Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Histologia > Ząbek > Flashcards

Ząbek Flashcards

1
Q

Co to jest warga?

A

fałdem ściany jamy ustnej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Czym jest od zewnątrz pokryta warga?

A

skórą wraz z jej tworami (gruczołami potowymi i łojowymi oraz korzeniami włosów)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Czym jest pokryta od wewnątrz warga?

A

błoną śluzową jamy ustnej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Co to jest czerwień wargowa?

A

specyficzny rodzaj skóry z cienkim naskórkiem i bez tworów skórnych na przejściu błony śluzowej i skóry

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jakie cechy może wykazywać naskórek czerwieni wargowej na pograniczu z błoną śluzową?

A

parakeratynizację i brak warstwy ziarnistej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Dlaczego czerwień wargowa musi być zwilżana śliną?

A

ponieważ nie ma gruczołów łojowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Jaki jest skutek tego, że czerwień wargowa nie posiada gruczołów łojowych?

A

musi być ciągle zwilżana śliną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Jakie funkcje pełni błona śluzowa jamy ustnej?

A
  • chroni głębiej położone tkanki przed obciążeniami mechanicznymi związanymi z procesem żucia
  • stanowi barierę utrudniającą wnikanie mikroorganizmów, obcych antygenów i substancji toksycznych
  • uczestniczy w nawilżaniu, buforowaniu i wstępnym nadtrawianiu pokarmu
  • odgrywa rolę w reakcjach immunologicznych
  • przekazuje do CSN bodźce zmysłowe rejestrowane przez obecne w niej zakończenia nerwowe i receptory
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Na jakie obszary możemy podzielić błonę śluzową jamy ustnej?

A
  1. obszary uczestniczące w procesie żucia

2. obszary wyścielające

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Co należy do obszarów uczestniczących w procesie żucia?

A
  1. dziąsła
  2. podniebienie twarde
  3. grzbietowa powierzchnia języka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Co należy do obszarów wyścielających jamy ustnej?

A
  1. wewnętrzne powierzchnie warg i policzków
  2. dno jamy ustnej
  3. dno i sklepienie przedsionka jamy ustnej
  4. podniebienie miękkie
  5. dolna powierzchnia języka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Czym charakteryzuje się naskórek wyścielający obszary uczestniczące w procesie żucia?

A
  • nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący

- brak błony podśluzowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Czym charakteryzuje się naskórek wyścielający obszary wyścielające?

A
  • nabłonek wielowarstwowy

- prawie zawsze obecna błona podśluzowa (zapewnia błonie śluzowej przesuwalność)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Czym różni się nabłonek rogowaciejący jamy ustnej od naskórka?

A

brakiem warstwy jasnej i cieńszą warstwą zrogowaciałą, pojawia się parakeratynizacja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Co to jest parakeratynizacja?

A

Obecność obkurczonych i zagęszczonych (pykotonicznych) jąder komórkowych komórek warstwy rogowaciejącej i brak wyraźnej warstwy ziarnistej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jakie warstwy można wyróżnić w nabłonku nierogowaciejącym jamy ustnej?

A
  1. warstwa podstawna
  2. warstwa kolczysta
  3. warstwa powierzchowna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

czym się różni nabłonek nierogowaciejący od rogowaciejącego jamy ustnej?

A

mniej filamentów keratynowych, inny rodzaj cytokeratyn, brak ziaren związanych z procesem rogowacenia i tworzenia wewnątrznabłonkowej bariery (co czyni nabłonek nierogowaciejący bardziej przepuszczalnym)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Jakie cytokeratyny występują w nabłonku rogowaciejącym?

A

CK1 i CK10

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Jakie cytokeratyny występują w nabłonku nierogowaciejącym?

A

CK4 i CK13

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Co można spotkać w nabłonku jamy ustnej (zarówno wersji nie- i rogowaciejącej)?

A
  • typowe organelle (ich ilość maleje w warstwach powierzchniowych)
  • niekeranocyty (melanocyty, komórki Langerhansa, komórki Merkla)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Czym różnią się melanocyty obecne w nabłonku jamy ustnej od melanocytów obecnych w naskórku?

A

są mniej liczne i mają obniżoną zdolność syntezy melaniny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Ile zajmuje odnowa nabłonka jamy ustnej?

A

5-8 dni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Od czego zależy różnicowanie się nabłonka w odmianę rogowaciejącą bądź nierogowaciejącą?

A

od produkcji przez fibroblasty blaszki właściwej czynnika wzrostu keranocytów (KGF) oraz czynnika wzrostu hepatocytów (HGF) i oddziaływań blaszki właściwej i nabłonka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Jakie warstwy można wyróżnić w blaszce właściwej jamy ustnej?

A
  • brodawkowatą (bliższą powierzchni)

- siateczkowatą (głębszą i bardziej zbitą)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Co to są brodawki blaszki właściwej?

A

Uwypuklenia blaszki właściwej w obręb nabłonka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Jakie włókna budują blaszkę właściwą jamy ustnej?

A

głównie włókna kolagenowe (90%), ilość włókien sprężystych zależy od typu i lokalizacji błony śluzowej (ok. 8%)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Co zawiera blaszka właściwa jamy ustnej?

A
  • komórki tkanki łącznej (fibroblasty, makrofagi, komórki tuczne, komórki plazmatyczne)
  • leukocyty (głównie limfocyty)
  • bogata sieć naczyń krwionośnych
  • włókna i zakończenia nerwowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Co możemy spotkać w błonie podśluzowej jamy ustnej?

A

małe gruczoły ślinowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Błona śluzowa wewnętrznych powierzchni warg i policzków:

A
  • gruby, nierogowaciejący nabłonek
  • brodawki blaszki właściwej są niskie i nieregularne
  • błona śluzowa o stosunkowo zwartym układzie włókien kolagenowych mocno przyrośnięta do leżących pod nią mięśni
  • liczne małe gruczoły ślinowe
  • u ok. 90% występują nieliczne, drobne gruczoły łojowe (+ plamki Fordyce’a)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Co to są plamki Fordyce’a?

A

powiększone, wypełnione wydzieliną, widoczne makroskopowo (w formie białych plamek) ujścia drobnych gruczołów łojowych głównie w okolicy kącików ust

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Błona śluzowa dna jamy ustnej:

A
  • cienki, nierogowaciejący nabłonek
  • duża przepuszczalność
  • brodawki blaszki właściwej są szerokie i niskie
  • gruba błona podśluzowa ma luźne utkanie (duża przesuwalność)
  • małe gruczoły ślinowe (podjęzykowe)
  • bogate sploty naczyń krwionośnych zlokalizowane blisko powierzchni
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Na jakie obszary jest podzielona błona śluzowa podniebienia twardego?

A
  • środkowy (od tylnej strony siekaczy do podniebienia miękkiego)
  • boczne (połozone wzdłuż przedtrzonowców i trzonowców)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Błona śluzowa obszaru środkowego podniebienia twardego:

A
  • gruby, mocno zrogowaciały nabłonek
  • nie ma błony podśluzowej
  • blaszka właściwa ściśle zrośnięta z okostną podniebienia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Błona śluzowa obszarów bocznych podniebienia twardego:

A
  • gruby, mocno zrogowaciały nabłonek
  • wysokie brodawki blaszki właściwej
  • obecna błona podśluzowa
  • obecne gruczoły podniebienne (w tylnej części tych obszarów)
  • w przednich rejonach obecne niewielkie skupiska tkanki tłuszczowej
  • na granicy z dziąsłem obecne wiązki naczyń krwionośnych i włókien nerwowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Błona śluzowa podniebienia miękkiego:

A
  • nierogowaciejący nabłonek
  • niewielkie brodawki blaszki właściwej
  • gruba błona podśluzowa o stosunkowo luźnym utkaniu
  • liczne gruczoły
    (górna powierzchnia podniebienia należy do dróg oddechowych i jest pokryta typową dla nich błoną śluzową)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Błona śluzowa wyrostka zębodołowego:

A
  • wąski pas śluzówki pokrywający kość szczęki i żuchwy
  • cienki, nierogowaciejący nabłonek
  • prawie nieobecne brodawki blaszki właściwej
  • obecne przebiegające powierzchniowo, widoczne makrospokowo drobne naczynia krwionośne
  • na przedniej powierzchni szczęki i żuchwy błona śluzowa prawie nieobecna, natomiast na tylnej powierzchni żuchwy jest dobrze wykształcona (zawier liczne drobne gruczoły i jest dość luźno przytwierdzona włóknami sprężystymi do okostnej, co zapewnia jej znaczną ruchomość)
  • w okolicy dolnego i górnego sklepienia przedsionka jamy ustnej błona śluzowa obfituje we włókna sprężyste
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Jakie wyróżniamy rodzaje dziąsła?

A
  1. właściwe (nieruchome) - ściśle związane z kością zębodołu, szyjką i dolną strefą szkliwa zęba
  2. wolne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Co wchodzi w skład dziąsła wolnego?

A

dziąsło brzeżne i brodawki międzyzębowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Co oddziela dziąsło brzeżne od powierzchni zęba?

A

szczelina dziąsłowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Co to jest kliniczna szyjka zęba?

A

poziom wyznaczony przez dno szczeliny dziąsłowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Co to jest bruzda dziąsłowa?

A

niekiedy zaznaczona granica pomiędzy dziąsłem właściwym a wolnym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Błona śluzowa dziąsła:

A
  • blaszka właściwa zbudowana z tkanki łącznej zbitej
  • nie występuje błona podśluzowa
  • brak gruczołów
  • uboga sieć naczyniowa (makroskopowo widoczna bladość tego rejonu)
  • nabłonek rogowaciejący z wyraźną parakeratynizacją (zmienia się na nierogowaciejący przechodząc na wewnętrzną powierzchnię dziąsła wolnego)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Co przedostaje się przez nabłonek do szczeliny dziąsłowej?

A

przesięk z gęstej podnabłonkowej sieci naczyń włosowatych, bogaty w immunoglobuliny wraz z pewną ilością leukocytów i tworzy płyn szczeliny dziąsłowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Brodawki międzyzębowe:

A
  • między zębami jednokorzeniowymi mają kształt piramid i są pokryte nabłonkiem rogowaciejącym
  • między zębami wielokorzeniowymi mają kształt stożków wulkanicznych i na ich szczycie występuje zagłębienie (przełęcz międzyzębowa) wyścielone nabłonkiem nierogowaciejącym
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Co się dzieje w przypadku utraty kontaktu pomiędzy zębami wielokorzeniowymi lub ubytków próchnicowych?

A

nabłonek pokrywający brodawki międzyzębowe zmienia się w rogowaciejący

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Błona śluzowa dolnej powierzchni języka:

A
  • podobna do wyściółki dna jamy ustnej
  • liczne, powierzchowne sploty naczyniowe
  • błona podśluzowa jest cienka
  • w przedniej części (w okolicy koniuszka języka) znajdują się małe gruczoły = gruczoły językowe przednie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Błona śluzowa górnej powierzchni języka, części przedniej:

A
  • obecne brodawki językowe
  • brak błony podśluzowej
  • obecne gruczoły językowe przednie i boczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Błona śluzowa górnej powierzchni języka, części tylnej:

A
  • skupisko tkanki limfoidalnej (migdałek językowy)

- gruczoły językowe tylne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Co to są brodawki języka?

A

wyraźne uwypuklenia blaszki właściwej pokryte nabłonkiem wielowarstwowym płaskim

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Co to są brodawki wtórne (drugorzędowe)?

A

drobniejsze uwypuklenia blaszki właściwej w obręb nabłonka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Jakie wyróżniamy brodawki języka o funkcji mechanicznej?

A

nitkowate

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Jakie wyrózniamy brodawki języka odbierające bodźce smakowe?

A
  • grzybowate
  • okolone
  • liściaste
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Brodawki nitkowate:

A
  • wysokość ok. 2mm
  • stanowią 90% wszystkich brodawek
  • zajmują większość powierzchni związanej z żuciem
  • kształt pochylonych stożków z jednym lub kilkoma ostrymi kolcami na szczycie
  • pokryte wyraźnie rogowaciejącym nabłonkiem
  • kilka brodawek wtórnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

Jaka jest funkcja brodawek nitkowatych:

A

nadają powierzchni języka szorstkość i umożliwiają przytrzymywanie, a także częściowe rozdrabnianie pokarmu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

Brodawki grzybowate:

A
  • średnica 0,5-1 mm
  • stosunkowo nieliczne (ok. 200)
  • zlokalizowane pomiędzy brodawkami nitkowatymi
  • zwężona podstawa i rozszerzona część górna
  • w części pokrywa je nabłonek rogowaciejący, a w części nierogowaciejący
  • w ok. 30% brodawek grzybowatych znajdują się nieliczne kubki smakowe
  • niewielkie brodawki drugorzędowe
  • liczne naczynia krwionośne przeświecają przez pokrywający je nabłonek
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

Brodawki okolone:

A
  • średnica 2-3 mm
  • jest ich 8-12
  • rozmieszczone wzdłuż bruzdy granicznej
  • otoczone wałem i rowkiem okołobrodawkowym
  • liczne brodawki wtórne znajdujące się na górnej powierzchni brodawki
  • nabłonek nierogowaciejący
  • na bocznej powierzchni brodawki i w rowku okołobrodawkowym liczne kubki smakowe (ok. 250 w jednej brodawce)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Co to są gruczoły von Ebnera?

