2. De kraamvrouw Flashcards
Nagekeken door Joy (109 cards)
1
Q
Wat omvat de postnatale zorg voor de moeder?
A
Een evaluatie van de fysieke en mentale gezondheidstoestand maken.
Tijdens elk contact —> Fysisch en psychisch welzijn
2
Q
Fysisch welzijn
Wat staat centraal bij het fysisch welzijn?
Gekende uitspraak?
A
Het herstel van het lichaam van de mama = Realistische verwachtingen + evolutie afhankelijk van uitgangspositie:
- pariteit
- uitzetting baarmoeder
- wijze van bevalling
Negen maanden zwanger = Negen maanden ontzwangeren
3
Q
Fysisch welzijn: Kraambed 1
Wat zijn de maternale fysische observatiepunten?
A
- Vitale parameters
- Baarmoederinvolutie
- Lochia
- Perineum en bekkenbodem
- Bekken en ligamenten
- Huid
- Borsten
- Buikwand
- Gewicht
- Rust en beweging
- Onderste ledematen
- Hematologische veranderingen
- Uitscheiding
4
Q
Fysisch welzijn
Wat moet ieder contact zeker nagegaan worden tijdens het fysisch onderzoek?
A
- Baarmoederinvolutie
- Bloedverlies = lochia
- Herstel vagina en bekkenbodem
- Uitscheiding: mictie & defecatie
- Pijn/ongemakken
Eventueel ook:
* Vitale parameters
* Episiotomie of perineumhechting
5
Q
Fysisch welzijn
Na hoeveel dagen bevindt de uterus zich terug in het bekken?
Wanneer volledig geïnvolueerd?
Hoe groot? Gewicht?
A
Na 10 dagen
6 à 8 weken
Vuistgroot - 100à150 gram
6
Q
Fysisch welzijn: Kraambed 1
Wat is lochia? Hoe evolueert het?
A
= Bloedverlies na bevalling > uitgestoten door uteruscontracties
Evolueert zichtbaar gedurende 6 weken.
1. Eerste dagen bloederige lochia: bloed, deciduaweefsel, amnionvocht, chorionvocht, lanugo, vernix en meconium.
2. Later sereuze lochia: sereus vocht, deciduaweefsel, erytrocyten (rode bloedcellen), leukocyten (witte bloedcellen) en micro-organismen
7
Q
Fysisch welzijn
Wat herstelt relatief snel?
A
- Vagina
- Perineum
Door een goede doorbloeding
8
Q
Fysisch welzijn
Wat zien we bij de vagina postpartum?
A
Eerste dag: helemaal uitgerokken, gekneusd, oedemateus
D2: minder open en gezwollen
3 à 4 weken: volledig herstel (wel steeds wat wijder dan voor de zwangerschap)
9
Q
Fysisch welzijn
Hoe wordt een perineumhechting opgevolgd?
A
- Dagelijkse controle > hematoom of infectie?
- Geneest snel door goede doorbloeding
- Hechtingen: resorbeerbaar> verdwijnen na 2 à 3 weken
- Niet-resorbeerbare hechtingen: verwijderen na 5d
=> Goeie opvolging > geen ongemakken op lange termijn
10
Q
Fysisch welzijn
Wat kan men doen om het perineum goed op te volgen om ongemakken op langere termijn te voorkomen?
A
Oefenen van bekkenbodemspieren
11
Q
Fysisch welzijn
Hoe kunnen we pijn aan het perineum verhelpen?
A
Niet-farmacologisch: ijs, warmte, spoeling, zitbad…
Farmacologisch: zalf, pijnstiller…
12
Q
Fysisch welzijn: Kraambed 1
Waarom is mictie na de bevalling soms bemoeilijkt? Waar moet je dan extra aandachtig voor zijn?
A
- De blaas is in de eerste dagen PP vaak gestuwd, oedemateus en hypotoon (lui, onvoldoende kracht).
- Eventueel kan een epidurale verdoving ➡️ verminderde blaastonus ➡️ de blaas moeilijker te legen
- Bekkenbodem en perineum zijn ook gevoelig waardoor mictie reflectorisch bemoeilijkt wordt ➡️ minder aandrang om te plassen
- Tijdens de eerste dagen treedt ook een verhoogde diurese (volume urine) op (tot 3l/24u).
