Alle medicijnen Flashcards

(291 cards)

1
Q

Dosulepine

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Triamcinolon

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Warfarine

A

Vitamine K antagonist (zeer langwerkend 1-2 dagen)

W; remming vitamine-K afhnkelijke stollingsfactorsynthese (II, VII, IX en X) met enig delay door aanwezige voorraden.

D: INR: 2,-2,5 profylaxe trombose, 3 - 4,5 na kunstklep

Bw:

  • Bloedingen –> vitamine K
  • Alopecia, huidnecrose, hypersensitiviteit
  • Interacties met antibiotica
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Haloperidol (Haldol)

A

Klassieke antipsychotica

W: met name Dopine2 antagonisme, in het mesolimbische systeem (W, maar ook in het extrapyramidale systeem (BW), ook lichte serotonine en histmaine receptor antagonistische werking.

I: delier, psyhocse

Bw, breed spectrum, sterk AP em receptor afhankelijk:

  • Algemeen : gewichtstoename, QTc verlenging
  • Dopamine: Extrapyramidale bijwerkingen: dystonie, rusteloosheid, parkinsonisme, tardieve dyskinesieën. Tevens galactorrhoe. Maligne neurolepticasyndroom.
  • Alpha1-receptor: hypotnesie, erectiestoornissen,
  • Serotonine-receptor: slaperigheid
  • Muscarine: droge mond, constipatie, verminderde visie, moeilijke mictie
  • Cave onttrekking.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Fusidinezuur

A

Steroïde achtige stof die de bacteriële DNA synthese verminderd. Werkt alleen tegen gram positieve bacteriën.

Bw:

  • Tromboflebitis bij iv infusie
  • geelzucht
  • N, V,
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Methylfenidaat (Ritalin)

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Fentanyl

A

Opioïden

W: door effect op verschillende receptoren sedatie, sufheid maar ook bijwerkignen.

Bw:

  • Euforie, miosi, dysforie, misselijkheid.
  • Ademhalingsdepressie, constipatie
  • Afhankelijkeheid

Intox: Naloxon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Rivaroxaban (xarelto)

A

DOAC (Factor Xa remmers)

D: 2dd 15 mg voor 3 weken gevolgd door 1dd 20 mg

Bw:

  • Gastrointestinaal: N+ V+
  • Interacties met conazolen (antifungale therapie)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Buscopan

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Eptifibatide

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Fraxodi

A

Langwerkende heparine

W: remmen van antitrombine III met klein beetje plaatjesaggregratiewerking en remming factor X

Bw:

  • Bloeding –> protamine
  • Osteoporose (inhibitie osteoblasten)
  • Trombocytopnie (5-10 dagen na start)
  • Hyperkaliëmie (inhibitie aldosteron)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Paracetamol:

  • Dafalgan
A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Metamizol

A

NSAID

1000 mg max 4dd

W: remt prostaglandinesynthese (7-12 uur), tevens in trombocyten

I: pijn, reuma, jicht, spit

Bw:

  • Gastrointestinaal: maag/duodenumzweren of bloedingen
  • Nieren: vasoconstrictie aanvoerende arteriole
  • Verminderde plaatsjesaggregatie (verhoogde bloedingsneiging)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hydrochloorthiazide

A

Thiazide diureticum

  1. Remmen Na ⇔ Cl transport in distale tubulus
  2. Verminderinge perifere vasculaire weerstand

D: 12,5 - 25 - 50 mg 1dd

Bw: hypokaliëmie, hypoMgnesiëmie

hyperkaliëmie, hyperuremie, hyperlipidemie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Dabigatran (Pradaxa)

A

DOAC factor IIa remmer

D: Therapeutsich:150 mg 2×/dag na behandeling met een parenteraal anticoagulans gedurende ten minste 5 dagen

BW:

  • GI: N+, V+, buikpijn, dyspepsie
  • Bloeding –> idarucizumab (monoklonaal antilichaam en antidotum)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Formeterol

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Sumatriptan

A

Anti-migraine (aanvallen)

W: serotonine receptor agonisten waardoor intracraniéle vasoconstrictie en inhibitie van de neurotransmissie in het trigeminussysteem.

I: Migraine, acute aanval

Bw:

  • Warmte in het hoofd, de nek, de borst en ledematen + flushing
  • Duizeligheid, slaperigheid
  • Misselijkheid en braken
  • Angina (conronaire vasoconstrictie)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Diuretica algemeen

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Liraglutide (saxenda, victoza)

A

GLP-1 agonisten

W: binden aan en activeren de GLP-1 receptoren in de pancreas waardoor meer intrinsieke insulineproductie in Beta-cellen. Stimuleren ook gewichtsverlies.

BW:

  • N, V, diarree, buikpijn, gewichtsverlies
  • CZS: vermoeidheid, agitatie, duizeligheid
  • Injectiesite reacties.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Lorazepam (temesta)

A

Langwerkende benzodiazepine (12 - 16 uur)

D: 10 - max 20 mg per dag

W: inhibitie van de GABAA receprot

I: Delier, anxyiolytica, insomnie, alcoholonthouding.

Bw: afhankelijkheid, tolerantie

Spierzwakte, ataxie, amnseie, vallen

Verwardheid, slaperigheid.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Diclofenac (voltaren)

A

NSAID

25 mg max 3dd

W: remt prostaglandinesynthese (7-12 uur), tevens in trombocyten

I: pijn, reuma, jicht, spit

Bw:

  • Gastrointestinaal: maag/duodenumzweren of bloedingen
  • Nieren: vasoconstrictie aanvoerende arteriole
  • Verminderde plaatsjesaggregatie (verhoogde bloedingsneiging)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Hydroxychloroquine (Plaquenil)

A

Anti-malaria middelen

W: maakt de pH in de macrofagen hoger (meer basisch) waardoor veranderde interactie tussen T-helper en antigeen presenterende cellen.

Bw:

Hoofdstuk 51

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Cetrizine

A

(tweede generatie) Histamine (H1) antagonist (anti-histaminica)

W: Door inhibitie van de histaminereceptor minder vasodilatatie, immuunactivatie en relaese van pro-inflammatoire factoren. Geen passagè BHB.

I: allergische reacties

Bw:

  • Licht antimuscarinerg
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Flupentixol

A

Klassieke antipsychotica

W: met name Dopine2 antagonisme, in het mesolimbische systeem (W, maar ook in het extrapyramidale systeem (BW), ook lichte serotonine en histmaine receptor antagonistische werking.