A

gruczoły językowe tylne, wydzielające lipazę, która rozkłada hydrofobowy film lipidowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

Gdzie są zlokalizowane gruczoły von Ebnera?

A

pod brodawkami okolonymi, w blaszce właściwej między pęczkami mięśniówki szkieletowej języka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

Brodawki liściaste:

A
  • u człowieka charakter szczątkowy
  • na brzegach tylnej powierzchni trzonu języka
  • kształt fałdów
  • trzy wysokie, regularne brodawki wtórne
  • ok. 5-8 brodawek symetrycznie po obu stronach języka
  • z wiekiem ulegają spłaszczeniu i mogą całkiem zaniknąć
  • ok. 100 kubków smakowych na jednej brodawce (ulegają w znacznej mierze zanikowi)
  • towarzyszą im gruczoły surowicze o charakterze i funkcji podobnej do gruczołów językowych tylnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

Jaki charakter mają komórki kubka smakowego?

A

nabłonkowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

Przez co szczytowe części komórek kubka smakowego kontaktują się ze światłem jamy ustnej?

A

przez otworek smakowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

Gdzie występują kubki smakowe?

A

najliczniej na zmysłowych brodawkach języka, pojedynczo występują również w nabłonku pokrywającym podniebienie miękkie, przednią część gardła i nagłośnię

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

Jakie wyróżniamy typy komórek budujących kubek smakowy?

A
  • komórki podstawne
  • komórki smakowe typu I
  • komórki smakowe typu II
  • komórki smakowe typu III
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

Komórki smakowe typu I:

A
  • najliczniejsze (ok. 60%)
  • wąskie
  • ciemna cytoplazma
  • dobrze rozwinięty aparat Golgiego i liczne elementy cytoszkieletu
  • w górnej części komórki liczne pęcherzyki wypełnione bezpostaciowym materiałem
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

Komórki smakowe typu II:

A
  • szersze
  • jasna cytoplazma
  • dobrze rozwinięta gładka siateczka śródplazmatyczna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
66
Q

Komórki smakowe typu III

A
  • najrzadsze (ok. 10%)
  • podobne do komórek typu I
  • nieco jaśniejsza cytoplazma
  • pęcherzyki zbliżone wyglądem do pęcherzyków synaptycznych w przypodstawnej części komórki (zawierają neuroprzekaźniki)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
67
Q

Czym charakteryzują się komórki podstawne kubka smakowego?

A
  • niezróżnicowane

- sięgają do ok. połowy wysokości kubka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
68
Q

Co posiadają komórki kubka smakowego na swej szczytowej powierzchni?

A

pęczki mikrokosmków, zawierające receptory smakowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
69
Q

Co dociera do podstawnych rejonów komórek kubka smakowego?

A

zakończenia nerwowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
70
Q

Receptory jakich smaków mają charakter kanałów jonowych?

A
  • słonego (kanał sodowy)

- kwaśnego (aktywowany przez protony kanał kationowy)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
71
Q

Receptory dla jakich smaków działają za pośrednictwem białek G i wtórnych przekaźników?

A
  • umami (T1R1 + T1R3)
  • słodki (T1R2 + T1R3)
  • gorzki (T2R)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
72
Q

Za rejestrację jakiego smaku odpowiedzialne są komórki smakowe typu III?

A

kwaśnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
73
Q

Za rejestrację jakiego smaku odpowiedzialne są komórki smakowe typu II?

A

wszystkie z wyjątkiem kwaśnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
74
Q

Co się dzieje w komórkach smakowych typu III w sytuacji aktywacji receptora?

A

Dochodzi co wewnątrzkomórkowego wzrostu poziomu wapnia i egzocytocy neuroprzekaźnika

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
75
Q

Co się dzieje w komórkach smakowych typu II w sytuacji aktywacji receptora?

A

wydzielają przez specjalne transportery błonowe przekaźnik - ATP, pobudzający zakończenia nerwowe na drodze parakrynowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
76
Q

Co to jest migdałek?

A

nagromadzenie tkanki limfoidalnej (grudek chłonnych i rozproszonej tkanki limfoidalnej) w błonie śluzowej okolic, gdzie spotykają się drogi oddechowa i pokarmowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
77
Q

Jakie migdałki tworzą pierścień Waldeyera?

A

parzyste migdałki podniebienne i trąbkowe, oraz nieparzyste migdałki gardłowy i językowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
78
Q

Jaka jest funkcja migdałków?

A

Są strefą obronną, reagującą na obce antygeny, wnikające bezpośrednio z powierzchni błony śluzowej i przekraczające granice nabłonka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
79
Q

Czym charakteryzują się migdałki:

A
  • nabłonek pokrywający grudki chłonne różni się stukturalnie od nabłonka pozostałych okolic
  • błona podstawna jest niekompletna
  • bogatsza sieć naczyniowa podścieliska
  • występują tu komórki analogiczne do komorek M nabonka jelitowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
80
Q

Jakie limfocyty są związane z migdałkami?

A

limfocyty B

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
81
Q

Dlaczego wszystkie migdałki są dobrze ukrwione?

A

ponieważ stanowi alternatywną drogę dopływu antygenów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
82
Q

Jakie przeciwciała, w jakiej postaci i gdzie są wydzielane przez migdałki?

A

IgA, w postaci dimerów są wydzielane na powierzchnie błony śluzowej, a w postaci monomerów przekazywane do krwi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
83
Q

W co przekształcają się limfocyty B w migdałkach?

A

w plazmocyty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
84
Q

Migdałek podniebienny:

A
  • największy z migdałków
  • otoczony wyraźną torebką łącznotkankową
  • nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący
  • zbudowany z 10-20 mieszków
  • rozgałęzione krypty
  • silnie nacieczony limfocytami
  • wewnątrz krypt można spotkać czopy
  • liczne plazmocyty i napływowe neutrofile
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
85
Q

Co to jest krypta w migdałku?

A

głębokie, rurkowate wpuklenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
86
Q

Co to jest mieszek w migdałku?

A

krypta, wraz z otaczającą tkanką limfoidalną w postaci pojedynczych grudek chłonnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
87
Q

Co to są czopy w migdałku?

A

skupiska złuszczonych komórek nabłonkowych, limfocytów, granulocytów i bakterii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
88
Q

Migdałek językowy:

A
  • nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowacieący
  • pojedyncza, niekiedy rozgałęziona krypta
  • na jej dnie mogą znajdować się ujścia małych gruczołów językowych tylnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
89
Q

Migdałek gardłowy:

A
  • zlokalizowany na górnej powierzchni nosogardzieli
  • nabłonek wieloszeregowy (charakterystyczny dla dróg oddechowych)
  • mogą występować niewielkie wysepki nabłonka wielowarstwowego płaskiego nierogowaciejącego
  • brak typowych krypt
  • na dnie zajdują się ujścia niewielkich gruczołów ślinowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
90
Q

Migdałek trąbkowy:

A
  • w okolicy ujścia trąbki słuchowej Eustachiusza
  • wieloszeregowy nabłonek dróg oddechowych
  • z reguły nie tworzy wpukleń
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
91
Q

Jak wyglądają komórki nierogowaciejące na wymazie z jamy ustnej?

A

płaskie komórki zabarwione na niebiesko

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
92
Q

Jakie komórki są płaskie i zabarwione na niebiesko na wymazie z jamy ustnej?

A

komórki nierogowaciejące

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
93
Q

Jakie komórki są płaskie i zabarwione na różowo/pomarańczowo z jądrem komórkowym na wymazie z jamy ustnej?

A

komórki, które wykazują cechy rogowacenia (parakeratynizacja)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
94
Q

Jak wyglądają na wymazie z jamy ustnej komórki, które wykazują cechy rogowacenia i parakeratynizacji?

A

komórki są płaskie i zabarwione na różowo/pomarańczowo z jądrem komórkowym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
95
Q

Jak wyglądają na wymazie z jamy ustnej komórki zrogowaciałe?

A

płaskie różowe/pomarańczowe komórki bez jądra

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
96
Q

Jak wygląda wymaz z podniebienia twardego?

A

dominują komórki zrogowaciałe i z cechami rogowacenia (komórki różowe/pomarańczowe bez jądra)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
97
Q

Jak wygląda wymaz z dziąsła?

A

obecne głównie komórki wykazujące cechy parakeratynizacji (komórki różowe/pomarańczowe z jądrami komórkowymi)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
98
Q

Jak wygląda wymaz z policzka?

A

obecne głównie komórki nierogowaciejące (komórki niebieskie )

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
99
Q

Jak wydzielają gruczoły ślinowe?

A

na drodze egzocytozy regulowanej, pod wpływem bodźców płynących z autonomicznego układu nerwowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
100
Q

Jaki jest skład śliny?

A
  1. woda
  2. jony
  3. substancje proste
  4. enzymy
  5. mucyny
  6. białka przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe
  7. immunoglobuliny
  8. czynniki wzrostowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
101
Q

Gdzie znajdują się małe gruczoły ślinowe?

A

w błonie podśluzowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
102
Q

Jakie jony znajdują się w ślinie?

A

K+, Na+, Ca2+, Cl-, HCO3-, PO4 3-, rodanki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
103
Q

Jakie substancje proste znajdują się w ślinie?

A

glukoza, mocznik i cholesterol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
104
Q

Jakie enzymy znajdują się w ślinie?

A
  • amylaza
  • lipaza
  • peroksydaza
  • kalikreiny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
105
Q

Za co odpowiada amylaza w ślinie?

A

rozkłada wielocukrowce

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
106
Q

Za co odpowiada lipaza w ślinie?

A

w niewielkich ilościach rozkłada lipidy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
107
Q

Za co odpowiada peroksydaza w ślinie?

A

wykazuje aktywność bakteriobójczą

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
108
Q

Za co odpowiadają kalikreiny w ślinie?

A

uczestniczą w przemianach niektórych substancji biologicznie czynnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
109
Q

Jakie mucyny występują w ślinie?

A

MG1 i MG2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
110
Q

Co to są mucyny?

A

główny składnik wydzieliny śluzowej, wysokocząsteczkowe, kwaśne glikoproteidy z bardzo dużą ilością krótkich łańcuchów cukrowcowych, które silnie wiążą jony wapnia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
111
Q

Jakie białka przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe występują w ślinie?

A
  • lizozym
  • laktoferryna
  • histatyny
  • cystatyny
  • białka bogate w prolinę
  • katelicydyny
  • defenzyny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
112
Q

Jakie immunoglobuliny występują w ślinie?

A

IgA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
113
Q

Jakie czynniki wzrostowe występują w ślinie?

A

EGF, TGFalfa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
114
Q

Za co odpowiadają czynniki wzrostowe w ślinie?

A

pobudzają wzrost i regenerację nabłonków

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
115
Q

Czym są defenzyny zawarte w ślinie?

A

są to białka bakteriobójcze

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
116
Q

Czym są katelicydyny zawarte w ślinie?

A

peptydami o właściwościach bakteriobójczych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
117
Q

Za co odpowiadają białka bogate w prolinę w ślinie?

A

mają właściwości przeciwbakteryjne, gromadzą jony wapnia i stymulują remineralizację szkliwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
118
Q

Czym są cystatyny zawarte w ślinie?

A

są inhibitorami niektórych peptydaz o właściwościach przeciwbakteryjnych i przeciwwirusowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
119
Q

Czym są histydyny zawarte w ślinie?

A

są to białka bogate w histydynę o właściwościach przeciwbakteryjnych i przeciwgrzybiczych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
120
Q

Jakie właściwości ma lizozym zawarty w ślinie?

A

przeciwbakteryjne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
121
Q

Jakie właściwości ma laktoferryna zawarta w ślinie?

A

przeciwbakteryjne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
122
Q

Charakterystyka pęcherzyka surowiczego:

A
  • ma kształt kulisty lub owoidalny
  • wąskie światło
  • piramidowe komórki surowicze
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
123
Q

Właściwości komórek pęcherzyka surowiczego:

A
  • dobrze rozwinięta siateczka śródplazmatyczna szorstka, zlokalizowaną głównie przypodstawnie
  • kuliste jądro umieszczone bliżej podstawy
  • zasadochłonna cytoplazma
  • ponadjądrowy aparat Golgiego
  • liczne ziarna wydzielnicze w rejonach bocznych i przyszczytowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
124
Q

Co to są kanaliki międzykomórkowe komórek pęcherzyka surowiczego i do czego służą?

A

rynienkowate wpuklenia bocznej błony komórkowej, komunikujące się ze światłem pęcherzyka, do których również uwalniana jest wydzielina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
125
Q

Co produkują komórki surowicze?

