Kapittel 4.3 Flashcards
Kva endring viser det som truleg er første stadium av kvantitetsomlegginga?
Ny lang a: i sein norrøn tid, som har oppstått ved forlenging av gammal kort a føre enkel konsonant.
Kva skil vokalsystemet i sein norrøn tid frå det klassiske?
Det har 9 lange og 7 korte vokalfonem.
Kort (omvendtc) er borte -> samanfall med o eller ø
Ny lang a:
Korleis kunne ein skilje mellom to ord som elles ville vorte like etter kvantitetsomlegginga?
Allofonane vart fonemiserte.
Kvalitativ skilnad i staden for kvalitativ (men mange mellomvokalar har falle saman i norske dialektar)
Kva er lågning?
Ein gammal kort vokal blir lågare enn den tilsvarande lange. (driva -drive)
Kva skjedde med dei gamle lange vokalane etter kvantitetsomlegginga?
Kvalitative skilnader
Diftongering
Forklar diftongering av gamle lange vokalar
Diftongeringa har vore allofonisk før kvantitetsomlegginga, og deretter fonemisert.
Særleg på Vestlandet og i Setesdal (dessutan hovudregel i germansk).
Kva betyr kjedeforskyving?
Vokalane har flytta seg i takt slik at avstanden mellom dei er oppretthalden trass i at alle har forandra artikulasjonsstad.
Drakjede-teorien
V har etter tur fylt ut tomme plassar i systemet etterkvart som dei vart ledige.
Forskyvinga starta øvst i det høgre hjørnet ved at u vart u med strek.
Skyvekjede-teorien
“Plassmangel” - alle V må flytte på seg meir eller mindre samtidig for å unngå samanfall.
Utviklinga av lange bakre vokalar?
Kjedeforskyving
Utviklinga av korte bakre vokalar?
Kort /u/: a) forskyving til u med strek b) inga forskyving
O og a: kan flytte seg framover
o: aldri forskyving oppover
Kvifor har vokalane i svært mange ord ein annan uttale i dag enn på norrønt?
Plasseringa av vokalane er annleis (kjedeforskyving)
Vokallengda er endra på grunn av kvantitetsomlegginga.
Ortofon
Godt samsvar mellom skriftbiletet og den normale leseuttalen.
Problem knytta til vokalsystemet i norsk ortografi
e/æ
u/o/å
