Cariologie hoofdstuk 2 Flashcards
waar dient cariesmanagement gericht op te zijn?
Cariesmanagement dient gericht te zijn op cariës preventie en het in vroegtijdig stadium opsporen (detectie) van carieslaesies.
wat wordt er vastgesteld bij detectie van cariës?
Bij detectie van cariës worden aanwezigheid (plaats) en verschijningsvorm (kleur, al of niet gecaviteerd) van laesies vastgesteld.
Waarop wordt de prognose van het verloop van het cariesproces op gebaseerd?
- Diagnose
- Cariës risico
Op basis van een juiste diagnose kan (activiteit van de laesie) kan dan gecombineerd met het geschatte cariesrisico van de patiënt, een prognose van het verloop van het cariesproces worden gemaakt (dynamiek van het cariesproces)
Wat houdt een causale therapie in?
Progressie van initiële laesie kan worden gestopt. Dit proces kan worden beïnvloed door het veranderen van factoren die de ziekte veroorzaken –> causale therapie
wat is een symptomatische therapie
Een eenzijdige restauratieve behandeling –> symptomatische therapie van cariës draagt niet bij tot het voorkomen of tot stilstand brengen van de ziekte.
Wanneer een carieslaesie wordt waargenomen wordt feitelijk een verandering geconstateerd in …
Wanneer een carieslaesie wordt waargenomen wordt feitelijk een verandering geconstateerd in het mineraalgehalte van het glazuur of dentine.
Wat is een risico van de dmfs/DMFS index?
De index dmfs/DMFS, wat aangetaste elementen betreft, meestal gebaseerd op het detecteren van laesies die al in het dentine zijn voortgeschreden. Hierdoor wordt initiële, niet gecaviteerde laesies genegeerd en daarmee wordt het aantal carieslaesie onderschat.
wat doe je tijdens de pmo voordat je cariës gaat opsporen?
Tijdens de PMO zal eerst een indruk verkregen moeten worden van de aanwezigheid van plaque. Een eventuele aanwezige initiële laesie kan door overliggende plaque gemaskeerd worden, waardoor deze over het hoofd gezien wordt. Het is essentieel dat het tandoppervlak wordt gereinigd met een tandenborstel of polijstborsteltje en daarna wordt drooggeblazen.
Wat is de functie van droogblazen tijdens het opsporen van laesies?
- Het verwijderen van speeksel dat een laesie kan verhullen
- Het uitdrogen van een initieel caries defect, de wittevleklaesie (white spot lesion), waardoor deze beter zichtbaar worden.
Tot waar is de demineralisatie doorgedrongen wanneer een wittevleklaesie op een nat tandoppervlak al zichtbaar is?
Een wittevleklaesie die op een nat tandoppervlak al zichtbaar is, geeft aan dat de demineralisatie meer dan halverwege in het glazuur is doorgedrongen, mogelijk tot het buitenste derde deel van het dentine.
Tot waar is de demineralisatie doorgedrongen wanneer een wittevleklaesie pas zichtbaar is na het grondig drogen met lucht (5 sec)
Een wittevleklaesie die pas zichtbaar is na het grondig drogen met lucht (5 sec), zal tot minder dan halverwege in het glazuur zijn doorgedrongen.
Wat is onmisbaar bij het visueel opsporen van cariës?
Bij visuele opsporing van cariës is goede verlichting van het werkterrein onontbeerlijk.
wat is een hulpmiddel bij het opsporen van cariës?
- Loepbril
- Microscoop
- Intra orale camera
- Röntgenfoto
Vergroting door het gebruik van een loepbril of microscoop kan een hulpmiddel zijn bij het opsporen van cariës. Forgie e.a. vonden dat de sensitiviteit - dat is het percentage gevonden carieuze vlakken ten opzichte van het totale aantal vlakken met een laesie, hoger is met vergroting dan zonder deze hulpmiddelen. voor welke vlakken geldt dit het meest?
Dat geldt vooral voor het aantal occlusale laesies.
Voor approximale laesies was het gebruik van vergroting beperkt, of niet beter dan zonder loep op microscoop.
Noem een voordeel en een nadeel van een intra orale camera voor het opsporen van cariës.
Het gebruik van intra orale camera, waarbij carieslaesie op een monitor zichtbaar wordt en opgeslagen kan worden heeft als voordeel dat je het kan monitoren bij de volgende pmo.