A
  • enzymy zawarte w ślinie
  • białka przeciwbakteryjne
  • czynniki wzrostowe
  • wydzielają IgA (pobrane uprzednio z otoczenia)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
126
Q

Co powoduje skurcz komórek mioepitelialnych wokół pęcherzyka surowiczego?

A

mechaniczne wyciśnięcie wydzieliny ze światła pęcherzyka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
127
Q

Czym jest otoczony od zewnątrz cały pęcherzyk?

A

błaszką podstawną i opleciony siecią naczyń włosowatych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
128
Q

Jakich typów zakończenia tworzą wegetatywne włókna nerwowe otaczające odcinek wydzielniczy gruczołów ślinowych?

A
  • epilemmalne (nadblaszkowe) = na zewnętrznej powierzchni blaszki podstawnej
  • hypolemmalne (podblaszkowe) = pomiędzy blaszką podstawną, a przypodstawnym rejonem komórek wydzielinczych lub mioepitelialnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
129
Q

Jaką drogą docierają neuroprzekaźniki wydzielone na zakończeniach nerwowych odcinków wydzielniczych gruczołów ślinowych?

A

drogą parakrynową

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
130
Q

Cewka śluzowa:

A
  • krótka, ślepo zakończona rurka, niekiedy rozwidlona
  • sześcienne lub piramidowe komórki śluzowe
  • kanaliki międzykomórkowe słabiej rozwinięte niż w pęcherzykach surowiczych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
131
Q

Charakterystyka komórek śluzowych cewki śluzowej:

A
  • ciemne, spłaszczone, nieregularne jądro umieszczone przypodstawnie
  • prawie zupełnie jasna cytoplazma (ze względu na brak powinowactwa śluzu do barwników)
  • mniej szorstkiej siateczki niż komórki surowicze
  • bardzo dobrze rozwinięty ponadjądrowy aparat Golgiego
  • liczne ziarna wydzielnicze zawierające mucyny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
132
Q

Co wiążą mucyny i po co?

A

znaczne ilości jonów wapnia, które umożliwiają kondensację wydzieliny (inaczej, ujemnienaładowane polianionowe cząsteczki mucyn ulegałyby odpychaniu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
133
Q

Jakie funkcje pełni wydzielina śluzowa?

A
  • nadaje ślinie właściwości poślizgowe (co ułatwia przesuwanie porcji pokarmu podczas żucia i przełykania)
  • tworzy na powierzchni błony śluzowej cienką warstwę, chroniącą przed wysychaniem, inwazją mikroorganizmów i uszkadzającym działaniem czynników chemicznych
  • tworzy ochronną warstewkę na powierzchni szkliwa zębów, zapobiegającą jego demineralizacji i gromadzeniu bakterii
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
134
Q

Co to jest półksiężyc Gianuzziego?

A

półksiężyc surowiczy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
135
Q

Co to jest półksiężyc surowiczy?

A

grupa kilku lub kilkunastu komórek surowiczych tworzących czapeczkę na końcu cewki śluzowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
136
Q

Jak komunikują się komórki półksiężyca surowiczego ze światłem cewki?

A

za pośrednictwem wąskich kanalików międzykomórkowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
137
Q

Co produkują komórki półksiężyca surowiczego?

A

białka typowe dla komórek surowiczych (w tym szczególnie dużo lizozymu oraz EGF)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
138
Q

Co to są komórki surowiczo-śluzowe?

A

są to komórki podobne do komórek surowiczych, ale ich ziarna wydzielnicze wykazują obecność białek produkowanych przez komórki surowicze jak i pewnej ilości mucyn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
139
Q

Jak dzielimy przewody wyprowadzające ślinianek?

A
  • śródzrazikowe (wstawka i przewód prążkowany)
  • przewody międzyzrazikowe (biegnące w tkance łącznej międzyzrazikowej)
  • przewód główny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
140
Q

Co to jest wstawka (jako przewód wyprowadzający ślinianek)

A

wąski przewód, wyścielony niskimi, sześciennymi komórkami, stosunkowo ubogimi w organelle, odchodzący bezpośrednio od odcinka wydzielniczego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
141
Q

Czym może być otoczony początkowy odcinek wstawki?

A

mankietem komórek mioepitelialnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
142
Q

Co produkują komórki wstawki?

A
  • EGF
  • lizozym
  • laktoferryna
  • niewielkie ilości histatyn
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
143
Q

Jakie jony transportują wstawki, skąd - dokąd i do czego to się przyczynia?

A

transportują do światła wstawki jony wodorowęglanowe, wymieniając je na jony chlorkowe przyczyniając się do wstępnej alkalizacji śliny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
144
Q

Co to jest przewód prążkowany?

A

przewód o nieregularnych konturach i zmiennej średnicy wyścielony jedną warstwą walcowatych komórek o centralnie położonym jądrze i kwsochłonnej cytoplazmie, zawierającej nieliczne ziarna wydzielnicze

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
145
Q

Co występuje w części przypodstawnej komórek przewodu prążkowanego?

A

pionowe prążki sięgające 1/3 wysokości komórki (prążkowanie przypodstawne)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
146
Q

Jakie jony transportują komórki przewodu prążkowanego?

A

do światła przewodu jony potasowe i wodorowęglanowe, a resorbowane są jony sodowe i chlorkowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
147
Q

Jaki kation jest kationem dominującym w ślinie?

A

potasowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
148
Q

Co jest wydzielane do śliny w przewodach prążkowanych?

A
  • jony niektórych metali ciężkich
  • jony rodankowe
  • IgA
  • EGF
  • laktoferryna
  • kalikreiny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
149
Q

Jak nazywa się ślina wyprodukowana przez komórki wydzielnicze?

A

ślina pierwotna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
150
Q

Jaka jest ślina pierwotna w stosunku do osocza?

A

izotoniczna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
151
Q

Czym różni się ślina pierwotna od wtórnej?

A
  • jest hipotoniczna w stosunku do osocza
  • przeważają jony potasowe nad sodowymi
  • uzupełniona w substancje produkowane przez komórki przewodów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
152
Q

Co to jest saliwon?

A

czynnościowa podjednostka ślinianek, odpowiedzialna za ostateczne ustalenie zawartości śliny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
153
Q

Co wchodzi w skład saliwonu?

A

odcinek wydzielniczy, wstawka i przewód prążkowany

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
154
Q

Jakim nabłonkiem wyścieone są przewody międzyzrazikowe?

A

nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym, który stopniowo zwiększa swą wysokość przechodząc w nabłonek wieloszeregowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
155
Q

Jakim nabłonkiem wyścielony jest przewód główny gruczołów ślinowych?

A

nabłonek wieloszeregowy → dwuwarstwowy walcowaty → nabłonek wielowarstwowy płaski jamy ustnej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
156
Q

Jaką funkcję pełnia przewody międzyzrazikowe i przewody główne ślinianiek?

A

transport dla śliny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
157
Q

Małe gruczoły ślinowe:

A
  • niewielkie, złożone gruczoły zlokalizowane w błonie podśluzowej (mogą występować w głębszyhc rejonach blaszki właściwej)
  • nie mają własnej torebki
  • nie mają budowy zrazikowej
  • zbiorcze przewody wyprowadzające uchodzą na powierzchnię nabłonka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
158
Q

Co odchodzi od odcinków wydzielniczych małych gruczołów ślinowych?

A

krótkie wstawki, które łączą się w szersze przewody wyścielone nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym (nie wykazują prążkowania)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
159
Q

Jaki charakter mają wydzieliny małych gruczołów ślinowych?

A
  • von Ebnera = surowicze
  • wargowe i policzkowe = mieszane
  • językowe i podniebienne = śluzowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
160
Q

Czym są otoczone ślinianki?

A

łącznotkankowymi torebkami

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
161
Q

Jak są zbudowane ślinianki?

A

mają budowe zrazikową, ich miąższ jest zbudowany ze ściśle ułożonych odcinków wydzielniczych oraz z drzewkowatego układu przewodów wyprowadzających

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
162
Q

Co przebiega w łącznotkankowych przegrodach wewnątrz ślinianek?

A

większe naczynia krwionośne, pęczki nerwowe i międzyzrazikowe przewody wyprowadzające

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
163
Q

Co można spotkać w przegrodach i w przestrzeniach midzykomórkowych na terenie ślinianek?

A

limfocyty i plazmocyty będące źródłem immunoglobulin, które są pochłaniane i modyfikowane oraz wydzielane do śliny przed komorki surowicze i komórki przewodów prążkowanych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
164
Q

Ślinianki przyuszne:

A
  • największe
  • surowicze
  • można spotkać wysepki tkanki tłuszczowej, której ilosć rośnie wraz z wiekiem
  • najdłuższe wstawki
  • produkują ok. 25% wydzieliny wszystkich ślinianek
  • gustyna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
165
Q

Za co odpowiada gustyna?

A

stymuluje rozwój kubów smakowych oraz różnicowanie i odnowę ich komórek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
166
Q

ślinianki podjęzykowe:

A
  • śluzowe (surowicze są wyłącznie półksiężyce - 10%)
  • ślinianka podjęzykowa większa + (5-20) ślinianek podjęzykowych mniejszych
  • 5% wydzieliny wszystkich ślinanek
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
167
Q

Z czym łączy się przewód wyprowadzający ślinianki podjęzykowej większej?

A

z przewodem głównym ślinianki podżuchwowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
168
Q

Gdzie uchodzą przewody wyprowadzające ślinianek podjęzykowych mniejszych?

A

na dnie jamy ustnej, wzdłuż przebiegu grzebienia fałdu podjęzykowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
169
Q

Ślinianki podżuchwowe:

A
  • mieszane z przewagą komponenty surowiczej (80%)
  • zarówno pęcherzyki surowicze jak i cewki śluzowe z dobrze wykształconymi półksiężycami surowiczymi
  • główny producent śliny 70%
  • najdłuższe przewody prążkowane
  • powiększające się z wiekiem wysepki tkanki tłuszczowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
170
Q

Jak zmienia się wydzielanie przez ślinanki podżuchwowe w zależności od pobudzenia nerwowego parasympatycznego lub sympatycznego?

A

zmienia się charakter produkowanej śliny (od wodnistej i bogatej w enzymy po gęstą i lepką)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
171
Q

Jak zbudowany jest staw skroniowo-żuchwowy?

A
  • obecny między powierzchniami stawowymi krążek stawowy, który dzieli jamę stawu na dwie komory (górną i dolną)
  • powierzchnie stawowe pokrywa chrząstka włóknista, a nie szklista
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
172
Q

Skąd wynika obecność chrząstki włóknistej zamiast szklistej w budowie stawu skroniowo-żuchwowego?

A

kości tworzące staw kostnieją na podłożu mezenchymatycznym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
173
Q

Warstwy występujące w stawie skroniowo-żuchwowym (rozpoczynając od jamy stawu):

A
  1. warstwa tkanki łącznej włóknistej
    2 warstwa bogatokomórkowa
  2. warstwa chrząsktki włóknistej
  3. warstwa zwapniałej chrząstki szklistej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
174
Q

Z czego zbudowana jest warstwa tkanki łącznej wiotkiej w stawie skroniowo-żuchwowym?

A

z pofałdowanych włókie kolagenowych ułożonych równolegle do powierzchni stawu, niewielkiej ilości włókien sprężystych i nielicznych, rozproszonych spoczynkowych fibroblastów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
175
Q

Z czego składa się warstwa bogatokomórkowa stawu skroniowo-żuchwowego?

A

tkanka łączna o luźniejszym utkaniu, w której spotykamy spoczynkowe fibroblasty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
176
Q

Za co odpowiedzialne są fibroblasty warstwy bogatokomórkowej stawu skroniowo-żuchwowego?

A

odpowiedzialne są za odnowę struktur włókien i komórek) powierzchni stawowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
177
Q

Z czego jest zbudowany krążek stawowy stawu skroniowo-żuchwowego?

A

z tkanki łącznej włóknistej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
178
Q

W jaki sposób są ułożone włókna kolagenowe w krążku stawowym stawu skroniowo-żuchwowego?

A

na obwodzie krążka są ułożone okrężnie, do wewnątrz promieniście, a w rejonach środkowych w osi przednio-tylnej (występują w niewielkiej ilości również włókna sprężyste - których ilość maleje z wiekiem i pojedyncze włókna siateczkowe)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
179
Q

Co stanowi główną część substancji podstawowej krążka stawowego stawu skroniowo-żuchwowego?

A

siarzany chondroityny i dermatynu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
180
Q

Co powoduje silne uwodnienie substancji podstawowej krążka stawowego?

A

odporność krążka na obciążenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
181
Q

Jak jest unaczyniony krążek stawowy?

A

jest strukturą beznaczyniową (nieliczne naczynia występują na jego obwodzie i w miejscu przyczepu torebki stawowej, a także w części tylnej, gdzie krążek przechodzi w luźniejszą tkankę łączną bogatą we włokna sprężyste - tkankę zakrążkową)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
182
Q

Gdzie się przyczepia torebka stawowa stawu skroniowo-żuchwowego?

