogelijk om teksten uit het verleden correct te interpreteren?

Question 10

Lezen is denken met andermans hoofd

Answer 10

Schopenhauer, filosofische hermeneutiek

Question 11

Epistemologie

Answer 11

Kentheorie

• Wat is waarheid
• Wat is kennis
• Volgens welke maatstaven is kennis geldig of waar

Question 12

Empiristen

Answer 12

Kentheorie
Sensualisten: kennis gaat terug op zintuigen
- versus rationalisten

Question 13

Rationalisten

Answer 13

Kentheorie
Verstand brengt ware kennis voort
-versus empiristen

Question 14

Wetenschapsleer

Answer 14

Onderzoekt:
- totstandkoming wetenschappelijke kennis
- invloed van historische omstandigheden op wetenschapsbeoefening.
Karl Popper, Thomas Kuhn

Question 15

Ontologie

Answer 15

Metafysica, onderzoekt:

• aard van de werkelijkheid
• wat is het ‘zijn’
• wat is tijd
• is er een God

Question 16

Materialisten ontologie

Answer 16

De hele werkelijkheid moet verklaard worden uit eigenschappen van de materie.

Question 17

Idealisten ontologie

Answer 17

Het bewustzijn is geestelijk van aard en structuur en is niet te reduceren tot onderliggende materiële eigenschappen.

Question 18

Bijzondere metafysica

Answer 18

Vragen over:

• bestaan van God
• onsterfelijkheid van de ziel
• is de mens vrij of gedetermineerd

Question 19

Ethiek

Answer 19

Moraalfilosofie

- wat is goed, juist en rechtvaardig handelen

Question 20

Teleologische ethiek

Answer 20

Gericht op doel en resultaten handeling (bijv. Utilisme)

Question 21

Utilisme

Answer 21

Handelen moet in dienst staan van het streven naar het grootste nut voor de grootste groep mensen.

Question 22

Deontologische ethiek

Answer 22

Het gaat om handeling op zich, onafhankelijk van wat deze oplevert.

• nadruk op morele regels waar iedereen zich onder alle omstandigheden aan moet houden.
• plichtethiek: verplicht karakter

Question 23

Meta-ethiek

Answer 23

Kunnen morele regels een universele geldigheid hebben of zijn ze altijd cultureel bepaald?

Question 24

Is-Ought problem

Answer 24

Ethiek

Worden normen gerechtvaardigd doordat de meeste mensen zich eraan houden?

Question 25

Liberalen

Answer 25

Ethiek

Individueel handelen als uitgangspunt.

Question 26

Communitaristen

Answer 26

Ethiek

Gemeenschap als kader waarbinnen ethische oordelen uitgesproken worden.

Question 27

Logica

Answer 27

Wat zijn de formele principes waaraan een geldige redenering moet voldoen?

Question 28

Taalfilosofie

Answer 28

Is gewone omgangstaal bruikbaar voor filosofie?

Question 29

Analytische filosofie

Answer 29

Wetenschappelijke technieken voor het oplossen van filosofische problemen. Omgangstaal niet bruikbaar.

Question 30

Ordinary Language-filosofen

Answer 30

Analytische filosofie maar omgangstaal wel bruikbaar voor oplossen filosofische problemen, mits ontdaan van bijbetekenissen en metaforen.

Question 31

Linguistic turn

Answer 31

Sinds begin 20ste eeuw veel aandacht voor taal binnen filosofie

Question 32

Sociale en politieke filosofie

Answer 32

• Hoe komt maatschappelijk ordening tot stand?
• Handelen mensen uit eigenbelang of worden ze geleid door verwachtingen vd maatschappij?
• Is het mogelijk om objectieve kennis van maatschappelijke kwesties te verwerven?

Question 33

Filosofische antropologie

Answer 33

• Wat is de mens?
• Wat is de verhouding tussen lichaam en geest?
• Plato en Descartes: geest bestaat onafhankelijk vh lichaam.

Question 34

Philosophy of mind

Answer 34

Denken over de menselijke geest

Question 35

Neurofilosofie

Answer 35

Snijvlak filosofie en neurowetenschappen

Question 36

Esthetica

Answer 36

• Waarop is beleving schoonheid gebaseerd?

- Wat is de aard vd wisselwerking tussen kunst en cultuur?

Question 37

Cultuurfilosofie

Answer 37

• Wat is cultuur, bestaan er universele waarden?
• Hoe kunnen culturen worden bestudeerd?
• Invloed massamedia, onderwijs, techniek