I: delier, psyhocse

Bw, breed spectrum, sterk AP em receptor afhankelijk:

  • Algemeen : gewichtstoename, QTc verlenging
  • Dopamine: Extrapyramidale bijwerkingen: dystonie, rusteloosheid, parkinsonisme, tardieve dyskinesieën. Tevens galactorrhoe. Maligne neurolepticasyndroom.
  • Alpha1-receptor: hypotnesie, erectiestoornissen,
  • Serotonine-receptor: slaperigheid
  • Muscarine: droge mond, constipatie, verminderde visie, moeilijke mictie
  • Cave onttrekking.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Buproprion
26
**Glimiperide**
**Sylfonylureumderivaat** W: binden aan een receptor op de bèta cellen waardoor openen van V afhankelijke Ca kanalen en snellere insulineafgifte. _Bw:_ * GI: N, V, diarree, constipatie * Hypoglykmie (nachtelijk), blijven effectief bij lage plasma glucose spiegels * Gewichtstoename * Hypersensitiviteit * Hyponatriëmie door verhoogde renale ADH sensitiviteit
27
**Ranitidine** (zantac)
**Histamine (H2) receptor antagonist** W: verminderde zuursecretie op prikkels. BW: * Diarree, GI verstroging * Hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid.
28
**Clomipramine**
**Tricyclische Antidepressiva** W: belemmerenuptake mono-amine (W), tevens antagonisme op muscarine, histamine en alpha1 receptoren (BW). D: I: Bw: * Serotonine: slaperigheid * Muscarine: droge mond, constipatie, urineretentie, impotentie, wazig zien. * α1: hypotensie * Alg: zweten en tremor, gewichtstoename, insulten, hyponatriëmie, sexuele dysfunctie. * Cave onttrekking * Cytocrhoom P450 inhibitie.
29
**Misoprostol**
**Prostaglandine analgoog** ## Footnote Beschermd de mucosa tegen NSAID geinduceerde ulcers. In combinatiepreparaten met diclofenac of naproxen. I: bescherming tegen NSAIDs, weeënopwekker. Bw: diarree, krampen, baarmoedercontracties, menorraghie en postmenopeuzaal bloedverlies.
30
**Metformine**
**Biguanide** W: verminderde gluconeogenese in de lever. Verhooge insulinegevoeligheid in weefsels door upregulatie GLUC-1 receptor. Gewichtsverlies en verlaagde triglyceriden. _Bw:_ * GI: anorexie, misselijkheid, smaakverandering, diarree * Vitamine B12 tekort door verminderde absorptie * Verhoogde kans op lactaatacidose bij lage eGFR
31
Digoxine
**Anti-aritmica** W: partiele binding Na+K+-ATP-ase waardoor hogere intracellulaire Na gradiënt en minder Ca exchange, verlaging membraanpotentaal (snellere exacibiliteit) 1. Verlaging sinusritme 2. Vertragen voorgeleiding over AV-knoop Bw: * GI: N+, V+, diarree (centraal effect) * NP: moeheid, duizeligheid, gestoord kleurenzien (NTP-ase netvlies) * ECG veranderingen * Ectopale slagen of VT * Gynaecomastie (door steroïdenstructuur stimulatie oestrogeenreceptoren) Intox: * Antilichamen * Atropine voor bradycardie
32
**Colchicine**
**Anti-jicht** W: verstoort de vorming van microtubuli in de neutrofiele granulocyten waardoor recruitment naar aangedane gewricht/weefsel niet optreet. I: Acute jicht, pericarditis, familiare mediterreaanse koorts BW: * Buikpijn, misselijkheid, braken en diarree * Uitslag
33
**Maprotiline**
**Tricyclische Antidepressiva** W: belemmerenuptake mono-amine (W), tevens antagonisme op muscarine, histamine en alpha1 receptoren (BW). Bw: * Serotonine: slaperigheid * Muscarine: droge mond, constipatie, urineretentie, impotentie, wazig zien. * α1: hypotensie * Alg: zweten en tremor, gewichtstoename, insulten, hyponatriëmie, sexuele dysfunctie. * Cave onttrekking * Cytocrhoom P450 inhibitie.
34
**Pantoprazol**
**Protonpompremmer** W: inhibieren van ATP ase in de pariëtale cellen van de maag. Bw: * Vitamine B12 deficiëntie (gestoorde absoraptie) * Hypomagnesiëmie * Osteoporose
35
**Carbamazepine** (tegretol)
**Anti-epileptica** (natriumkanaalblokker) W: blokkeren Na kanalen waardoor inhibitie signaalactiviteit en verhoogde insult-drempel. Bw: * GI: misselijkheid, braken, droge mond * Oedeem * CZS: hoofdpijn, duizeligheid, ataxie * Hyponatriëmie (verhoogde ADH gevoeligheid) * **CYP3A4 inductie**
36
**Gliclazide**
**Sylfonylureumderivaat** W: binden aan een receptor op de bèta cellen waardoor openen van V afhankelijke Ca kanalen en snellere insulineafgifte. _Bw:_ * GI: N, V, diarree, constipatie * Hypoglykmie (nachtelijk), blijven effectief bij lage plasma glucose spiegels * Gewichtstoename * Hypersensitiviteit * Hyponatriëmie door verhoogde renale ADH sensitiviteit
37
**Ticagrelor** (Brilique)
**Trombocytenaggregatieremmer** (adenosine difosfaat receptor antagonist) *D: oplaaddosis van 180 mg, vervolgens 90 mg 2×/dag* W: irreversibele inductie van adenosine difosfaat receptor waardoor plaatjesaggregratieremming Bw: GI: N+, V+, dyspepsie
38
Telmisartan
**Angiotensine II receptor blokker** W: Verminderen AT-II effecten waardoor arteriele vasodilatatie I: HT, hartfalen, profylaxe na MI, diabetische nerfropathie Bw: * Hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid * Artralgie, spierpijn
39
**Tirofiban** (aggrestat)
**Trombocyten aggregratieremmer** (nieuwe generatie) *D: alleen nog i.v.*
40
**Escitalopram** (lexapro)
**SSRI's (serotonine heropname remmer)** W: remmen van de uptake bij serotonine waardoro lagner effect in de synaps. Geen effect op noradrenaline en ander receptoren en daarom minder bijwerkingen. Bw: * GI: N+, V+, diarrie, dyspepsie * Anorexie met gewichtsverlies * Hyponatriëmie * CNS: sexuele dysfucntie, verminderd libido, slapeloosheid, angst, agitatie * Plaatjesdysfunctie → risico GI bloedverlies * CAVE onttrekking, **serotoninesyndroom**
41
Mirtazipine
42
