Week 2, college 2: exogeen + endogeen lipide transport Flashcards
verschil cholesterol ester en vrij cholesterol
esters nog slechter in water oplosbaar
functie cholesterol
bouwsteen celmembraan, bouwsteen gal, voorloper steroidhormoon, voorloper vitamine d
Centrale orgaan van cholesterol
lever, via voeding (15%) (enkel dierlijke producten) of synthese
wat is belangrijkste enzym cholesterol
HMG-CoA reductase (snelheidsbepalende stap),
statine remmers zorgen voor verlaging van dit dus cholesterol maar ook ubiquine dat is spierpijn
triglyceriden
glycerol + 3 vetzuurstaarten
verzadigd –> geen dubbele bindingen
onverzadigd –> gunstiger
lipoproteinen
buitenkant is hydrofiel
binnenkant is lipofiel
buiteinkant vrij cholesterol en fosfolipiden, soms ook apolipoproteinen, bepaalde aan vaatwand plakken (atherosclerose)
indeling lipoproteinen
dichtheid +grootte
chylomicron: veel triglyceriden weinig cholesterol
chylomicron remnant: deel triglyceriden weg, dus hogere dichtheid
VLDL: grote deeltjes lage dichtheid, weinig cholesterol
LDL: kleine deeltjes hogere dichtheid, gevaarlijk want makkelijk onder vaatwand
Lp(a): LDL + staart (groter)
HDL: klein deeltje grote dichtheid, veel (GOEDE) cholesterol
apo’s (apolipoproteinen)
structuele eiwitten op mantel van lipoproteinen
Apo A1, A2, B48, B100
A1: HDL, chylomicronen –> structuureiwit HDL en activator LCAT (vrij –> esters)
A2: HDL –> structuureiwit HDL en activator hepatisch lipase
B48: (atherosclerose) chylomicronen en -remnants –> nodig voor chylomicronen secretie en bindt niet aan LDL-receptor DARM
B100: (atherosclerose) VLDL, IDL, LDL, Lp(a) –> secretie VLDL en ligand LDL receptor LEVER
(APOC TRIGLYCERIDEN CHYLOMCIRONEN)
exogene pathway
darm -MTP -> chylomicron –> capillairen (LPL) –> chylomicron remnant - LRP/LDLR -> lever
triglyceriden en cholesterol in darm opgenomen via chylomicron
LPL is voor het binden van triglyceriden uit het chylomicron om deze te vervoeren naar spier-vetweefsel
bij mutatie LPL vloed vettig en geel
endogene pathway
lever –>lever
lever krijg cholesterol en triglyceriden uit voeding en vormt zelf cholesterol
Hierbij wordt VLDL gevormd (veel triglyceriden, ten koste van cholesterol)
LDL tankt triglyceriden uit dit deeltje, waarbij IDL ontstaat –> rechtstreek opgenomen worden door lever of omgezet door LDL
gevormde LDL uit endogene pathway
opname door extrahepatische cel
opname door LDL-recpetoren van de lever
Opslag in de vaatwand (atherosclerose)
LDL-receptoren
op plasmamembraan in holletje
als bindt (apob100), complex opgenomen in vesicle waarna LDL afgebroken wordt en LDL-rec. gerecycled door PCSK9
PCSK9- in een vesicle met LDL-rec, afgebroken
weinig PCSK-9, LDL-rec meer, cholesterol beter weg, minder hart en vaat ziekten
LDL-rec. gen
18 verschillende exonen
familaire hypercholestererolemie
witte ring rond iris, brede achillespezen, verophoping rond ogen
Behandeling: statinen
HDL
darm en lever
plat deeltje, vult langzaam met cholesterol, met ABCA1 en ABCG1 rec cholesterol binden
via LCAT cholesterol naar binnenkant HDL getransporteerd
direct opgenomen in lever of deeltje uist HDL eerst naar LDL
Dan triglyceriden uit LDL naar HDL en cholesterol naar LDL vanuit HDL
CETP zorgt voor deze overdracht, remmen heeft geen effect
