2. deo 2. odgovaranja Flashcards

1
Q

Sta su biomakromolekuli?

A

Biomakromolekuli su veliki, slozeni molekuli kojima se prepisuju najznacajnije uloge u celiji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Koje su dve najbitnije klase biomakromolekula?

A

To su nukleinske kiseline: dezoksiribonukleinska (DNK) i ribonukleinska (RNK) i proteini

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Cime se bavi molekularna biologija?

A

Molekularna biologija se bavi strukturom i ulogom proteina, nukleinskih kiselina i drugih biomakromolekula, bavi se povezanoscu njihove strukture i uloge, kao i njihovim medjudejstvima.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Cime se bavi molekularna biotehnologija?

A

Molekularna biotehnologija se zasniva na mogucnost manipulisanja genetickim materijalom radi daljeg unapredjivanja bioloskih nauka, medicine, veterinarstva, farmaceutske tehnologije, poljoprivrede, sumarstva i drugih oblasti ljudskih delatnosti

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Kako se nazivaju osnovne jedinice gradje DNK i RNK?

A

Nukleotidi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Kako se nukleotidi nazivaju kod DNK, a kako kod RNK?

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Od cega su nukleotidi sagradjeni?

A

Nukleotidi sagradjeni su od jedne azotne baze, jedne pentoze i jedne fosfatne grupe (-PO4)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Kako se dele Azotne baze i koje spadaju u nukleinske kiseline?
Koje azotne baze ulaze u sastav DNK a koje u sastav RNK?

A

Azotne baze dele se na purinske i pirimidinske azotne baze.
Medju purinskim azotnim bazama koje ulaze u sastav nukleinskih kiselina su:
adenin (A) i guanin (G).
Medju pirimidinskim azotnim bazama koje ulaze u sastav nukleinskih kiselina su:
timin (T), citozin (C) i uracil (U)
U sastav DNK ulaze azotne baze A, G, T i C, dok u sastav RNK ulaze A, G, U i C

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Kakva je pentoza u sastavu DNK, a kakva u sastavu RNK?

A

Pentoza u sastavu DNK je 2-dezoksiriboza, a u sastavu RNK riboza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Kako izgledaju molekuli nukleinskih kiselina i sta se nalazi na krajevima molekula?

A

Molekuli nukleinskih kiselina mozemo zamisliti kao lanac u kojima je jedna karika nukleotid, s tim da se DNK sastoji od dva a RNK od jednog lanca. Nukleotidi su medjusobno povezani kovalentnin vezama izmedju fosfatne grupe jednog i pentoze drugu nukleotida u nizu. Zato se kaze da fosfatne grupe jednog i pentoze drugu cine okosnicu polinukleotidnog lanca.
Na jednom od krajeva lanca uvek se nalazi slobodna fosfatna grupa vezana za
5-ugljenikov atom pentoze i taj kraj je oznacen kao 5-kraj polinukleotidnog lanca.
Na drugom kraju nalazi se slobodno hidroksilna (-OH) grupa vezana za 3-ugljenikov atom pentoze i taj kraj se naziva 3-kraj lanca.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Kako izgleda sekundarna struktura nukleinskih kiselina i kako je gradjena?

A

Sekundarnu strukturu otkrili su 1953. godine Votson i Krik, objavljujuci model dvolanvane zavojnice. Sekundarna struktura DNK sastoji se od dva spiralna polinukleotidna lanca, koji cine molekul DNK, koji su uvijeni udesno jedan oko drugog. Oni se prostiru antiparalelno, sto znaci da se naspram 5-kraja jednog lanca nalazi 3-kraj drugog. Naspram purinske baze u jednom lancu nalazi se pirimidinska baza u drugom, i to uvek naspram A se nalazi T, naspram G nalazi se C. Dva lanca povezana su vodonicnim vezama izmedju naspramnih baza. Baze A i T medjusobno su povezane sa dve, a G i C sa tri vodonicne veze. Ta razlika u bazama naziva se komplementarnost i ona je osnovni princim na kome se zasniva sekundarna struktura. Sve sto smo rekli za DNK vazi i za RNK, sem sto umesto timina (T) koristimo uracil (U), pa su komplementarne baze sada A i U, odnosno G i C

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Sta je tercijarna struktura DNK i koja je njena funkcija.

A

Tercijalna struktura DNK predstavlja savijanje DNK duzinski, zato sto duzina dnk mnogostruko premasuje precnik celije. Tercijarna struktura takodje i obezbedjuje funkcionalnost ove struktura DNK tako se za DNK vezuju razni proteini.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Sta su hromozomi?

A

Hromozomi su tvorevine karakteristicnog oblika koje se pojavljuju u jedru eukariotskih celija samo tokom celijske deobe.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Sta je hromatin, kako nastaje i koja je njegova funkcija?

A

U periodu izmedju dve celijske deobe hromozomski materijal, hromatin, rasprostranjen je po celom jedru kao difuzna masa, da bi se tokom celijske deobe kondenzovao gradeci hromozome ciji je broj u jednoj celiji, po pravilu, karakteristican za vrstu organizma.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Kako delimo proteine za koje se vezuje DNK u hromatinu, za sta sluze i kako izgledaju?

