Ćwiczenie 2: morfologia porównawcza komórek krwi, właściwości i funkcje krwi, frakcje białek osocza krwi, erytrocyty, leukocyty

Question 1

Podaj charakterystyczne cechy budowy morfologicznej erytrocytów (czerwonych krwinek)

Answer 1

• okrągła, dwuwklęsła komórka o średnicy 7,2-7,9 μm i grubości 2,4 μm na obwodzie i 1 μm w centrum (dwuwklęsły dysk)
• bezjądrzasta
• w trakcie różnicowania zanikają: jądro i inne organelle, tj. mitochondria, aparat Golgiego, centriole
• wnętrze homogenne z nielicznymi ziarnami ferrytyny i pęcherzykami
• 2 % erytrocytów we krwi - retikulocyty - niedojrzałe erytrocyty z pozostałościami rybosomów

Question 2

Podaj charakterystyczne cechy budowy morfologicznej leukocytów (białych krwinek)

Answer 2

a) Są większe od erytrocytów i mają jądro komórkowe
b) Istnieje kilka różnych typów leukocytów, takich jak neutrofile, limfocyty, monocyty, eozynofile i bazofile
c) Pełnią kluczową rolę w układzie odpornościowym organizmu

Question 3

Podaj charakterystyczne cechy budowy morfologicznej trombocytów (płytek krwi)

Answer 3

a) Są najmniejszymi elementami krwi i nie posiadają jądra komórkowego
b) Są odpowiedzialne za procesy krzepnięcia krwi i tworzenie skrzepów w celu zatrzymania krwawienia
c) Zawierają enzymy i białka, które uczestniczą w procesie krzepnięcia.

Question 4

Jakie są funkcje krwi?

Answer 4

1. Utrzymuje homeostazę wewnątrz organizmu:
   a) pomaga w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej
   b) pomaga w regulacji temperatury ciała
2. Pośredniczy w wymianie gazowej: O2 i CO2
3. Dostarcza komórkom i tkankom substancje odżywcze
4. Zabiera z tkanek produkty przemiany materii
5. Zapewnia łączność pomiędzy poszczególnymi narządami ustroju za pomocą różnych substancji krążących we krwi: hormony, przeciwciała, enzymy, komórki
6. Chroni ustrój przed obcymi antygenami
7. Po uszkodzeniu tkanek tworzy skrzeplinę czopującą otwór w naczyniach

Question 5

Z czego składa się krew?

Answer 5

Osocze (ok. 55%)
Krwinki białe i płytki krwi (<1%)
Krwinki czerwone (ok. 45%)

Question 6

Podaj właściwości fizyczne krwi

Answer 6

1. barwa: czerwona, nieprzejrzysta w świetle odbitym. W świetle przepuszczonym przez cienką warstwę - oliwkowa (jeżeli preparat oglądamy pod światło).
2. Przy wysyceniu tlenem zmiana odcienia na jaśniejszy: krew tętnicza - żywa czerwona; krew żylna - brunatno-czerwona

Krew wynaczyniona zaczyna krzepnąć po 3-4 min. Wewnątrz naczyń krwionośnych nie krzepnie!

3. lepkość: 4,5 - 5,5 razy większa od wody
4. odczyn pH: 7,35 - 7,45 - słabo zasadowy (zawiera liczne związki buforowe zapobiegające wahaniom pH)
5. ciężar właściwy: 1,05 - 1,06 g/cm3 (H2O 1 g/cm3)
6. ciśnienie osmotyczne: 290 mosm/kg H2O
   temperatura: ok. 37 st. C

Question 7

W jaki sposób właściwości fizyczne krwi zmieniają się z wiekiem?

Answer 7

Zmiany dotyczą:
a) wzrost lepkości osocza
1. wzrostu ilości fibrynogenu (szybka produkcja i wolniejszy rozpad) wzmożonego powstawania produktów rozpadu fibryny
2. w wyniku deformacji i agregacji erytrocytów
b) wcześniejszej aktywacji systemu krzepnięcia
c) wzrostu sztywności erytrocytów - powoduje to problemy z ich krążeniem w drobnych naczyniach krwionośnych (trudniej ulegają odkształceniom i trudniej się przeciskają) —> gorsze dostarczanie tlenu do tkanek
d) wzrostu kwasowości krwi - erytrocyty są wtedy obrzękłe i mniej skłonne do odkształceń w kapilarach.

