3 kartkówka Flashcards

(47 cards)

1
Q

Wymień 3 pasożyty bytujące w jelicie cienkim i podaj ich formy inwazyjne

A

Giardia intestinalis – postać inwazyjna – cysta
Cryptosporidium parvum – postać inwazyjna – oocysta
Tasiemiec karłowaty (Hymenolepis nana) – jaja inwazyjne
Glista ludzka (Ascaris lumbricoides) – jaja inwazyjne
Bruzdogłowiec szeroki (Diphyllobotrium latum) – plerocercoid larva

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wymień jednostki chorobowe wywoływane zarażeniem grzybami z rodzaju Malassezia

A

Łupież pstry
• przewlekła choroba skóry
• hiperpigmentacja / hipopigmentacja skóry – kolor
zależy od normalnej pigmentacji pacjenta, ekspozycji
na działanie światła słonecznego i od stopnia
ciężkości choroby
• lokalizacja zmian: tułów, ramiona i ręce, rzadziej na
szyi i twarzy
• fluorescencja zmian w świetle lampy Wooda (blado
zielonkawy kolor)
• choroba dotyczy głównie młodych dorosłych

Zapalenie mieszków włosowych
• grudki i krosty pęcherzykowe zlokalizowane na
plecach, klatce piersiowej i ramionach, rzadziej
na szyi i twarzy; swędzące; często pojawiające
się po ekspozycji na słońce

udział w chorobach tj.:
– AZS
– SD
– łupież
– łuszczyca
• zakażenia inwazyjne (fungemie u pacjentów
otrzymujących pozajelitowo preparaty lipidowe)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Podaj trzy sposoby obrony pasożytów przed reakcją immunologiczną gospodarza

A

Hamowanie czynności makrofagów – gromadzą one pigment (hemozoinę), który hamuje ich funkcję

  • Wytwarzanie supresyjnych prostaglandyn
  • Wytwarzanie limfotoksycznych czynników, które bezpośrednio uszkadzają limfocyty i układ chłonny
  • Wytwarzanie enzymów proteolitycznych – rozkładają przeciwciała
  • Wytwarzanie białek wiążących/rozkładających dopełniacz
  • Synteza białek chroniących przed cytokinami
  • „Ucieczka i ukrywanie się” przed układem immunologicznym
    - Antygeny pasożytów wewnątrzkomórkowych nie pojawiają się na błonie komórkowej
    - Rozwój wewnątrz komórek gospodarza w specjalnych wodniczkach tzw. Parazytoforach
    - Wytwarzanie wokół otoczek i specjalnych torebek łącznotkankowych (odizolowanie od limfocytów)
  • Mimikra
    - otaczanie się antygenami gospodarza, które zasłaniają antygeny pasożyta
    - synteza antygenów które naśladują te gospodarza
  • Zmienność antygenowa (spontaniczna zmiana antygenów powierzchownych, różna struktura antygenowa w różnych etapach rozwoju)
  • złuszczanie – dzięki temu razem z błoną złuszczane są np. przeciwciała  unikanie fagocytozy i lizy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wymień rodzaje klinicznych objawów (postacie kliniczne) toxoplazmozy

A
  • postać nabyta bezobjawowa (>90%)
  • postać nabyta węzłowa (szczególnie młodzież, powiększenie węzłów szyjnych, karkowych i potylicznych)
  • postać nabyta oczna (dorośli, zapalanie naczyniówki, siatkówki, nadmierne łzawienie, zaburzenia widzenia)
  • postać wrodzona u noworodków o ciężkim przebiegu (objawy triady Sabina-Pinkertona, wodogłowie, zwapnienia śródczaszkowe, zaburzenia siatkówkowo-naczyniowe oka)
  • postać wrodzona lekka lub bezobjawowa (po kilku latach od urodzenia może wystąpić niedorozwój umysłowy, zmiany w oku)
  • postać mózgowa i uogólniona (reaktywacja przebytego zakażenia u ludzi z obniżoną odpornością, jak AIDS, po przeszczepach)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wymień drogi inwazji grzybów

A

ZAKAŻENIA ENDOGENNE
drobnoustroje należące do naturalnej mikrobioty skóry i błon śluzowych
- otwarte wrota zakażenia (wejścia naczyniowe, operacje)
- osłabienie bariery bł. śluzowych (leki cytostatyczne)
- translokacja drobnoustrojów
ZAKAŻENIA EGZOGENNE
Drobnoustroje ze środowiska
- wziewna (wdychanie zarodników- rozsiew naczyniami)
- kontakt bezpośredni z drobnoustrojem (zakażony człowiek, zwierzę lub ziemia)
- urazy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wymień postaci kliniczne aspergilozy