**Ezetimibe** (Ezetrol)
**Cholesterol absorptie inhibitie** In de kleine darm wordt de NPC1L1 transporter geblokkeerd om cholesterolopname met 50% te reduceren. Triglyceriden, galzuren en vetoplosbare vitaminen worden wel normaal opgenomen. *Totaal 20% reductie LDL in monotherapie.* Bw: * GI: N, V, diarree * Hoofdpijn * Angio-oedeem
43
Barnidipine
44
**Aprepitant**
**Anti-emetica** (neurokinine 1 antiagnoist) W: moduleren effect perifere en centrale serotoninereceptor waardoor verminderde gevoeligheid voor cisplatin. Bw: * Constipatie, diarree, anorexie * Duizeligheid, hoofdpijn, de hik.
45
Tramadol
46
**Doxazosine**
**Selectieve Alpha-1 blokker**. Antihypertensief D: *4 -6 - 8 mg* 1. Vermindering van de arteriële en de veneuze vaatweerstand. 2. Verbetering cardiovasculair profiel door HDL verhoging en verlaging triglycerides Bw: * Hypotensie (posturaal) * Neuropsychiatrisch: hoofdpijn, lehtargie, duizeligheid * Rhinitis * Incontinentie / toegenomen mictie
47
Ethinylestradiol / levonogestrol
48
Ketoconazol
49
Levothyroxine
50
**Amitriptyline**
**Tricyclische Antidepressiva** W: belemmerenuptake mono-amine (W), tevens antagonisme op muscarine, histamine en alpha1 receptoren (BW). D: I: Bw: * _Serotonine:_ _slaperigheid_ * _Muscarine: droge mond, constipatie, urineretentie, impotentie, wazig zien._ * _α1: hypotensie_ * Alg: zweten en tremor, gewichtstoename, insulten, hyponatriëmie, sexuele dysfunctie. * Cave onttrekking * _Cytocrhoom P450 inhibitie_.
51
**Desloratidine** (aereus)
**(tweede generatie) Histamine (H1) antagonist** (anti-histaminica) W: Door inhibitie van de histaminereceptor minder vasodilatatie, immuunactivatie en relaese van pro-inflammatoire factoren. Geen passagè BHB. I: allergische reacties Bw: * Licht antimuscarinerg * Wat slaperigheid, minder dan 1e generatie
52
Montelukast
**Anti-leukotriëen** W: Bw: CYP 3A4 interactie, hoofdpijn en buikpijn
53
**Isosorbidemononitraat**
**Nitraten** _(langwerkend)_ Werking: Vasodilatatie door verminderde influx van calcium: * Verminderde preload door veneuze dilatatie * Verminderde afterload door verlaagde arteriële vaatresistentie * Betere coronairdoorbloeding. Bw: * (veno) Hypotensie (posturaal), syncope, reflextachycardie * (art): hoofdpijn, flushing * Tolerantie (streef naar nitraatvrije periode) Cave: gelijktijdig gebruik sildenafil (viagra) --\> hypotensie.
54
**Tranexaminezuur** (Cyclokapron)
**Antifibrinolytica** ## Footnote * D: i.v.: 500–1000 mg 2–3×/dag langzaam i.v.* * Oraal: 1–1,5 g (15–25 mg/kg) 2–3×/dag.* W: inhibitie van activatie van plasminogeen (en opruimen stolsels) Bw: N+, V+, diarree
55
56
Tamsulosine
**Selectieve alpha1-receptor antagonist.** ## Footnote *D: 0,4 mg 1dd* W: relaxatie van glad spierweefsel in de blaas. I: BPH
57
Dopamine
**Niet selectieve Beta en Alpha receptor agonist**
58
**Zopiclon** (Imovane)
**Kortwerkende GABAa modulator (slaapopwekker)** ## Footnote D: 7,5 mg per dag W: inhibitie van de GABAA receprot I: Insomnie, andere slaapproblemen. Bw: afhankelijkheid, minder tolerantie Spierzwakte, ataxie, amnseie, vallen Verwardheid, slaperigheid.
59
**Amlodipine** (Norvasc)
**Calciumkanaalblokker (dihydropyridines)** *Dosering: 5 mg 1dd (max 10 mg 1dd)* W: blokkeren calciumkanalen waardoor **↓** perifere vasculaire weerstand en ↓ RR. Bw: * Venodilatatie: Reflextachycardie, hypotensie, * Ateriodilatatie: hoofdpijn, flushes, duizeligheid. * Enkeloedeem
60
**Anakinra**
**Interleukine-1-receptor antagonist** W: remmen van pro-inflammatoire IL-1 cytokine *D: dagelijkse injectie* Bw: * Verhoogd infectierisico * Lokale injectieplek afwijkingen * Neutropenie
61
**Nortriptyline** (Nortrilen)
**Tricyclische Antidepressiva** W: belemmerenuptake mono-amine (W), tevens antagonisme op muscarine, histamine en alpha1 receptoren (BW). Bw: * Serotonine: slaperigheid * Muscarine: droge mond, constipatie, urineretentie, impotentie, wazig zien. * α1: hypotensie * Alg: zweten en tremor, gewichtstoename, insulten, hyponatriëmie, sexuele dysfunctie. * Cave onttrekking * Cytocrhoom P450 inhibitie.
62
**Heparine**
**Heparine** W: remmen van antitrombine III met klein beetje plaatjesaggregratiewerking en remming factor X Bw: * Bloeding --\> protamine * Osteoporose (inhibitie osteoblasten) * Trombocytopnie (5-10 dagen na start) * Hyperkaliëmie (inhibitie aldosteron)
63
**Rituximab** (Truxima)
**Anti CD20 B-cell** *D;* i.v. W: door aan CD20 te binden worden mature en gedifferentieerde B-cellen gedepleert waardoor er minder auto-antilichamen worden geproduceerd. Bw: * **(33%) cytokinine release syndroom**, koorts, rillingen misselijkheid en braken, allergische reactie. * Pancytopenie * Hartfalen, exacerbatie angina of arritmie. * Reactievatie hepatitis B infectie.
64
Lormetazepam
65
Omeprazol
**Protonpompremmer** W: inhibieren van ATP ase in de pariëtale cellen van de maag. Bw: * Vitamine B12 deficiëntie (gestoorde absoraptie) * Hypomagnesiëmie * Osteoporose
66
**Allopurinol**
**Anti-jicht** W: inhiberen enzym in de urumzuurformatie. Bw: * GI bijwerkingen * Exacerbatie jicht eerste paar weken (door depletie wordt er veel intracellulair urinezuur vrijgezet) * Hypersensitiviteit * Interacties met azathioprine
67
**Dipyridamol** (persantin)
**Trombocytenaggregatieremmer** (phosphodiesterase-remmer) Bw: * GI: diarree, N+, V+ * Hypersensitiviteit
68
**Atenolol**
**Selectieve B1- blokker** (cardiaal) *25 -50 - 100 mg 1dd* W: blokkade cardiale B1 receptoren, waardoor **↓** hartfrequentie, **↓** contractiliteit en **↓** RR. Bw: * B1: pulmonlae hypertensie (slechte LVEF), kritieke ischemie * Psycho: **↓** libido, depressie, hallucinaties, slaapproblemen * Ontrekking door toename receptoren (tachycardie) Cave gelijktijdig gebruik Ca-kanaalblokkers (ook **↓** HF en contractiliteit)
69
