HC1 - Standaardbeeld van wetenschap en ethiek

Question 1

Epistemologie

Answer 1

Wat verstaan we precies onder kennis en hoe komen we daartoe?

Question 2

Evidentie

Answer 2

Wanneer hebben we een bewijs? Welke middelen staan ons ter beschikking om tot bewijs te komen, empirische waarneming.
- Wat is bewijs(materiaal)?
- Zijn er grenzen aan bewijsbaarheid?

Question 3

Objectief

Answer 3

Gebasseerd op feiten en geen meningen

Question 4

Subjectief

Answer 4

Mening of interpretatie van kennis

Question 5

Operationeel

Answer 5

Gespecificeerd en meetbaar, waar je waarde aan kunt hangen

Question 6

Ideaal

Answer 6

Vrij van persoonlijke opvattingen / cultureel bepaalde waarden —> kan dat wel? Ideaal binnen de wetenschap om zo veel mogelijk kennis te objectiveren

Question 7

Wetenschapsfilosofie

Answer 7

Het doen van ‘onderzoek naar onderzoek’

Question 8

Communism

Answer 8

De resultaten van wetenschappelijk onderzoek moeten openbaar toegankelijk zijn —> Gemeenschappelijkheid. Van wie is de kennis? Wie heeft er belang bij?

Question 9

Universalism

Answer 9

De beoordeling van wetenschappelijke kennis is onafhankelijk van ras, geslacht, sociale positie, nationaliteit, religieuze identiteit,… —> objectiviteit.

Question 10

Disinterestedness

Answer 10

De persoonlijke opvattingen en gevoelens van de onderzoeker mogen geen invloed uitoefenen op de resultaten —> Persoonlijke opvattingen mogen geen invloed hebben op de resultaten, ‘niet geinteresseerd’ zijn in de uitkomst (ideaal)

Question 11

Organized scepticism

Answer 11

In de wetenschap is systematisch wantrouwen ten opzichte van elk resultaat geboden —> Er vanuit gaan dat kennis bekritiseerd kan worden, georganiseerde scepsis, alles wat wordt aangereikt als waarheid moet ook sceptisch (kunnen) worden benaderd

Question 12

Wat zijn kenmerken van het standaardbeeld van wetenschap?

Answer 12

1. Alleen empirische feiten en logische afleidingen.
2. Normen en waarden doen er in de wetenschap niet toe.
3. Wetenschap is autonoom.
4. Wetenschap is neutraal.
5. Wetenschap is onafhankelijk.
6. Wetenschap is maatschappelijk waardevrij.
7. Wetenschap is niet normatief.
8. Wetenschappelijke kennis is zekere kennis.
9. Wetenschappelijke kennis is betrouwbaar omdat het door iedereen getoetst kan worden.

Question 13

Empirisme

Answer 13

Kennis komt voort uit ervaring en minder uit de menselijke reden

Question 14

Logisch-positivisme achtergrond

Answer 14

• Stroming binnen de wetenschap is ontstaan vanuit een reactie / weerstand op wereldbeschouwingen vanuit de kerk en politiek.
• Reactie kwam voort uit de weerstand tegen het gebrek aan onafhankelijkheid van de wetenschap

Question 15

Positivisme

Answer 15

Idee dat we uitspraken kunnen doen op basis van positieve waarneembare en toetsbare feiten

Question 16

Belangrijke kenmerken van logisch positivisme

Answer 16

1. Rationaliteit
2. Betekeniscriterium
3. De theorievrije waarneming
4. Empirische cyclus

Question 17

Goede wetenschap heeft twee pijlers

Answer 17

• Logisch redeneren
• Empirische bewijsvoering

Question 18

Logisch redeneren

Answer 18

Wijze waarop de feiten tot stand zijn gekomen en worden geinterpreteerd, moet worden gedaan op basis van kenmerken van logica: geen contradicties in de bewijsvoering, alle denk stappen moeten navolgbaar zijn.