Dit alles zorgt voor groter risico op: - Urineretentie
- Infectie
- Postpartumbloeding
Daarom: binnen 6 à 8 u moet kraamvrouw spontaan plassen anders zal een eenmalige sondage moeten uitgevoerd worden.
‼️Sondage is sowieso nodig als er geen spontane mictie is, ruim bloedverlies en een globus te voelen. Aandachtig zijn voor pijn: van gevoelig perineum of urineweginfectie?
13
Q
Fysisch welzijn: Kraambed 1
Waarom komt defecatie moeilijk op gang in het PP? Hoe begeleiden?
A
Verminderde darmtonus, slappe buikspieren, verminderde mobiliteit, angst voor pijn….
Begeleiding en tips zijn noodzakelijk. Eerst de “natuurlijke weg” proberen: vezelrijke voeding, voldoende drinken, beweging… Pas na 4 dagen constipatie een laxerend middel inzetten.
14
Q
Fysisch welzijn
Wat vraagt wat meer tijd tot volledig herstel?
A
- Bekkenbodem
- Buikwand
- Lichaamsgewicht
- Haargroei
Vroedvrouw moet hierover eerlijk zijn
15
Q
Fysisch welzijn
Wat zijn verschijnselen die specifiek aan bod komen in het late postpartum?
A
- Huid
- Haar
16
Q
Fysisch welzijn
Wat is er anders aan de huid in het late postpartum?
Tip!
A
- Puistjes
- Droge huid: hydraterende crème
- Veranderende huidverkleuringen > °tijdens zws trekken nu weg, niet allemaal (striae)
- Verhoogde transpiratie > ontdoen vocht na bevalling + meer bij BV
Huid beschermen tegen de zon
17
Q
Fysisch welzijn
Wat is er anders aan het haar tijdens het late postpartum?
Tip!
A
- Hormonendaling > uitvallen haar
- Normaal haargroeipatroon na 6maanden
Goede haarverzorging & geen extra beschadiging (kleuring, warmtebron)
18
Q
Psychisch welzijn
Wat zijn de psychische observatiepunten in het late postpartum?
A
- Babyblues > ppdepressie
- Hechting
19
Q
Psychisch welzijn
Wat is de rol van de vv op vlak van het psychisch welzijn?
A
- Observeren
- Actief luisteren
- Tips geven naar zelfzorg toe
- Doorverwijzen indien nodig
20
Q
Psychisch welzijn
Hoeveel vrouwen ontwikkelt emotionele klachten na de bevalling?
A
1 op 5
21
Q
Psychisch welzijn
Wat zijn de babyblues?
A
Emotionele labiliteit (down, prikkelbaar…) bij de kraamvrouw rond dag 4 à 6 na partus. Fysiologisch en verdwijnt vanzelf.
22
Q
Psychisch welzijn
Welke oorzaken zijn er voor babyblues?
A
Fysische factoren:
- Snelle hormonale veranderingen na partus
- Lactatie komt of gang of wordt afgeremd
- Verstoord slaapritme
- Fysische ongemakken door bevalling
Psychische factoren:
- Gevoel van leegte (in de buik)
- Aandacht gaat naar baby
- Nieuwe moederrol, onzekerheid
23
Q
Psychisch welzijn
Wat kunnen we als vv doen aan een kraamvrouw met last van babyblues?
A
- Actieve luisterhouding
- Geruststellen
- Ondersteunen
24
Q
Psychisch welzijn
Waarvoor moet men alert zijn op vlak van babyblues?
A
Na 10 à 14d: Evolutie nagaan > alertheid voor postnatale depressie
25
# Psychisch welzijn
Wat zijn symptomen van een ppdepressie?
| Rol als vv?
**Angst** & **depressie** zo overweldigend & dagdagelijkse activiteiten zijn belemmerd > °mogelijke psychose
| Doorverwijzen naar bevoegde hulpverleners
26
# Psychisch welzijn
Wat zijn de algemene raadgevingen omtrent psychisch welzijn?
1. Zelfzorg - op tijd rusten
2. Openstaan voor hulp
3. Spreken over de gevoelens
27
# Psychisch welzijn
Wat wordt bereikt met een goed mentaal welzijn van de kraamvrouw?
De **moeder-kind binding** = hechting
28
# Psychisch welzijn
Waarvoor is de hechting belangrijk?
Belang voor sociale en emotionele ontwikkeling van het kind
29
# Psychisch welzijn
Welke periode is bepalend voor het verdere leven van het kind?
