5. Ongemakken En Adviezen Flashcards
Vermoeidheid - oorzaak?
1️⃣Veroorzaakt doordat het lichaam zich moet aanpassen aan de zwangerschap.
Hormonale en fysieke veranderingen doen lichaam meer presteren.
Hart, longen en andere vitale organen extra werken dit veroorzaakt vermoeidheid.
2️⃣Emotionele spanningen, bewegingen van de baby, buikomvang, slecht slapen,… zijn ook oorzaken
Vermoeidheid - Wanneer?
1️⃣ eerste trimester
2️⃣ derde trimester
Vermoeidheid - Advies
1️⃣ slapen (middagdutje)
2️⃣ regelmatig rusten
3️⃣ luisteren naar signalen lichaam
4️⃣ voldoende bewegen
5️⃣ gezonde (ijzerrijke) voeding
6️⃣ voldoende vaak eten (❌hypoglycemie)
7️⃣ beperken enkelvoudige suikers
Nausea gravidarum?
= zwangerschapsmisselijkheid
1 vd meest voorkmende klachten in combinatie met braakneigingen
Vooral tijdens eerste 3 maanden zw
Start vanaf 6w amenorroe
Sterkst rond 8 à 9w amenorroe
Helft leidt tot emesis gravidarum
Sterker bij lage bloedsuikerspiegel
Oorzaak misselijkheid, nausea gravidarum & emesis gravidarum
Hormonale oorzaak:
1. Snelle stijging HCG & oestrogenen
2. Vertraagde maagmotiliteit
3. Relaxatie oesofagale sfincter
Wanneer doorverwijzen bij nausea/emesis gravidarum?
- Algemene toestand zwangere slecht
- Dehydratatie
- Overmatig emesis
Nausea/Emesis gravidarum - Advies
- voor slapengaan kleins eten
- voor opstaan beschuitje eten
- voor het ontbijt water of fruitsap drinken
- licht ontbijten
- frequenter kleine maaltijden (maag niet leeg)
- Op linkerzij liggen na elke maaltijd
- Voldoende drinken
- Sterk gekruide & vette gerechten vermijden
- Bewegen in open lucht
- Kruidenthee (gember, kamille, pepermunt)
- Citrusvruchten eten
- Gemberpoeder
- Aromatherapie (citrusoliën)
- Stress vermijden
- acupunctuur/acupressuur
Zwangerschapslusten - oorzaak?
Hormonaal
Smaak- en geurzin meer uitgesproken
Door verhoogde energiebehoefte neemt de eetlust toe.
Zwangerschapslusten - wat?
- Verhoogde eetlust
- Voorkeur voor specifieke voedingsmiddelen (uitgesproken smaak of niet alledaagse combinaties)
Pica - wat?
Drang naar oneetbare dingen
vb. aarde of klei
Pica - oorzaak?
Bij een tekort aan ijzer of calcium of bij hoge stress
Zwangerschapslusten - advies
Geen probleem zolang het om gezonde voeding gaat
Zwangerschapslust - omgekeerde
Afkeer voor bepaalde voeding of dranken (vb. koffie)
Ptyalisme - wat? Symptomen?
= Speekselvloed
Vaker bij vrouwen die misselijk zijn & hierdoor neemt misselijkheid nog toe
1. overmatige speekselproductie
2. bittere smaak
3. dikke tong
4. opgezette speekselklieren in de wangen
Ptyalisme - wanneer?
eerste helft zw
Ptyalisme - advies
- regelmatige kleine maaltijden eten
- fruit eten
- kauwgum & pepermunt
- mond verfrissen (tanden poetsen of mond spoelen metholproducten)
- zuigen op citroen of zure snoepjes
Klachten maagdarmstelsel - welke?
- Pyrosis
- Obstipatie of constipatie
- Flatulentie
- Hemorroïden
Pyrosis - wat?
= zure maagoprispingen
Vervelend, branderig & soms pijnlijk gevoel achter sternum
Voelbaar op rug, tussen de schouderbladen
Pyrosis - oorzaak?