**Valproïnezuur** (depakine)
**Anti-epileptica** W: verhoogde GABA synthese, Bw: * Misselijkheid, braken, buikpijn, diarree * Gewichtsverlies (stimulatie honger) * CNS: aggresie, tremor, hoofdpijn, sedatie * Trombocytopenie, verminderde plaatjesactiviteit * Hepatotoxiciteit
70
**Cyclizine** (primatour)
**Anti-emetica** (histamine receptor antagonist) ## Footnote W: antagoneren van histamine H1 receptor Bw: sedatie en hoofdpijn. Soms wat antimuscarinerge effecten zoals droge mond, urinerentie en gestoord zien.
71
**Exenatide**
**GLP-1 agonisten** W: binden aan en activeren de GLP-1 receptoren in de pancreas waardoor meer intrinsieke insulineproductie in Beta-cellen. Stimuleren ook gewichtsverlies. BW: * N, V, diarree, buikpijn, gewichtsverlies * CZS: vermoeidheid, agitatie, duizeligheid * Injectiesite reacties.
72
Paracetamol
*4dd 500mg* Intox: * Leverschade
73
Acenocoumarol
**Vitamine K antagonist** W; remming vitamine-K afhnkelijke stollingsfactorsynthese (II, VII, IX en X) met enig delay door aanwezige voorraden. D: *INR:* 2,-2,5 profylaxe trombose, 3 - 4,5 na kunstklep Bw: * Bloedingen --\> vitamine K * Alopecia, huidnecrose, hypersensitiviteit * Interacties met antibiotica
74
**Gabapentine**
**CNS ca kanaal blokker** W: Bw: * Misselijkhied, braken, droge mond, dyspepsie, diarre, constipatie * CNS: slaperigheid, duizelighied, ataxie, hoofdpijn, tremor, dysartrie. * Toename gewicht * Rhinitis, kuchen, kortademigheid.
75
**Glibenclamide**
**Zeer lang werkende sylfonylureumderivaat** W: binden aan een receptor op de bèta cellen waardoor openen van V afhankelijke Ca kanalen en snellere insulineafgifte _Bw:_ * GI: N, V, diarree, constipatie * Hypoglykmie (nachtelijk), blijven effectief bij lage plasma glucose spiegels * **Gewichtstoename** * Hypersensitiviteit
76
Budesonide (pulmicort)
**Inhalatie corticosteroïd** W: anti-inflammitoir Bw: Heesheid, schimmelinfecties, keelpijn
77
**Nifedepine (adelat)**
**Calciumkanaalblokker (dihydropyridines)** * D: Retard: 20–40 mg 2×/dag* * OROS en Retard MGA: 30 - 120 mg 1×/dag.* W: blokkeren calciumkanalen waardoor ↓ perifere vasculaire weerstand en ↓ RR. Bw: Venodilatatie: Reflextachycardie, hypotensie, Ateriodilatatie: hoofdpijn, flushes, duizeligheid. Enkeloedeem
78
Ramipril
**ACE remmer** W: door ACE inhibitie verminderde activiteit angiotensine II waardoor arterio \> en venodilatatie I: hypertensie, hartfalen, secundaire profylaxe na MI, nefropathie (DM) Bw: * Droge hoest (ophoping kinines in de longen) * Nierfunctiestoornissen (mn bij nierarteriestenose) door dilatatie van afvoerende arteriolen. * GI: misselijk, braken, veranderde smaak * Angio-oedeem
79
**Lamotrigine** (lamictal)
**Anti-epileptica (Na-kanaal blokkers)** W: blokkeren van Na kanalen waardoor verminderde exicibiliteit van neuronen en verhoogde insultdrempel. Bw: * GI: N+, V+, constipatie, anorexie * CNS: duizeligheid, slaperigheid, tremor, insomnie. * tandvleeshypertrofie, hisutisme, acne * Huiduitslag en andere vormen van hypersensitiviteit * Artralgie, rugpijn.
80
Beclometason (Qvar inhalatie)
**Inhalatie corticosteroïd** W: anti-inflammitoir Bw: Heesheid, schimmelinfecties, keelpijn
81
Trazodon
82
**Ondansetron** (Zofran)
**Anti-emetica** (perifere serotonine receptor antagnoist) I: met name chemotherapie geïnduceerde misselijkheid. W: door centrale (chemotriggerzone) en perifere blokkade van serotoine receptoren verminderde miselijkheid en braken. Bw: * CZS: hoofdpijn, slapeloosheid, duizeligheid * Constipatie * QTc verlenging
83
**Levocetrizine**
**(tweede generatie) Histamine (H1) antagonist** (anti-histaminica) W: Door inhibitie van de histaminereceptor minder vasodilatatie, immuunactivatie en relaese van pro-inflammatoire factoren. Geen passagè BHB. I: allergische reacties Bw: * Licht antimuscarinerg * Wat slaperigheid.
84
Eprosartan
**Angiotensine II receptor blokker** W: Verminderen AT-II effecten waardoor arteriele vasodilatatie I: HT, hartfalen, profylaxe na MI, diabetische nerfropathie Bw: * Hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid * Artralgie, spierpijn
85
**Pregabaline**
**CNS ca kanaal blokker** W: Bw: * Misselijkhied, braken, droge mond, dyspepsie, diarre, constipatie * CNS: slaperigheid, duizelighied, ataxie, hoofdpijn, tremor, dysartrie. * Toename gewicht * Rhinitis, kuchen, kortademigheid.
86
Nitroglycerine
**Nitraten (langwerkend)** Werking: Vasodilatatie door verminderde influx van calcium: * Verminderde preload door veneuze dilatatie * Verminderde afterload door verlaagde arteriële vaatresistentie * Betere coronairdoorbloeding. Bw: * (veno) Hypotensie (posturaal), syncope, reflextachycardie * (art): hoofdpijn, flushing * Tolerantie (streef naar nitraatvrije periode) Cave: gelijktijdig gebruik sildenafil (viagra) --\> hypotensie.
87
**Tiotropium**
**Antimuscarine receptor** W: selectief binden aan M3 receptor waardoor bronchodilatatie Bw: * Droge mond, hoest * N+, constipatie * Hoofdpijn * Urineretentie (bij BPH) * Exacerbatie glaucoom
88
Verapamil (isoptin)
**Calciumkanaalblokkers** D: 80 - 360 mg dag W: blokkeren calciumkanalen cardiaal waardoor coronairdilatatie, vertraging in sinusritme en verminderde contractiliteit Bw: * venodilatiie: enkeloedeem, * arteriodilatatie: hoofdpijn, flushing, duizeligheid * Hartfalen (bij slechte LVEF), bradycardie, totaalblok * Constipatie door verminderde contractiliteit darmen * Tandvleeshyperplasie
89