Dodatkowo:
Mniejsza objętość krwi w układzie krążenia
Spadek liczby erytrocytów (ilość hemoglobiny) —> łatwiejsze męczenie
Spadek ilości limfocytów —> mniejsza odporność na infekcje

Question 8

Jakie są rodzaje białek osocza?

Answer 8

BIAŁKA ok. 7% składników organicznych
Ogólna ilość w osoczu: 60-75 g/L
albuminy (4%)
globuliny (2,8%)
fibrynogen (0,4%)

Question 9

Jakie znaczenie mają albuminy (55,1% białek osocza)?

Answer 9

Utrzymują ciśnienie osmotyczne krwi (25-28mmHg) i regulują objętość krwi (zapobiegają obrzękom, krwi powstają gdy zawartość białek w osoczu spadnie do 3%)

Wzrost stężenia albumin - odwodnienie
Spadek stężenia albumin - przewodnienie

Question 10

W jakich frakcjach występują globuliny (38,4% białek osocza)?

Answer 10

Występuje w kilku frakcjach:
Alfa-globuliny - produkowane w wątrobie a1-globuliny i a2-globuliny
Beta-globuliny - produkowane w wątrobie B1-globuliny i B2-globuliny
Gamma-globuliny - produkowane przez limfocyty B i plazmocyty

Question 11

Jakie znaczenie mają alfa-globuliny?

Answer 11

Transport tyroksyny, wiązanie Hb w osoczu, wiązanie retinolu, transport miedzi

Question 12

Jakie znaczenie mają beta-globuliny?

Answer 12

Odpowiedzialne za transport kwasów tłuszczowych, hormonów sterydowych, polisacharydów, jonów Fe3+, wiązanie hemu w osoczu

Question 13

Jakie znaczenie mają gamma-globuliny?

Answer 13

Udział w obronie organizmu przed infekcjami poprzez produkcję przeciwciał, neutralizację toksyn i utrzymanie równowagi immunologicznej

Question 14

Jakie znaczenie ma fibrynogen
(6,5% białek osocza)?

Answer 14

Wytwarzany w wątrobie; białko włókniste, biorące udział w krzepnięciu krwi (czynnik I krzepnięcia), tworzy nierozpuszczalny włóknik (fibrynę)’ stężenie w osoczu 200-450 mg/dl

Występuje między frakcją beta i gamma

Question 15

Jakie są odmiany hemoglobiny?

Answer 15

A1 (a2B2)
A2 (a2g2
F (a2g2)
Gowera
glikowane
A np. A1c (HbA1c)
S

Question 16

Jakie są pochodne hemoglobiny?

Answer 16

A. Methemoglobina - jon Fe2+ w cząsteczce hemu zostaje zmniejszony na Fe3+. Dzieje się tak pod wpływem leków czy czynników utleniających działających na krew. Gdy jest jej dużo we krwi, powoduje ciemne zabarwienie skóry, przypominające sinicę
B. Karboksyhemoglobina - powstaje gdy hemoglobina zwiąże CO
C. Karbaminohemoglobina - hemoglobina przenosząca we krwi CO2

Question 17

Jakie są inne białka człowieka zawierające hem?

Answer 17

1. mioglobina - wiąże tlen w mięśniach szkieletowych. Przyłącza jeden mol O2 do 1 mola mioglobiny.
2. neuroglobina - w mózgu. Wspomaga dostarczanie tlenu do neuronów

Question 18

Jak można sklasyfikować leukocyty ze względu na występowanie ziarnistości?

Answer 18

Granulocyty
Agranulocyty

Question 19

Wymień rodzaje leukocytów wchodzące w skład granulocytów

Answer 19

Bazofile
Neutrofile
Eozynofile

Question 20

Wymień rodzaje leukocytów wchodzące w skład agranulocytów

Answer 20

Limfocyty
Monocyty

Question 21

Jakie kategorie ma wzór odsetkowy wg. Schillinga (leukogram)?