A

jest przytwierdzona do brzegów obu powierzchni stawowych oraz do obwodu krążka stawowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
183
Q

Jak są ułożone włókna kolagenowe torebki stawowej stawu skroniowo-żuchwowego?

A

pionowo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
184
Q

Czym jest wyścielony pokład tkanki łącznej od strony jamy stawowej w stawie skroniowo-żuchwowym?

A

synowicytami A i B (makrofagi i fibroblasty) uczestniczące w produkcji płynu stawowego i w procesach regeneracyjnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
185
Q

Co stanowi warstwę wewnętrzną torebki stawowej w stawie skroniowo-żuchwowym>?

A

błona maziowa (pokład tkanki łącznej wiotkiej z licznymi naczyniami krwionośnymi)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
186
Q

Co stanowi warstwę zewnętrzną torebki stawowej stawu skroniowo-żuchwowego?

A

tkanka łączna włóknista o stosunkowo luźnym utkaniu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
187
Q

Co znajduje się wewnątrz korony zęba?

A

komora zęba

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
188
Q

Wco w obrębie korzenia przechodzi komora zęba?

A

w kanał korzeniowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
189
Q

Co wchodzi w skład przyzębia?

A

ozębna, dziąsło i kość zębodołu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
190
Q

Co tworzy narząd zębowy?

A

przyzębie i ząb

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
191
Q

Jaką funkcję pełni zębina?

A
  • tworzy oparcie dla pozostałych tkaek zmineralizowanych
  • wyznacza podstawowy kształt zęba
  • buduje większą część korony i korzenia zęba
  • otacza jamę zęba oraz kanał korzeniowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
192
Q

Co to jest anatomiczna szyjka zęba?

A

granica między szkliwem a cementem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
193
Q

Ile procent masy zębiny stanowią składniki organiczne?

A

28%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
194
Q

Ile procent masy zębiny stanowią składniki nieorganiczne?

A

72%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
195
Q

Jakie wyróżniamy organiczne składniki zębiny?

A
  • kolagen
  • białka niekolagenowe
  • proteoglikany
  • czynniki wzrostu
  • fosfolipidy
  • enzymy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
196
Q

Który typ kolagenu dominuje w zębinie?

A

kolagen typu I (ze śladowymi ilościami kolagenu III i V)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
197
Q

Ile procent składników organicznych zębiny stanowi kolagen?

A

92%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
198
Q

W jakiej postaci występuje kolagen w zębinie?

A

w postaci cienkich włókien, nietworzących pęczków, których układ jest nieregularny z ogólną tendencją doprzebiegu równoległego w stosunku do osi długiej zęba

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
199
Q

Jakie białka niekolagenowe specyficzne dla zębiny występują w zębinie?

A

DPP (fosfoforyna) i DSP (sialoproteina zębiny)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
200
Q

Z czego powstaje DPP i DSP?

A

z enymatycznego rozcięcia cząsteczki prekursorowego białka zębinowej sialofosfoproteiny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
201
Q

Jakie białka niekolagenowe występują w zębinie?

A
  • osteopontyna
  • osteonektyna
  • białka macierzy zębiny (DMP-1, DMP-2 i DMP-3)
  • sialoproteina kości
  • kwaśna glikoproteina kości-75
  • białka bogate w kwas gamma-karboksyglutaminowy
  • biłka morfogenetyczne kości (BMP)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
202
Q

Jakie proteoglikany występują w zębinie?

A

niskocząsteczkowe dekoryna i biglikan (zawierające siarczany chondroityny) oraz lumikan i fibromodulina (bogate w keratosiarczany)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
203
Q

Jakie czynniki wzrostu znajdują się w zębinie?

A

IGF (insulinopodobne czynniki wzrostu) oraz TGF (transformujące czynniki wzrostu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
204
Q

Gdzie w zębinie występują fosfolipidy?

A

we froncie mineralizacji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
205
Q

Jakie znaczenie mają fosfolipidy w zębinie?

A

udział w inicjowaniu mineralizacji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
206
Q

Jakie enzymy zawiera zębina?

A

fosfatazy, metaloproteinazy i fosfolipazy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
207
Q

Jaką wielkość mają kryształy hydroksyapatytów w zębinie?

A

35x10x100 nm (ok. 10x większe niż w kości)

208
Q

Jakie pierwiastki dominują w zębinie?

A
  • wapń 27%
  • fosfor 13%
  • węgiel 4,5%
  • magnez 1%
209
Q

Jakie sole występują w zębinie?

A

węglany wapnia i sole magnezu

210
Q

Jak dokonuje się mineralizacja w zębinie

A

wieloogniskowo

211
Q

Jak nazywają się kuliste obszary w zębinie gdzie układają się powstające kryształy?

A

kalkosferyty

212
Q

Co to są przestrzeni międzykuliste?

A

rejony, niezmineralizowanej istoty organicznej, gdzie kalkosferyty nie zlewają się z sobą całkowicie

213
Q

Co to są linie konturowe Owena?

A

linie, w zębinie wzdłuż których układają się przestrzenie międzykuliste, równoległe do powierzchni zębiny, odzwierciedlają nierównomierną mineralizację kolejnych warstw zębiny w czasie wzrostu przez apozycję

214
Q

Co to są linie przyrostowe von Ebnera?

A

cienkie, gęsto ułożone linie przebiegające dopowierzchni zębiny, odzwierciedlające okołodobowe cykle aktywności odontoblastów produkujących zębinę (dobowe przyrosty zębiny)

215
Q

Ile wynoszą dobowe przyrosty zębiny w koronie zęba?

A

ok. 6 mikrometrów

216
Q

Ile wynoszą dobowe przyrosty zębiny w korzeniu zęba?

A

ok. 3,5 mikrometra

217
Q

Jakie struktury mają charakter komórkowy w zębinie?

A

wypustki odontoblastów

218
Q

Co to jest warstwa ziarnista Tomesa?

A

poszerzone, końcowe odcinki kanalików zębinowych w korzeniu w formę pętli, tworząc w ten sposób drobne, niezmineralizowane przestrzenie na granicy z cementem

219
Q

Na jakim preparacie możemy zobaczyć warstwę ziarnistą Tomesa?

A

na szlifie

220
Q

Jak przebiegają kanaliki zębinowe w koronie zęba?

A

jak spłaszczona litera S (łuk bliższy miazgi skierowany jest ku wierzchołkowi zęba, a bliższy szkliwu ku powierzchni zgryzowej)

221
Q

Jak przebiegają kanaliki zębinowe w zębinie koreniowej?

A

prawie prostolinijnie

222
Q

Co zawierają w swej cytoplazmie włókna Tomesa?

A
  • mikrotubule i mikrofilamenty (związane z transportem substancji wewnątrz wypustek i egzocytozą)
  • kanaliki siateczki gładkiej
  • wydłużone pitochondria i pęcherzyki wydzielnicze ( w części początkowej)
223
Q

Co znajduje się w kanalikach zębinowych?

A
  • włókna Tomesa
  • płyn bogaty w jony potasu
  • bezosłonkowe włókna nerwowe
  • wypustki komórek dendrytycznych (prezentujących antygen)
224
Q

Gdzie w zębinie występują bezosłonkowe włókna nerwowe?

A

w początkowej 1/3 kanalika (zwłasza w zębinie koronowej) - zawiera je 80% kanalików

225
Q

Co rejestrują bezosłonkowe włókna nerwowe w zębinie?

A

ruch płynów w kanaliku oraz zmiany pH

226
Q

Jaki charakter mają bezosłonkowe włókna nerwowe w zębinie?

A

bólowy

227
Q

Co powoduje penetracja bakterii przez kanaliki zębinowe (po uszkodzeniu szkliwa)?

A

zwiększenie liczby komórek dendrytycznych w rejonie przyzębinowym i ich wypustek wchodzących do kanalików zębiny

228
Q

Gdzie głównie znajdują się wypustki komórek dendrytycznych w zębinie?

A

głównie w obszarze korony w kanalikach zębinowych (wchodzą na bardzo niewielką odległość)

229
Q

Jakie wyróżniamy typy zębiny?

A
  • prezębina
  • zębina pierwotna i wtórna
  • zębina trzecia
230
Q

Charakterystyka prezębiny:

A
  • tworzy wąski pas otaczający bezpośrednio miazgę zęba
  • jest niezmineralizowana
  • brak jej na szlifach
  • jej głównym składnikiem jest DSPP
  • jej grubość cieńczeje wraz w wiekiem
  • jest niezbędna do zachowania żywotności odontoblastów w miazdze
231
Q

Co to jest zębina pierwotna?

A

zębina wytworzona w trakcie rozwoju zęba

232
Q

Co to jest zębina wtórna?

A

zębina leżąca do wewnątrz od zębiny pierwotnej, jej tworzenie rozpoczyna się w chwili uformowania korzenia

233
Q

Co to jest linia Owena?

A

linia odgraniczająca zębinę pierwotną od zębiny wtórnej

234
Q

Jakie występują odmiany zębiny trzeciej?

A
  • zębina odczynowa

- zębina naprawcza

235
Q

Co to jest zębina odczynowa?

A

zębina produkowana przez istniejące odontoblasty w odpowiedzi na próchnicę lub bodźce wynikające z opracowywania ubytków, jej skład i przebieg kanalików są podobne do zębiny wtórnej

236
Q

Co to jest zębina naprawcza?

A

jest tworzona głównie przez komórki zębinotwórcze podobne do odontoblastów, rekrutujące się z komórek nacierzystych miazgi i zastępujące obumarłe odontoblasty (np. w wyniku przegiegu intensywnego proesu zapalnego), jest ona wyraźnie odgraniczona od typowej zębiny i posiada odmienną, zaburzoną budowę

237
Q

Jakie wyróżniamy obszary zębiny?

A
  • zębina międzykanalikowa
  • zębina okołokanalikowa (wewnątrzkanalikowa)
  • zębina okrywowa
238
Q

Co tworzy zasadniczą część bloku zębinowego?

A

zębina międzykanalikowa

239
Q

Czym jest zebina okołokanalikowa?

A

otacza ona wewnętrzną powierzchnię kanalików i jest silniej zmineralizowana niż zębina międzykanalikowa

240
Q

Czym się różni zębina okołokanalikowa od zębiny międzykanalikowej?

A
  • nie zawiera włóknien kolagenowych
  • ma nieco odmienny skład macierzy
  • drobniejsze kryształy hydroksyapatytów
241
Q

Jak wzrasta stopień mineralizacji zębiny okołokanalikowej?

A

wraz z oddalaniem się od komory zęba oraz z wiekiem

242
Q

Co powoduje wzrost mineralizacji zębiny okołokanalikowej wraz z wiekiem?

A

obliterację dystalnych odcinków kanalików u osób starszych

243
Q

Co to jest zębina okołomiazgowa?

A

glówny blok zębiny, składający się z zębiny okołokanalikowej i międzykanalikowej

244
Q

Co to jest zębina okrywowa?

A

zewnętrzny pas zębiny koronowej (pierwsza warstwa zębiny wytworzona przez odontoblasty, która ulega mineralizacji z udziałem pęcherzyków macierzy) - jest słabiej zmineralizowana niż zębina międzykanalikowa oraz zawiera bogato rozgałęzione kanaliki

245
Q

Ile procent szkliwa stanowią składniki nieorganiczne?

A

95-98%

246
Q

Na jakim preparacie nie znajdziemy szkliwa?

A

na skrawku

247
Q

Dlaczego na skrawku nie znajdziemy szkliwa?

A

ponieważ ulega całkowitemu rozpuszczeniu podczas odwapniania

248
Q

Szkliwo jest najlepiej przygotowaną tkanką do czego?

A

do znoszenia urazów mechanicznych, zwłaszcza związanych z siłą ścierającą

249
Q

Cechy szkliwa:

A
  • odporne na pękanie

- nie ma zdolności do przebudowy lub odnowy

250
Q

Co spotyka się w obszarze złącza szklino-zębinowego?

A
  • wrzeciona szkliwne
  • pęczki szkliwne
  • blaszki szkliwne
251
Q

Co to są wrzeciona szkliwne?

A

pojedyncze, szerokie kanaliki zębiny obecne na terenie szkliwa, wokół których występuje niewielka ilość kolagenu, są wynikiem migracji wypustek odontoblastów pomiędzy ameloblasty w czasie rozwoju zawiązka zęba

252
Q

Co to są pęczki szkliwne?

A

wiązki słabiej zmineralizowanych pryznatów, sięgające nawet 1/3 grubości szkliwa

253
Q

Co to są blaszki szkliwne?

A

pęczki słabiej zmneralizowanych pryzmatów na całej długości szkliwa, aż do jego powierzchni, stanowią mijsca zmniejszonej oporności szkliwa

254
Q

Co to są prymaty szkliwne?

A

wąskie, wydłuzone strukturalne podjednoski szkiwa, które na przekroju mają kształt dziurki od klucza / arkady / łuski

255
Q

Jak przebiegają pęczki pryzmatów w szkliwie?

