Farma: pojęcia

Question 1

Framakognozja

Answer 1

Dziedzina wiedzy przyrodniczej. Zajmuje się sur. naturalnymi i ich składnikami chemicznymi, które wykazują właściwości biologiczne mające zastosowanie w lecznictwie

Question 2

Suszenie - co determinuje jakość surowca?

Answer 2

temperatura, ruch powietrza, grubość warstwy surowca

Question 3

Farmakopea

Answer 3

określa podstawowe wymagania jakościowe oraz metody badania produktów leczniczych i ich opakowań oraz surowców farmaceutycznych

Question 4

Rodzaje wyciągów wodnych

Answer 4

napary, odwary, maceraty

Question 5

Rodzaje wyciągów alkoholowych

Answer 5

nalewki, wyciągi zagęszczone, stabilizowane alkoholatury

Question 6

Podział leków pod względem siły działania

Answer 6

a) silne: dawka jednorazowa 0,005-0,5g

b) słabe: dawka jednorazowa 0,5-5,0 g

Question 7

Metody badań surowców roślinnych (5)

Answer 7

1) b. makroskopowe
2) b. tożsamości biologicznej
3) b. smaku i zapachu
4) b. czystości (zanieczyszczenia)
5) porównanie z zielnikiem

Question 8

Farmakologia

Answer 8

nauka o działaniu na organizm różnych zw.chem i substancji biologicznie czynnych: Losy leku w organizmie, interakcje między lekami, zasady badania działania leku na poziomie przedklinicznym i klinicznym, zagadnienia związane z ekonomiką farmakoterapii
Działania lecznicze - niepożądane - toksyczne

Question 9

Leki generyczne

Answer 9

leki odtwórcze, małe firmy wykorzystują wygasające patenty => tańsze odpowiedniki

Question 10

Farmakodynamika

Answer 10

wpływ leków na czynności poszczególnych układów/narządów => mechanizmy działania leków i interakcje pomiędzy lekami

Question 11

Farmakokinetyka

Answer 11

losy leku w organizmie i matematyczny opis zmian ich ilości (forma niezmieniona, metabolity):
dezintegracja - rozpuszczenie - dyfuzja do miejsca wchłaniania

Question 12

Niekorzystnym efektem stosowania jakich leków może być zespół Reye’a?

Answer 12

Kwas acetylosalicylowy (aspiryny) => rozlane uszkodzenie mitochondriów, objawia się: hipoglikemią, gwałtownymi wymiotami, encefalopatią wątrobową, stłuszczeniowym zapaleniem wątroby

Question 13

Postać leku

Answer 13

stała, płynna, aerozol, pary/gazy

Question 14

Fazy działania leku (3)

Answer 14

1) faza farmaceutyczna: dezintegracja + rozpuszczenie leku => wchłanianie => dystrybucja => metabolizm => metabolity czynne reagują z receptorami => działanie farmakologiczne
2) faza farmakodynamiczna: oddziaływanie z receptorami
3) faza farmakokinetyczna: wchłanianie, dystrybucja, metabolizm lub wydalanie

Question 15

Rodzaje dawek

Answer 15

1) dosis minima - minimalna, progowa
2) dosis therapeutica - terapeutyczna
3) dosis maxima - maksymalna niewywołująca objawów toksycznych
4) dosis toxica - minimalna dawka wywołująca zatrucie ostre
5) dosis letalis - śmiertelna (min. powodująca śmierć)
6) uderzeniowa (w antybiotykoterapii i nadczynności tarczycy)
7) podtrzymująca

Question 16

Dawkowanie u osób starszych

Answer 16

1) uwzględnienie interakcji z lekami

2) osłabione nerki / wątroba => zmniejszenie dawki do 25-50%

Question 17

Drogi podania leku

Answer 17

1) przewód pokarmowy: doustnie, podjęzykowo, doodbytniczo
2) pozajelitowo: podskórnie, dożylnie, domięśniowo
3) przez drogi oddechowe

Question 18

Wymagania dla leków dożylnych

Answer 18

1. leki muszą być jałowe,
   
   2. muszą być izotoniczne, pH zbliżone do płynów ustrojowych,
   3. nie mogą być to zawiesiny ani oleje (bo mogą powstać zatory),
   4. leki podaje się bardzo wolno i uważnie obserwuje się chorego.

Question 19

Transport leków

Answer 19

dyfuzja bierna, dyfuzja ułatwiona, transport aktywny

Question 20

Dystrybucja leków

Answer 20

po wchłonięciu do krwioobiegu - większa część związana z albuminami, reszta w stanie wolnym
tylko postać wolna posiada działanie farmakologiczne, ulega procesowi biotransformacji i wydalaniu, związane są jakby rezerwą
leki wiążące się silnie z białkami cechuje długotrwałe działanie

Question 21

Teoria kompartmentu

Answer 21

Obszar, w którym lek porusza się swobodnie, nie ograniczony żadnymi barierami, nazywamy kompartmentem (np. wewnątrz komórki dowolnej tkanki czy we krwi lek może poruszać się swobodnie, ale aby wydostać się z krwi lub do przestrzeni pozakomórkowej musi pokonać barierę, którą stanowią błony biologiczne).

Question 22

Od czego zależy rozmieszczenie leku w tkankach?

Answer 22

wielkości cząsteczek, stopnia dysocjacji oraz stopnia wiązania z białkami osocza i tkanek. Rozmieszczenie leku w tkankach zależy również od stopnia ukrwienia tkanek – do tkanek lepiej ukrwionych lek dociera szybciej niż do tkanek słabo ukrwionych (kości, tkanka tłuszczowa)

Question 23

Fazy metabolizmu leków

Answer 23

FAZA 1: reakcje redoks i hydrolizy => zmiana aktywności leku

FAZA 2: reakcje syntezy (acetylacja, sprzężenie z glicyną lub kw. glukuronowym) => ułatwienie eliminacji z ustroju