A

• płuc
– alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna
– aspergilloma (grzybniak, fungus ball): saprotroficzna kolonizacja wcześniej powstałych jam (np. w gruźlicy)
– inwazyjna: gdy neutropenia (m. in. białaczki, BMT)
• rozsiana
• zatok przynosowych
– postać nieinwazyjna (aspergilloma)
– postać inwazyjna
• skóry (zwykle wtórna do rozsianej)
• paznokci.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wymień źródła zakażenia dermatofitami

A
  • dermatofitami antropofilnymi – z człowieka na człowieka
  • dermatofitami zoofilnymi – kontakt ze zwierzętami
  • dermatofitami geofilnymi – kotakt ze skażoną glebą

Czynniki sprzyjające dermatofitozom

  • mikrourazy skóry
  • nadmierna potliwość skóry
  • odzież okluzyjna
  • czynnik genetyczny
  • skoszarowanie – sanatoria, akademiki
  • korzystanie z łaźni, basenów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wymień rodzaje działalności patogennej pasożytów na gospodarza. 3 przykłady

A

Fizyczne
- Mechaniczne uszkodzenie skóry przez pasożyty zewnętrzne lub takie czynnie wnikające przez skórę (np. komary, inwazyjne larwy)
- Mechaniczne uszkodzenia tkanek zewnętrznych podczas inwazji i penetracji tkanek żywiciela (np. cysty toksoplazmozy)
- Mechaniczne drażnienie (np. owsik)
- Ucisk i mechaniczne uszkodzenie otaczających tkanek (np. wągrzyca, bąblowica)
- Mechaniczne uszkodzenie ścian jelita (związane z ząbkami chitynowymi)
- Mechaniczne uszkodzenie błony śluzowej jelita (związane z obecnością narządów czepnych i cyklem rozwojowym)
- Niedrożności jelit, przewodów żółciowych, naczyń krwionośnych i limfatycznych (związane z dużym nagromadzeniem pasożyta)
- Zaburzenia krążenia płynu komór mózgu
Chemiczne
- Wydzielanie inhibitorów enzymów trawiennych – zaburzenia trawienia
- Wydzielanie związków amonowych (różne reakcje żywiciela na to)
- Wywoływanie odczynów zapalnych
- Wywoływanie odczynów alergicznych
- Wydzielanie enzymów penetracyjnych
- Wydzielanie sub. Sprzyjających transformacji nowotworowej
Biotyczne
- Pobudzanie tkanek żywiciela do rozrostu (np. słoniowacizna)
- Działanie teratogenne
- Pozbawienie żywiciela substancji odżywczych (najczęściej cynk, żelazo, witamina C, witamina B12) – niedobory, anemia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wymień 3 pasożyty wyłącznie ludzkie i ich formy inwazyjne

A
OWSIK LUDZKI (Enterobius vermicularis) – forma inwazyjna – jaja
Owsica jest jedną z najczęstszych robaczyc w Polsce 
Zarażenie drogą pokarmową, bardzo często autoendoinwazja (jaja z okolic odbytu, rękami do ust) i autoegzoinwazja (gdy zwolniony pasaż kału – jaja przekształcają się w dorosłe osobniki i wstępują do jelita) 

GLISDA LUDZKA (Ascaris Lumbricoides) – forma inwazyjna – jaja inwazyjne (potrzebują czasu na to żeby dojrzeć w wilgotnej glebie po znalezieniu się w środowisku zewnętrznym (ok. 3 tyg))
Najczęstsza robaczyca na świecie
Występuje tam gdzie słaba higiena nawożenie gleb fekaliami ludzkimi
Geohelmintoza
Zarażenie drogą pokarmową

WŁOSOGŁÓWKA LUDZKA (Trichuris Trichiura) – froma inwazyjna – jaja inwazyjne (potrzebują czasu na to żeby dojrzeć w wilgotnej glebie po znalezieniu się w środowisku zewnętrznym (ok. 3 tyg))
Geohelmintoza
Trichurioza jest uważana za jedną z najczęstszych helmintoz przewodu pokarmowego w Polsce

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wymień objawy kliniczne zarażenia Entamoeba histolytica i Trichinella spiralis

A

Entamoeba histolytica – powoduje amebozę
- inwazja bezobjawowa
- inwazja z objawami klinicznymi
- pełzakowica jelitowa – nieczerwonkowy nieżyt jelita grubego (płytkie owrzodzenia błony śluzowej) lub czerwonka pełzakowa (głębokie owrzodzenia o butelkowatym kształcie)
- pełzakowica pozajelitowa
Objawy: zapalenie jelita, biegunka z domieszką krwi