De eerste duizend (vanaf conceptie) dagen zijn bepalend voor het verdere leven
30
# Psychisch welzijn
Wat merken we op bij moeders met hoog en langdurig stressniveau?
Een andere ontwikkeling in het kinderbrein (korte en lange termijn)
--> Prikkelbare baby's
--> ADHD
--> Leerproblemen
....
31
# Psychisch welzijn
Wat houdt het moederschap in?
1. Bijzonder en belangrijke rol in haar leven
2. Veel voldoening en geluk versus veel vragen van de mama
3. Verantwoordelijkheidsgevoel > °verlies identiteit - zoektocht naar nieuwe IK
**°eigen 'nieuwe' persoonlijkheid**
32
# Psychisch welzijn
Wat is de rol van de vv bij de ondersteuning rond het moederschap?
* Mama realistische info geven over mogelijke gevoelens tijdens pp
* Actief luisteren
* Begeleiden in hun nieuwe rol
* Toezien op zelfzorg: ontspanning & rust
33
# Psychisch welzijn
Wat is het doel van de ondersteuning rond het moederschap?
Moeder laten genieten van alle vreugde van het moederschap zonder dat het haar hele leven beheerst.
34
# Psychisch welzijn
Op wat heeft de komst van een baby nog invloed?
| Meerbepaald?
Op bestaande relaties
| Partnerrelatie
35
# Psychisch welzijn
Wat zien we optreden tussen de ouders na de bevalling?
| Belangrijk?
**Verbondendheid** vs **conflicten en spanning**
**Samen iets opbouwen** vs **ontbreken** van **routine** & **andere levensstijl**
| De nodige tijd aan mekaar besteden & zoeken naar een everwicht
36
# Psychisch welzijn
Wat zijn enkele tips die je als vv kan meegeven rond de partnerrelatie?
????
1. Samen zorgen voor de baby: badje geven
2. Samen wat quality time zonder de baby: film kijken, restaurant, wellness,...
3. Praten over gevoelens: vermoeidheid, faalangst, man voelt zich nutteloos of verwaarloosd,...
37
# Psychisch welzijn
Welk woord staat centraal bij **"ouderschap"**?
**Opvoeden**:
- start vanaf de geboorte
- geen perfecte definitie voor goed opvoeden
- wisselwerking tussen ouder en kind > ouders geven kennis door maar kind laat ouders ook groeien
- wisselwerking met omgeving > anderen zijn betrokken bij opvoeding (grootouders, crèche)
| **Elke ouder is uniek en elk kind is uniek**
38
# Psychisch welzijn
Taak van de vroedvrouw op vlak van ouderschap?
| Tip
Stilstaan bij de verschillende vormen van ouderschap - aangepast aan de gezinssituatie:
- alleenstaande moeders
- tienermoeders
- moeders/ouders met een beperking
- ....
--> **inzetten op algemene draagkracht** = realistisch zelfbeeld + ontvankelijkheid hulp + sociale steun optimaliseren
| www.fara.be
39
# Postnataal OZ
Wanneer wordt een gynaecologisch onderzoek ingepland?
6 weken na de bevalling
40
# Postnataal OZ
Wat is het doel van het postnataal onderzoek?
| Schriftelijke rapportage?
Algemene gezondheidstoestand mama na zwangerschap & bevalling onderzoeken
| Aanvulling/afsluiting verloskundig dossier
41
# Postnataal OZ
Het postnataal onderzoek omvat 3 luiken, de welke?
1. Anamnese
2. Medisch onderzoek
3. Info en advies
42
# Postnataal OZ
Wat komt er aan bod tijdens het anamnesegesprek?
1. **Algemeen verloop** postnatale periode
2. Eventuele **fysieke ongemakken**
3. **Emotioneel** evenwicht
4. Toestand **baby**
5. Seksualiteit
6. Menstruele cyclus
7. Anticonceptie
8. Postnatale oefeningen
9. Beroepsactiviteiten
43
# Postnataal OZ
Wat omvat het medisch onderzoek?
1. **Algemene gezondheid**
= uitzicht, oedeemvorming, onderste ledematen
2. **Vitale parameters**
= belang bloeddruk!
3. **Gewicht**
4. **Urine** OZ
5. **Bloed** OZ
6. Abdominale **palpatie** baarmoederinvolutie
7. Abdominale **palpatie** buikspieren
8. **Borstonderzoek**
= melkproductie, tepels, galactorroe
9. Inspectie van **genitalia** en **perineum**
= hechtingen, hemorroïden
10. **Vaginaal** OZ
11. Vaginaal **speculum** OZ
44
# Postnataal OZ
Wat verstaan we onder vaginaal onderzoek?
