16) Abhair agus mais Flashcards

(74 cards)

1
Q

Cad é ábhar (matter)?

A

Substaint nó substaintí arb é atá ina réad fisiceach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

2 páirt de meascáin + 2 sampla?

A

Meascáin aonchineálacha (Réitigh, cóimhiotail)
Meascáin ilchineálacha (Gaineamh, salachar)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

2 páirteanna de ábhar?

A

Substaintí íon
Meascáin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

2 páirteanna de substaintí íon (pure) + 2 sampla?

A

Comhdhúile (uisce, salann)
Eilimintí (Hidrigin, Carbón)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Cad e meascáin?

A

Dhá cháithnín éagsúla nó níos mó measctha le chéile

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Cad is meascán aonchineálach (homogenous) ann?

A

Meascán a bhreathnaíonn mar an gcéanna ar fud, ach a bhfuil comhpháirteanna éagsúla aige

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Cad é substaint íon?

A

Substaint atá déanta as cáithníní díreach mar an gcéanna lena chéile

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Cad is meascán ilchineálach (heterogeneous) ann?

A

Meascán ina bhfuil na comhpháirteanna scartha go fisiciúil agus nach n-athraítear a n-airíonna ceimiceacha

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

2 airíonna de comhdhúil?

A

Tá teas ag teastáil chun comhdhúil a dhéanamh
Tá sé deacair na codanna de chomhdhúil a scaradh

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

2 airíonna de meascán?

A

Níl aon teas ag teastáil chun meascán a chruthú.
Tá sé éasca na codanna de mheascán a scaradh

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Cad é eilimint?

A

Substaint íon nach féidir a mhiondealú ina substaint níos simplí

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Cad é comhdhúil?

A

Substaint íon atá déanta as dhá dhúil nó níos mó atá cumaiscthe go ceimiceach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Difríocht idir meacáin agus comhdhúil?

A

Níl meascán measctha go ceimiceach, tá comhdhúil

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Cad é athrú fisiciúil?

A

Athrú nach ndéantar aon substaint nua ann

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Cad é athrú ceimeacach?

A

Athrú i gcás ina bhfuil substaint nua ann

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

3 sampla de athrú fisiciúil?

A

Canna a bhrú
Leá oighir
Gaineamh agus uisce a mheascadh

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

3 sampla de athrú ceimeacach?

A

Iarann agus sulfar a dhéanann suilfíd iarainn
Ubh a chócaráil
Dó adhmaid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Cad iad na hábhair a ghlaoitear orthu sula ndéantar iad a phróiseáil?

A

Amhábhair

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

3 ábhar coitianta a dhéanann damáiste don timpeallacht?

A

Adhmaid
Miotail
Plaisteach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

3 iarmhairtí sochaí na mianadóireachta?

A

Athlonnú éigeantach daoine áitiúla
Coimhlint do cheantair atá saibhir i miotail
Tocsainí agus ceimiceáin a scaoileadh

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Cad a úsáidtear chun miotail a bhaint?

A

Innealra trom

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Cad é gearradh soiléir (adhmad)?

A

Gearradh gach crann ó cheantar ag baint úsáide as innealra trom

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Cad is logáil roghnach ann?

A

Ní bhaintear ach crainn áirithe - cuidíonn sé leis an mbithéagsúlacht agus laghdaíonn sé damáiste timpeallachta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

3 éifeachtaí an dífhoraoisithe?