Trichinella spiralis = włosień kręty
Ciężkość i czas trwania objawów zależy od tego ile patogenów wniknęło
Faza jelitowa – atrofia kosmków i zapalenie jelita
Objawy: nudności, wymioty, zaburzenia żołądkowo-jelitowe z biegunką, umiarkowana gorączka, może być bezobjawowa
Paza pozajelitowa
Objawy: zapalenie mięśni z bólem i zesztywnieniem, trudności w oddychaniu i przełykaniu, gorączka, obrzęk powiek i twarzy, wysypka skórna, wybroczyny krwawe do spojówek i podpaznokciowe
Powikłania: zapalenie opon i mózgu, zapalenie mięśnia sercowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Wyjaśnij definicje:

a) ekstensywność inwazji
b) pasożyt polikseniczny
c) żywiciel przypadkowy

A

Wyjaśnij definicje:

a) ekstensywność inwazji - procent zarażonych osobników w danej populacji żywiciela
b) pasożyt polikseniczny - posiadają więcej niż 5 gatunków żywicielskich, w których mogą bytować (żywiciele mogą być odlegli systematycznie)
c) żywiciel przypadkowy - gatunek żywiciela, w którym pasożyt występuje rzadko; ze względu na podobieństwo fizjologiczne do żywiciela właściwego, żywiciel przypadkowy może być gospodarzem pasożyta, ale często nie dochodzi do jego pełnego rozwoju lub dłuższej przeżywalności

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Drogi zarażenia i postać inwazyjna:

a) Taenia solium
b) Trichomonas vaginalis
c) Toxoplasma gondii

A

Drogi zarażenia i postać inwazyjna:

a) Taenia solium - tasiemiec uzbrojony – droga zakażenia – spożywanie surowego mięsa wieprzowego (dzika) – postać inwazyjna – larwy zwane wągrami
b) Trichomonas vaginalis - droga zakażenia – głownie kontakty seksualne, ale mogą być też inna droga pośrednia (korzystanie z tych samych przyborów toaletowych, bielizny, źle utrzymywane baseny, ciepłe wody solankowe, skażone sanitariaty itp.) + zakażenia okołoporodowe (głownie dzieci płci żeńskiej) - forma inwazyjna – trofozoit
c) Toxoplasma gondii – droga zakażenia – pokarmowa (oocysty na nieumytych warzywach owocach, rękach itp., cysty w niedogotowanym mięsie), przezłożyskowa (tachyzoit, z matki na płód w okresie parazytemii), drogą krwi (tachyzoit poprzez transfuzje), przez transplantacje narządów - froma inwazyjna – oocysty po okresie sporulacji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Kryptokokoza – postacie

A
– opon mózgowo-rdzeniowych, 
– płuc, 
– skóry (zwykle wtórna w zakażeniach rozsianych), 
– innych narządów (np. oczna, kości) 
– rozsiana
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Kandydoza pochwy - czynniki sprzyjające

A
  • Ciąża (bo zwiększone stężenie glikogenu w tkankach pochwy podczas ciąży i więcej estrogenu, który sprzyja tworzeniu strzępek)
  • cukrzyca (tylko niewyrównana)
  • antybiotykoterapia (1/3 przypadków, w grupie ryzyka są kobiety już skolonizowane C. albicans)
  • czynniki behawioralne ( orogenitalne praktyki seksualne )
  • środki antykoncepcyjne (estrogeny stymulują produkcję strzępek – ale to nie jest jednoznacznie potwierdzone, bo małe stężenie estrogenu w lekach)
  • niedobory odporności i inne choroby podstawowe
  • czynniki genetyczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Fizyczne mechanizmy chorobotwórczego oddziaływania pasożytów na organizm człowieka

A

Fizyczne

  • Mechaniczne uszkodzenie skóry przez pasożyty zewnętrzne lub takie czynnie wnikające przez skórę (np. komary, inwazyjne larwy)
  • Mechaniczne uszkodzenia tkanek zewnętrznych podczas inwazji i penetracji tkanek żywiciela (np. cysty toksoplazmozy)
  • Mechaniczne drażnienie (np. owsik)
  • Ucisk i mechaniczne uszkodzenie otaczających tkanek (np. wągrzyca, bąblowica)
  • Mechaniczne uszkodzenie ścian jelita (związane z ząbkami chitynowymi)
  • Mechaniczne uszkodzenie błony śluzowej jelita (związane z obecnością narządów czepnych i cyklem rozwojowym)
  • Niedrożności jelit, przewodów żółciowych, naczyń krwionośnych i limfatycznych (związane z dużym nagromadzeniem pasożyta)
  • Zaburzenia krążenia płynu komór mózgu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wyjaśnić definicję:
żywiciel ostateczny
pasożyt bezwzględny
autoinwazja