Nadeel is dat er ook foutpositieve waarnemingen worden gedaan van laesies.
Op welke vlakken kan je cariës detecteren met behulp van een röntgenfoto?
Het gebruik van röntgenfotos helpt ons bij de detectie van:
- Occlusale carieslaesies
- Approximale carieslaesies
- Cariës naast of onder vullingen
Waarom moeten de röntgenfoto’s voor cariës detectie gemaakt worden met instelapparatuur?
De röntgenfoto’s moeten worden genomen met een instelapparatuur zodat het de volgende keer vergelijkbaar is, waardoor progressie of teruggang van cariës kan worden vastgesteld (monitoren van de laesie).
De gevoeligheid van analoge röntgenopnamen en digitale opnamen voor het opsporen van laesies is niet vergelijkbaar. klopt dit?
De gevoeligheid van analoge röntgenopnamen en digitale opnamen voor het opsporen van laesies is vergelijkbaar. Voordeel van digitale opnamen is het bewerken van het beeld. Zoals aanpassen contrast, verzadiging en vergroting van röntgenopname
wat is noodzakelijk voor het opsporen van cariës in putten en fissuren?
Opsporing van cariës in putten en fissuren vindt meestal plaats door visuele inspectie. Goed verlichting en droge schone tanden zijn noodzakelijk. Alle plaque moet zijn verwijderd.
Waar wordt de ICDAS systeem voor gebruikt?
Een klinisch visueel cariës scoresysteem dat mede gebaseerd is op de Ekstrand-score is de ICDAS (International Cariës Detection and Assesment System. Wordt gebruikt om de cariës status van een (tijdelijk of blijvend) element vast te stellen.
voor welke vlakken kan je de ICDAS systeem toepassen?
- Occlusale vlakken
- Gladde vlakken
- Approximale vlakken
Wat is de voordeel van het hanteren van een scoresysteem zoals ICDAS?
- De gebruiker wordt gedwongen zich een goed beeld te vormen van de laesie. Dit is nodig om er een score aan te geven
- De nauwkeurigheid van de visuele inspectie wordt daarmee verhoogd
- De score kan worden gebruikt voor het monitoren van een veranderende laesie
- Ter motivatie van de patiënt.
Is het handig om initiële occlusale laesies op te sporen met röntgenfoto’s?
Voor het opsporen van initiële occlusale laesies zijn röntgenfoto’s echter minder geschikt. Door overprojectie van de knobbels worden beginnende fissuurlaesies gemaskeerd. Slechts 7% van de occlusale glazuurlaesies wordt op een bitewingopname gedetecteerd.
Cariës in dentine en diepe occlusale laesies kunnen wel waargenomen worden.
Waarom mag je niet met een sonde prikken in een initiële laesie?
In de vroegdiagnostiek van cariës is er geen plaats voor de scherpe sonde. Initiële laesies hebben een kwetsbaar oppervlak dat gemakkelijk en onherstelbaar beschadigd kan worden door een scherpe sondepunt. Als een carieuze fissuur met een sonde wordt afgetast en men oefent daarbij druk uit, dan kunnen gedemineraliseerde glazuurwanden worden ingedrukt en verbrijzeld. Vaak is ook het eronder gelegen dentine gedemineraliseerd, zodat de sondepunt erin doordringt en zich vastklemt, waardoor bij het uitnemen een zekere weerstand wordt gevoeld. Dit verschijnsel wordt in de literatuur wel aangeduid als een klevende fissuur (sticky fissure).
Wat is een klevende fissuur (sticky fissure)?
Als een carieuze fissuur met een sonde wordt afgetast en men oefent daarbij druk uit, dan kunnen gedemineraliseerde glazuurwanden worden ingedrukt en verbrijzeld. Vaak is ook het eronder gelegen dentine gedemineraliseerd, zodat de sondepunt erin doordringt en zich vastklemt, waardoor bij het uitnemen een zekere weerstand wordt gevoeld. Dit verschijnsel wordt in de literatuur wel aangeduid als een klevende fissuur (sticky fissure).