1. Het **bimanueel onderzoek** van uterus en adnexen op ligging - grootte - vorm - beweeglijkheid
2. **Constistentie en evaluatie** van de bekkenbodemspieren door vagina te laten aanspannen rond de onderzoekende vingers.
45
# Postnataal OZ
Wat verstaan we onder vaginaal speculumonderzoek?
* Observatie van verlies en heling **cervix**
* Heling van **vaginaal slijmvlies**
* Uitstrijkje
46
# Postnataal OZ
Rond welke thema's wordt advies gegeven?
| Wat als je zelf onvoldoende gerichte info kan geven?
* BV
* Menstruele cyclus & vruchtbaarheid
* Seksualiteit & anticonceptie
* Moeder-kind relatie = hechting
* Verdere zwangerschapswens
| Doorverwijzen naar juiste hulpverleners
47
# Seksualiteit & anticonceptie
Taak vroedvrouw ifv seksualiteit en anticonceptie?
Vroedvrouw moet in staat zijn voorlichting te geven ivm:
- **de menstruele cyclus en familieplanning**.
- gebruik **anticonceptie** voor en na zwangerschap
- de **seksualiteitsbeleving** tijdens en na de zwangerschap
48
# Seksualiteit & anticonceptie
Wat is belangrijk om het onderwerp seksualiteit te kunnen bespreken?
| Vroedvrouw moet alert zijn voor?
* Een vertrouwensband
* Voldoende waarborging van de privacy
| Bewust zijn van eigen waarden en normen = geen vooroordelen!
49
# Seksualiteit & anticonceptie
Waarom is het belangrijk om in het pp te spreken over anticonceptie?
Unieke gelegenheid:
* Staan meer open & gemotiveerder voor anticonceptie
* Meer contact met gezondheidsdiensten
50
# Seksualiteit & anticonceptie
Familyplanning, wanneer komt dit best ter sprake?
1. Tijdens **prenatale bezoeken** en **herhalen** tijdens postnatale bezoeken
2. Indien geen prenatale bezoeken: **na recuperatie** tijdens postnatale bezoeken
51
# Seksualiteit & anticonceptie
Ander woord voor "wachten met geslachtsgemeenschap".
| Theoretisch?
## Footnote
Praktijk?
Onthouding (effectieve penetratie)
| 17 dagen na bevalling (baarmoedermond gesloten)
## Footnote
6 weken (1e onderzoek)
52
# Seksualiteit & anticonceptie
Waarom best onthouden gedurende 6weken postnataal?
* Infectiegevaar
* Geplande postnatale oz op 6 weken ifv herstel & anticonceptie
53
# Seksualiteit & anticonceptie
Wat is het "ideale moment" om terug betrekking te hebben?
| Wat beïnvloedt het ideale moment?
= wanneer beide partners dit opnieuw wenselijk vinden
> Kan/mag versus hoeft niet/moet niet
| Seksualiteitsbeleving = individueel verschillend
54
# Seksualiteit & anticonceptie
Geef enkele voorbeelden die aanleiding geven tot verminderde zin in seks na de bevalling.
| Belangrijk?
1. Lichamelijke klachten
2. Vermoeidheid
3. Nieuwe emoties bij mama/papa
4. Angt voor pijn + effectieve pijn (ruptuur/episiotomie)
5. Vaginale droogte (BV)
| Taboes doorbreken door te bespreken
55
# Seksualiteit & anticonceptie
Wat zijn enkele tips voor tijdens de periode van onthouding of verminderde zin?
* Realistische verwachtingen
* Open communicatie
* Lichamelijke klachten: glijmiddel
* Penetratie hoeft niet
56
# Seksualiteit & anticonceptie
Wanneer wordt info rond seksualiteit het best gegeven?
* Kan reeds tijdens prenatale opvolging
* Op het einde van het ziekenhuisverblijf
* Op het einde van het vroege postpartum
57
# Menstruele cyclus & vruchtbaarheid - *Fysiologie zwangerschap*
Wat wordt verstaan onder de menstruele cyclus?
| Duur?