A

żywiciel ostateczny - organizm, w którym pasożyt odbywa końcowy etap swojego rozwoju i osiąga dojrzałość płciową lub w którym zachodzi rozmnażanie płciowe

pasożyt bezwzględny - pasożyty w pełni uzależnione od żywicieli, muszą pozostawać w ciągłym
kontakcie z gospodarzem; np. Toxoplasma gondii (pasożytuje w
komórkach nerwowych, mięśniowych, tkanki łącznej człowieka i
innych ssaków)

autoinwazja - zarażenie się żywiciela postaciami inwazyjnymi pasożyta, który „aktualnie” pasożytuje w organizmie żywiciela (u człowieka autoinwazja jest
możliwa w przypadku np. Owika ludzkiego)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Mykidy

A

Reakcje alergiczne typu „id” – mykidy
• reakcja alergiczna na grzyby będące przyczyną aktualnie występującego zakażenia grzybiczego
• odczyn alergiczny pojawia się w pewnej odległości od ogniska infekcji grzybiczej
• najczęściej dotyczy przewlekłej grzybicy stóp i paznokci wywołanej dermatofitami
• odczyn alergiczny może imitować grzybicę
• w mykidach nie stwierdza się grzybów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Opisać charakterystyczne cechy budowy grzybów

A

Budowa komórki

  • ściana komórkowa
  • błona komórkowa
  • jądro otoczone błoną
  • mitochondria, aparat Golgiego, enzymy cytoplazmatyczne
  • eukarioty
  • nie posiadają chloroplastów
  • składniki ściany komórkowej: mannan, glukany, chityna, białka
  • Otoczka – glukuronoksylomannan
  • W błonie komórkowej grzybów występuje ergosterol – odpowiednik cholesterolu w komórkach ssaków

Organizacje komórek

  • pojedyncza komórka
  • strzępka, pseudostrzępka
  • struktury rozmnażania bezpłciowego
  • grzybnia, owocniki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Opisać drogi zarażenia i formy inwazyjne:
Trichomonas Vaginalis
Cryptosporidium parvum

A

Trichomonas Vaginalis - droga zakażenia – głownie kontakty seksualne, ale mogą być też inna droga pośrednia (korzystanie z tych samych przyborów toaletowych, bielizny, źle utrzymywane baseny, ciepłe wody solankowe, skażone sanitariaty itp.) + zakażenia okołoporodowe (głownie dzieci płci żeńskiej) - forma inwazyjna – trofozoit
Cryptosporidium parvum – droga zakażenia – pokarmowa – przeniesienie oocyst rękoma, z skażonym jedzeniem, wodą, forma inwazyjna – oocytsa zawierająca sporozoity
Zoonoza

20
Q

Opisać chorobotwórczość Giardia Lamblia

A

Wywołuje Lambliozę (Giardiozę)

  • bezobjawowa inwazja
  • bezkrwawa, wodnista biegunka, bóle brzucha, nudności, wzdęcia, osłabienie, stany podgorączkowe
  • zespół przewlekłej biegunki
  • zespół złego wchłaniania
21
Q

Czynniki sprzyjające grzybicom powierzchniowym

A

Ekspozycja na patogen
korzystanie ze wspólnych sanitariatów (internaty, sportowcy, akademiki, koszary itp. - skażone wykładziny, maty), kontakt z zakażonymi/skolonizowanymi zwierzętami, ze skażoną glebą, korzystanie ze wspólnych środków higienicznych np. szczotki do włosów, cążki, wizyty u fryzjera, pedikiurzystki – brak dezynfekcji
Inkubator dla patogenów
nieprzewiewne obuwie (okluzja), nieprzewiewna bielizna, nadmierna potliwość, rzadka zmiana obuwia, nadpotliwość
Podatność
maceracja naskórka – kąpiel w basenie, pranie, sprzątanie, mikrourazy skóry/paznokci, zaburzenia w budowie skóry i paznokci, choroby zmieniające tkanki – łuszczyca, nadmierna suchość skóry, zmniejszone ukrwienie
Starszy wiek
grzybica paznokci związana z wolniejszym tempem wzrostu paznokcia, zmniejszona higiena
Cukrzyca
stopa cukrzycowa, zmniejszona odporność
Otyłość
rozwój grzybicy w fałdach skórnych, mniejsza higiena stóp

22
Q

Sposoby zarażenia:
Giardia lamblia
Taenia solium
Trichinella spiralis

A

Sposoby zarażenia:
Giardia lamblia – droga zarażenia – pokarmowa (połknięcie cyst, które znajdują się na brudnych pokarmach, rękach) – forma inwazyjna - cysta
Taenia solium - tasiemiec uzbrojony – droga zakażenia – spożywanie surowego mięsa wieprzowego (dzika) – postać inwazyjna – larwy zwane wągrami
Trichinella spiralis – droga zarażenia – spożywanie surowego i poddanego niewłaściwej obróbce termicznej mięsa (świń, dzików, koni, niedźwiedzi i innych). Ważne, że wysuszone i marynowane mięso skażone pasożytem też może być przyczyną inwazji – forma inwazyjna – larwy