A

w rejonie wewnętrznym i zewnętrznym są ułożone prostopadle do powierzchni, a w pasie środkowym skońśnie (gdzie się krzyżują)

256
Q

Co stanowi główny buduluec pryzmatów szkliwa?

A

kryształy hydroksyapatytów

257
Q

Jak leżą krysztay w istocie międzypryzmatycznej szkliwa?

A

pod kątem 45 stopni względem kryształów tworzących pryzmaty

258
Q

Gdzie występuje warstwa szkliwa zbudowana wyłącznie z istoty międzypryzmatycznej?

A

cienka warstwa szkliwa przylegająca bezpośrednio do zębiny i warstwa powierzchiowa szkliwa

259
Q

Co to są linie Huntera-Schregera?

A

linie widoczne w świetle padającym, powstające dzięki temu, że pęczki pryzmatów w szkliwie przecięte pod różnym kątem, inaczej załamują światło

260
Q

Co to są lnie Retziusa?

A

linie widoczne w świetle przechodzącym, odwierciedlające okresowe zaburzenia mineralizacji szkliwa

261
Q

Jakie wyróżniamy organiczne składniki szkliwa?

A
  • specyficzne dla szkliwa białka: amelogeniny i nieamelogeniny (enameliny, ameloblastyny i tufteliny)
  • enzymy (metaloproteinazy)
  • fosfolipidy
262
Q

Co stanowią składniki organiczne szkliwa?

A

pozostałość rozwojową

263
Q

Gdzie głównie można znaleźć podukty przemian nieamelogenin?

A

na granicy pryzmatów i istoty międzypryzmatycznej

264
Q

Gdzie można znależź amelogeniny?

A

między kryształami hydroksyapatytów (zarówno w pryzmatach jak i w istocie międzypryzmatycznej)

265
Q

Co to jest kutikula na powierzchni szkliwa?

A

inaczej błonka pierwotna, jest to niezmineralizowana, bezstrukturalna blaszka podstawna, przylegająca do szkliwa i pokrywająca całą powierzchnię wykłutej części zęba, która ulega bardzo szybkiemu starciu

266
Q

Jaką rolę odgrywa błonka pierwotna w złączu szkliwno-nabłonkowym?

A

stanowi jego wewnętrzną blaszkę podstawną

267
Q

Co to jest pellikula?

A

warstwa nazębna, osadzające się na powierzchni szkliwa składniki śliny, która jest regularnie usuwana podczas szczotkowania (może utrzymywać się w rejonach trudniej dostępnych)

268
Q

Co stanowi skład pellikuli?

A
  • mucnyny
  • białka antybakteryjne (lizozym, laktoferryna, białka bogate w prolinę, IgA)
  • białka enzymatyczne (amylaza)
269
Q

Co to jest płytka nazębna?

A

jest wynikiem bakteryjnej kolonizacji warstwy nazębnej

270
Q

do czego może prowadzić rozrost flory bakteryjnej płytki nazębnej?

A

do okołozębowych stanów zapalnych (paradontoza) oraz do rozwoju próchnicy

271
Q

Co to jest kamień nazębny?

A

efekt mineralizacji płytki nazębnej

272
Q

Co to są linie przyrostowe Saltera?

A

granice sąsiadujących nieregularnych blaszek zębiny otaczających korzeń zęba widoczne tylko na skrawkach

273
Q

Co stanowi organiczne składniki cementu?

A
  • głównie włókna kolagenowe typu I

- białka niekolagenowe i proteoglikany podobne jak w tkance kostnej

274
Q

Jakie wyróżniamy rodzaje włókien w cemencie?

A
  • wewnątrzpochodne

- zewnątrzpochodne

275
Q

Jaki przebieg mają włókna wewnątrzpochodne w cemencie?

A

równoległy do powierzchni cementu

276
Q

Przez co zostały wytworzone włókna wewnątrzpochodne cementu?

A

przez cementoblasty w trakcie rozwoju cementu

277
Q

Czym są i jak przebiegają włókna zewnątrzpochodne cementu?

A

zaotwiczonymi w cemencie więzadłowymi włóknami kolagenowymi ozębnej, przebegające prostopadle do powierzchni cementu

278
Q

Przez co zostały wytworzone włókna zewnątrzpochodne cementu?

A

przez fibroblasty ozębnej

279
Q

Dokąd dochodzą włókna zewnątrzpochodne cementu?

A

do połączenia cementowo-zębinowego, gdzie rozpadają się na fibryle rozproszone w zębinie

280
Q

Jakie wyróżniamy odmiany cementu?

A
  • pierwotny (bezkomórkowy)

- wtórny (komórkowy)

281
Q

Z czego zbudowany jest cement bezkomórkowy?

A

z kilku cienkich blaszek wyłącznie istoty międzykomórkowej, które pokrywają całą zębinę korzeniową, aż do kontaktu z szyjką

282
Q

Gdzie znajduje się cement komórkowy?

A

na 1/3 dolnej cementu bezkomórkowego i jego grubość wzrasta w kierunku wierzchołka zęba

283
Q

Z czego zbudowany jest cement komórkowy?

A

jest to system połączonych ze sobą niezmineralizowanych kanalików i jam, w których znajdują się cementocyty

284
Q

Czym się różnią cementocyty od osteocytów?

A
  • są rzadziej ułożone
  • mają mniej wypustek
  • mają mniej połączeń między sobą
285
Q

W jakim kierunku i dlaczego kierują się wypustki cementocytów?

A

w kierunku ozębnej, której naczynia krwionośne stanowią źródło tlenu i substancji odżywczych

286
Q

Kiedy na terenie cementu mogą się pojawić naczynia krwionośne?

A

jeśli ma on znaczną grubość

287
Q

Co to jest precement?

A

cienka, niezmineralizowana, powierzchowna warstwa cementu, pokryta warstwą cementoblastów

288
Q

Gdzie nie ma cementoblastów?

A

w miejscach gdzie do dementu wnikają włókna ozębnej

289
Q

Co znajduje się na powierzchni cementu?

A

osteoklasty

290
Q

Z czym mają połączenia cementoblasty ?

A

w przypadku cementu komórkowego z wypustkanmi najbliższych cementocytów

291
Q

Jaka tkanka wypełnia komorę i kanał korzeniowy zeba?

A

tkanka łączna galaretowata

292
Q

Jak barwi się miazga zęba?

A

zasadochłonnie

293
Q

W co jest bogata istota podstawowa miazgi?

A

w glikozaminoglikany i proteoglikany

294
Q

Co jest głównym składnikiem miazgi?

A

kwas hialuronowy (ponad 50%)

295
Q

Co zawierają proteoglikany miazgi?

A

siarczany dermatanu i siarczany chondroityny

296
Q

Za co odpowiadają proteoglikany w miazdze?

A
  • wiążą wodę
  • regulują tworzenie włókien
  • pośredniczą w oddziaływaniu czynników wzrostu nna komórki miazgi (syndekan związany z błoną)
297
Q

Jakie białka niekolagenowe występują w miazdze?

A
  • fibronektyna
  • tensacyna
  • lamina
  • enzymy (metaloproteinazy i ich inhibitory)
  • czynniki regulacyjne
298
Q

Jakie włókna występują w miazdze zęba?

A

wyłącznie kolagenowe

299
Q

W jakiej formie występują włókna kolagenowe w miazdze?

A

nie tworzą pęczków, przebiegają bezładnie w formie pilśni, najgęstszej w środkowym obszarze miazgi

300
Q

Jaki typ kolagenu występuje we włóknach kolagenowych miazgi zęba?

A

głównie typ I, ale występują rownież włókna siateczkowate zbudowane z kolagenu III (włókna Korffa) i niewielka domieszka kolagenów typu V i VI
spotyka się również mikrofibryle z fibryliny )ale brak w niej uformowanych włókien sprężystych)

301
Q

W co przekształca się tkanka łączna galaretowata miazgi zęba wraz z wiekiem?

A

w tkankę łączną wiotką (przybywa włókien kolagenowych)

302
Q

Jak są ułożone odontoblasty w miazdze i czym się charakteryzują?

A
  • w obwodowym obszarze miazgi na granicy z zębiną
  • wysokie, wąskie
  • ułożone palisadowo (na kształt nabłonka jednowarstowego walcowatego)
303
Q

Jakie wyróżniamy wypustki odontoblastów?

A
  1. włókno Tomesa
  2. wypustki boczne
  3. wypusta boczna
304
Q

Co to jest włókno Tomesa?

A

długa wypustka odchodząca od szczytu odontoblastu, która wchodzi do kanalika zębinowego i biegnie w jego obrębie

305
Q

Co to są wypustki boczne odontoblastów?

A

krótkie wypustki, które łączą odontobalsty między sobą

306
Q

Co to jest wypustka miazgowa odontoblastu?

A

wypustka odchodząca od podstawy odontoblastu wchodząca w głąb miazgi

307
Q

Co zawiera błona komórkowa odontobalstów?

A
  • cząstki adhezyjne (integryny i kadheryny)
  • receptory regulujące różnicowanie odontoblastów i ich aktywność wydzielniczą (w tym receptory dla hormonów, neuropeptydów i cytokin)
  • transportery jonowe (głównie związane z transportem jonów wapnia)
308
Q

Jakie wyróżniamy komórki miazgi zęba?

A
  1. odontobalsty
  2. fibroblasty
  3. mezenchymatyczne komórki macierzyste
  4. komórki denrytyczne
  5. komórki napływowe
309
Q

Za co odpowiadają fibrobalsty w miazdze zęba?

A

za odnowę składników substancji międzykomórkowej miazgi, a za pomocą wydzielanych cytokin uczestniczą w reakcjach obronnych

310
Q

Gdzie znajdują się mezenchymatyczne komórki macierzyste w miazdze zęba?

A

w pobliżu naczyń krwionośnych miazgi zęba

311
Q

W co mogą się różnicować mezenchymatyczne komórki macierzyste w miazdze zęba?

A
  • w odontoblasty
  • w komórki odontoblastopodobne
  • w fibroblasty
  • w komórki śródbłonkowe
312
Q

Kiedy wzrasta aktywność mezenchymatycznych komórek macierzystych miazgi zęba?

A

przy uszkodzeniach zębiny i w stanach zapalnych

313
Q

Za coodpowiadają mezenchymatyczne komórki macierzyste miazgi zęba?

A

za możliwości regeneracyjne miazgi i uczestniczą w procesie angiogenezy

314
Q

Co to są komórki dendrytyczne miazgi zęba?

A

profesjonalne komórki prezentujące antygen

315
Q

Gdzie są zlokalizowane komórki dendrytyczne miazgi zęba?

A

znaczna ich część jest zlokalizowana w warstwie odontoblastów

316
Q

Gdzie wchodzą wypustki komórek dendrytycznych miazgi?

A

do początkowych, najszerszych odcinków kanalików zębinowych

317
Q

Co umożliwia obecność wypustek komórek dendrytycznych w kanalikach zębinowych?

A

wcześniejsze uruchomienie reakcji immunologicznych na patogeny penetrujące kanaliki zębinowe (przed ich wniknięciem do miazgi)

318
Q

Jakie komórki napływowe spotykamy w miazdze zęba?

A
  • limfocyty B, T i NK
  • makrofagi
  • granulocyty (głównie neutrofile)
  • plazmocyty
  • mastocyty
319
Q

Do czego prowadzi aktywacja makrofagów w miazdze zęba?

A

do wydzielania interleukin prozapalnych, które oddziałują na wszystkie elementy komórkowe miazgi

320
Q

Jak jest unaczyniona miazga zęba?

A

silnie unaczyniona ( sieć naczyń włosowatych silniej rozinięta w miazdze komory i szczególnie gęsta u podstawy odontoblastów)

321
Q

Jakiego typu kapilary występują w miazdze zęba?

A
  • w obszarach między odontoblastami aż do granicy z prezębiną występują kapilary typu okienkowego
  • pozostała część miazgi zawiera kapilary typu ciągłego
322
Q

Jakich naczyń nie ma w części koronowej miazgi?

A

limfatycznych

323
Q

Co się dzieje z płynem tkankowym, który nie uległ drenażowi żylnemu w obrębie miazgi korony zęba?

A

przemieszcza się do przywierzchołkowej części korzenia, skąd zbierają go limfatyczne naczynia włosowate (obecne tylko w tym rejonie miazgi)

324
Q

Jakie sploty nerwowe są obecne na terenie miazgi zęba?

A
  • splot Raschkowa

- splot brzeżny

325
Q

Gdzie leży splot Raschkowa?

A

pod warstwą odontoblastów

326
Q

Gdzie leży splot brzeżny miazgi zęba i jakie włókna zawiera ?

A

pomiędzy odontoblastami i tworzy sieć włókien nad nimi (pod prezębiną), tworzą go włókna bezosłonkowe

327
Q

Za jaki ból odpowiada splot brzeżny miazgi?

A

natychmiastowe ostre reakcje bólowe

328
Q

Za jaki ból odpowiadają włókna bólowe obecne w miazdze, inne niż te wchodzące w skład splotu brzeżnego?