Het omvat de eerste dag van de menstruatie en eindigt op de eerste dag van de volgende menstruatie
| Varieert tussen 21à35 dagen
58
# Menstruele cyclus & vruchtbaarheid - *Fysiologie zwangerschap*
Vertel wat meer over de ovulatie/eisprong.
Fase NA de eisprong?
Na dag 28?
| Fase VOOR de eisprong
Gemiddeld 1x per menstruatiecyclus - ongeveer dag 14.
De eierstok stuurt een gerijpte eicel via de eileider naar de baarmoeder --> bij geslachtsgemeenschap probeert zaadcel binnen te dringen = eicel bevrucht
Luteale fase
Zwanger of maandstonden
| Folliculaire fase
59
# Menstruele cyclus & vruchtbaarheid - *Fysiologie zwangerschap*
Welke hormonen zijn actief betrokken in de menstruele cyclus?
Werking?
| Extra info
1. **Follikelstimulerend hormoon** (FSH): stimuleert de groei van follikels (met eicellen) in de eierstokken.
2. **Luteïniserend hormoon** (LH): zorgt voor de eisprong en de vorming van het corpus luteum na de eisprong.
3. **Oestrogeen**: zorgt voor de groei van het baarmoederslijmvlies en stimuleert de eisprong.
4. **Progesteron**: dit hormoon bereidt het baarmoederslijmvlies voor op een eventuele zwangerschap en ondersteunt de zwangerschap als deze optreedt.
| Gedurende de cyclus verschilt de concentratie en hun interactie.
60
# Menstruele cyclus & vruchtbaarheid
Van wat is het herstel in de menstruele cyclus afhankelijk?
Het is afhankelijk van het **type babyvoeding** die gegeven wordt.
| Borstvoeding versus kunstvoeding
## Footnote
Individueel sterk verschillend!
61
# Menstruele cyclus & vruchtbaarheid
Wat doet kunstvoeding met de menstruele cyclus?
1. Verhoogde prolactineconcentratie daalt> productie van FSH en LH stijgt > ovariumfunctie stijgt
2. **Eerste ovulatie** na 25 dagen.
3. **Menstruatie** komt gemiddeld 40 tot 50d (6 à 7w) na partus terug (spreiding mogelijk van 20 tot 120 dagen)
62
# Menstruele cyclus & vruchtbaarheid
Wanneer vindt de eerste ovulatie & cyclusherstel plaats bij medicamenteuze lacatatieremmers?
* Eerste ovulatie kan optreden na 20 dagen
* Eerste menstruatie na 5 weken
63
# Menstruele cyclus & vruchtbaarheid
Wat doet borstvoeding met de menstruele cyclus?
1. De cyclus herstelt zich veel later: 10-12 maanden postpartum
2. De borstvoeding stimuleert de productie van prolactine = verhindert de eisprong
3. Sprake van anovulatie en amenorroe = **lactatieamenorroe**
4. Eerste ovulatie: +/- 30-weken postpartum
64
# Menstruele cyclus & vruchtbaarheid
Waarvan is het menstruele cyclusherstel afhankelijk tijdens BV?
* Frequentie van voeden
* Tijdstip van starten met bijvoeding (gemiddeld na 4-6maanden)
65
# Menstruele cyclus & vruchtbaarheid
Wat is de relatie tussen de lacatatieamenorroe en de ovulatoire cyclus?
| Normaalgezien na BV?
Hoe langer de lactatieamenorroe duurt, hoe groter de kans op eerste ovulatoire cyclus
| Eerste cycli anovulatoir
66
# Menstruele cyclus & vruchtbaarheid
Wat vindt er plaats bij vrouwen die korte periode BV geven?
Korte periode bloedverlies rond 56ste dag postpartum < oorzaak onbekend
67
# Menstruele cyclus & vruchtbaarheid
Wanneer treedt na een miskraam/abortus terug vruchtbaarheid op?
Na 2 weken
68
# Menstruele cyclus & vruchtbaarheid
Wat is een tip rond vruchtbaarheid in het postpartum?
Best de eerste menstruele cyclus **afwachten** om meer duidelijkheid te hebben rond de vruchtbare periode > onthouding of barrièremethodes bij penetratie
69
# Menstruele cyclus & vruchtbaarheid
Waarom moet er best voorzichtigheid geboden worden in het postpartum?
Vaak treedt de eerste menstruele cyclus op als het resultaat van een eisprong.
70
# Anticonceptie
Waar moet rekening mee gehouden worden vooraleer men GVO geeft rond anticonceptie?