23
Q

Wyjaśnij na czym polega zjawisko dimorfizmu na przykładzie Histoplasma

A

Dimorfizm to występowanie grzybów w formie drożdżowej (pączkującej komórki) i w formie strzępkowej (mycelialnej) w zależności od warunków środowiska
Grzyby dimorficzne (najczęściej tropikalne) cechuje dymorfizm temperaturowy:
– 27°C – forma strzępkowa
– 37°C – forma drożdżowa (forma pasożytnicza)

HISTOPLASMA
• naturalne siedlisko: gleby zanieczyszczone odchodami ptaków lub nietoperzy
• występuje na całym świecie, ale najczęściej w rejonach tropikalnych, endemicznie w dorzeczach Tennessee -Ohio-Mississippi
• BSL-3
• drogi zakażenia: wziewna
• wywołuje histoplazmozę (zakażenie wewnątrzkomórkowe komórek układu siateczkowo-śródbłonkowego)

24
Q

Wymień 3 pasożyty jelita grubego i ich formy inwazyjne

A

Entamoeba Histolytica – cysty
Balantidium coli – cysty
Owsik ludzki (Enterobius vermicularis) – jaja inwazyjne
Włosogłówka ludzka (Trichuris trichuria) – jaja inwazyjne

25
Czynniki sprzyjające powstawaniu grzybicy błon śluzowych
``` • Ekstrema wiekowe (noworodki, osoby starsze) • Ciąża • Zaburzenia endokrynologiczne – cukrzyca – hiperadrenalinemia (zespół Cushinga) – hipotyreoza • Niedobory odporności - HIV/AIDS - niedobory mieloperoskydazy - zespół hiper IgE - ch. Chediak-Higashi - zespół DiGeorga • Choroby uogólnione - nowotwory - choroby krwi - niewydolność nerek - kserostomia (zespół Sjorgena) • Leki - antybiotyki chemioterapeutyki - kortykosterydy ogólne lub wziewne - leki antycholinegiczne - antyhistaminowe - leki immunosupresyjne - leki psychotropowe powodujące kserostomię • Protezy – źle dopasowane protezy – ochraniacze szczęk – okluzja • Niska higiena jamy ustnej • Uszkodzenia bariery bł. śluzowej – urazy – oparzenia • Przewlekłe miejscowe podrażnienie – operacja – promieniowanie • Palenie • Przedłużająca się hospitalizacja • Uboga dieta – braki witamin (żelaza, wit. B2) – dieta wysokowęglowodanowa ```
26
Objawy kliniczne zakażenia Zygomycoza
``` Zygomykozy – postaci kliniczne • nosowo-mózgowa • płuc • żołądkowo-jelitowa • skóry • rozsiana ```
27
Objawy zarażenia entameboa hystolica i metody diagnostyki laboratoryjnej
Entamoeba histolytica – powoduje amebozę - inwazja bezobjawowa - inwazja z objawami klinicznymi - pełzakowica jelitowa – nieczerwonkowy nieżyt jelita grubego (płytkie owrzodzenia błony śluzowej) lub czerwonka pełzakowa (głębokie owrzodzenia o butelkowatym kształcie) - pełzakowica pozajelitowa Objawy: zapalenie jelita, biegunka z domieszką krwi Diagnostyka: - Stwierdzenie w preparatach z kału trofozoidów z erytrocytami w cytoplazmie - Gdy zostaną wykryte cysty, to trzeba zrobić PCR w celu dalszej identyfikacji - wykrywanie swoistych koprantygenów w kale i przeciwciał w surowicy (szczególnie w postaci pozajelitowej)
28
Formy kliniczne kandydozy
``` błon śluzowych • skóry • paznokci • narządów wewnętrznych (postać inwazyjna) • rozsiana (postać inwazyjna) ```
29
Biotyczne formy oddziaływania pasożytów na żywicieli
Biotyczne - Pobudzanie tkanek żywiciela do rozrostu (np. słoniowacizna) - Działanie teratogenne - Pozbawienie żywiciela substancji odżywczych (najczęściej cynk, żelazo, witamina C, witamina B12) – niedobory, anemia
30
Objawy zarażenia Ascaris lumbricoides oraz profilaktyka
Askarioza: Bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunki, zaparcia, Zaburzenia snu Spadek masy ciała Skórne wysypki alergiczne Zapalenie spojówek, obrzęk powiek, twarzy Ostry nieżyt nosa, stany spastyczne oskrzeli Powikłania: Niedrożność jelita, zatkanie przewodu żółciowego i przewodów trzustkowych, zapalenie wyrostka robaczkowego Profilaktyka: - higiena osobista - ochrona gleby przed zanieczyszczonymi fekaliami - unikanie nawożenia gleby fekaliami
31
Czynniki ryzyka inwazji dermatofitów
