2. Stosunki Państw z OM Flashcards
Członkostwo w OM:
- rodzaj więzi formalno- prawnej między państwem a organizacją z której wynikają prawa i obowiązki dla obydwu stron a określone są w statucie
- w sensie formalnym to przystąpienie do wielostronnej umowy międzynarodowej
Tryb powoływania OM. Etapy powstawania OM:
- Inicjatywa polityczna(może z nią wystąpić państwo, grupa państw)
- 2) Przyjęcie statutu organizacji- zwołanie konferencji założycielskiej która zatwierdza uprzednio zaproponowany i konsultowany statut poprzez głosowanie; zasada kosensusu; poszczególne państwa muszą ratyfikować statut i aby ststut wszedł w życie muszą go ratyfikować wszystkie państwa członkowskie (jedno państwo może blokować całą organizację); organizacje ekonomiczne np. Bank Światowy- statut mógł wejść w życie jeśli ratyfikowały go państwa wnoszące 80% kapitału założycielskiego O
- 3) Wejście statutu w życie- od tego momentu organizacja zaczyna funkcjonować
Członkowie pierwotni:
- członkowie założycielscy, państwa założycielskie
- kryteria:
1. państwo musi uczestniczyć w konferencji założycielskiej
2. państwo musi podpisać i ratyfikować statut organizacji przed jego wejściem w życie i przed ukonstytuowaniem się organizacji
-państwa inicjujące mają duży wpływ na o kto bierze udział w konferencji założycielskiej
Późniejsze nabycie członkostwa:
-późniejsze nabycie członkostwa oznacza że państwa które nie tworzyły organizacji mogą stać się jej członkami, mogą przystąpić do umowy mdzn jaką jest statut
1) Rada Bezpieczństwa w ONZ rekomenduje pozostałym członkom państwo ubiegające się o członkostwo, 2) głosowanie w Zgromadzeniu Ogólnym większością kwalifikowaną(2/3);
państwo w ONZ: „ma miłować pokój”, jest w stanie wykonywać zobowiązania określone w karcie ONZ;
•uproszczona struktura nabywania członkostwa: wystarczy że państwo które jest członkiem ONZ złoży dokumenty do jakiejkolwiek organizacji wyspecjalizowanej ONZ- zostało zweryfikowane w procesie przyjmowania do ONZ
-organizacje regionalne np. UE- bardziej rygorystyczne niż w globalnych kryteria przystępowania; niezbędna zgoda każdego państwa członkowskiego na przyjęcie nowego członka
NATO
•kryteria polityczne- wspólne liberalno-demokratyczne wartości polityczne
•ograniczenia geograficzne- tylko państwa europejskie
•uzyskanie zaproszenia od państw członkowskich (nie podanie ale zaproszenie)
•możliwość wniesienia wkładu do bezpieczeństwa obszaru euro-atlantyckiego
Zawieszenie w prawach członka organizacji:
- zawieszenie to sankcja nakładana przez organizację na państwo członkowskie
- za działanie sprzeczne ze statutem organizacji tzn. za naruszenie norm prawa mdzn
- za nieregulowanie należności finansowych(w ONZ jeżeli państwo zalega ze składkami dłużej niż 2 lata)
- w organizacjach wyspecjalizowanych ONZ zawieszenie wymaga zgody Rady Bezpieczeństwa(rada może przemilczeć- wtedy 2/3 głosów Zgromadzenia Ogólnego)
- procedura uproszczonego zawieszania w prawach państwa członkowskiego w ONZ
- w niektórych organizacjach np. Radzie Europy możne zawiesić państwo w działaniach instytucji organizacji
- procedura zawieszania w przypadku WHO: członek nie wypełniający zobowiązań finansowych może zostać zawieszony w prawie do głosowania, jest wykluczony z podejmowania decyzji przez organizację
- „Bank Światowy decyzją Gubernatorów może zawiesić państwo w prawach członka”
- zawieszenie nie jest często stosowaną procedurą
- państwo dokonało samozawieszenia (Uzbekistan w GUAM-Gruzja, Ukraina, Armenia, Mołdowa; wcześniej jeszcze Uzbekistan)
Wykluczenia członka organizacji:
-najostrzejsza sankcja organizacji w stosunku do państwa członkowskiego
-w statucie ONZ: wykluczenie państwa jest możliwe po rekomendacji Rady Bezpieczeństwa
Fundusz Walutowy:
-mechanizm przymusowego wystąpienia- formalnie wystąpienie, w praktyce wykluczenie
-UNESCO- członkowie usunięci z ONZ automatycznie usunięci z UNESCO
-niektóre organizacje nie przewidują wykluczenia państwa członkowskiego np. NATO
Wystąpienie członka organizacji:
- statuty zawierają klauzulę wystąpienia oraz tryb postępowania
- klauzule z reguły są do siebie podobne
- w większości organizacji wystąpienie jest procesem(trwającym 1-2 lata)
- członek ma obowiązek uregulować należności wobec organizacji
- Karta Narodów Zjednoczonych jest pierwszym dokumentem w którym nie zawarto klauzuli regulującej procedury występowania (doświadczenia z okresu Ligii Narodów z której wystąpiły np. faszystowskie Niemcy; obawiano się że klauzula występowania jest sprzeczna z ideą powszechności systemu)
- Konwencja o Prawie Traktatów z 1969- możliwe jest odstąpienie od umowy, np. statutu organizacji gdy da się ustalić że strony dopuściły taką możliwość (nie zakazały tego)
- państwo jest samowładne i może podąć decyzję o wystąpieniu z organizacji
- MOP: każdy członek może wystąpić informując dyrektora generalnego (organ wykonawczy)- po 2 latach przestaje być członkiem org
- Bank Światowy- każdy członek może wystąpić z Banku światowego składając odpowiednie zawiadomienie, z dnia na dzień
Członkostwo stowarzyszone, status obserwatora:
- przy ONZ status obserwatora ma Stolica Apostolska i Organizacja Wyzwolenia Palestyny
- przy Radzie Europy status obserwatora mają państwa pozaeuropejskie (Kanada, Stolica Apostolska, Japonia, Meksyk, USA)*Białoruś nie jest członkiem RE
- OBWE wprowadziła status partnerów współpracy- Egipt, Tunezja, japonia, et
- organizacja konferencji islamskiej |?
- Szanghajska Organizacja Współpracy- 2001 (Rosja, Chiny, Afganistan, Tadżykistan, Kirgistan); Indie, Iran, Pakistan, Mongolia- status obserwatora
Reprezentacja państw w stosunkach z organizacjami M. Poprzez delegacje na sesje organów plenarnych:
- państwo wysyła przedstawicieli którzy reprezentują je na sesji organów plenarnych
- państwo na którego terenie znajduje się siedziba organizacji nie ma wpływu na skład delegacji organizacji; nie chodzi tu o relacje między państwami ale o relacje między państwami członkowskimi a organizacjami; państwo „wypożycza” swoje tertorium
- państwo wysyłające jedynie informuje organizację o składzie delegacji, państwo na którego terytorium jest siedziba organizacji
- stosunki między państwem a om reguluje konwencja z 1975 r nazywana Konwencja wiedeńska o reprezentacji państw w stosunkach z powszechnymi organizacjami międzynarodowymi,; odnosi się także do składu delegacji- „nie powinien przekraczać rozsądnych granic” (w ONZ delegacja nie powinna przekraczać 5 osób)
- członkowie delegacji korzystają z przywilejów i immunitetów(konstrukcja prawna chroniąca daną osobę by mogła działać niezależnie)
- zgodnie z konwencją nie jest możliwe uznanie członka delegacji za persona non grata
Poprzez stałe przedstawicielstwa:
- państwa w zależności od możliwości ekonomicznych maja większa lub mniejszą liczbę przedstawicielstw przy organizacjach mdzn
- przy ważnych organizacjach zwykle maja stale przedstawicielstwa i stałe delegacje
- polskie stałe przedstawicielstwa: ONZ, NATO,UE, OBWE, OECD, Rada Europy
- jeżeli państwo nie ma stałego przedstawicielstwa w danej organizacji to może nim być ambasador w danym państwie (na którego terytorium jest siedziba organizacji)
Funkcje stałego przedstawicielstwa: (7)
- zapewnia reprezentowanie państwa
- utrzymanie łączności między państwem a organizacją
- prowadzenie rokowań z organizacją i w ramach organizacji (z innymi państwami członkowskimi)
- zaznajomienie się z działalnością organizacji i składanie raportów państwu wysyłającemu
- zapewnia państwu wysyłającemu uczestnictwo w działalności organizacji (prezentowanie poglądów, stanowisk, wpływanie na decyzje; współuczestnictwo w działaniach operacyjnych)
- ochrona interesów państwa wysyłającego wobec organizacji
- popieranie realizacji celów i zasad organizacji poprzez współpracę z nią i wewnątrz niej
Siedziba OM:
- generalnie siedziba jest tam gdzie sekretariat organizacji
- statuty organizacji generalnie nie określają miejsca siedziby organizacji
- problem siedziby organizacji zwykle regulowany jest umową między organizacją a państwem na którego terenie ma być siedziba organizacji (umowa prawno-mdzn); określa charakter, status siedziby organizacji, określa przywileje i immunitety osób pracujących w organizacji mdzn, określa zakres administracyjny siedziby organizacji (ONZ-USA 1947: umowa określa granice okręgu administracyjnego ONZ- wyłączony spod jurysdykcji USA- funkcjonariusze USA mogą tam wchodzić tylko za zgodą sekretarza generalnego; gwarantowana jest nietykalność okręgu administracyjnego- gmachu ONZ ; ten okrąg administracyjny nie może tworzyć zagrożenia dla USA, na terenie ONZ nie można prosić o azyl -jest to wyłączna prerogatywa państwa; swobodny dostęp do siedziby organizacji-
1) przedstawiciele państw członkowskich, funkcjonariusze, urzędnicy ONZ i ich rodziny,
2) eksperci wykonujący działania na rzecz ONZ,
3) przedstawiciele mediów ale tylko tacy których ONZ zgodziła się przyjąć w porozumieniu z USA, 4)przedstawiciele organizacji pozarządowych mający status konsultacyjny przy ONZ,
5) wszystkie inne osoby zaproszone przez ONZ)
Reprezentacja OM w stosunkach z państwami: (3)
- stała, bieżącą reprezentację zapewniają organy organizacji poprzez kontakty ze stałym przedstawicielstwem państwa i jego delegacją
- doraźne formy organizacji-misje które organizacja wysyła do środowiska mdzn, misje reprezentują organizacje w stosunkach z państwami
- stale przedstawicielstwa organizacji przy państwie (np. przedstawicielstwo ONZ reprezentuje ONZ w Polsce)