Answer 21

1. Neutrofile o jądrze pałeczkowym 3-5%
2. Neutrofile o jądrze segmentowanym 50-70%
3. Eozynofile 2-4%
4. Bazofile 0-1%
5. Monocyty 2-8%
6. Limfocyty 25-40%

Question 22

Podaj klasyfikację granulocytów
obojętnochłonnych (neutrofile) wg Arnetha

Answer 22

Stadium 1 (N1) Jądro jest jednopłatowe Jądro ma kształt litery C lub U 2-5 %
Stadium 2 (N2) Jądro jest dwupłatowe 20 - 30%
Stadium 3 (N3) Jądro jest trójpłatowe 40 - 50%
Stadium 4 (N4) Jądro jest czteropłatowe 10 - 15%
Stadium 5 (N5) Jądro jest pięciopłatowe 2 - 5%

Question 23

Co oznacza im dalej w lewo przesuwa się wykres Arnetha?

Answer 23

Stany zapalne
Białaczki szpikowe

Question 24

Co oznacza im dalej w prawo przesuwa się wykres Arnetha?

Answer 24

Niedobór wit. B12 i/lub kwasu foliowego

Question 25

Jakie są rodzaje krwinek białych?

Answer 25

1. Neutrofile
2. Limfocyty
3. Monocyty
4. Eozynofile
5. Bazofile

Question 26

Jaka jest struktura neutrofilii (granulocyty obojętnochłonne)?

Answer 26

1. Rozmiar 12-15μm
2. Jądro - centralne lub ekscentryczne 2-6 płatowe, ciemnofioletowe, niebieskie
3. Cytoplazma - słabo kwasochłonna, bladoróżowa
4. Ziarnistości - azurochłonne (20% - pierwotne), wtórne i trzeciorzędowe; różowo-fioletowe
5. Składnik ropy

Question 27

Jakie jest znaczenie neutrofilii (granulocyty obojętnochłonne)?

Answer 27

1. Udział w reakcjach odpornościowych organizmu, sprowadza się to do fagocytozy oraz niszczenia obcych antygenów, włączając patogenną florę bakteryjną

W zakresie czynności wyróżnia się:
- zdolność do reagowania na czynniki chemotaktyczne i ukierunkowany ruch do środowiska o największym stężeniu czynników chemotaktycznych
- zdolność do migracji przez śródbłonek naczyń do różnych tkanek
- rozpoznanie obcych cząstek oraz ich fagocytoza
- trawienie sfagocytowanych cząstek

2. Uwalniają do środowiska leukotrieny i lipoksyny (pochodne kw. arachidonowego) działające jako mediatory procesu zapalnego (rozszerzają naczynia krwionośne, zwiększają ich przepuszczalność, wpływają chemotaktycznie na inne leukocyty)
3. Wydzielają wiele cytokin, pobudzających do proliferacji inne komórki
4. Neutrofile mają także zdolność antyoksydacyjną, czyli chronią komórkę przed szkodliwym wpływem utleniaczy powstających podczas fagocytozy (dysmutaza nadtlenku wodoru)

Question 28

Co uwalniają neutrofile? (funkcja wydzielnicza)

Answer 28

• Transkobalaminy - białka wiążące wit. B12
• Lizozym - enzym o właściwościach bakteriobójczych
• Laktoferrynę - właściwości bakteriobójcze
• Nukleazy
• Hialoronidazę
• Fagocytynę
• Histaminę
• Beta - glukoronidazę
• Cytokiny: II-1, TNF-a, IL-6
• Leukotrieny (pochodne prostaglandyny) - duże znaczenie dla procesów uczuleniowych

Question 29

Jaka jest struktura limfocytów?

Answer 29

1. Rozmiar: duże - 12-16μm, małe - 7-10μm
2. Jądro - ekscentryczne, duże, okrągłe, kolor ciemnofioletowy, niebieski
3. Cytoplazma - słabo zasadochłonna, skąpa, jasnoniebieska

Prawidłowe wartości:
20-50% leukocytów
1500-3500/μl krwi

Question 30

Jaka jest struktura monocytów?

