Natuur-Wetenskappe

Question 1

Hoeveel verskillende sfere is daar?

Answer 1

Vier

Question 2

Noem die vier verskillende sfere.

Answer 2

Biosfeer (diere en plante)
Litosfeer (land)
Atmosfeer (lug)
Hidrosfeer (water - H2O)

Question 3

Wat beteken die Griekse woord bios, waarvan bio afgelei word?

Answer 3

Bios beteken lewe.

Question 4

Wat beteken die Griekse woord sphaira, waarvan sfeer afgelei word?

Answer 4

Sphaira beteken sfeer (sirkel).

Question 5

Wat is die biosfeer?

Answer 5

Dit is die gedeelte van die aarde waarin alle lewe voorkom.

Die biosfeer strek van die boonste deel van die atmosfeer waar voëls en insekte gevind word, tot diep onder die grond of tot op die bodem van die oseaan.

Question 6

Wat is die bekende foto van die aarde wat in 1972 vanuit die ruimte geneem is genoem?

Answer 6

“The Blue Marble”

Daar kan die drie komponente (atmosfeer, hidrosfeer en litosfeer) van die biosfeer duidelik gesien word.

Question 7

Wat is die litosfeer?

Answer 7

Dit is die harde buitenste laag van die aarde.

Dit is die begin van alle voedselkettings op aarde.

Question 8

Wat is fotosintese?

Answer 8

Dit is die proses waar groen plante stysel vervaardig.

Question 9

Wat is die hidrosfeer?

Answer 9

Dit is alle water in verskillende vorme op die aarde.

Dit sluit oseane, riviere, mere, ondergrondse water, ys by die Pole en vog in die lug in.

Question 10

Watter stof kom natuurlik as vastestof, vloeistof en gas voor?

Answer 10

Water

Question 11

Wat is die doel van die waterkringloop?

Answer 11

Dit verseker dat die water op die aarde nooit opraak nie, maar heeltyd sirkuleer.

Question 12

Beskryf die waterkringloop.

Answer 12

Water verdamp > Waterdamp kondenseer > Neerslag vorm (reën of sneeu) > Die water vloei deur riviere na die see.

Hierdie siklus gebeur oor en oor.

Question 13

Wat is die atmosfeer?

Answer 13

Dit is die laag gasse rondom die planeet.

Question 14

Hoe word gasse na die aardoppervlak aangetrek?

Answer 14

Deur aantrekkingskrag.

Question 15

Waaruit bestaan droë lug?

Answer 15

• Stikstof
• Stuurstof
• Argon
• Koolsofioksied
• Ander gasse (neon, helium, metaan, kripton en waterstof)
• Waterdamp

Question 16

Wat benodig alle lewende dinge om aan die lewe te bly?

Answer 16

Suurstof en koolstofdioksied.

Hierdie gasse kom as ‘n mengsel in die atmosfeer voor.

Question 17

Hoe beskerm die atmosfeer lewe op aarde?

Answer 17

• Dit absorbeer skadelike ultraviolet strale van die son.
• Dit houdie hitte van die son binne sodat die temperatuur op aarde warm bly.
• Dit verminder die temperatuur tussen dag en nag.

Question 18

Uit watter twee komponente bestaan die biosfeer?

Answer 18

Abiotiese faktore (nie-lewende komponente):
- Litosfeer (grond en klippe)
- Hidrosfeer (water)
- Atmosfeer (gasse in die lug)

Biotiese faktore (lewende komponente):
- Plante
- Diere
- Mikro-organismes (swamme en bakterieë)

Question 19

Wat is ‘n ander woord vir nie-lewende stowwe?

Answer 19

Anorganiese stowwe

Dit beteken dat hierdie stowwe nooit gelewe het nie, en nooit sal lewe nie.

Question 20

Wat is die proses wanneer ‘n plant of dier vrek?

Answer 20

Lewende plant of dier > Vrek en vorm organiese materiaal ? Word deur mikro-organismes ontbind > Anorganiese molekules bly oor.

Question 21

Watter lewende organismes is die grootste groep?

Answer 21

Insekte

Question 22

Hoeveel basiese lewensprosesse voer alle lewende organismes uit?

Answer 22

Sewe

Question 23

Wat is die sewe lewensprosesse?

Answer 23

1. Voeding (voedsel)
2. Groei (word groot)
3. Voortplanting (kry kleintjies)
4. Respirasie (haal asem)
5. Ekskresie (raak ontslae van voedsel - poef)
6. Sensitiwiteit (sintuie word gebruik om veranderinge in die omgewing waar te neem)
7. Beweging (beweeg van een plek of posisie na ‘n ander)

Onthou dit deur die rympie:
Voor Goggas Vorm Raak Ek Seker Bang

Question 24

Hoe het plante en diere die litosfeer nodig?

Answer 24

Plante:
- Benodig mineraalsoute uit die grond om te kan fotosinteer.
- Kort grond om hulle wortels geanker te hou.
- Neem water uit die grond op om te groei.
- Sade ontkiem en die plant kan voortplant.

Diere:
- Herbivore nodig plante vir voedsel.
- Minerale soos yster, magnesium, natrium en swawel is nodig vir hulle gesondheid.
- Baie diere maak die grond ‘n habitat waarin hulle leef.

Question 25

Hoe het plante en diere die hidrosfeer nodig?

Answer 25

Plante:
- Water is nodig vir fotosintese.
- Water verleen stewigheid en struktuur aan plante.
- Water is nodig sodat chemiese reaksies in plant kan plaasvind.
- Plante soos waterlelies leef in water.

Diere:
- Water dien as oplosmiddel in hulle liggame.
- Water is nodig om voedingstowwe deur die liggaam te vervoer.
- Water is nodig sodat chemiese reaksies in diere kan plaasvind.
- Water is ‘n habitat vir baie diere.

Question 26

Hoe het plante en diere die atmosfeer nodig?

Answer 26

Plante:
- Plante neem suurstof uit die lug op wanneer hulle respireer.
- Plante neem koolstofdioksied uit die lug op wanneer hulle fotosinteer.
- Plante het lug nodig om hulle stuifmeel en sade te versprei vir voortplanting.

Diere:
- Diere is afhanklik van suurstof om asem te haal.
- Voëls en insekte vlieg deur die lug om van een plek na ‘n ander te kom.
- Mense gebruik ook lug vir vervoer (vliegtuie, warmlugballonne, ens.)

Question 27

Watter aanpassings maak diere wat in baie koue toestande leef?

Answer 27

• Migreer (trek na warmer streke om die winter te oorleef).
• Hiberneer (slaap deur die winter).
• Opgaar van voedsel (om kos te hê gedurende die koue maande).
• Pels (sommige diere kry ‘n dikker pels in die winter om hulle liggaamshitte beter te behou).

Question 28

Watter aanpassings maak diere in baie droë en warm toestande?

Answer 28

• Somerslaap (gaan ondergronds vir die warmste tye).
• Water uit plante (as daar nie genoeg drinkwater beskikbaar is nie, eet diere plante).

Question 29

Watter aanpassings maak plante in baie koue toetande?

Answer 29

• Verloor of behou hulle blare.
• Oorwinter onder die grond (die deel van die plant wat bo die grond leef, vrek maar die wortels leef ondergronds.

Question 30

Watter aanpassings maak plante in baie droë toestande?

Answer 30

• Stoor water (sommige plante stoor vog in hulle blare, soos aalwyn en vygies).
• Vermindering van vogverlies (woestynplante se blare hou vog in).