* Contra-indicaties
* Babyvoeding
* Kinderwens
* Betrouwbaarheidsbehoefte
* Ervaring met anticonceptie
* Voorkeur
* Wens gebruiksgemak
71
# Anticonceptie
Geef een voorbeeld van een beïnvloedende factor voor een bepaald anticonceptiemiddel.
Geen vaginale ring bij borstvoeding > oestrogeen vrijgegeven en komt in moedermelk terecht
72
# Anticonceptie - *Fysiologie van de zwangerschap + kraambed 2*
Som de 4 hoofdcategoriën op, binnen de bestaande anticonceptiemethoden/-middelen.
1 Natuurlijke middelen
2. Barrière middelen
3. Hormonale middelen
4. Definitieve middelen = Irreversibele methoden
73
# Anticonceptie -*Fysiologie van de zwangerschap + kraambed 2*
Geef de methoden die onder natuurlijke anticonceptiemiddelen vallen.
1. Coïtus interruptus
2. Lactatie amenorroe 0-4 maand/LAM
3. Lactatie amenorroe 5-6 maand
4. Temperatuur methode
5. Methode billings
6. Kalender methode
7. Urinetest
8. Sensiplan
74
# Anticonceptie -*Fysiologie van de zwangerschap + kraambed 2*
Wat zijn de voor- en nadelen van de natuurlijke anticonceptiemiddelen?
+ Goedkoop, geen invloed op de vruchtbaarheid
- Niet zo betrouwbaar, zeker bij onregelmatige cyclus.
75
# Anticonceptie
Wat zijn de voorwaarden om LAM toe te passen?
| Tot wanneer LAM gebruiken?
1. Volledige borstvoeding - geen bijvoeding
2. Borst wordt gegeven wanneer kind behoefte heeft
3. Overdag minimum 1 voeding elke 4uur
4. 's nachts minimum 1 voeding elke 6 uur
5. Vrouw is amenorroëtisch > geen bloedverlies vanaf 15e dag na de postpartum bloeding
| Tot maximaal 4 maanden pp
76
# Anticonceptie -*Fysiologie van de zwangerschap + kraambed 2*
Geef de methoden van barrièremiddelen.
1. Condoom
2. Vrouwencondoom
3. Pessarium/diafragma
4. Spermiciden
5. Koperspiraal
77
# Anticonceptie -*Fysiologie van de zwangerschap + kraambed 2*
Wat zijn voor- en nadelen van barrièremiddelen?
+ Bescherming SOA
+ Vrij verkrijgbaar
+ Geen invloed vruchtbaarheid
-Minder effectief
-Vergt discipline
-Eventueel allergische reactie
78
# Anticonceptie
Het koperspiraal vraagt wat extra aandacht.
Geef wat meer uitleg hier rond.
| Extra controle?
## Footnote
Zwangerschapskans?
1. **Goede screening nodig** of er al dan niet risico is op SOA-infecties.
2. Kan worden ingebracht **direct na de bevalling** OF bij een **sectio caesarea**
--> Weloverwogen beslissing nodig!
--> In de praktijk: Ofwel binnen de 48uur ofwel 6 weken postpartum
3. **Groter risico op uterusperforatie** bij plaatsing tijdens postpartum + **des te groter bij lactatie**.
4. Aantal **spontane expulsies** is hoger bij plaatsing direct na bevalling
| 1malige controle gewenst na menstruatie
## Footnote
0.5-0.8% zwangerschapskans 1ste jaar
79
# Anticonceptie -*Fysiologie van de zwangerschap + kraambed 2*
Geef de hormonale methoden & welke hormonen spelen een rol?
| PRO =
## Footnote
OES =
1. **Combinatiepil** - PRO + OES
2. **Anticonceptiering/vaginale ring** - PRO + OES
3. **Anticonceptiepleister/Hormonenpleister** - PRO + OES
4. **Prikpil** - PRO
5. **Minipil** - PRO
6. **Implantaat** - PRO
7. **Hormoonspiraal** - PRO
| Progestageen
## Footnote
Oestrogeen
80
# Anticonceptie -*Fysiologie van de zwangerschap + kraambed 2*
Wanneer wordt de combinatiepil wel of niet aanbevolen?
PRO + OES > **niet bij BV**
* na 3 weken postpartum bij KV of na eerste menstruatie
81
# Anticonceptie -*Fysiologie van de zwangerschap + kraambed 2*
Wanneer wordt de anticonceptiering/vaginale ring wel of niet aanbevolen?