Takie jak grzybic powierzchownych (?) Ekspozycja na patogen korzystanie ze wspólnych sanitariatów (internaty, sportowcy, akademiki, koszary itp. - skażone wykładziny, maty), kontakt z zakażonymi/skolonizowanymi zwierzętami, ze skażoną glebą, korzystanie ze wspólnych środków higienicznych np. szczotki do włosów, cążki, wizyty u fryzjera, pedikiurzystki – brak dezynfekcji Inkubator dla patogenów nieprzewiewne obuwie (okluzja), nieprzewiewna bielizna, nadmierna potliwość, rzadka zmiana obuwia, nadpotliwość Podatność maceracja naskórka – kąpiel w basenie, pranie, sprzątanie, mikrourazy skóry/paznokci, zaburzenia w budowie skóry i paznokci, choroby zmieniające tkanki – łuszczyca, nadmierna suchość skóry, zmniejszone ukrwienie Starszy wiek grzybica paznokci związana z wolniejszym tempem wzrostu paznokcia, zmniejszona higiena Cukrzyca stopa cukrzycowa, zmniejszona odporność Otyłość rozwój grzybicy w fałdach skórnych, mniejsza higiena stóp
32
Objawy i diagnostyka zarażenia Trichomonas vaginalis
U kobiet T. vaginalis kolonizuje śluzówkę pochwy, rzadziej szyjki macicy powodując zapalenie pochwy, sromu, cewki moczowej, rzadziej szyjki macicy Inwazja objawia się produkcją skąpej i wodnistej lub obfitej i gęstej czasem pienistej wydzieliny o nieprzyjemnym zapachu i szarożółtym lub zielonkawym zabarwieniu, zawierającej komórki pasożyta oraz bakterie; inwazji towarzyszą także inne objawy: świąd, pieczenie w okolicy krocza i w pochwie; objawy nasilają się w okresie miesiączkowym; błona śluzowa pochwy i szyjki – rozsiane czerwone wybroczyny. U mężczyzn Pierwotniak powoduje zapalenie cewki moczowej, napletka i żołędzi, pęcherza moczowego; rzadziej gruczołu krokowego i pęcherzyków nasiennych. Objawy: obfita śluzowo-ropna, mętna lub przeźroczysta wydzielina z cewki, często pienista o nieprzyjemnym zapachu; pieczenie i ból wzdłuż przebiegu cewki, częstomocz. Diagnostyka: Materiały: Wymaz z pochwy, szyjki macicy, cewki moczowej, spod napletka, osad w moczu, sperma Metody: wykrywanie antygenu, DNA (hybrydyzacja, PCR), mikroskopowo (bezpośrednio, z utrwaleniem i wybarwianiem), hodowla na podłożach sztucznych
33
4 cechy patogenności grzybów
Termotolerancja - zdolność do wzrostu w temp. ciała człowieka 37C oraz przeżycie w stanach gorączki 38-42C Przyleganie - zdolność przetrwania fizycznego usuwania czynników zakaźnych (układ nabłonkowo rzęskowy, złuszczanie) Adhezja - adhezyny umożliwiają przyleganie do komórek nabłonka, Enzymy proteinaza i fosfolipaza – ułatwiają wnikanie i pobieranie pokarmu Tworzenie germ tube – łączenie się z komórkami ssaków Tworzenie biofilmu – biofilm zmniejsza podatność na leki Wnikanie i rozsiew – uszkodzenie tkanek (mechaniczne wnikanie, polimorfizm, enzymy rozkładające składniki barier gospodarza, strzępki przebijające się pomiędzy komórkami lub poprzez same komórki) Tworzenie otoczek – Cr. neoformans - chroni przed fagocytozą, zmniejsza przyleganie (glukuronoksylomannan – nierozpoznawalny przez makrofagi, hamuje limfoproliferację, hamuje prezentację antygenu)
34
Kliniczne rodzaje dermatofitoz
= grzybice powierzchowne (bo są keratynofilne i keratynolityczne) - grzybice skóry owłosionej (tinea capitis et barbae) - grzybice skóry gładkiej (tinea cutis glabrae) - grzybice paznokci (tinea unguium) Szczegółowe: - grzybica głowy (tinea capitis) - grzybica brody (tinea barbae) - grzybica tułowia (tinea corporis) - grzybica pachwin (tinea inguinalis/cruris) - grzybica stóp (tinea pedum) - grzybica rąk (tinea manuum) - grzybica paznokci (tinea unguium)
35
Wyjaśnić pojęcia: pasożyt monokseniczny
Pasożyty monokseniczne (jednożywicielowe) – pasożytują na/w organizmie jednego gatunku żywicielskiego np. glista ludzka (jedynym żywicielem jest człowiek), owsik ludzki, włosogłówka ludzka, rzęsistek pochwowy, wesz ludzka
36