Answer 30

1. Rozmiar 15-20μm
2. Jądro - ekscentryczne bądź centralne, nerkowate koloru jasno fioletowego
3. Cytoplazma - słabo zasadochłonna, obfita, jasnoniebieska, liczne lizosomy (odpowiedniki ziarenek azurochłonnych)

Prawidłowe wartości:
2-10% leukocytów
200-800/μl krwi

Monocyty zawierają wiele enzymów hydrolitycznych:
- fosfatazę kwaśną
- arylsulfatazę
- peroksydazę

Question 30

Jakie jest znaczenie limfocytów?

Answer 30

• Udział w odpowiedzi immunologicznej typu humoralnego oraz komórkowego
• Uwalnianie cytokin pełniących w układzie immunologicznym rolę regulacyjną
• Zdolność do rozpoznawania obcych antygenów i reagowania na nie mobilizacją wszystkich mechanizmów skierowanych na ich neutralizację lub niszczenie

Question 31

Jakie jest znaczenie monocytów?

Answer 31

• Pierwsza linia obrony
• Część z nich krąży we krwi, czynnie porusza się i wykazuje zdolność do fagocytozy, inne migrują do tkanek, gdzie przekształcają się w makrofagi
• W stanach prawidłowych makrofagi nie powracają z tkanek do łożyska krwionośnego
• Monocyty i makrofagi wytwarzają interleukinę-1, która:
  1. działa na podwzgórzu , powodując podwyższenie ciepłoty ciała, towarzyszące zakażeniom bakteryjnym
  2. stymuluje wytwarzanie przez wątrobę pewnych globulin
  3. wzmaga wytwarzanie aktywnych limfocytów T

Question 32

Jaka jest struktura eozynofilów (granulocytów kwasochłonnych)?

Answer 32

1. Rozmiar około 14μm
2. Jądro - centralne lub ekscentryczne, 2-3 płatowe, fioletowoniebieskie, kształt “okularowy”
3. Cytoplazma - duże ziarenka barwiące się kwasochłonnie, kolor jasnoróżowy

Prawidłowe wartości:
1-6% leukocytów
40-440/μl krwi

Ziarnistości eozynofilów:
- białka zasadowe (ponad 25% ziarenek): główne białko zasadowe (MBP), białko kationowe eozynofilów (ECP) oraz eozynofilowa neurotoksyna (EDN)
- fosfataza kwaśna
- peroksydaza (odmienna od nautrofilowej)
- arylsulfataza

Question 33

Jakie jest znaczenie eozynofilów (granulocytów kwasochłonnych)?

Answer 33

• Zdolność do fagocytozy, lecz mniej aktywne niż neutrofile
• Eliminacja pasożytów (np. robaków)
• Rola w reakcjach alergicznych
• Sprzyjają one rozwojowi stanu zapalnego tkanek, uwalniając swój zasób substancji chemicznych (białka, cytokiny i chemokiny), choć mogą również tłumić proces zapalny przez uwalnianie innych substancji tj. enzymy niszczące histaminę
• Obecność eozynofili stwierdza się w okolicach alergicznego zapalenia np. w przebiegu astmy (błona śluzowa układu oddechowego, zmiany alergiczne na skórze)
• Występują również w szczególnie dużej ilości w błonie śluzowej układu pokarmowego, gdzie służą jako obrona przed pasożytami

Question 34

Jaka jest struktura bazofilów (granulocytów zasadochłonnych)?

Answer 34

1. Rozmiar 9-12μm
2. Jądro - centralne, 2-3 płatowe, fioletowoniebieskie, pokryte ziarnistościami
3. Cytoplazma - ziarenka zasadochłonne

Prawidłowe wartości:
0 -1 % leukocytów
0 - 100/μl krwi

Ziarnistości bazofilii bogate są w:
- histaminę (czynnik zapalny)
- heparynę (substancję hamującą krzepnięcie)
kwas hialuronowy
- dehydrogenazy i diaforazy (NADH i NADPH)
- serotoninę (5-hysroksytryptaminę)
- substancję wolno regulującą (SRS - Slow Reacting Substance) - powoduje obkurczenie mięśni gładkich i zwężenie oskrzeli, co wyzwala objawy dychawicy oskrzelowe)

Question 35

Jakie jest znaczanie bazofilów (granulocytów zasadochłonnych)?

Answer 35

• Ściśle związane z odczynami alergicznymi
• Zwykle bodźcem do uwalniania ziarnistości jest określony rodzaj alergenu (antygenu powodującego alergię). Wiąże się on z występującymi na błonie bazofila receptorami
• Bazofile wraz z mastocytami uważane są za główne nośniki heparyny
• Biorą udział w reakcji anafilaktycznej (I typ odpowiedzi immunologicznej), uwalniając mediatory tej rrakcji tj. histaminę i SRS-A. Odbywa się to przy udziale przeciwciał klasy IgE (reaginin), które fragmentem Fc przyczepiają się do powierzchni tych komórek, natomiast wolnym fragmentem Fab wiąże swoiste antygeny. Te ostatnie powodują uszkodzenie otoczki i uwolnienie z ziarnistości bazofilów mediatorów reakcji anafilaktycznej

Question 36

Co to jest diapedeza?

Answer 36

• Czynne przechodzenie krwinek, głównie neutrofilów i monocytów przez szczeliny między komórkami śródbłonka naczyń włosowatych, do miejsca infekcji bądź uszkodzonych tkanek
• Zachodzi dzięki aktywnym ruchom pełzakowatym krwinek i ich zdolności do odkształcania się
• W tkankach uszkodzonych diapedeza nasila się dzięki chemotaksji dodatniej
• Diapedeza umożliwia w drodze fagocytozy usuwanie z tkanek produktów rozpadu, bakterii i innych szkodliwych czynników

Question 37

Co to jest fagocytoza?

Answer 37

• Zwiększona aktywność ruchowa komórki fagocytującej np. neutrofila prowadzi do szybkiego wchłonięcia cząstek np. bakterii w procesie endocytozy (fagocytoza)
• Podczas fagocytozy dochodzi do zagłębienia cytoplazmy komórki, otoczenia cząsteczki i zamknięcia jej przy udziale błony komórkowej w tzw. fagosomie
• W ślad za fagocytozą następuje proces niszczenia zawartości fagosomu. W odniesieniu do bakterii proces ten nazywa się bakteriolizą
• Neutrofile poza bakteriami fagocytują również pierwotniaki, wirusy oraz grzyby

Question 38

Czym jest analiza rozmazu krwi?

Answer 38

Analiza rozmazu krwi, znana również jako rozmaz krwi, jest badaniem mikroskopowym krwinek czerwonych, krwinek białych i płytek krwi w jednym cienkim rozcieńczonym rozmazie krwi.
Pozwala na ocenę kształtu i wielkości krwinek oraz identyfikację ewentualnych nieprawidłowości morfologicznych, takich jak niedokrwistość, zmiany w krwinkach białych lub inne zaburzenia krwi.

Question 39

Na czym polega oznaczanie liczby hematokrytowej (Hematokryt)?

Answer 39

Hematokryt to procent objętości krwinek czerwonych w całkowitej objętości krwi.
Jest to ważne badanie służące do oceny stężenia krwinek czerwonych w organizmie i może być używane do diagnozowania stanów, takich jak niedokrwistość, odwodnienie, nadmiar krwinek czerwonych (poliglobulia) lub niedobór krwinek czerwonych (anemia).

Question 40

Czym jest odczyn opadania krwinek czerwonych (OB)?

Answer 40

Odczyn opadania krwinek czerwonych (OB) to test używany do oceny obecności stanu zapalnego w organizmie.
Mierzy on tempo, z jakim krwinki czerwone opadają na dnie probówki w wyniku sił grawitacji.
Wzrost OB może wskazywać na obecność stanu zapalnego, infekcji, chorób autoimmunologicznych lub innych stanów patologicznych, które wpływają na zdolność krwinek do agregacji.