A

za ciągły, słabszy ból ćmiący (występujący w stanach zapalnych)

329
Q

Jakie unerwienie posiada miazga zęba?

A

bogate unerwienie przez włókna o charakterze czuciowym (bólowe) i autonomicznym

330
Q

Za co odpowiadają i gdzie się kończą włókna autonomiczne miazgi zęba?

A

mają działanie naczynioruchowe i kończą się w ścianach naczyń

331
Q

Na co wpływają neuroprzekaźniki wydzielane przez włókna autonomiczne w miazdze zęba?

A

wpływają na czynność komórek miazgi (pobudzają podziały fibrobastów oraz aktywność wydzielniczą fibroblastów i odontoblastów i regulują czynność śródbłonków naczyniowych)

332
Q

Jakie wyróżniamy obszary miazgi?

A
  • strefa odontoblastów
  • strefa bezkomórkowa
  • strefa bogatokomórkowa
  • miazga właściwa (strefa centralna)
333
Q

Co znajduje się w strefie odontoblastów miazgi zęba?

A
  • ułożone w koronie wieloszeregowo, a w korzeniu w jednym szeregu odontoblasty
  • komórki dendrytyczne
  • pętle kapilarów
  • włókna nerwowe
  • włokna spiralne Korffa
334
Q

Co to są włókna spiralne Korffa?

A

grube włókna siateczkowe, które przebiegają od strefy bezkomórkowej i zakotwiczają się w zębinie

335
Q

Co zawiera strefa bezkomórkowa miazgi zęba?

A
  • liczne wypustki odontoblastów i fibroblastów
  • naczynia włosowate
  • włókna nerwowe (w tym splot Raschkowa)
  • włokna spiralne Korffa
336
Q

Co zawiera strefa bogatokomórkowa miazgi zęba?

A
  • komórki miazgi
  • śródbłonek naczyń
  • komórki Schwanna
337
Q

Co to jest strefa bogatokomórkowa miazgi zęba?

A

zagęszczenie komórek na obwodzie miazgi właściwej zęba, zawierająca elementy sieci kapilarnej i splotu Raschkowa

338
Q

Co zawiera strefa centralna miazgi zęba?

A

większe naczynia i pęczki włokien nerwowych

339
Q

Gdzie wyraźnie widać warstwy miazgi zęba?

A

w części koronowej

340
Q

Co to jest ozębna?

A

tkanka łączna wypełniająca szczelinę między korzeniem zęba a kością zębkodołu

341
Q

Do czego może prowadzić zwężanie jamy ozębnej wraz z wiekiem?

A

do powstania lokalnych kościozrostów

342
Q

Jakie funkcje spełnia ozębna?

A
  • mechaniczną (mocuje ząb w zębodole)

- metaboliczną (odżwia cement i kość zębodołu)

343
Q

Jakie typy tkanki łącznej tworzą ozębną?

A
  • tkanka łączna włóknista o układzie regularnym (tworzy aparat więzadłowy)
  • tkanka łączna wiotka bogata w komórki, naczynia i włókna nerwowe
344
Q

Od czego zależy wytrzymałość mechanicznego połączenia zęba z zębodołem (odporność na wklinowanie)?

A
  • włokien kolagenowych tworzących aparat więzadłowy
  • nieściśliwej istoty podstawowej (dzięki silnemu uwodnieniu wykazuje dodatnie ciśnienie)
  • znacznej ilości krwi w charakterystycznych dla ozębnej szerokich naczyniach włosowatych i żyłach tworzących splot wokół wierzchołka korzenia (poduszka hydrauliczna)
345
Q

Jakie włókna dominują w ozębnej?

A

kolagenowe zbudowane z fibryli

346
Q

Jaki typ kolagenu występuje w ozębnej?

A

kolagen typu I, w znacznych ilościach również typu III (ok. 25%) - nie tworzy osobnych włokien ale wchodzi w skaład włókien kolagenowych

347
Q

Co wypełnia przestrzenie między więzadłami w ozębnej?

A

bardziej wiotka tkanka łączna zawierająca włókna zbudowane z fibryli o podobnej grubości, ale rozłożone rzadziej i mniej regularnie (włókna międzywięzadłowe)

348
Q

Jakie wyróżniamy więzadła w ozębnej?

A
  • więzadła skośne
  • więzadło wierzchołkowe (wachlarzowate)
  • więzadło poziome
  • więzadł rąbka zębodołu (pierścieniowate)
  • więzadło przegrodowe
  • więzadło międzykorzeniowe
  • więzadła dziąsłowe
349
Q

Jakiej sile opierają się więzadła skośne i przed czym zapobiegają?

A

naciskowi, zapobiegając wklinowaniu zęba

350
Q

Czemu zapobega więzadło wierzchołkowe zęba?

A

wysuwaniu się zęba z zębodołu

351
Q

Gdzie przyczepia się więzadło wierzchołkowe zęba?

A

do wierzchołka zęba i dna zębodołu

352
Q

Co łączy więzadło poziome ozębnej?

A

górny odcinek korzenia z górną częścią zębodołu

353
Q

Co łączy więzadło rąbka zębodołu?

A

przyszyjkowy rejon korzenia z rąbkiem zębodołu

354
Q

Czemu przeciwdziała więzadło rąbka zębodołu?

A

ogranicza ruchy boczne zęba

355
Q

Co łączy więzadło przegrodowe ozębnej?

A

przyszyjkowe rejony sąsiednich zębów, przebiegając nad rąbkiem zębodołu

356
Q

Co łączy więzadło międzykorzeniowe?

A

korzenie tego samego zęba w ich górnej części (wyłącznie w zębach wielokorzeniowych)

357
Q

W co jest obfita substancja podstawowa ozębnej?

A

w kwas hialuronowy, niskocząsteczkowe proteogikany (lumikan, fibromodulina i dekoryna), wysokocząsteczkowy tworzący agregaty wersikan oraz glikoproteidy adhezyjne (fibronektynę i tensacynę)

358
Q

Co umożliwiają glikoproteidy adhezyjne istoty podstawowej ozębnej?

A

przywieranie fibroblastów do włókien

359
Q

Gdzie leżą komórki ozębnej?

A

w międzywięzadłowej tkance łącznej wiotkiej (część z nich jest związana z powierzchnią cementu i kości zębodołu - nie należą do ozębnej ale odgrywają istotną rolę w jej funkcjonowaniu)

360
Q

Jakie wyróżniamy komórki ozębnej?

A
  • fibroblasty
  • komórki związane z kością lub cementem
  • komórki napływowe
  • komórki nabłonkowe
361
Q

Jaką funkcję pełnią fibrobalsty ozębnej?

A
  • wytwarzają składniki włókien istoty podstawowej oraz produkują
  • wydzielają enzymy (metaloproteinazy) uczestniczące w przebudowie aparatu więzadłowego
  • wydzielają czynniki regulacyjne wpływające na koórki odpowiedzialne za procesy obronne
  • wydzielają prostaglandynę PGE2, która hamuje aktywację metaloproteinaz przez cytokiny prozapalne
362
Q

Dlaczego fibroblasty są odporne na apoptozę?

A

podukują czynniki hamujące ten proces

363
Q

Co wywołują w fibroblastach ozębnej obciążenia mechaniczne?

A

nasilają produkcję kolagenu, oraz wydzielanie czynników pobudzających aktywność innych komórek uczestniczących w przebudowe aparatu więzadłowego

364
Q

Jakie wyróżniamy “w ozębnej” komórki związane z kością lub cementem?

A

komórki cemento- i osteogenne, cementoblasty i osteoblasty oraz osteoklasty

365
Q

Jakie komórki napływowe występują na terenie ozębnej?

A
  • makrofagi
  • limfocyty
  • mastocyty
  • granulocyty
366
Q

Co spotyka się w ozębnej jako pozostałość rozwojową?

A

komórki nabłonkowe Malasseza, rozrzucone równomiernie w całej ozębnej

367
Q

Jak nazywają się wapniejące komórki nabłonkowe Malasseza?

A

perłami Malasseza

368
Q

Czym są oddzielone komórki nabłonkowe Malasseza w ozębnej od łącznotkankowego otoczenia?

A

blaszką podstawną

369
Q

Jak jest unaczyniona ozębna?

A

silnie

370
Q

Jaką wielkość mają naczynia włosowate ozębnej?

A

ok. trzykrotnie szersze od przeciętnych

371
Q

Gdzie występuje szczególnie gęsty układ żył na obszarze ozębnej?

A

w okolicy wierzchołka korzenia

372
Q

Co to jest poduszka hydrauliczna zęba?

A

wypełnione krwią żyły i szerokie kapilary, wokół korzenia zęba, które amortyzują działające na ząb obciążenia

373
Q

Jak jest unerwiona ozębna?

A

bogato

374
Q

Przez co jest unerwiona ozębna?

A

przez włokna czuciowe (głónie zmielinizowane) i autonomicznie (włókna niezmielinizowane)

375
Q

Jakie włókna czuciowe występują na terenie ozębnej?

A
  • włókna bólowe (reagują na bodźce mechaniczne termiczne i zapalne)
  • włókna prowadzące czucie z mechanoreceptorów
376
Q

Jakie mechanoreceptory występują na terenie ozębnej?

A

ciałka Ruffiniego

377
Q

Za co odpowiadają mechanoreceptory ozębnej?

A

rejestrują napięcie włókien kolagenowych

378
Q

Na jakie siły reagują silniej zęby przednie?

A

na siły działające pionowo

379
Q

Na jakie siły reagują silniej zęby trzonowe?

A

na siły działające poziomo

380
Q

Jaki charaktermają włókna autonomiczne ozębnej?

A

naczynioruchowy (zaopatrują ściany naczyń i regulują ich kurczliwość)

381
Q

Jakie wyróżniamy więzadła dziąsłowe?

A
  • zębowo-dziąsłowe
  • zębodołowo-dziąsłowe
  • okrężne
  • zębowo-okostnowe
382
Q

Co buduje blaszkę właściwą dziąsła?

A

tkanka łączna zbita zawierająca pęczki regularnie ułożonych włókien kolagenowych (więzadeł)

383
Q

Gdzie przyczepiają się włókna więzadeł zębowo-dziąsłowych?

A

do cementu rejonu szyjki zęba i do blaszki właściwej dziąsła

384
Q

Jak przebiegają włókna więzadeł zębodołowo-dziąsłowych?

A

mają wachlarzowaty układ, który zakotwicza dziąsło do kości w rejonie rąbka zębodołu

385
Q

Jak przebiegają włókna okrężne w dziąśle?

A

otaczają ząb w obrębie dziąsła brzeżnego

386
Q

Z czym mogą się łączyć włókna okrężne dziąsła?

A

z włóknami okrężnymi sąsiednich zębów

387
Q

Co łączą włókna zębowo-okostnowe?

A

cement zęba z okostną zewnętrznej powierzchni wyrostka zębodołowego

388
Q

Co zawiera tkanka lączn adiząsła znajdująca się powiędzy pęczkami włókien kolagenowych?

A
  • fibroblasty
  • makrofagi
  • liczne mastocyty
389
Q

W co jest bogata blaszka właściwa dziąsła zwrócona do szyjki zęba?

A

bogata w limfocyty

390
Q

Jak jest unaczynione dziąsło?

A

wuystępują podnabłonkowe sploty naczyniowe

391
Q

Co jest głównym składnikiem płynu szczeliny dziąsłowej?

A

przesięk z naczyń podnabłonkowej sieci kapilarów i postkapilarów dziąsła

392
Q

Co zawiera płyn szczeliny dziąsłowej?

A

białka osoczowe (w tym immunoglobuliny) i szereg składników pochodzących zarówno z krwi jak i z plynu tkankowego

393
Q

Jak zmienia się skład płynu w stanach zapalnych?

A

ulega zmianą na korzyść białek pochodzenia tkankowego, co jest wskaźnikiem zaawansowania i charakteru zmian patologicznych

394
Q

Przed czym chroni płyn szczeliny dziąsłowej w zdrowym dziąsle?

A

przed rozrostem flory bakteryjnej

395
Q

Jakie warstwy można wyróżnić w złączu szkliwno-nabłonkowym?

A

zewnętrzna blaszka podstawna i wewnętrzna blaszka podsawna

396
Q

Czym są połączone komórki złącza szkliwno-nabłonkowego?

A

desmosomami i punktami przylegania

397
Q

Z czym i za pomocą czego łączy się zewnętrzna blaszka podstawna?

A

przez półdesmosomy z blaszką wlaściwą błony śluzowej

398
Q

Z czym i za pomocą czego łączy się wewnętrzna blaszka podstawna?

A

za pomocą półdesmosomów ze szkliwem

399
Q

Dzięki czemu możliwe jest powstanie złącza szkliwno-nabłonkowego?

A

dzięki obecności na powierzchni szkliwa organicznej warstwy (pochodna błonki pierwotnej)

400
Q

Jakich składników nie zawiera wewnętrzna blaszka podstawna złącza szkliwno-nabłonkowego mim, że jest wytworem nabłonka?