PRO + OES > **niet bij BV**
* 6 weken postpartum bij KV of na eerste menstruatie
82
# Anticonceptie -*Fysiologie van de zwangerschap + kraambed 2*
Wanneer wordt de hormonenpleister wel of niet aanbevolen?
PRO + OES > **niet bij BV**
* 6 weken postpartum bij KV of na eerste menstruatie
83
# Anticonceptie -*Fysiologie van de zwangerschap + kraambed 2*
Wanneer wordt de prikpil aanbevolen?
PRO
* 3 maand beschermd
* Bij BV 6 weken wachten voor eerste prik
* Bij KV 5 dagen na bevalling
84
# Anticonceptie -*Fysiologie van de zwangerschap + kraambed 2*
Wanneer wordt de minipil aanbevolen?
PRO
* Ideaal bij BV, vanaf 10 dagen postpartum
* Advies: Door steroïdhormonen wachten tot 6w pp
* Door de steroïdhormonen belangrijk om 24u tussen te laten
* Bij overstap naar combinatiepil > geen pauze!!
85
# Anticonceptie -*Fysiologie van de zwangerschap + kraambed 2*
Wanneer wordt een implantaat aanbevolen?
PRO > BV & KV
* 6 weken postpartum
86
# Anticonceptie -*Fysiologie van de zwangerschap + kraambed 2*
Wanneer wordt een hormoonspiraal aanbevolen?
| Wat doen na eerste menstruatie?
PRO
* 6 weken postpartum bij BV EN KV
* Groter risico op uterusperforatie tijdens plaatsing postpartum en lactatie
| 1malige controle
87
# Anticonceptie -*Fysiologie van de zwangerschap + kraambed 2*
Wat zijn voor- en nadelen van hormonale methoden?
+ Betrouwbaar
+ Gemakkelijk in gebruik
+ Controle over menstruatie
-Bijwerkingen
-Discipline qua inname
-Eventueel hogere kostprijs
88
# Anticonceptie
Hormonale middelen vragen wat meer toelichting, geef wat meer info
1. Hormonale middelen = **zonder contradicties in de anamnese**
--> Hypertensie, roken, verhoogde maternale leeftijd,...)
2. Middelen **met PRO+OES** of middelen **met enkel PRO**
3. Middelen met OES = gecontra-indiceerd bij borstvoeding
--> afname melkproductie,...
4. **Tijdstip van beginnen**: absolute contra-indicatie eerste 6 weken en relatieve contra-indicatie tot 6 maanden postpartum
89
# Anticonceptie - *Fysiologie van de zwangerschap + kraambed 2*
Geef de definitieve of irreversibele middelen
1. Sterilisatie man: vasectomie
2. Sterilisatie vrouw
* 48u postpartum
* Tijdens sectio
* 6 weken postpartum
90
# Anticonceptie - *Fysiologie van de zwangerschap + kraambed 2*
Wat zijn voor- en nadelen van definitieve of irreversibele middelen?
+ Betrouwbaar
+ Geen hormonen
+ Gemakkelijk/niet aan denken
-Onomkeerbaar
-Eventuele risico's operatie
91
# Anticonceptie
Wat is de betrouwbaarheid bij anticonceptie?
* Geen enkel voorbehoedsmiddel is 100% betrouwbaar
* Betrouwbaarheid = afhankelijk van correct gebruik
92
Pearl-index?
= geeft de betrouwbaarheid van anticonceptie aan
= geeft het aantal vrouwen per 100 vrouwen weer dat toch zwanger wordt bij gebruik anticonceptiemethode gedurende 1 jaar.
93
Anticonceptie: natuurlijke methoden
Rangschik: Betrouwbaar > minst betrouwbaar
1. Lactatie amenorroe 1-4m
2. Temperatuurmethode
3. Lactatie amenorroe 5-6m
4. Methode Billings (cervixslijm)
5. Sensiplan
6. Coïtus interruptus
7. Kalendermethode
94
Anticonceptie: barrièremethoden
Rangschik: Betrouwbaar > minst betrouwbaar
1. Pessarium
2. Vrouwencondoom
3. Condoom
4. Spermiciden
95
# Beweging en sport
Beweging en sport
Tips?