Question 19

Empirische bewijsvoering

Answer 19

Bewijsvoering moet gebasseerd zijn op feiten die empirisch waarneembaar zijn

Question 20

Uitspraken die betekenis hebben

Answer 20

• Analytische uitspraken
• Synthetische uitspraken die verifieerbaar zijn.

Question 21

Verificatiecriterium

Answer 21

Een theorie is wetenschappelijk als hij ‘waar gemaakt’ kan worden aan de hand van feiten verkregen door theorievrije waarneming

Question 22

Confirmatiecriterium

Answer 22

Een theorie is wetenschappelijk als hij ‘bevestigd’ kan worden aan de hand van feiten door theorievrije waarneming

Question 23

Twee methoden om tot kennis te komen

Answer 23

• Inductie
• Deductie

Question 24

Inductie

Answer 24

Van waarneming naar wetmatigheden, generalisatie —> waarnemingen van de empirische werkelijkheid die lijden tot generalisatie, wat weer aanleiding kan zijn tot het formuleren van wetmatigheden / theorieen.

Question 25

Deductie

Answer 25

Van theorie naar empirische fenomenen —> voorspellingen / hypotheses op basis van het theoretisch model, vanuit die theorie kijken naar de empirische werkelijkheid.

Question 26

Realiseren

Answer 26

Circulaire model veronderstelt dat de twee manieren van kennis vergaren niet los van elkaar te zien zijn, vullen elkaar aan en kunnen complementair zijn.

Question 27

Diversiteit

Answer 27

Verschillende wetenschapsgebieden geven de kernbegrippen (elementen) op eigen wijze inhoud

Question 28

Logicapijler

Answer 28

Eist dat het wetenschappelijk redeneren of argumenteren volgens ‘de regels der kunst’ geschiedt, dat wil zeggen volgens de regels van de logica

Question 29

Feitenpijler

Answer 29

Een empirische theorie moet verifieerbaar zijn door een beroep op de feiten. Feiten vormen tezamen de empirische basis waarop het kennisbouwwerk rust en zijn het resultaat van directe, onbevooroordeelde, onvooringenomen of theorievrije waarneming.

Question 30

(Directe) waarneming

Answer 30

Tussen de waarnemer en dat wat hij wil waarnemen treden geen storende invloeden op —> kern wetenschappelijke objectiviteit; onbevooroordeelde waarneming

Question 31

Criterium voor wetenschappelijheid

Answer 31

Een theorie is wetenschappelijk als hij geverifieerd kan worden aan de hand van feiten die door theorievrije waarneming zijn verkregen.

Question 32

Singuliere waarnemingsuitspraken

Answer 32

Uitspraken waarin iets wordt gezegd over een eindig aantal dingen —> universele uitspraken zeggen iets over een oneindig verzameling dingen.

Question 33

Empirische wetten

Answer 33

Ontstaan uit de verzamelde feiten door inductie (generalisatie)

Question 34

Algemene vorm empirische wet

Answer 34

Altijd als dit het gevol is of als dat gebeurt, dan is ook dat het geval of gebeurt ook dat (met die en die kans)

Question 35

Determinisme

Answer 35

Elke gebeurtenis of stand van zaker is niet zomaar willekeurig, maar heeft een oorzaak.

Question 36

Eis van confirmeerbaarheid

Answer 36

De feiten verlenen aan de empirische wet geen absolute zekerheid, maar wel een mate van waarschijnlijkheid.

Question 37

Nomologische wetenschap

Answer 37

De theorieen, als verklaring en samenvatting van de wetten, heten nomologische theorieen.

Question 38

Ethiek

Answer 38

Systematische bezinning op geldende morele maatstaven en hun fundering

Question 39

Morele maatstaven

Answer 39

— Geschreven of ongeschreven — regels, op grond waarvan men het menselijk handelen als goed of slecht, als gepast of ongepast kan beoordelen en waarderen

Question 40

Bewegingsbeinvloedingspraktijken

Answer 40

De morele maatstaven komen vooral in zicht in de vorm van doelstellingen, welke daarbinnen worden nagestreefd.