A

kolagenów IV i VII oraz perlekanu (zasadniczego proteoglikanu blaszek podstawnych) = nie ma struktury sieci molekularnej oraz zawiera tylko laminy-5 (które są ligandem dla integryn półdesmosomów)

401
Q

Do czego prowadzi rozdzielenie się złącza szkliwno-nabłonkowego?

A

do poszerzenia i pogłębiania szczeliny dziąsłowej = powstania kieszonki zębowej, a w krańcowych orzyadkach do odsłonięcia anatomicznej szyjki zęba

402
Q

Co powoduje rozdzielanie się złącza szkliwno-nabłonkowego?

A

proces zapalny

403
Q

Z jakich tkanek rozwija się ząb?

A
  • z ektomezenchymy (neuromezenchymy)

- z nabłonka

404
Q

Czym jest ektomezenchyma?

A

płodową tkanką łączną rozwijającą się z grzebieni nerwowych

405
Q

Jakiego pochodzenia jest nabłonek, z którego rozwija się ząb?

A

ektodermalnego, wyścielającego pierwotną jamę ustną

406
Q

Jakie procesy obejmuje tworzenie się zawiązka zęba?

A
  1. zapoczątkowanie tworzenia zawiązka zęba
  2. morfogenezę
  3. histogenezę
407
Q

Co to jest morfogeneza związka zęba?

A

wyznaczanie kształtu zęba poprzez namnażanie i przemieszczanie się komórek

408
Q

Co jest pierwszym objawem tworzenia się zawiązków zęba i kiedy?

A

ok. 34 dnia życia zarodkowego poijawia się pierwotny prążek nabłonkowy

409
Q

Co się dzieje po ok. tygodniu od pojawienia się pierwotnego prążka nabłonkowego?

A

rozdziela się na polożone równolegle do siebie: listewkę przedsionkową i listewkę zębową

410
Q

Czym jest oddzielona ektomezenchyma od nabłonka?

A

blaszką podstawną

411
Q

Jak powstają zawiązki narządów szkliwotwórczych?

A

blaszka podstawna gromadzi się w 20 oddzielnych skupisk, a następnie indukuje lokalną proliferację nablonka, który zagłębia się w mezenchymę

412
Q

Jakie wyróżniamy mofologiczne etapy rozwoju zęba?

A
  1. stadium pączka
  2. stadium czapeczki
  3. stadium dzwonka
413
Q

Na który tydzień rozwoju płodowego przypada stadium pączka?

A

8-10 tydzień

414
Q

Jak wygląda stadium pączka?

A

jest to lokalne, okrągłe lub owalne zgrubienie nabłonka, który pachjąc blaszkę podstawną, zagłębia się w mezenchymę

415
Q

Na jakie etapy podzielone jest stadium czapeczki?

A

na stadium czapeczki wczesne i późne

416
Q

Na który tydzień życia płodowego przypada wczesne stadium czapeczki?

A

na 11 tydzień

417
Q

Co się dzieje we wczesnym stadium zapeczki?

A
  • dalsze podziały i postępujące zgłębianie komórek nabłonka, przy jednoczesnym wpuklaniu się mezenchymy od dołu
  • narząd szkliwotwórczy + pierwotna brodawka zęba
  • pierwotny węzeł szkliwny
418
Q

Jaką rolę odgrywa pierwotny węzeł szkliwny?

A

przez produkcję i wydzielanie czynników morfogenetycznych odgrywa rolę w dalszych przemianach komórek zawiązka, o ich różnicowaniu i podjęciu produkcji tkanek twardych i ich mineralizacji

419
Q

Gdzie występują wtórne węzły szkliwne?

A

w zębach wielokorzeniowych

420
Q

Na który tydzień rozwoju przypada późne stadium czapeczki?

A

12-13 tydzień

421
Q

Co się dzieje w późnym stadium czapeczki?

A
  • narząd szkliwotwórczy różnicuje się nabłonek zewnętrzny, wewnętrzny i niesko zróżnicowane komórki nabłonkowe wypełniające wnętrze
  • połączenie z listewką zębową ulega ścieńczeniu i wyodrębniają się z niej 32 dodatkowe pączki
  • zróżnicowanie kształtu narządu szkliwotórczego prowadzi do powastania anatomicznie odmiennych siekaczy, kłów i trzonowców
  • z nabłonka wewnętrznego zębów wielokorzeniowych wyodrębniają się wtórne węzły szkliwne
422
Q

Na który tydzień rozwoju płodowego przypada wczesne stadium dzwonka?

A

14-17 tydzień

423
Q

Na jakie etapy dzieli się stadium dzwonka?

A

na wczesne i późne stadium dzwonka

424
Q

Kiedy rozpoczyna się późne stadium dzwonka?

A

ok. 18 tygodnia - wraz z pojawieniem się tkane zmineralizowanch

425
Q

Co się dzieje w stadium dzwonka?

A
  • narząd szkliwotwórczy przyjmuje kształt przyszłej korony zęba
  • między pojedynczą warstwę sześciennych komórek nabłonka zewnętrznego wciskają się pętle kapilar
  • pętla szyjki
  • komórki nabłonka wewnętrznego stają się walcowate (by później przekształcić się w ameloblasty)
  • komórki narządu szkliwotwórczego różnicują się w warstwę pośrednią i siateczkę (miazgę) narządu szkliwotwórczego
  • komórki mezenchymatyczne ulegają intensywnym podziałom i migrują ku powierzchni brodawki, gdzie tworzą pojedynczy pokład preodontoblastów, które następnie różnicują się w odontoblasty
  • z chwilą wykształcenia odontoblastów pierwotna brodawka zęba staje się brodawką zęba
  • tworzy się woreczek zębowy
426
Q

Gdzie się układa i z czego się składa wartswa pośrednia narządu szkliwotwórczego?

A

składa się z jednego, a później z kilku pokładów zazwyczaj sześciennych komórek układających się na nabłonku wewnętrznym

427
Q

Do czego jest potrzebna warstwa pośrednia narządu szkliwotwórczego?

A

jest niezbędna dla powstania ameloblastów (wydzielane przez jej komórki sygnały chemiczne indukują różnicowanie komórek nabłonka wewnętrznego w preameloblasty, a następnie w ameloblasty)

428
Q

Jaki kształt przyjmują komórki miazgi narządu szkliwotwórczego?

A

gwiaździsty

429
Q

Jakie połączenia międzykomórkowe wytwarają komórki miazgi narządu szkliwotwórczego?

A

desmosomy i połączenia szczelinowe

430
Q

Co oddziela pokład preodontoblastów od nabłonka wewnętrznego?

A

blaszka podstawna

431
Q

Z czego powstaje worezcek zębowy?

A

z zagęszczenia ektomezenchymy otaczającej powstające zęby

432
Q

Co powstaje z woreczka zębowego?

A

cement i ozębna

433
Q

Co otacza woreczek zębowy?

A

cały zawiązek zęba (narząd szkliwotórczy i brodawkę)

434
Q

Jaki charakter ma większość sygnałów wymienianych między komórkami nabłonkowymi a mezenchymatycznymi?

A

charakter czynników wzrostu

435
Q

Jakie czynniki wzrostu biorą udział w regulowaniu rozwoju zawiązka zęba?

A
  • BMP (morfogenetyczne białka kości)
  • FGF (fibroblastyczny czynnik wzrostu)
  • TGF (transformujący czynnik wzrostu)
  • czynniki należące do szlaków sygnalizacyjnych Hedgehog i Wnt.
436
Q

Jakie charakter ma proces rozwojowy zęba?

A

ciągły

437
Q

Jak wpływa na komórki regulacja ekspresji genów dla czynników wzrostu i ich receptorów?

A

z jednej strony wpływa na wrażliwość komórek na kolejno produkowane cząstki sygnalizacyjne, a z drugiej na produkcję własnych sygnałów

438
Q

Czym objawia się prekształcenie preodontoblastów w odontoblasty?

A

ziększeniem wysokości komórek i ich wyraźną polaryzacją

439
Q

Odontoblasty - układ organelli:

A
  • obfita siateczka śródplazmatyczna szorstka w okolicy pod- i okołojądrowej
  • dobrze rozwinięty aparat Golgiego nad jądrem komórkowym
  • pęcherzyki wydzielnicze (nad Golgim)
  • połączenia międzykomórkowe (podobne do listewki granicznej ale nie tworzą obwódek=stref)
440
Q

Co występuje w błonie komórkowej odontoblastów?

A

pompawapniowa i kanały wapniowe

441
Q

Za co odpowiadają odontoblasty?

A

za wytwarzanie składników organicznych zębiny i za sterowanie ich mineralizają

442
Q

Co to jest prezębina?

A

świeżo wydzielona zębina

443
Q

Czym charakteryzuje się prezębina?

A
  • brak składników nieorganicznych

- zawiera cienkie, nieregularnie ułożone włókna kolagenowe

444
Q

Co się dzieje z prezębiną w trakcie jej przekształcania w zębinę?

A

jej włókna kolagenowe stają się grubsze i zachodzi szybka mineralizacja wywołana zmianem składu istoty podstawowej

445
Q

Jak postępuje proces mineralizacji zębiny?

A

w głąb zębiny

446
Q

Co to jest front mineralizacji?

A

granica między obszarem zmineralizowanym (zębiną) a niezmineralizowanym (prezębiną)

447
Q

Jakie wyróżniamy mechanizmy mineralizacji zębiny?

A
  • zależny od szczytowych wypustek odontoblastów

- zależny od enzymów pozakomórkowych

448
Q

Na czym polega mineralizacja zębiny zależna od szczytowych wypustek odontoblastów?

A

elementy składowe istoty podstawowej są transportowane wewnątrz wypustek i wydzielane w obszarze frontu mineralizacji

449
Q

Na czym polega mineralizacja zębiny zależna od enzymów pozakomórkowych?

A

DSPP (fosfosialoproteina zębinowa) jest cięta na DPP (fosfoforynę) i DSP (sialoproteinę zębinową), które są głównymi aktywatorami mineralizacjiw wyniku aktywności metaloproteinaz (MMP-2 i MMP-20) wydzielanych przez odontoblasty i fibroblasty

450
Q

Co służy promocji mineralizacji?

A

przemany proteoglikanów (białka rdzeniowe dekoryn i biglikanów pozbawione łańcuchów chondroitynosiarczanowych tworzą punkty regularnego sieciowania kolagenu + matryca dla powstania i ułożenia kryształów hydroksyapatytów)

451
Q

Co wiąże wapń potrzebny do mineralizacji zębiny?

A

lumikan i fibromodulina

452
Q

Kiedy następuje formowanie części korzeniowej zębiny?

A

w trakcie wykłuwania zęba

453
Q

Co odgrywa główną rolę w trakcie powstawania zębiny korzeniowej?

A

nabłonkowa pochewka korzenia (Hertwiga-Bruna)

454
Q

Jaką funkcję pełnią komórki nabłonka wewnętrznego narządu szkliwotwórczego w pochewce Hertwiga- Bruna?

A

nadają kształt korzeniowi zęba oraz indukują różnicowanie się komórek przyległego obszaru mezenchymy w odontoblasty

455
Q

Co się dzieje z pochewką Hertwiga-Bruna po wypełnieniu swojej funkcji?

A

zanika i ulega fragmentacji

456
Q

Co zostaje i gdzie po obecności pochewki Hertwiga-Bruna?

A

perły Malasseza na terenie ozębnej

457
Q

Kiedy rozpoczyna się produkcja szkliwa?

A

po odłożeniu pierwszych pokładów zębiny

458
Q

Czym się charakteryzują pierwsze pokłady wydzielonego szkliwa?

A

nie ma w nich podziału na pryzmaty i istotę międzypryzmatyczną

459
Q

W jaki sposób jest wydzielane szkliwo?

A

najpierw jest wydzielana istota międzypryzmatyczna (matryca przypominająca plaster miodu), a następnie jej oczka są wypełniane materiałem budującym pryzmaty, dopiero pod koniec formowania dochodzi do zatarcia granic między obiema strukturami

460
Q

Jakie wyróżniamy facy cyklu życiowego ameloblastów?

A
  1. faza przedwydzielnicza
  2. faza wydzielnicza
  3. faza przejściowa
  4. faza dojrzewania
  5. faza regresji
461
Q

Jak zmienia się ameloblast w fazie przedwydzielniczej?

A

komórka nabłonka wewnętrznego, przekształca się w ameloblast, który kilkakrotnie zwiększa wysokość i zmienia biegunowość, rozwijają się organelle związane z procesami syntez i wydzielania

462
Q

Co prowadzi do przemiany komórek nabłonka wewnętrznego w ameloblasty?

A

zanik blaszki podstawnej, która oddzielała preameloblasty od preodontoblastów

463
Q

Co się dzieje w fazie wydzielniczej cyklu życiowego amelobrastów?

A

integryny błony komórkowej ameloblastów tracą połączenia z podłożem, co aktywuje geny odpowiedzialne za produkcję białek szkliwa

464
Q

Co powoduje wydzielenie białek szkliwa w fazie wydzielniczej cyklu życiowego ameloblastów?

