HC.2 - Embryologie: ontwikkeling van het bewegingsapparaat

Question 1

Waaruit ontstaan somieten?

Answer 1

het paraxiale mesoderm

Question 2

Wat ontstaat uit somieten?

Answer 2

botten, skeletspieren en dermis

Question 3

Waardoor wordt bepaald welk type mesoderm gemaakt wordt?

Answer 3

De plaats:
dichtbij primitiefknoop -> notochord
Vervolgens daarnaast paraxiaal mesoderm, intermediair mesoderm en lateraal mesoderm

Question 4

In welke richting worden somieten aangelegd?

Answer 4

van craniaal naar caudaal

Question 5

Wat ontstaat uit de somieten (embryonaal gezien)?

Answer 5

sclerotoom
myotoom
dermatoom

Question 6

Hoe wordt mesoderm gevormd?

Answer 6

door gastrulatie vanuit de primitiefstreek

Question 7

Hoe wordt het ongesegmenteerde stadium van paraxiaal mesoderm genoemd?

Answer 7

presomitisch

Question 8

In welke week worden de somieten gevormd?

Answer 8

week 4

Question 9

Welke somiet draagt als eerste bij aan de wervels?

Answer 9

somiet 5

Question 10

Welke somieten dragen bij aan de beenderen en spieren in het hoofd?

Answer 10

somiet 1 t/m 4

Question 11

Wat ontstaat er uit het sclerotoom?

Answer 11

axiaal skelet (wervels, ribben, sternum)

Question 12

Wat ontstaat uit het myotoom?

Answer 12

skeletspieren

Question 13

Wat ontstaat uit het dermatoom?

Answer 13

dermis

Question 14

Wat ontstaat uit het syndetoom?

Answer 14

pezen

Question 15

Wat ontstaat uit het meningotoom?

Answer 15

vliezen rond ruggenmerg

Question 16

Aan welke zijde barst een somiet open?

Answer 16

ventrale/mediale zijde

Question 17

Welke cellen migreren naar het notochord?

Answer 17

sclerotoom

Question 18

Beschrijf hoe een somiet zich opsplitst in verschillende delen?

Answer 18

Aan ventromediale zijde barst een somiet open. Deze cellen, het sclerotoom, migreren naar de notochord.
Vervolgens blijft een dermatoom over, met aan weerszijden een stuk myotoom: ventrolateraal en dorsomediaal

Question 19

Waardoor wordt de differentiatie van somieten gestuurd?

Answer 19

signaalmoleculen uit omliggende structuren (notochord, neurale buis, ectoderm en lateraal mesoderm)

Question 20

Beschrijf de verdeling van de sclerotomen en hun toekomst

Answer 20

s1-s4: occipitaal
s5-s12: cervicale vertebrae (atlas, axis, c3-c7)
s13-s24: thoracale vertebrae (met ribben)
s25-s29: lumbaal
s30-s34: sacraal

Question 21

Waaruit ontstaat één wervel?

Answer 21

de sclerotomen van 2 somietparen (4 somieten) waarbij de zenuwen naar de dermomyotomen tussen de wervels komen te liggen

alle sclerotomen splitsen zich op in het craniocaudalevlak waardoor C4 bijvoorbeeld wordt gevormd uit s8 en s9

Question 22

Wat ontstaat uit het epimeer en waardoor wordt het geïnnerveerd?

Answer 22

• intrinsieke rugspieren
• geïnnerveerd door dorsale ramus van de spinale zenuwen

Question 23

Wat ontstaat uit het hypomeer en waardoor wordt het geïnnerveerd?

Answer 23

• lichaamswand en spieren in ledematen
• geïnnerveerd door de ventrale ramus van de spinale zenuwen

Question 24

Wat ontstaat uit paraxiaal mesoderm (ontwikkeling tm adult)

Answer 24

somieten:
-> slcerotoom (vertebrae, annulus fibrosus, ribben)
-> dermatoom (vormt dermis van de rug
-> myotoom (vormt skeletspieren van de rug, nek, anterolaterale truncus en ledematen

Question 25

Wat ontstaat o.a. uit laterale plaat mesoderm?

Answer 25

botten van ledematen, sternum, dermis van de nek, truncus en ledematen

Question 26

Wat is scoliose?

Answer 26

aandoening waarbij niet alle segmenten even goed gemaakt zijn

Question 27

Hoe ontstaat segmentatie?

Answer 27

clock en wavefront model met 2 ingrediënten:
1. gradiënten van vitamine A zuur en FGF
2. oscillerende genen (segmentatie klok)

Question 28

Hoe verloopt de transofmratie van ongesegmenteerd pre-somitisch mesoderm tot gesegmenteerde somieten?

Answer 28

1. gradiënten van signaalmoleculen creëren een determinatiefront
2. oscillerende expressie van genen door eiwitten die hun eigen expressie remmen

Question 29

Waar hangt de snelheid van oscillatie van af?

Answer 29

• afbraaksnelheid van ‘klok’ eiwitten

Question 30

Benoem de signaal moleculen die zijn betrokken bij het clock-and-wavefront model, en noem de bron en boodschap

Answer 30

• FGF en Wnt (caudaal, niet somiet)
• retinoic acid (craniaal, wel somiet)

Question 31

Welke 2 factoren zijn nodig voor somitogenense?

Answer 31

• determinatiefront gevormd door voldoende retinoic acid en de afwezigheid van remmers van caudaal (FGF en Wnt)
• klokgenen, die aanstaan bij het begin van het somiet en uitstaan bij het einde van een somiet

Question 32

Wat zijn Delta-Notch cel-cel interactie eiwitten?

Answer 32

eiwitten die de oscilerende expressie van genen tussen cellen coördineren

Question 33

Wat bepaalt de snelheid van de segmentatie klok?

Answer 33

de stabiliteit van het eiwit. Hoe stabieler deze is, hoe langzamer de klok, hoe groter de somieten

Question 34

Wat is spondylocostal dysostosis?

Answer 34

een vorm van congenitale scoliose, door mutaties in segmentatie eiwitten is een aangeboren afwijking van de wervelkolom ontstaan

Question 35

Wanneer weten somieten wat ze gaan worden?

Answer 35

al in een presomitisch stadium

Question 36

Wat zijn Hox genen?

Answer 36

transcriptiefactoren die bij alle dieren een belangrijke rol spelen in het bepalen van cranio-caudale positionele identiteit van cellen

Question 37

Hoeveel Hox-gen clusters hebben tetrapoden?

Answer 37

4

Question 38

Kunnen hox genen een functie overnemen?

Answer 38

Hox genen met zelfde getal zijn homoloog en kunnen elkaars functie overnemen

Question 39

Waar komen lage nummers (hox genen) tot expressie

Answer 39

craniaal

Question 40

Hoe is de cranio-caudale ideniteit van somieten o.a. vastgelegd?

Answer 40

• in hox-gen expressie
• het tijdstip van geboorte van somieten

Question 41

Wat is de Hox code?

Answer 41

naar caudaal hebben Hox genen met hogere getallen

Question 42

In welke richting worden Hox-gen clusters gedurende de vroege embryogenese uitgepakt?

Answer 42

van de 3’ naar 5’ zijde