A

Analize su pokazale da je DNK u hromatinu vezana s proteinima koji se mogu svrstati u Histone i Nehistonske proteine hromatina. VAzna uloga u odrzavanju strukture hromatina pripisuje se histonima.
Histoni su grupa malih pozitivno naelektrisanih proteina. Zahvaljujuci naelektrisanju cvrsto se vezuju za DNK, koja nosi negativno naelektrisanje fosfatne grupe, i omoguju njeno pakovanje u jedro.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Ko je prikazao protok genetickih informacija kroz generacije i kroz celiju sledecom semom i koje godine?

A

Frensis Krik 1958. godine.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Sta je Frensis Krik svojom semom objasnio?

A

Sema, koju je Frensis Krik napravio, pokazuje da se molekuli dnk, ciji su pojedini delovi oznaceni kao geni, pre svake celijske deobe udvajaju u procesu replikacije (DNK -> DNK). Replikacija DNK se odvija na nacin koji obezbedjuje da, p[osle celijske deobe, cerke-celije dobiju identican skup naslednih informacija kakav je imala roditeljska celija.Prikazana sema pokazuje da se geneticka informacija prenosi kroz celiju - od DNK, gde je zapisana do proteina, koji ce je ostvariti. U prenosenju geneticke informacije kroz celiju kljucnu ulogu imaju molekuli RNK i procesi transkripcije (prepisivanja) i translacije (prevodjenja).U procesu transkripcije na DNK kao matrici sintetisu se molekuli RNK koji su verne kopije pojedinih gena (DNK -> RNK). Istovremeno, molekuli RNK predstavljaju matrice na kojima ce se u procesu translacije sintetisati proteini (RNK -> protein). Transkripcija i Translacija su datkle procesi u kojima se geneticka informacija, sadrzana u strukturi DNK, prevodi u strukturu proteina, od kojih ce zavisiti sve strukturne i funkcionalne karakteristike jedne celije

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Kakva sve uloge imaju molekuli RNK?

A
Molekuli RNK mogu biti:
Informacione
Ribozomske
Transportne
RNK koje imaju regulatornu ulogu
RNK s katalitickom aktivnoscu
17
Q

Sta su proteini i od cega se sastoje?

A

Prooteini su jednostavne hemijske gradje. Sastoje se od samo dvadeset razlicitih amino kiselina.

18
Q

Sta su polipeptidne veze i za sta sluze?

A

Пептидна веза је ковалентна хемијска веза која се формира између два молекула кад карбоксилна група једног молекула реагује са амино групом другог молекула, уз отпуштање молекула воде (H2O) koja povezuje amino kiseline.
Sluzi za gradjenje nerazgranatih polimera - polipeptida

19
Q

Sta su amino-kiseline i kako se razvrstavaju?

A

Amino-kiseline su jedinjenja koja sadrze dve funkcionalne grupe, amino-grupu
(-NH2) i karboksilnu grupu (-COOH), vezane za isti ugljenikov atom.
Razvrstavaju se najcesce na osnovu polarnosti i naelektrisanja bocnih grupa

20
Q

Sta je prostorna struktura proteina i cemu sluzi?

A

Prostorna struktura je karakretisticna struktura od koje zavisi uloga celije. Ta struktura se odrzava slabim nekovalentnim vezama koje se ostvaruju izmedju bocnih gupa amino-kiselina i zato zavisi od njihovog redosleda. Slabe veze se mogu mestimicno raskidati i ponovo formirati uz mali utrosak energije. Zahvaljujuci tome proteini imaju promenljivu prostornu strukturu. Upravo to im omogucuje da menjaju svoju biolosku aktivnost u skladu s promeljivim potrebama celije i tako ostvare svoje bioloske uloge.

21
Q

Sta cini prostornu strukturu proteina ?

A

Prostornu strukturu cini sekundarna, tercijarna i kvarterna struktura

22
Q

Koja dva oblika protein zauzima u sekundarnoj strukturi da bi bio najstabilniji.

A

Alfa-zavojnicu i Beta-plocu

23
Q

Opisi Alfa-zavojnicu.

A

Alfa-zavojnica nastaje tako sto se izmedju atoma koji pripadaju svakoj cetvrtoj amino-kiselini u polipeptidnom lancu obrazuju vodonicne veze, sazimajuci polipeptidni lanac u zavojnicu.

24
Q

Opisi Beta-plocu.

A

U Beta-ploci polipeptidni lanac nije spiralizovan kao u Alfa-zavojnici, vec izduzen. Ovu strukturu odrzavaju vodonicne veze koje se obrazuju izmedju udaljenih delova istog polipeptidnog lanca gradeci “plocu.”

25
Q

Sta je tercijalna struktura?

A

Tercijalna struktura je prostor izmedju dva oblika sekundarne strukture u kome protein zadobija loptast glubularan oblik zbog neuredjenosti.

26
Q

Sta je fibrilarni protein?