1. **Eerste zes weken** voldoende rust
2. Rust is **niet gelijk aan** niet bewegen
3. Bewegen: postnatale oefeningen + wandelen
--> positief algemeen welzijn, goede circulatie
4. Sporten na voldoende herstel + na de medische controle
**Goed luisteren naar eigen lichaam + stapsgewijze opbouw**
96
# Beweging en sport
Zwangerschap en bevalling hebben een enorme invloed op de bekkenbodemspieren. Hoe verhelpen we dit?
Via kinesietherapie door bekkenbodemspieroefeningen
97
# Beweging en sport
Kinesitherapie en de opstart?
| Recht op hoeveel beurten?
1. Start 3d pp
2. Tijdens ziekenhuisbezoek lichte oefeningen tonen voor tijdens eerste weken pp
2. Reële opstart = 6 weken postpartum = goedkeuring na gynaecologisch onderzoek
bij fysiologisch vaginale partus
| Op doktersvoorschrift recht op 9 perinatale kinebeurten
98
# Beweging en sport
Wat houden deze bekkenbodemspieroefeningen in?
Opbouwende oefeningen voor zowel bekkenbodenspieren, buik-, rug- en bilspieren
99
# Werkhervatting
Wat omvat de moederschapsrust?
= Prenatale en postnatale rust met financiële vergoeding & afhankelijk van het statuut
100
# Werkhervatting
Wat omvat de moederschapsrust bij werknemers & werklozen?
15 weken moederschapsrust
* Postnataal minimaal 9w / maximaal 14w
* Prenataal minimaal 1w
* Minimaal 10 weken verplichte moederschapsrust
101
# Werkhervatting
Wat omvat de moederschapsrust bij zelfstandigen?
12 weken moederschapsrust
* Postnataal minimaal 2w / maximaal 11w
* Prenataal minimaal 1w
* Minimaal 3 weken verplichte moederschapsrust
* Overige 9 weken naar keuze (3w voor VMB tot 38w pp)
* Volledige stopzetting activiteiten
102
# Werkhervatting
Op hoeveel moederschapsrust heeft de mama recht bij een meerling?
Mama heeft recht op **4 extra weken**
= 19 weken in het totaal
103
# Werkhervatting
Wat gebeurt er met de moederschapsrust in geval van vroegtijdig bevallen?
De niet opgenomen verplichte prenatale week vervalt dus **maximaal verlies van 1 week prenatale rust**
104
# Werkhervatting
Wat gebeurt er met de moederschapsrust in geval van laattijdig bevallen?
Alle mogelijke prenatale rust, 6 weken, is opgenomen --> bevallingsrust wordt verlengd.
= minimum **verplichte 9 weken postnataal blijft behouden**.
105
# Werkhervatting
Moederschapsrust bij hospitalisatie van de pasgeborene, hoe verloopt dit?
Hospitalisatie gebeurt onmiddellijk en duurt langer dan 7 dagen?
--> dan wordt **moederschapsrust verlengd** met het aantal opnamedagen dat de eerste 7 dagen overschrijdt, tot maximum 24 weken verlengbaar.
106
# Werkhervatting
Wat zijn de mogelijke alternatieven qua moederschapsrust?
Wanneer hervatting niet mogelijk is, is er nog mogelijkheid tot:
* **ouderschapsverlof**
* **borstvoedingsverlof** / borstvoedingspauzes
* Ongezonde werkzaamheden verboden bij BV
107
# Werkhervatting - *Opdracht pg 33*
Kan een mama ontslagen worden tijdens moederschapsrust
**In principe niet**, beschermd tegen ontslag vanaf het meedelen van **zwangerschap tot 1 maand na het postnatale verlof.**
--> indien **geldige reden**: **bewijzen voorleggen**
--> Indien **geen geldige reden**: **forfaitaire vergoeding**
= brutoloon 6 maand + eventuele vergoeding in geval van verbreking van de arbeidsovereenkomst.
108
# Werkhervatting
Op wat heeft de vader of de meemoeder recht?
**Geboorteverlof**, sinds 2023 is dit :
* **Werknemer**: 20 dagen binnen de 4 maanden na de geboorte op te nemen, idem bij meerling
* **Zelfstandige mee-ouder**: 20 volle dagen of 40 halve dagen, ook binnen de 4 maand.
109
# Werkhervatting
Wat in geval van bv. hospitalisatie of overlijden van de mama qua moederschapsrust?
Dan wordt **moederschapsverlof omgezet naar vaderschapsverlof**, om de opvang van de baby te garanderen.