A

sklejenie preszkliwa z zębiną i powstanie połączenia szkliwno-zębinowego

465
Q

Jakie strefy wyróżniamy w cytoplazmie ameloblasta w fazie wydzielniczej?

A
  • strefa podjądrowa (liczne mitochondria)
  • jądro komórkowe
  • strefa nadjądrowa (obwodowo ulożona siateczka śródplazmatyczna szorstka, centralnie położony i silnie rozbudowany aparat Golgiego)
  • strefa szczytowa (wypustka Tomesa, zawierająca pęcherzyki wydzielnicze, lizosomy, kanały siateczki gładkiej i mikrotubule i mikrofilamenty)
466
Q

Jak są wydzielane i co zawierają pecherzyki wydzielnicze ameloblastu fazy wydzielniczej?

A

są transportowane z aparatu Golgiego, do wypustki Tomesa, gdzie łączą się w pęcherzyki wtórne, a ich zawartość (białka szkliwa i enzymy proteolitycze) są wydzielane na drodze egzocytozy

467
Q

Co powoduje zmiana biegunowości ameloblastów?

A

obecność dwóch zespołów połączeń międzykomórkowych (u szczytu i blisko podstawy)

468
Q

Co się dzieje w fazie przejściowej cyklu życiowego ameloblastów?

A

kończy się wydzielanie białek szkliwai zwiększa się produkcja i wydzielanie enzymów proteolitycznych

469
Q

W jakim celu są produkowane enzymy proteolityczne przez ameloblasty?

A

enzymy proteolityczne modyfikują wydzielone białka szkliwa, co jest konieczne do rozpoczęcia i kontynuacji mineralizacji szkliwa, a na koniec tego procesu będą odpowiedzialne za eliminację białek szkliwa

470
Q

W której fazie rozpoczyna się mineralizacja szkliwa?

A

w fazie wydzielniczej

471
Q

Jaki stopień osiąga mineralizacja szkliwa w fazie przejściowej?

A

ok. 30%

472
Q

Jakie zachodzą zmiany w budowie morfologicznej ameloblastów w fazie przejściowejj?

A

zanika wypustka Tomesa i nieznacznie zmniejsza się wysokość komórki

473
Q

Jaka jest najdłuższa faza cyklu życiowego ameloblastów?

A

faza dojrzewania

474
Q

Co się dzieje podczas fazy dojrzewania cyklu życiowego ameloblastów?

A

szkliwo zwiększa stopień mineralizacji, a ameloblasty zmieniają swoją funkcję (resorbują z terenu szkliwa wodę oraz produkty enzymatycznego trawienia białek szkliwa oraz transportują przez błonę komórkową do szkliwa jony wchodzące w skład rosnących kryształów hydroksyapatytów)

475
Q

Jak zmienia się morfologia ameloblastów w fazie dojrzewania?

A
  • w okresie resorpcji szczytowa błona komórkowa wytwarza liczne wpuklenia, które można nazwać brzeżkiem koronkowym
  • w okresie, gdy w ameloblaście dominuje transport jonów, brzeżek koronkowy zanika
476
Q

Co się dzieje w fazie regresji cyklu życiowego ameloblastów?

A

ameloblasty odtwarzają blaszkę podstawną na granicy ze szkliwem i tworzą mocujące w niej półdesmosomy

477
Q

Co się dzieje z ameloblastami w fazie regresji?

A

stopniowo zmniejszają swoją wysokość

478
Q

Co się dzieje z ameloblastami w trakcie wykłuwania zęba?

A

ameloblasty najpierw łączą się z nabłonkiem jamy ustnej, a następnie degenerują

479
Q

czym staje się blaszka podstwana wytworzona przez ameloblasty na powierzchni szkliwa?

A

kutikulą (błonką pierwotną szkliwa)

480
Q

Co to jest preszkliwo?

A

świeżo wydzielona przez ameloblasty, niezmineralizowana substancja

481
Q

Co zawiera preszkliwo?

A
  • białka szkliwa

- enzymy proteolityczne (metaloproteinazę i kalikreinę 14)

482
Q

Które białko szkliwa odgrywa największą rolę w procesie mineralizacji?

A

amelogenina (obecna w szkliwie w największych ilościach)

483
Q

Jak powstaje białko P32 i jaką odgrywa rolę?

A

jest to produkt trawienia enamelin i pełni rolę nukleatora (startera) silnie wiążąc jony wapnia

484
Q

Co pełni rolę nukleatora w procesie mineralizacji szkliwa?

A

białko P32 i isniejące już kryształy hydroksyapatytów stykającej się z preszkliwem zębiny

485
Q

Jakie występują kolejne etapy w procesie mineralizacji szkliwa?

A
  1. Cząsteczki amelogenin tworzą małe, kuliste skupiska (nanosfery), ze skierownymi na zewnątrz hydrofilnymi ocinkami białek
  2. Nanosfery wiążą się z powierzchnią zaczątkowych kryształó poprzez oddziaływania elekrostatyczne, zapobiegając fuzji kryształów
  3. Enamelolizyna trawi odcinki hydrofilne amelogenin, zmieniając stopniowo charakter nanosfer na hydrofobowy
  4. Dalsza agregacja nanosfer (przez oddziaływania hydrofobowe) wokół rosnących kryształów i stabilizacja matrycy organicznej
  5. Kalikreina-4 trawi nanosfery na peptydy, które są usuwane przez amoloblasty (endocytoza)
  6. Usunięcie nanosfer otaczających duże kryształy umożliwia ich dalszy wzrost (na ich powierzchni pozostaje śladowa otoczka organiczna zapobiegająca fuzji)
486
Q

W czym uczestniczą pozostałe bialka szkliwa (poza amelogeninami)?

A

sygnalizacja międzykomórkowa, regulacja wydzielania amelogenin oraz udział we wzroście, określaniu wzoru i stabilizacji kryształów

487
Q

Na jakie etapy mozęmy podzielić rozwój miazgi zęba?

A
  1. Ektomezenchymatyczne komórki otaczające nabłonkowy zawiązek narządu szkliwotwórczego w stadium pączka
  2. Rozrost zawiązka powoduje objęcie ektomezenchymy czapeczką narządu szkliwotwórczego i powstanie perwotnej brodawki zęba (komórki mezenchymatyczne dzielą się, lecz nie wykazują różnicowania)
  3. Różnicowanie komórek w stadium dzwonka (w stadium późnego dzwonka,od rozpoczęcia produkcji zębiny przez dojrzałe odontoblasty, brodawka zęba przyjmuje nazwę miazgi zęba)
  4. Dalsze dojrzewanie miazgi obejmuje istotę międzykomórkową i produkujące ją komórki
488
Q

Jak przebiega dwufazowy cykl produkcji składników miazgi?

A

najpierw tworzone są proteoglikany, po czym dochodzi do produkcji kwasu hialuronowego i tworzenia włókien kolagenowych (które powoli postępuje przez całe życie)

489
Q

Kiedy wnikają naczynia do brodawki zęba?

A

na początku stadium dzwonka

490
Q

Co się dzieje z naczyniamiazgi zęba w stadium późnego dzwonka?

A

rozwój kapilarnych pętli pod- i międzyodontoblastycznych

491
Q

Kiedy miazga zęba uzyskuje pełne unerwienie?

A

pod koniec rozwoju zęba

492
Q

Co powoduje ograniczenie wrastania aksonów do miazgi zęba w czasie jego rozwoju ?

A

substancje hamujące wzrost włókien nerwowych produkowane przez komórki miazgi (ich rola maleje wraz z rozwojem miazgi)

493
Q

Jakie struktury powstają z woreczka zębowego?

A

cement, ozębna i przyległe rejony kości

494
Q

Co to jest błonka szklista?

A

bezstrukturalna warstewka na zewnętrznej powierzchni zębiny, wydzielona przez nabłonek pochewki Hertwiga-Bruna, będąca wstępem do wytworzenia cementu pierwotnego

495
Q

Co zawiera błonka szklista i jaką to ma funkcję?

A

białka podobne do wydzielanych przez ameloblasty białek szkliwa (nieamelogenin), które indukują różnicowanie komórek mezenchymatycznych woreczka zębowego w kierunku cementoblastów, a później uczestniczą w pierwszych etapach minerazlizacji cementu

496
Q

Co powoduje zanik pochewki Hertwiga-Bruna?

A

kontakt zębiny korzeniowej z woreczkiem zębowym

497
Q

Co się dzieje z cementoblastami po pzylgnięciu do błonki szklistej?

A

cementoblasty rozpoczynają produkcję włókien kolagenowych (włókna wewnątrzpochodne) i pozostałych składników cementu pierwotnego

498
Q

Kiedy rozpoczyna się tworzenie cementu wtórnego?

A

gdy cementoblasty ułożą się na cemencie pierwotnym

499
Q

Co się dzieje z cementoblastami po ułożeniu na cemencie pierwotnym?

A
  • wydzielają składniki substancji międzykomórkowej, które ulegają mineralizacji
  • tworzą między sobą łączące je wypustki
500
Q

Co powoduje postępująca mineralizacja substancji międzykomórkowej cementu i w jakim kierunku ona postępuje?

A

mineralizacja cementu w kierunku obwodowym powoduje zamykanie cementoblastów i ich wypustek w jamkach i kanalikach

501
Q

Skąd są rektutowne nowe cementoblasty?

A

z mezenchymatycznych komórek macierzystych ozębnej

502
Q

Co produkują komórki mezenchymatyczne woreczka zębowego, które przekształciły się w fibroblasty, tworzącej się ozębnej?

A

wytwarzają włókna kolagenowe, formujące więzadła zęba (jednocześnie ich końce zakotwiczają się w substancji organicznej kolejno odkładających się warstw cementu)

503
Q

Kiedy rozpoczyna się wykłuwanie zębów?

A

równocześnie z zapoczątkowaniem tworzenia się korzenia/i, rozwoju ozębnej i kości wyrostka zębodołowego (stadium dzwonka)

504
Q

Jakie wyróżniamy fazy wykłuwania zębów?

A
  1. przederupcyjną
  2. erupcyjną (przedfunkcjonalną)
  3. poerupcyjną (funkcjonalną)
505
Q

Co się dziele z zawiązkami koron w fazie przederupcyjnej?

A

zmieniają pozycję, przystosowując się do lokalizacji sąsiednich zawiązków i do zmian kształtu rozwijających się kości twarzy

506
Q

Kiedy się rozpoczyna faza erupcyjna?

A

wraz z początkiem rozwoju korzenia(ni)

507
Q

Co się dzieje w fazie erupcyjnej wykłuwania zębów?

A

wraz ze wzrostem korzenia korona zbliża się do powierzchni błony śluzowej jamy ustnej , nabłonek narządu szkliwotwórczego pokrywący koronę ulega fuzji z nabłonkiem jamy ustnej, korona przebija nabłonek, dalszy wzrost zęba powoduje wykłuwanie się korony

508
Q

Kiedy kończy się faza erupcyjna wykłuwania zęba?

A

kiedy górny i dolny ząb zetkną się ze sobą i mogą pełnić funckję zgryzową

509
Q

Co ma na celu przebudowa struktur narządu zębowego i jego otoczenia w fazie poerupcyjnej?

A
  • adaptację do wzrostu szczęki i żuchwy (wzrost i przebudowa kości wyrostka zębodołowego)
  • adaptację zgryzu do ścierania się zębów (wzrost grubości cementu w okolicy wierzchołka korzenia)
  • adaptację do zużywania się kontaktujących się ze sobą bocznych powierzchni zębów
  • adaptację po zabiegach ortodonycznych
510
Q

Coa wydzielają komórki zawiązka zęba?

A

czynniki przyciągające i aktywujące makrofagi (które gromadzą się w obszarze tkanki łącznej woreczka ponad koroną wykłuwającego się zęba i częściowo trawią włókna kolagenowe)

511
Q

Do czego prowadzi degradacja tkanki łącznej ponad wykłuwającym się zębem?

A

do zaniku naczyń krwionośnych i włókien nerwowych

512
Q

Co to jest szlak erupcji?

A

beznaczyniowy obszar o luźnym utkaniu znajdujący się podnad wykłuwającym się zębem

513
Q

Co to jest sznur prowadzący i dzięki czemu powstaje?

A

grube pasmo włókien kolagenowych biegnące w kierunku powierzchni jamy ustnej, pojawiające się dzięki aktywności fibroblastów

514
Q

Kieyd zaczynają się formować zawiązki zębów stałych?

A

około 20 tygodnia życia płodowego

515
Q

Co wydzielają komórki woreczka żebowego zęba stałego na początku fazy erupcynej?

A

czynniki CSF-1 i RANKL pobudzające rekrutację i różnicowanie osteoklastów

516
Q

Gdzie osadzają się osteoklasty rekrutowane przez komórki woreczka zębowego zęba stałego i w jaki sposób działają ?

A

osadzają się na dolnej powierzchni korzenia zęba mlecznego i stopniowo je resorbują, przesuwając się w kierunku korony

Histologia (13 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions