Cymru A Cymreictod Flashcards
Neges (1.2)
Yn rhan gyntaf o’r gerdd mae agwedd yr bardd yn gadarnhaol sy’n awgrymu mainanrhegion gwerthfawr i ofalu amdanynt au diogelu i’r dyfodol yw’r rhain. Ond mae agwedd y bardd yn newid yng nghanol y gerdd ac mae’n bod yn feirniadol ohonom ni fel cenedl “troesom ein tir.. Troesom ein cenedl.. Troesom ein iaith” a’u troi i’w defnyddio at bwrpas arall.
Neges (1)
Beirniadaeth a geir yma gyda Gerallt Lloyd Owen yn ein cyhuddo o ddibrisio’r hetifeddiaeth a’n rhybuddio mai ni a’n hagwedd ddim ots fydd yn y diwedd yn gyfrifol am farwolaeth ein cenedl. Mae’r bardd yn pwysleisio cyfoeth ein trefdadaeth gan rhestru’r holl pethau a “cawsom” - “cawsom wlad.. Cawsom cenedl.. Cawsom iaith”
Neges (1.3)
Gwelir rhybudd y bardd yn ei defnyddio o ddihareb ar diwedd y gerdd sy’n ceisio gwneud i ni ystyried a meddwl a theimlo’n euog am yr hyn yr ydym ni wedi gwneud gyda’n hetifeddiaeth. A mae’n dweud dylen ni gwneud rhywbeth am hyn oherwydd “gwerth cynydd yw gwarth cenedl”
Neges (2)
Cerdd arall sy’n pwysleisio bwysigrwydd cadw’r gwethoedd a’r traddodiadau yr ydym ni wedi etifeddu gan ein cyndadau yw Colli Iaith, gan Harri Webb. Mae rhain yn gwneud ni yn unigryw o lloegr a hebddynt bydden ni yr un peth.
Agwedd negyddol sydd gan yr bardd yn y pennillion gyntaf a gwelwn ei feirniadaeth ar llywodraeth Lloegr wrth iddo rhestru’r holl llefydd a chafodd ei boddi i gyflenwad dŵr loegr “cwm elan a thryweryn” “claerwen a llanwyddyn”
Neges (2.1)
Ond ddaw agwedd negyddol y bardd i diwedd yn pennill 5. Cynrhychioli’r newid posetif hyn gan y berf “cael” ac er bod Cymru wrth “borth marwolaeth” mae ethol Gwynfor Evans i San Steffan yn 1966 yn cynnig gobaith iddo. Gwelir y gobaith hwn wrth iddo ychwanegu un sill ychwanegol i llinellau olaf y gerdd (9 yn lle 8) sy’n cadarnhau cywair posetif diweddglo’r gerdd.
Neges (3)
Fel yn etifeddiaeth a colli iaith yn rhaddol mae 11.12.82 gan Iwan Llwyd yn sôn am digwyddiad hanesyddol. Y digwyddiad yma oedd pan wnaeth tywysog olaf Cymru Llywelyn ap Grufydd gael ei ladd - “saith canrif” yn ôl. Ysbrydolwyd y bardd i ysgrifennu y gerdd yma ar diwrnod coffa Llywellyn ein Llyw Olaf. Agwedd negyddol oedd gan y bardd wrth disgrifio’r natur mewn ffordd arbennig i gydymdeimlo a cymru, “a’r ddail yn diferru atgofion”.
Mae teimladau y cynulleidfa yn drist a di-obaith. Ond cawn obaith ar diwedd y gerdd pan glywn floedd y baban sy’n dangos fod dyfodol i’r Cymry a Chymru. “A her canrifoedd newydd yn nychryn ei waedd”
Neges (3.1)
Mae angen weithredu yn hytrach nag eistedd nôl yn ddistaw a tawel. Mae’r dyfodol yn ein dwylo ni - rhaid ymladd dros ein gwlad a’i traddodiadau. Mae ychwanegu un llinell i batrwn y gerdd yn y pennill olaf yn dangos gobaith Iwan Llwyd bydd y genhedlaeth ifanc yn barod i herio drefn.