Wat gebeurt er als je in een laesie prikt met een sonde?
creëren van caviteiten en remineralisatie onmogelijk maken
Noem drie additionele opsporingsmethoden voor cariës
- Doorvallend licht (transilluminatie)
- Elektrische weerstand
- Fluorrescentie
Leg de doorvallend licht (transillumunatie) (opsporingsmethoden) uit
Inspectie met doorvallend licht (transilluminatie) kan effectief zijn. Door een kleine, sterke lichtbron linguaal of vestibulair tegen een element te houden, wordt het binnenin gelegen tandweefsel verlicht. Carieslaesies kunnen zich dan aftekenen als een donkere zone. Die breder kan zijn dan de verkleuring die met opvallend licht wordt waargenomen. Voor het doorlichten wordt gebruik gemaakt van glasvezeloptiek. Een apparaat waarvan het licht wordt voorgeleid via glasvezel.
Deze doorvallend licht methode werkt vooral bij diepere dentinelaesies.
Wat wordt er gebruikt voor het doorlichten bij transilluminatie (doorvallend licht methode)
Voor het doorlichten wordt gebruik gemaakt van glasvezeloptiek. Een apparaat waarvan het licht wordt voorgeleid via glasvezel.
Bij welke soorten laesies werkt de doorvallend licht methode het meeste (transilluminatie)?
Deze doorvallend licht methode werkt vooral bij diepere dentinelaesies.
Hoe werkt het cariesdetectie apparatuur op elektrische weerstand? en wat kan een foutpositieve uitslag veroorzaken.
Cariesdetectie apparatuur gebaseerd op elektrische weerstand berusten op het principe dat gedemineraliseerd glazuur porositeiten bevat die, indien gevuld met water en speekselbestanddelen, de elektrische weerstand doen verminderen ten opzichte van gezond glazuur. Bij het droogblazen verdampt dit vocht en neemt de weerstand geleidelijk toe. Deze weerstandsverandering wordt uitgedrukt in een getal dat een maat is voor de uitgebreidheid van de laesie. In onderzoek is met deze methode wisselende resultaten geboekt.
Foutpositieve uitslagen worden veroorzaakt door oppervlaktegeleiding over het element wanneer dit niet goed is geïsoleerd en ook recent doorgebroken elementen geven een hogere waarde als gevolg van de onrijpe structuur van het glazuur.
Welke opsporingsmethode kan je toepassen voor de detectie van occlusale cariës?
fluorescentie
Voor de detectie van occlusale cariës wordt ook gebruik gemaakt van de fluorescentie van bacteriële eindproducten in carieus weefsel. Deze methode is gebaseerd op het meten van fluorescentie van van bacteriële porfyrinen die fluoresceren bij 655 nm.
Hoe gaat de fluorescentie opsporingsmethode te werk?
Een laserdiode geeft een pulserende lichtbundel af via een optische tip. Bij gezond glazuur (referentiewaarde) zal het laserlicht verstrooid worden, waarbij het dentine en fluoroforen (porfyrinen) worden geëxciteerd. Het verschil in uitslag tussen opgevangen fluoresenctie van gezond en aangetast glazuur wordt berekend en is een maat voor de laesie diepte en de bacteriële infectie. Wordt uitgedruk in getalswaarde tussen 0 en 99.
Wat wordt er berekend met de fluoresenctiemethode en wat is de drempelwaarde
een maat voor de laesie diepte en de bacteriële infectie
Wordt uitgedruk in getalswaarde tussen 0 en 99. Drempelwaarde waar invasief moet worden ingegrepen is 30. Heeft een doordringingsvermogen van ongeveer 2 mm.
Is de DIAGNOdent (fluoresenctiemethode) betrouwbaar en wat kan een fout positieve uitslag veroorzaken?
Als het element goed schoon is, is het een betrouwbare meting.
Verkleuring, plaque en tandsteen leidt tot fout positieve uitslag.
Is het gebruik van DIAGNOdent (fluoresenctiemethode) beter dan de visuele inspectie?
Wanneer wordt deze methode aangeraden?
Deze DIAGNOdent scoorde in sensiviteit en specifiteit even goed als de visuele inspectie.
DIAGNOdent wordt aangeraden voor het monitoren van laesies.
Wat was een belangrijke bevinding bij gebruik van additionele detectiemiddelen?
Belangrijke bevinding bij gebruik van additionele detectiemiddelen was dat de kans op overbehandeling toenam
Prevalentie verborgen cariës ligt op ….
Prevalentie verborgen cariës ligt op 7 tot 25%