5 czynników sprzyjających rozprzestrzenianiu się zarażeń pasożytniczych w skali światowej
- Wzrost migracji ludności - Zaniedbania sanitarno-higieniczne - Złe warunki socjoekonomiczne - Wzrost gęstości zaludnienia - Niewłaściwe zasady odżywiania się związane m.in. z obyczajowością (jedzenie potraw z surowego -mięsa wynikające z tradycji, kultury, religii) - Brak skutecznego wykrywania nosicielstwa - Brak skutecznych szczepionek i stosowania konsekwentnej chemioprofilaktyki - Wzrost liczby osób z niedoborami odporności - Pojawiająca się coraz częściej oporność na leki
37
Podać 3 pasożyty wątroby i ich formy inwazyjne
Motylica wątrobowa – metacerkarie Echinococcus granulosus – jaja inwazyjne Echinococcus multiocularis – jaja inwazyjne
38
Objawy kliniczne i metody diagnostyczne zarażenia Giardia intestinalis.
- inwazja może przebiegać bezobjawowo (może wygasać samoistnie w ciągu kilku tygodni) - bezkrwawa, wodnista biegunka, ból brzucha, nudności, wzdęcia, osłabienie, stany podgorączkowe; – może wystąpić zespół przewlekłej biegunki. – inwazja może prowadzić do rozwoju zespołu złego wchłaniania Materiał do badań diagnostycznych: kał lub treść sondy dwunastniczej. Diagnostyka: • polega na wykrywaniu cyst i/lub trofozoitów preparatach mikroskopowych • zalecane jest badanie co najmniej trzech próbek kału w trakcie jednego tygodnia (z powodu okresowego wydalania cyst) • diagnostyka serologiczna – wykrywanie antygenu w kale (koproantygen)
39
Różnice w budowie komórki grzyba i komórki ssaka
Ściana komórkowa zbudowana z chityny, mannanu, glukanów i białek Ergosterol w błonie komórkowej Otoczka z glukuronoksylomannanu
40
4 sposoby zapobiegania zakażeniom pasożytniczym na świecie
- Likwidacji ognisk inwazji: (programy WHO) – likwidacja przenosicieli (wektorów) pasożytów (ograniczenie populacji komarów, meszek itp.) - Stosowaniu barier sanitarnych zmniejszających możliwości kontaktu człowieka z postaciami inwazyjnymi pasożytów (moskitiery - malaria) - Szerzeniu oświaty zdrowotnej: (programy WHO, CDC); programy o zasięgu międzynarodowym i lokalnym - Prowadzeniu nadzoru weterynaryjnego (leczenie zwierząt domowych i hodowlanych, które mogą być żywicielami i stanowić rezerwuary pasożytów) - Poubojowym badaniu mięsa przeznaczonego do konsumpcji (w celu wykluczenia występowania w nim inwazyjnych dla człowieka form pasożytów) - Ograniczaniu spożywania surowego mięsa - Wykrywaniu i leczeniu osób zarażonych pasożytami; (wykrywanie i leczenie bezobjawowych nosicieli, którzy mogą stanowić ważne źródło rozprzestrzeniania się pasożytów w danym środowisku) - Wykrywaniu i leczeniu inwazji o wysokim wskaźniku epidemiologicznym (owsica, giardioza) - Prowadzeniu badań kontrolnych po przeprowadzeniu leczenia (w celu oceny skuteczności zastosowanej terapii) - Propagowaniu i przestrzeganiu zasad higieny osobistej - Przestrzeganiu zasad higieny zbiorowej, w tym na wykonywaniu okresowych badań na nosicielstwo pasożytów przez: pracowników przemysłu i handlu spożywczego, zakładów żywienia, personelu zakładów wychowawczych, pracowników służby zdrowia - Ochronie wód i gleby przed skażeniem odchodami, które mogą zawierać dyspersyjne i inwazyjne formy pasożytów - Zwalczaniu w środowisku mechanicznych przenosicieli pasożytów - Stosowaniu chemioprofilaktyki (malaria)
41
Co to jest cysticerkoza i jak dochodzi do jej rozwoju u człowieka
Cysticerkoza – inaczej wągrzyca – człowiek jest żywicielem pośrednim (spożycie jaj tasiemca!!!) – larwy umiejscawiają się w tkance podskórnej, mięśniach, sercu, płucach, wątrobie, śledzionie, oku, rdzeniu kręgowym i mózgu (neurocysticerkoza, najczęściej)
42
Jak dziala na organizm aflatoksyna