Losartan
**Angiotensine II receptor blokker** *D: 50 mg 1×/dag, indien nodig (na 3–6 w.) verhogen tot 100 mg* W: Verminderen AT-II effecten waardoor arteriele vasodilatatie I: HT, hartfalen, profylaxe na MI, diabetische nerfropathie Bw: * Hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid * Artralgie, spierpijn
90
Triamtereen
**Kaliumsparend diureticum** Remmen Na ⇔ K+ / H+ pomp in verzamelsysteem. Waardoor meer natriurese en ietsjes meer diurese. I: hartfalen, nefrotisch syndroom, oedeem/ascites *D: 50-100 mg dag* Bw: hyperkaliëmie,
91
**Quetiapine** (Seroquel)
**Atypische antipsychotica** W: D2 receptor agonisme met minder extrapyramidale bijwerkingen ( Bw, breed spectrum, sterk AP em receptor afhankelijk: * Algemeen : gewichtstoename, QTc verlenging * Dopamine: Extrapyramidale bijwerkingen: dystonie, rusteloosheid, parkinsonisme, tardieve dyskinesieën. Tevens galactorrhoe. Maligne neurolepticasyndroom. * _Alpha1-receptor: hypotnesie, erectiestoornissen,_ * _Serotonine-receptor: slaperigheid_ * Muscarine: droge mond, constipatie, verminderde visie, moeilijke mictie * Cave onttrekking.
92
Methadon
**Langwerkende opioïden** W: door effect op verschillende receptoren sedatie, sufheid maar ook bijwerkignen. Bw: * Euforie, miosi, dysforie, misselijkheid. * Ademhalingsdepressie, constipatie * Afhankelijkeheid Intox: Naloxon
93
Fluvoxamine
**SSRI's (serotonine heropname remmer)** W: remmen van de uptake bij serotonine waardoro lagner effect in de synaps. Geen effect op noradrenaline en ander receptoren en daarom minder bijwerkingen. Bw: * GI: N+, V+, diarrie, dyspepsie * Muscarine: droge mond, visusstoornissen * Anorexie met gewichtsverlies * Hyponatriëmie * CNS: sexuele dysfucntie, verminderd libido, slapeloosheid, angst, agitatie * Plaatjesdysfunctie → risico GI bloedverlies * CAVE onttrekking, serotoninesyndroom
94
**Fraxiparine**
**Laag molecuulgewicht Heparine (LMWH)** *D: profylactisch 2850 IE 1dd* W: remmen van antitrombine III Bw: * Bloeding --\> protamine * Osteoporose (inhibitie osteoblasten) * Trombocytopnie (5-10 dagen na start) * Hyperkaliëmie (inhibitie aldosteron)
95
**Infliximab** (Flixabi, Remicade, Zessly, Inflectra)
**Monoklonaal antilichaam tegen TNF alpha** W: doordat TNF-alpha infiltmatieprocessen aanstuurt zorgt. D: intraveneus. 5 - 20 dagen half life. Bw: * GI: N, V, dyspespsie * Hypersensitiviteit en lokale reactie * Afwijkend bloedbeeld: anemie, leukopenie of trombocytopenie * Hartfalen exacerbatie * Tuberculosis / hepatitis B opvlamming.
96
**Tolbutamine**
**Sylfonylureumderivaat** W: binden aan een receptor op de bèta cellen waardoor openen van V afhankelijke Ca kanalen en snellere insulineafgifte. _Bw:_ * GI: N, V, diarree, constipatie * Hypoglykmie (nachtelijk), blijven effectief bij lage plasma glucose spiegels * Gewichtstoename * Hypersensitiviteit
97
**Paroxetine** (Seroxat)
**SSRI's (serotonine heropname remmer)** W: remmen van de uptake bij serotonine waardoro lagner effect in de synaps. Geen effect op noradrenaline en ander receptoren en daarom minder bijwerkingen. Bw: * GI: N+, V+, diarrie, dyspepsie * Muscarine: droge mond, visusstoornissen * Anorexie met gewichtsverlies * Hyponatriëmie * CNS: sexuele dysfucntie, verminderd libido, slapeloosheid, angst, agitatie * Plaatjesdysfunctie → risico GI bloedverlies * CAVE onttrekking, **serotoninesyndroom**
98
Perindopril
**ACE-remmer** W: door ACE inhibitie verminderde activiteit angiotensine II waardoor arterio \> en venodilatatie I: hypertensie, hartfalen, secundaire profylaxe na MI, nefropathie (DM) Bw: * Droge hoest (ophoping kinines in de longen) * Nierfunctiestoornissen (mn bij nierarteriestenose) door dilatatie van afvoerende arteriolen. * GI: misselijk, braken, veranderde smaak * Angio-oedeem
99
**Methyldopa**
**Centrale selectieve Alpha-2 agonist** *D: 250 mg 2–3×/dag​ optitreren tot onderhoud (500 - 2.000 mg)* Bw: * Afwezigheid van ejaculatie * Diarree * Droge mond
100
Miconazol
101
Morfine
**Opioïden** W: door effect op verschillende receptoren sedatie, sufheid maar ook bijwerkignen. Bw: * Euforie, miosi, dysforie, misselijkheid. * Ademhalingsdepressie, constipatie * **Afhankelijkeheid** Intox: Naloxon
102
**Saxagliptine**
**DD4 antagonist** W: voorkomt de afbraak van GLP-1 (glucoseverlagende hormonen) en GIP waardoor insulineproductie verhoogd is en glucagaon verlaagd wordt. Bw: * GI: N + V * CZS: duizeligheid, hoofdpijn, vermoeidheid * Oedeemvorming
103
**Apixaban** (Eliquis)
**DOAC (Factor Xa remmers)** D: * Therapeutisch: 10 mg tweemaal per dag gedurende de eerste 7 dagen, vervolgens 5 mg tweemaal per dag * Profylactisch (preventie CVA/AF) 5 mg 2dd * Preventie recidief DVT / LE: 2,5 mg 2dd Bw: * Gastrointestinaal: N+ V+ * Interacties met conazolen (antifungale therapie)
104
Salbutamol (salamol, ventolin, airomir)
**_Kortwerkende_ B2 antagnoist (sympathicomimeticum):** W: relaxatie glad spierweefsel longen Bw: tachycardie, tremor
105
**Methylfenidaat** (ritalin)
**Amfetamine** **derivaat** W: onduidelijk, wss dopaminerge stimulatie prefrontaal Bw: * Droge mond, N+, V+ overgeven * Palpitatie, hypertensie * Slaapstoornissen, hoofdbijn, duizeligheid, irritatie
106
Hyperiplant
107
**Rivastigmine**
**Antichilinesterase (anti-Alzheimer)** W: reversibele inductie of acetylcholinesterase waardoor betere cholinerge functie (bij Alzheimer gaan met name cholinerge neuronen te gronde) BW: * Anorexia, N+, V+, diarree, buikpijn * Bradycardie * NP: duizeligheid, hallucinaties, agitatie, slapeloosheid * Uitslag, jeuk
108
**Bisoprolol** (Emcor)
**Selectieve B1- blokker (cardiaal)** * HT: 5 mg -10 - 20 1dd (max 20 mg per dag)* * HF: 1,25 - 5 mg 1dd* W: blokkade cardiale B1 receptoren, waardoor ↓ hartfrequentie, ↓ contractiliteit en ↓ RR. Bw: * B1: pulmonlae hypertensie (slechte LVEF), kritieke ischemie * Psycho: ↓ libido, depressie, hallucinaties, slaapproblemen * Ontrekking door toename receptoren (tachycardie) Cave gelijktijdig gebruik Ca-kanaalblokkers (ook ↓ HF en contractiliteit)
109
**Sildenafil** (viagra)
**Phosphodiesterase inhibitor.** W: persisterende NO vasoconstrictie in zwellichamen in de penis. Verlengde erectie, niet het opwekken van erectie. Bw: * Misselijkheid, braken, dyspespie * Hypotensie, duizeligheid, flushing, hoofdpijn, neusverstopping (systemische vasodilatatie) * Visusveranderingen. * Priapisme * Interacties, mn met nitraten.
110
**Clozapine**
**Atypische antipsychotica** W: D2 receptor agonisme met minder extrapyramidale bijwerkingen Bw, breed spectrum, sterk AP em receptor afhankelijk: * Algemeen : gewichtstoename, QTc verlenging * Dopamine: Extrapyramidale bijwerkingen: dystonie, rusteloosheid, parkinsonisme, tardieve dyskinesieën. Tevens galactorrhoe. Maligne neurolepticasyndroom. * _Alpha1-receptor: **hypotensie** erectiestoornissen,_ * _Serotonine-receptor: slaperigheid_ * _Muscarine: droge mond, constipatie, verminderde visie, moeilijke mictie_ * Cave onttrekking.
111
Metoclopramide
112
**Temazepam**
**Kortwerkende benzodiazepine** (slaapopwekker) ## Footnote * D: 10 - max 20 mg per dag* * W*: inhibitie van de GABAA receprot I: Insomnie, andere slaapproblemen. *Bw:* afhankelijkheid, tolerantie Spierzwakte, ataxie, amnseie, vallen Verwardheid, slaperigheid.
113
**Levodopa / carbidopa** (sinemet)
**Dopamine-precursor** W: wordt na passage BHB omgezet in dopamine. Wordt perifeer gemetaboliseerd, waardoor in combinatiepreparaten et DOPA decarboxylase remmer bestaan. Bw: * Dopaminerg: N en V door stimulatie chemoreceptoren (buiten BHB). Hypotensie, flushing door vasodilatatie. * Dyskinesie, rusteloosheid, hallucinatis, angst. * Hyperseksualiteit en andere impulscontrole stoornissen.
114
**Sertraline** (zoloft)
**SSRI's (serotonine heropname remmer)** W: remmen van de uptake bij serotonine waardoro lagner effect in de synaps. Geen effect op noradrenaline en ander receptoren en daarom minder bijwerkingen. Bw: * GI: N+, V+, diarrie, dyspepsie * Muscarine: droge mond, visusstoornissen * Anorexie met gewichtsverlies * Hyponatriëmie * CNS: sexuele dysfucntie, verminderd libido, slapeloosheid, angst, agitatie * Plaatjesdysfunctie → risico GI bloedverlies * CAVE onttrekking, serotoninesyndroom
115
Codeïne
**Opioïden** W: door effect op verschillende receptoren sedatie, sufheid maar ook bijwerkignen. Nauwelijks _bloed-hersenbarrière penetratie_ waardoor geen aanwezigheid in CZS. Bw: * Euforie, miosi, dysforie, misselijkheid. * Ademhalingsdepressie, constipatie * Afhankelijkeheid Intox: Naloxon
116
Methylprednisolon (medrol)
117
Fluticason (flixotide)
**Inhalatie corticosteroïd** W: anti-inflammitoir Bw: Heesheid, schimmelinfecties, keelpijn
118
**Clonidine**
**Centrale selectieve Alpha-2 agonist** D: 75 μg 3dd Bw: * Afwezigheid van ejaculatie * Diarree * Droge mond
119
**Neostigmine**
**Acetylcholinesterase inhibitor** W: Verlengen de tijd dat acetylcholine in de synaps blijft bestaan door de afbraak te inhiberen. Langer effect. BW: * Misselijkheid en braken, buikkrampen, speekselvloed * bardycardie, hypote4nsie * miosis en traanvorming
120
Abciximab
121
Salmeterol (serevent)
**_Langwerkende_ B2 antagnoist (sympathicomimeticuM)** W: relaxatie glad spierweefsel longen Bw: tachycardie en tremor
122
**Duloxetine** (cymbalta)
**SSRI/SNRI (serotonine en noradrenaline heropname remmer)** W: remmen van de uptake bij serotonine waardoro lagner effect in de synaps. Geen effect op noradrenaline en ander receptoren en daarom minder bijwerkingen. Bw: * GI: N+, V+, diarrie, dyspepsie * Muscarine: droge mond, visusstoornissen * Anorexie met gewichtsverlies * Hyponatriëmie * CNS: sexuele dysfucntie, verminderd libido, slapeloosheid, angst, agitatie * Plaatjesdysfunctie → risico GI bloedverlies * **CAVE onttrekking, serotoninesyndroom** * **QTc verlenging** * **Onttrekking**
123
Dobutamine
Selectieve B1- agonist
124
**Interferon alpha**
**Antivirale therapie** W: Door binden aan oppervlakte eiwitten van met virus geïnfecteerde cellen verandering in mRNA expressie en minder virusproductie. I: Hepatitis B Bw: * _Acuut:_ hoofdpijn, myalgie, koorts en stijfheid. Tollerantie voor BW ontstaat * Depressie * Agranulocytose * Exacerbatie auto-immuunstoornissen
125
Beta-histine
126
**Imipramine**
**Tricyclische Antidepressiva** W: belemmerenuptake mono-amine (W), tevens antagonisme op muscarine, histamine en alpha1 receptoren (BW). Bw: * _Serotonine: slaperigheid_ * Muscarine: droge mond, constipatie, urineretentie, impotentie, wazig zien. * α1: hypotensie * Alg: zweten en tremor, gewichtstoename, insulten, hyponatriëmie, sexuele dysfunctie. * Cave onttrekking * Cytocrhoom P450 inhibitie.
127
**Diazepam**
**Langwerkende benzodiazepine** (20–48 uur,) ## Footnote *D: 5 - max 30mg per dag* W: inhibitie van de GABAA receptor I: Alcoholontrekking, profylaxe epilepsie, anxiolyse Bw: afhankelijkheid, tolerantie Spierzwakte, ataxie, amnseie, vallen Verwardheid, slaperigheid.
128
Ipratropium (atrovent)
**Anticholinergica / parasympathicolyticum** W: Voorkomt contractie glad spierweefsel longen. Bw: droge mond
129
**Alfacalcitrol**
**Vitamine D-derivaat** ## Footnote W: door nabootsen vitamine D vermidnerde PTH productie I: hypoCa Bw: Hypercalciëmie
130
Eplerenon
**Kaliumsparend diureticum, aldosteron antagonist** Remmen Na ⇔ K+ / H+ pomp in verzamelsysteem. Waardoor meer natriurese en ietsjes meer diurese. I: hartfalen, nefrotisch syndroom, oedeem/ascites *D: 25-50 mg dag* Bw: * Algemeen: hyperkaliëmie, * Man: gynaecomastie, erectiestoornis, libidovermindering. * Vrouw: menstruatiestoornis, pijnlijke borsten.
131
**Celecoxib** (celebrix)
**NSAID** (Selectieve COX 2 remmer) W: specifieke remming COX 2 (waardoor minder GI) bijwerkignen. En voorkomen van omzetting in prostaglandines. BW: * Gastrointestinaal: maag/duodenumzweren of bloedingen * Nieren: vasoconstrictie aanvoerende arteriole * Verminderde plaatsjesaggregatie (verhoogde bloedingsneiging)
132
**Metoprolol** (Selokeen)
**Selectieve B1- blokker (cardiaal)** * *Tartraat: 100 -200 mg* * *Succinaat: 50 - 100 - 200 mg / dag* W: blokkade cardiale B1 receptoren, waardoor ↓ hartfrequentie, ↓ contractiliteit en ↓ RR. Bw: B1: pulmonlae hypertensie (slechte LVEF), kritieke ischemie Psycho: ↓ libido, depressie, hallucinaties, slaapproblemen Ontrekking door toename receptoren (tachycardie) Cave gelijktijdig gebruik Ca-kanaalblokkers (ook ↓ HF en contractiliteit)
133
Alprazolam (Xanax)
134
Zolpidem
**Kortwerkende** GABAa modulator **(inslaper)** ## Footnote *D: 10mg per dag* W: inhibitie van de GABAA receprot I: Insomnie, andere slaapproblemen. Bw: afhankelijkheid, tolerantie Spierzwakte, ataxie, amnseie, vallen Verwardheid, slaperigheid.
135
**Risperidon** (Risperdal)
**Atypische antipsychotica** W: D2 receptor agonisme met minder extrapyramidale bijwerkingen ( Bw, breed spectrum, sterk AP em receptor afhankelijk: * Algemeen : gewichtstoename, QTc verlenging * _Dopamine: Extrapyramidale bijwerkingen: dystonie, rusteloosheid, parkinsonisme, tardieve dyskinesieën. Tevens galactorrhoe. Maligne neurolepticasyndroom._ * _Alpha1-receptor: hypotnesie, erectiestoornissen,_ * _Serotonine-receptor: slaperigheid_ * Muscarine: droge mond, constipatie, verminderde visie, moeilijke mictie * Cave onttrekking.
136
**Edoxaban** (Lixiana)
**DOAC (Factor Xa remmers)** D: *Therapeutisch: 60 mg 1×/dag, na behandeling met een parenteraal anticoagulans gedurende ten minste 5 dagen.* Bw: * Gastrointestinaal: N+ V+ * Interacties met conazolen (antifungale therapie)
137
**Fondoparinux**
**Syntetische heparine** W: remmen van antitrombine III met klein beetje plaatjesaggregratiewerking en remming factor X Bw: * Bloeding --\> protamine * Osteoporose (inhibitie osteoblasten) * Trombocytopnie (5-10 dagen na start) * Hyperkaliëmie (inhibitie aldosteron)
138
**Fentoïne**
**Anti-epileptica** (Na-kanaal blokkers) W: blokkeren van Na kanalen waardoor verminderde exicibiliteit van neuronen en verhoogde insultdrempel. Bw: * GI: N+, V+, constipatie, anorexie * CNS: duizeligheid, slaperigheid, tremor, insomnie. * tandvleeshypertrofie, hisutisme, acne * Uitslag
139
**Fluoxetine** (Prozac)
**SSRI's (serotonine heropname remmer)** W: remmen van de uptake bij serotonine waardoro lagner effect in de synaps. Geen effect op noradrenaline en ander receptoren en daarom minder bijwerkingen. Bw: * GI: N+, V+, diarrie, dyspepsie * Anorexie met gewichtsverlies * Hyponatriëmie * CNS: sexuele dysfucntie, verminderd libido, slapeloosheid, angst, agitatie * Plaatjesdysfunctie → risico GI bloedverlies * CAVE onttrekking, **serotoninesyndroom**
140
Ciclesonide
**Inhalatie corticosteroïd** W: anti-inflammitoir Bw: Heesheid, schimmelinfecties, keelpijn
141
Mometeason
142
**Prasugrel**
**Trombocytenaggregatieremmer** (adenosine difosfaat receptor antagonist) *D: oplaaddosis van 60 mg, vervolgens 10 mg 2×/dag* W: reversibele inductie van adenosine difosfaat receptor waardoor plaatjesaggregratieremming Bw: GI: N+, V+, dyspepsie
143
Domperidon
144
**Mebeverine**
**Spierrelaxantia:** ## Footnote Verminderen van IBS gerelateerde darmkrampen door invloed op glad spierweefsel. I: prikkelbare darmsyndroom Bw: Hoofdpijn, verder weinig.
145
Lisinopril
**ACE remmer** *D: start: 10mg 1×/dag , OH 20mg/dag (maximaal 80 mg / dag)* W: door ACE inhibitie verminderde activiteit angiotensine II waardoor arterio \> en venodilatatie I: hypertensie, hartfalen, secundaire profylaxe na MI, nefropathie (DM) Bw: * Droge hoest (ophoping kinines in de longen) * Nierfunctiestoornissen (mn bij nierarteriestenose) door dilatatie van afvoerende arteriolen. * GI: misselijk, braken, veranderde smaak * Angio-oedeem
146
Beclometason (zalf)
**Corticosteroïd klasse III** I: Psoriasis Bw: atrofie
147
**Adalimumab** (humira)
**Monoklonaal antilichaam tegen TNF alpha** W: doordat TNF-alpha infiltmatieprocessen aanstuurt zorgt. D: intraveneus. 5 - 20 dagen half life. Bw: * GI: N, V, dyspespsie * Hypersensitiviteit en lokale reactie * Afwijkend bloedbeeld: anemie, leukopenie of trombocytopenie * Hartfalen exacerbatie * Tuberculosis / hepatitis B opvlamming.
148
Clobazam
**Kortwerkende benzodiazepine** ## Footnote D: 10 - max 20 mg per dag W: inhibitie van de GABAA receprot I: Anxiolyticum Bw: afhankelijkheid, tolerantie Spierzwakte, ataxie, amnseie, vallen Verwardheid, slaperigheid.
149
**Olanzapine** (Zyprexa)
**Atypische antipsychotica** W: D2 receptor agonisme met minder extrapyramidale bijwerkingen ( Bw, breed spectrum, sterk AP em receptor afhankelijk: * Algemeen : gewichtstoename, QTc verlenging * Dopamine: Extrapyramidale bijwerkingen: dystonie, rusteloosheid, parkinsonisme, tardieve dyskinesieën. Tevens galactorrhoe. Maligne neurolepticasyndroom. * Alpha1-receptor: hypotnesie, erectiestoornissen, * _Serotonine-receptor: slaperigheid_ * _Muscarine: droge mond, constipatie, verminderde visie, moeilijke mictie_ * Cave onttrekking.
150