A

Fibrilarni proteini su oni koji nemaju globularan vec izduzen oblik u tercijalnoj strukturi. Oni najcesce imaju strukturnu ulogu. Primeri takvih proteina su
Alfa-keratin i Beta-keratin

26
Q

Sta je fibrilarni protein?

A

Fibrilarni proteini su oni koji nemaju globularan vec izduzen oblik u tercijalnoj strukturi. Oni najcesce imaju strukturnu ulogu. Primeri takvih proteina su
Alfa-keratin i Beta-keratin

27
Q

Sta su oligomeri i sta je kvaternarna struktura?

A

Oligomeri su slozeni proteini koji sadrze vise istih ili razlicitih polipeptidnih lanaca.
Za takve proteine kazemo da imaju kvateranrnu strukturu.

28
Q

Sta je subjedinica?

A

Subjedinica je odredjena bioloska uloga koja je deo oligomera. Ona se obicno sastoji od jednog polipeptidnog lanca, ali ih moze biti i nekoliko. Na primer, hemoglobin se sastoji od cetiri polipeptidna lanca. Oni grade dve subjedinice od kojih svaka sadrzi po dva polipeptidna lanca, kao i prosteticnu grupu - hem - koja vezuje kiseonik

29
Q

Nabroji sve vrste proteina i opisi ih detaljno?

A

Proteini sa katalizatorskom ulogom - Enzimi, postoji 2000 razlicitih vrsta, odredjuje specificnost metabolizma

Proteini sa transportnom ulogom - Hemoglobin i mioglobin imaju ulogu transportovanja kiseonika do krvi, odnosno misica. Globulin seruma transportuje steroidne hormone kroz krvotok. Albumin seruma vezuje i prenosi neke lekove i toksine. Transferin je protein koji transportuje gvozdje.

Proteini kontraktilnih sistema u misicima - Aktin i miozin

Proteini sa zastitnom ulogom - Imunoglobulin i intereroni stite organizam od bakterija i virusa

Proteini sa regulatornom ulogom(hormoni) -Insulin, hormon rasta

Proteini sa rezervoarnom ulogom - Albumin jajeta

Proteini kao strukturni elementi- Kolagen i elastin grade kostani matriks i ligamente, a takodje daju cvrstinu i elasticnost organima i krvnim sudovima.

30
Q

Sta je genom?

A

Pod genomom se podrazumeva skup naslednih informacija sadrzanih u gromozomima jedne celije.

31
Q

Cime se bavi genomika?

A

Genomika je oblast molekularne biologije koja se bavi ispitivanjem strukture genoma i organizacije geneticke informacije, dozivela je procvat na prelazu iz 20. u 21. vek

32
Q

Sta su intergenski nizovi, a sta introni?

A

Intergenski nizovi su nizovi nukleotida koji ne kodiraju proteine i nalaze se izmedju gena, a introni su nizovi nukleotida koji ne kodiraju proteine i nalaze se u genima

33
Q

Sta su ponovljeni nizovi nukleotida?

Kako se dele?

A

Ponovljeni nizovi nukleotida su nizovi nukleotida koji se ponavljaju mnogo puta.
Medju njima se razlikuju uzastopno ponovljeni nizovi, kao sto su sateliti i ponovljeni nizovi rasuti po genomu.

34
Q

Sta su sateliti?

A

Sateliti su serije kratkih nizova nukleotida koji se uzastopno ponavljaju nekoliko stotina hiljada do nekoliko miliona puta. Njihova uloga nije poznata.

35
Q

Kako se dele ponovljeni nizovi rasuti po genomu?

A

U ove nizove ubrajamo familiju gena, uzastopno ponovljene gene i pokretne geneticke elemente.

36
Q

Sta je familija gena?

A

Familija gena je skup dva ilki vise clana gena koji imaju slicne ili iste primarne strukture, a nastale su duplikacijom predackog gena.

37
Q

Sta je proteinska familija?

A

Proteinska familija predstavlja proteinski proizvod familija gena koji se kao i sami geni, odlikuju po slicnoj primarnoj strukturi.

38
Q

Sta je pokretni geneticki element?

A

Pokretni geneticki elementi su nizovi nukleotida koji menjaju mesto u genomu, pa su nazvani “skoci-geni”.

39
Q

Nabroji redosledno definicije gena.

A
  1. Gen je deo genoma koji nosi informaciju o strukturi jednog enzima, tj
    “Jedan gen - jedan enzim”
  2. Gen je deo DNK koji se prepisuje ili u iRNK za jedan polipeptidni lanac, ili u molekul RNK, ko se ne prevodi u polipeptidni lanac
    “Jedan gen - jedan polipeptidni lanac”

3.Gen je skup svih nizova nukleotida u DNK koji odgovaraju jednom polipeptidnom lancu.
“Jedan polipeptid-jedan gen”

40
Q

Sta su egzoni, a sta su introni?

A

Egzoni su segmenti gena koji se prevode u strukturu polipeptida.
Introni su umetnuti segmeti gena koji se ne prevode u strukturu polipeptida.

41
Q

Za kakva gene kazemo da su diskontinuirani, odnosno da imaju mozaicnu ili modularnu strukturu?

A

Za gene koji sadrze introne.