Door hormonale veranderingen:
PROGESTERON => hypotonie van gladde spierweefsel maag en darm => insufficiëntie oesofagale sfincter & vertraagde motiliteit maag-darmkanaal => vertraagde maagledeging + reflux maagzuur in slokdarm
Door mechanische veranderingen:
Diafragma vlakt af + groei uterus => positie maag verandert (hoek tussen maag en slokdarm vlakt af)
Pyrosis - wanneer?
Kan bij begin zwangerschap
Vooral in laatste trimester zw
Obstipatie - wat?
= moeilijke ontlasting
vaak voorkomend ongemak
Constipatie - wat?
= verstopping
vaak voorkomend ongemak
Obstipatie/constipatie - oorzaak?
Hormonaal door PROGESTERON
=> hypotonie gladde spierweefsel darmstelsel => trager werken => duurt langer vooraleer darminhoud gepasseerd is => meer tijd om water te onttrekken uit darminhoud
Mechanisch in derde trim
Einde zw: uterus en caput drukken op rectum => moeilijkere passage stoelgang
Ijzersupplementen werken constipatie in de hand
Obstipatie/constipatie - advies
- Voldoende drinken (min. 1,5 l)
- Voldoende bewegen
- Vezelrijke voeding (groenten en fruit)
- Havermout & muesli ipv brood
- Laxerende voedingsmiddelen (kiwi, peperkoek, gedroogde abrikozen & pruimen eerste weken!,…
- Water met magnesium (Hépar)
- Olijfolie
- Lauw water op nuchtere maag
- Tijd nemen voor toiletbezoek
- Geraffineerde voedingsmiddelen vermijden (wit brood, witte pasta of rijst,…)
Laxeermiddel enkel na overleg arts/vroedvrouw!
Pyrosis - advies
- Te volle maag vermijden
- Rustig eten & goed kauwen
- Niet of weinig drinken tijdens maaltijd
- Vettig, zuur & sterk geurend eten vermijden
- Koolzuurhoudende dranken vermijden
- Alcohol & cafeïne vermijden
- Hoofdeinde bed hoger plaatsen
- Pepermunt of -thee kan helpen
Flatulentie - wat?
= winderigheid
vaak voorkomende ongemak
Flatulentie - oorzaak
Hormonaal door PROGESTERON => vertraagde darmmotiliteit => meer kans op gasvorming in de darm
Mechanisch in 3de trim
Groeiende uterus => druk op darmen => nog tragere vertering => grotere druk rectum => verminderde controle sluitspier
Flatulentie - advies
1.Vezelrijk (groenten en fruit)
2. Havermout & muesli ipv brood
3. Gasvormende voedingsmiddelen (kolen, bonen, gefrituurd eten, uien) vermijden
4. Kunstmatige zoetstoffen verwijden (Sorbitol)
5. Goed kauwen
6. Licht gestoomde groenten ipv rauw
7. Probiotica => darmflora in balans
8. Vers gember-, wortel-, selder- & appelsap
9. Cirkelvormige buikmassage (wijzerzin)
Hemorroïden - wat? wanneer?
= aambeien
= spataderen thv de anus
Derde trim zw
Hemorroïden - oorzaak
Hormonaal door PROGESTERON => wanden venen slapper + verhoogde druk in bekken => veneuze terugvloei belemmerd => verhoogde druk in rectale venen
Constipatie (hard persen tijdens ontlasting)
Erfelijk
Hermorroïden - soorten
- Uitwendige: paars-rode uitstulpingen thv anus => jeuk en pijn, soms bloeden
- Inwendige: pijn en soms bloedverlies tijdens ontlasting
Hermorroïden - advies
- Hard meedrukken vermijden
- Tijd nemen voor toiletbezoek
- Harde stoelgang vermijden (zie constipatie)
- Verzachtende zalven
=> basis van hammamelis (toverhazelaar): adstringerende & ontstekingsremmende werking
=> farmaceutisch: overleg arts/vroedvrouw
Klachten huid - welke?
- Versterkte pigmentatie
- Striae gravidarum
- Andere huidsveranderingen
- Zwangerschapsjeuk
Versterkte pigmentatie - wat?
Verkleuring van de areolae mammae en de huid van de uitwendige genitaliën
Linea alba => linea nigra of linea fusca
Soms verkleuring gezicht en/of zwangerschapsmasker (= chloasma gravidarum): lichtbruine vlekken, grillige vorm & scherp begrensd
Versterkte pigmentatie - oorzaak?
Hypofyse voorkwab maakt meer melanocytstimulerend hormoon aan
Versterkte pigmentatie - advies
- Blootstelling aan de zon vermijden => verdwijnen zones na zw
- Zonnecrème met hoge factor gebruiken
Striae gravidarum - wat?
= zwangerschapsstriemen
Donkerrode, lijnvormige huidafwijkingen op buik, borsten en dijen
De huid kan de groei moeilijk bijhouden.
Sterk afhankelijk van het type huid
Striae gravidarum - oorzaak
Ontstaat door een snelle toename in volume van een lichaamsdeel => het onderhuids bindweefsel uit elkaar wordt getrokken
Voordien: jeuk, roodheid of prikkelend gevoel
Striae gravidarum - advies
- Plotse gewichtstoename door ongezond dieet vermijden
- Huid soepel houden door masseren (bindweefselmassage) met amandelolie/crème
Andere huidsveranderingen - Acné
Gevoeligere huid tijdens zw door hormonale veranderingen
Andere huidsveranderingen - Acné -Advies
- Neutrale verzorgingsproducten gebruiken
- Middelen tegen acné vermijden
Andere huidsveranderingen - Spider naevi
= vuurrode bloedspinnetjes
Vaatgezwelletjes thv de hals, borst, bovenarmen en gezicht
Rood en verheven (spinnenkopje) als een speldekop met aantal haarfijne bloedvaatjes uitlopers (spinnenpootjes)
Roodheid is wegdrukbaar maar bloedvaten vullen onmiddellijk terug bij loslaten
Andere huidsveranderingen - Spider naevi - Advies
- Geen behandeling nodig
- Na zwangerschap => dermatoloog
Andere huidsveranderingen - Spider naevi - oorzaak
Hormonaal door OESTROGEEN => toegenomen bloeddoorstroming + verhoogde intravasculaire druk => vasodilatatie => palmair erytheem/ purpura (niet wegduwbare roodheid)/ petechiën thv onderbenen / spider naevi
Zwangerschapsjeuk - wat?
Meestal op de buik, soms over het hele lichaam
Zwangerschapsjeuk - oorzaak
Hormonaal => lichte stuwing van de lever
Zwangerschapsjeuk - advies
- Katoenen kledij dragen
- Metholpoeder
- Huid hydrateren
- Synthetische kledij vermijden
- Bepaalde wasmiddelen/ zeep vermijden
- Jeuk ondraaglijk => arts
Haargroei & hirsutisme - wat?
Minder haren bereiken rustfase en blijven langer in groeifase => dikkere haarinplant en mooier hoofdhaar
Haargroei op de buik veel voorkomend tijdens zw
Hirsutisme (veel beharing volgens mannelijk beharingspatroon) milde vorm tijdens zw
Haargroei & hirsutisme - oorzaak
Hormonaal door OESTROGEEN => haren groeien sneller
Andere ANDROGENEN => haarfollikel neemt toe in omvang
Haargroei & hirsutisme - advies
Verdwijnt na zw want hormonen stabiliseren
Vaginale afscheiding - wat?
Frequent geurloos witverlies
Kans op vaginale infectie: Candida albicans
Vaginale afscheiding - oorzaak
Hormonaal door OESTROGEEN => meer glycogeen in vaginaal epitheel + verandering zuurtegraad vagina => gevoeliger voor vaginale infecties
Vagina (weefsel) bereidt zich voor op de bevalling
Vaginale afscheiding - advies
- Zuiver water voor intieme hygiëne gebruiken
- Geen zeep
- Katoenen ondergoed dragen
- Inlegkruisjes met plastiek onderlaag beperken
- Bij jeuk/ irritatie/ onaangename geur => arts/vroedvrouw
!!! onbehandelde Candida albicans => spruw bij de baby (passeert door geïnfecteerd baringskanaal)