A

Neamhshlándáil bia
Téamh domhanda
Cailliúint acmhainní nádúrtha

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Na céimeanna sa phróiseas a bhaineann le miotail a úsáid?
Eastóscadh amhábhar Táirgeadh cruach Déantúsaíocht Úsáid Athchúrsáil cruach
21
2 buntáistí agus míbhuntáistí plaistigh?
Fada buan Éasca le múnla Doirteadh ola le linn eastósctha De ghnáth ní in-bhithmhillte
22
Na céimeanna sa prósis chun athrú crainn go páipéar?
Crainn gearrtha agus shred + uisce curtha leis Bruite suas chun laíon adhmaid a dhéanamh Ceimiceáin agus ruaimeanna curtha leis Laíon dhoirteadh thar mogalra fíneáil agus squeezed idir rollóirí
23
Na céimeanna chun ábhair a dhiúscairt?
Dramhaíl/Giniúint a Laghdú Athchúrsáil Loscadh Dramhaíola
24
2 fáth chun athchúrsáil?
Laghdaíonn sé amhábhair eastósctha Sábhálann sé fuinneamh
25
Cad é damhna (matter)?
Aon rud a ghlacann spás agus go bhfuil mais ann m.sh níl damhna ag teocht nó am
26
Mais vs toirt?
Mais - an méid damhna atá i rud Toirt - An méid spás a thógann rud suas
27
Aonad chun damhna a thomhas?
mg, g, kg
28
2 difríocht idir mais agus meachain?
Maireann an mhais tairiseach, athraíonn meáchan le fórsa na domhantarraingthe. Aonad = Ma (kg) vs Me (newton)
29
Foirmle i gcomhair meachain?
Meachain = Mais x domhantarraingt
29
Mínigh conas a athraíonn an méid meachain i spás?
Tá domhantarraingt 10m/s (9.8) ag an Domhan, ach níl ach 3.7m/s ag pláinéid eile cosúil le mearcair, athróidh an meáchan
29
Cad é adaimh?
Caithníní an-bheag atá na blocanna tógála de damhna
30
Cad é móilíní?
Rud a chruthaíonn nuair a thagann dhá adaimh lena chéile m.sh H2 + H2 = H20
31
Na 3 stáit de damhna?
Solad Leacht Gáis
32
Na airíonna de solad + sampla?
Righin. Le cruth seasta. Toirt seasta. Is féidir le cáithníní creathadh ach fanacht gar dá chéile m.sh Oighear
33
Na airíonna de leacht + sampla?
Níl sé righin. Níl cruth seasta. Toirt seasta. Is féidir le cáithníní sreabhadh, fanann siad gar ach is féidir leo bogadh thar a chéile m.sh uisce
34
Na airíonna de gáis + sampla?
Níl sé righin. Níl cruth + toirt seasta. Bogadh caithníní i gach áit, leathfaidh siad amach in aon choimeádán m.sh Gál uisce
35
Cad a glaotar ar an athrú ó solad go leacht + vice versa?
Leá + Reo
35
Cad a glaotar ar an athrú ó leacht go gás + vice versa?
Beiriú + comhdhlúthú
35
Na 3 chóras caomhnaithe maise?
Córas oscailte Córas dúnta Córas iargúlta
35
Mínigh córas oscailte?
Is féidir le córas mais agus fuinneamh a mhalartú, de ghnáth trí theas, lena thimpeallacht
35
Mínigh córas dúnta?
Córas a cheadaíonn aistriú fuinnimh ach nach mais
36
Mínigh córas iarghúlta?
Córas nach gceadaíonn aistriú maise nó fuinnimh
37
Riail de córas dúnta?
Fanfaidh an mhais iomlán mar an gcéanna fiú má tá athruithe fisiceacha/ceimiceacha ann
38
Fiuchpointe agus reophointe de uisce?
100 chéim agus 0 chéim Celsius
39
Cad é idirleathadh?
Scapadh amach de caithníní leachta nó gáis thar ama
40
Cad é airíonna fisiciúla?
Maoin is féidir leat a bhreathnú gan substaint a athrú
41
Cad é airíonna ceimeacháin?
An slí ina imoibríonn substaint le substaintí eile
42
2 cur síos uimhriúil de airíonna fisiciúla?
Dlús Fiuchphointe (Boiling Point)
42
4 airíonna fisiciúla?
Stáit ag teocht seomra Uigeacht Boladh Fuaim
43
2 airíonna ceimeacach de ocsaigin atmaisféarach?
Inadhainte Neamh-inadhainte
44
3 airíonna ceimeacach de uisce?
Tuaslagann Meirgí Imoibríonn (Reacts)
45
Cad é airíonna de ábhar?
Bealach chun cur síos a dhéanamh ar ábhar
46
Cad é seoltacht leictreach?
An cumas atá ag ábhar ligean do leictreachas taisteal tríd
47
Mínigh an tuargnimh chun féach ar an seoltach leictreach de ábhar?
Ceangail dhá ghearrthóg le ceallraí agus bolgán solais Ceangail na hábhair leis na gearrthóga. Tabhair faoi deara an lasann an bolgán suas
48
An torthaí den tuargnimh ar seoltacht leictreach?
Má lasann an bolgán suas, is seoltóir leictreach é an t-ábhar, mura ndéanann, níl sé.
49
Cad é seoltacht teocht?
Cumas ábhair chun ligean do theas taisteal tríd
50
Mínigh an tuargnimh chun seiceáil an seoltacht teocht de ábhar difriúl?
Cuir slata (rods) d’ábhair éagsúla in aice lena chéile, ag baint dóire bunsen, le vaseline an taobh eile de slata Féach ar an ábhar a leánn vaseline ar dtús
51
Torthaí den tuargnimh chun féach an seoltacht teocht de ábhair?
Is iad na hábhair a leánn a vaseline ar dtús an seoltóir is fearr. Is é an t-ábhar a maireann an ceann is faide an seoltóir is moille
52
Cad é seoltóir?
Ábhair a ligeann teocht/leictreachas a teann tríd é
53
Cad é teocht folaigh?
An teocht atá ionsúite ag an ábhair nuair a athraíonn sé a stáit
53
Cad é fiuchphointe + fiuchphointe d’uisce?
An teocht a athraíonn substaint ó leacht go gás + 100 chéim C
53
Cad é inslitheoir?
Ábhair nach ligeann teocht/leictreachas a téann tríd é
54
Cad é leáphointe + leáphointe d’uisce?
An teocht a athraíonn substaint ó solad go leacht + 0 chéim C
55
Riail le leáphointe agus reophointe?
Is é an leáphointe agus an reophointe de rud an teocht chéanna
56
Cad é intuaslagthacht?
Tomhas ar an gcumas atá ag substaint tuaslagadh i substaint eile
57
Mínigh tuaslagáit agus tuaslagóir?
Tuaslagáit: An solad á thuaslagadh Tuaslagóir: An leacht a bhfuil a tuaslagáit ag díscaoileadh (dissolving) i
58
Mínigh tuaslagadh neamhsháithithe (unsaturated)?
Tuaslagadh inar féidir le níos mó tuaslagáit tuaslagadh
59
Mínigh tuaslagadh sháithithe?
Tuaslagadh ina bhfuil an oiread tuaslagáit agus is féidir ag an teocht sin
60
Bealach chun níos mó tuaslagáit a fháil i tuaslagadh?
Ardaigh an teocht