• najważniejsze typy: B1, B2, G1, G2 • produkowane przez Aspergillus (zwłaszcza A. flavus, A. parasiticus) • występowanie, m. in.: zboża, figi, orzeszki ziemne, inne orzechy, tytoń • działanie hepatotoksyczne • aflatoksykozy – postaci: – ostra: ostre zapalenie wątroby z nekrozą i stłuszczeniem - Kwashiorkor: dotyczy najczęściej dzieci w ubogich krajach; objawy związane z ciężkim niedoborem białka; stłuszczenie wątroby, wodobrzusze - zespół Reya – przewlekła • rola aflatoksyny B1 w patogenezie raka wątrobowokomórkowego
43
Glistnica objawy i diagnostyka
Askarioza: Bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunki, zaparcia, Zaburzenia snu Spadek masy ciała Skórne wysypki alergiczne Zapalenie spojówek, obrzęk powiek, twarzy Ostry nieżyt nosa, stany spastyczne oskrzeli Powikłania: Niedrożność jelita, zatkanie przewodu żółciowego i przewodów trzustkowych, zapalenie wyrostka robaczkowego Diagnostyka – stwierdzenie obecności jaj w preparacie mikroskopowym sporządzonym z kału (min. 3 próbki)
44
Dimorfizm u candidia ablicans
Dimorfizm to występowanie grzybów w formie drożdżowej (pączkującej komórki) i w formie strzępkowej (mycelialnej) w zależności od warunków środowiska Candida albicans też cechuje dimorfizm – forma drożdżowa i forma strzępkowa mogą występować obok siebie. Tworzenie strzępek silnie indukuje surowica. W miejscu zakażenia występują obie formy - mycelialna (M) i drożdżowa (Y) – strzępki tworzone są w odpowiedzi na głód (podłoża zubożone), obecność surowicy, zwiększone ciśnienie parcjalne CO2, N-acetylglukozamina, hormony (obecność rec. w cytoplazmie grzybów)
45
Wyjaśnij definicję - żywiciel ostateczny, Inwazyjność i pasożyt monokseniczny
Pasożyty monokseniczne (jednożywicielowe) – pasożytują na/w organizmie jednego gatunku żywicielskiego np. glista ludzka (jedynym żywicielem jest człowiek), owsik ludzki, włosogłówka ludzka, rzęsistek pochwowy, wesz ludzka Inwazyjność – proces zarażenia żywiciela przez pasożyta, jak i obecność pasożytów w organizmie człowieka Intensywność zarażenia – liczba pasożytów znajdujących się w osobniku żywicielskim Żywiciel ostateczny – organizm, w którym pasożyt odbywa końcowy etap swojego rozwoju i osiąga dojrzałość płciową lub w którym zachodzi rozmnażanie płciowe
46
Co to pączkowanie, blastospory, chlamydiospory
Blastospora – zarodnik powstały przez pączkowanie, również nazwa pojedynczej komórki wegetatywnej drożdży Pączkowanie – rodzaj rozmnażania bezpłciowego polegający na wytwarzaniu przez rodzicielski organizm małego fragmentu, który po oderwaniu się od rodzica samodzielnie rozwija się w identyczną genetycznie jego kopię – najczęściej w drożdżach Chlamydospora – grubościenny zarodnik powstający ze strzępek grzybni, w wyniku wytworzenia się grubych ścian komórkowych. U różnych gatunków chlamydospory mogą tworzyć się w różny sposób np. w formie łańcuchów, pojedynczych komórek, zgrupowań. Powstają głównie w wyniku rozmnażania bezpłciowego.
47
Scharakteryzuj drożdże oraz konidiofory
Drożdże Drożdże to najczęściej jednokomórkowe organizmy (wyj. Geotrichum) rozmnażające się bezpłciowo poprzez pączkowanie lub podział komórki (również fragmentację strzępek), nie tworzące w procesie rozmnażania płciowego owocników. Systematycznie obejmują monofiletyczną grupę drożdży workowych podtyp Saccharomycotina oraz gatunki w typie podstawczaków (Basidiomycota) należące do różnych taksonów. ok 1500 gatunków w ok. 141 rodzajach Konidiofory Wielokomórkowe grzyby zbudowane ze splątanych strzępek. Strzępki mogą być wielojądrzaste bez przegród poprzecznych – strzępki cenocytyczne (Zygomycota) lub strzępki septowane (Ascomycota, Basidiomycota). Rozmnażanie zachodzi najczęściej bezpłciowo – wytworzenie specjalnych struktur konidioforów (sporangiosporów). Budowa konidioforów i kształt zarodników mają znaczenie diagnostyczne. W rozmnażaniu płciowym mogą być tworzone owocniki np. klejstotecja – formy rozmnażania płciowego u Aspergillus.