**Vildagliptine** (Valgus)
**DD4 antagonist** W: voorkomt de afbraak van GLP-1 (glucoseverlagende hormonen) en GIP waardoor insulineproductie verhoogd is en glucagaon verlaagd wordt. Bw: * GI: N + V * CZS: duizeligheid, hoofdpijn, vermoeidheid * Oedeemvorming
151
**Midazolam** (dormicum)
**Zeer kortwerkende benzodiazepine** (Tmax 2,5 min) ## Footnote D: 10 - max 20 mg per dag W: inhibitie van de GABAA receprot I: Insomnie, sedatie psychose, status epelpticus, alchoolonthouding. Bw: afhankelijkheid, tolerantie Spierzwakte, ataxie, amnseie, vallen Verwardheid, slaperigheid.
152
**Enalapril** (Renitec)
**ACE remmer** *D: 5–20 mg 1×/dag (maximaal 40 mg / dag)* W: door ACE inhibitie verminderde activiteit angiotensine II waardoor arterio \> en venodilatatie I: hypertensie, hartfalen, secundaire profylaxe na MI, nefropathie (DM) Bw: * Droge hoest (ophoping kinines in de longen) * Nierfunctiestoornissen (mn bij nierarteriestenose) door dilatatie van afvoerende arteriolen. * GI: misselijk, braken, veranderde smaak * Angio-oedeem
153
Fluticason (cutivate)
**Corticosteroïd klasse II - III** W: anti-inflammatoir Bw: atrofie huid
154
**Statines (atorvastatine, simvastatine, rosuvastatine)**
Remmen van HMG-COa (hydroxy-methylglutaryl-coenzyme A reductase) waardoor minder synthese van cholesterol. Hierdoor upregulatie van LDL receptoren (in de lever) waardoor 25 - 55% reductie in LDL cholesterol. Andere effecten: * Gelijktijdige milde toename HDL. * Stabilisatie van Plaques en vermindering van inflammatie * Verminderde plaatjesaggregratie Bijwerkingen: * GI: N, V, buikpijn, diarree, flatulentie * Duizeligheid, wazig zien hoofdpijn * Leverfunctiestoornissen (hepatitis) * Myalgie (spierpijn) of myositis (inflammatie) en soms rhamdomyolise.
155
Acetylsalicylzuur
**Trombocytenaggregratieremmers** (COX-1- inhibitie)
156
Ibuprofen (voltaren)
**NSAID** *400 mg per keer, max 1200mg per dag* W: remt prostaglandinesynthese (7-12 uur), tevens in trombocyten I: pijn, reuma, jicht, spit Bw: * Gastrointestinaal: maag/duodenumzweren of bloedingen * Nieren: vasoconstrictie aanvoerende arteriole * Verminderde plaatsjesaggregatie (verhoogde bloedingsneiging)
157
**Magnesiumhydroxide**
**Anti-acida** ## Footnote W: neuratliseren van maagzuur. Bw: diarree (magnesiumzouten), hypermagnesiëmie bij nierfalen.
158
**Domperidon** (motilium)
**Anti-emetica** (centraal) W: centrale dopamine receptor antagonist, waardoor stimulatie van de chemoreceptor trigger zone niet meer tot misselijkheid leidt. Bw: * Extrapyramidale effecten (acuut/chornisch) door dopaminerecpetorblokkade in de basale ganglia: dystonie, rusteloosheid, parkinsonisme, tardieve dyskinesieën bij lang gebruik * Galactorrhoea, gynaecomastie, amenorrhoea (hyperprolactinemie door pijnappelklierreceptoren) * QTc verlenging
159
Furosemide
**Lisdiureticum** Remmen Na+- K+- 2 Cl- transporter Bw: * Ototoxiciteit * Hypo: magnesiëmie, calciëmie, kaliëmie * Hyperuremie (jicht)
160
**Alendroninezuur**
**Bisfosfanaten** W: Remmen het enzym farnesylpyrofosfaatsynthetase in de osteoclasten. Hierdoor worden de osteoclasten inactief en ondergaan uiteindelijk apoptose; Bw: * GI met N, V, diarree * zure tabletten kunnen een oesofagitis veroorzaken wanneer niet in een keer doorgeslikt. * Osteonecrose van de kaak.
161
**Chloorpromazine**
**Klassieke antipsychotica** W: met name Dopine2 antagonisme, in het mesolimbische systeem (W, maar ook in het extrapyramidale systeem (BW), ook lichte serotonine en histmaine receptor antagonistische werking. I: delier, psyhocse Bw, breed spectrum, sterk AP em receptor afhankelijk: * Algemeen : gewichtstoename, QTc verlenging * Dopamine: _Extrapyramidale bijwerkingen: dystonie, rusteloosheid, parkinsonisme, tardieve dyskinesieën._ Tevens galactorrhoe. Maligne neurolepticasyndroom. * _Alpha1-receptor: hypotnesie, erectiestoornissen,_ * _Serotonine-receptor: slaperigheid_ * _Muscarine: droge mond, constipatie, verminderde visie, moeilijke mictie_ * Cave onttrekking.
162
Mirtazapine
163
Valsartan
**Angiotensine II receptor blokker** *D: 80 mg 1×/dag, indien nodig (na 4 w.) verhogen tot 160 mg 1×/dag. Maximaal 320 mg 1×/dag.* W: Verminderen AT-II effecten waardoor arteriele vasodilatatie I: HT, hartfalen, profylaxe na MI, diabetische nerfropathie Bw: * Hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid * Artralgie, spierpijn
164
**Pimozide** (Orap)
**Klassieke antipsychotica** W: met name Dopine2 antagonisme, in het mesolimbische systeem (W, maar ook in het extrapyramidale systeem (BW), ook lichte serotonine en histmaine receptor antagonistische werking. I: delier, psyhocse Bw, breed spectrum, sterk AP em receptor afhankelijk: * Algemeen : gewichtstoename, QTc verlenging * _Dopamine: Extrapyramidale bijwerkingen: dystonie, rusteloosheid, parkinsonisme, tardieve dyskinesieën. Tevens galactorrhoe. Maligne neurolepticasyndroom._ * Alpha1-receptor: hypotnesie, erectiestoornissen, * Serotonine-receptor: slaperigheid * Muscarine: droge mond, constipatie, verminderde visie, moeilijke mictie * Cave onttrekking.
165
Candesartan
**Angiotensine II receptor blokker** W: Verminderen AT-II effecten waardoor arteriele vasodilatatie I: HT, hartfalen, profylaxe na MI, diabetische nerfropathie Bw: * Hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid * Artralgie, spierpijn
166
Doxepine
167
**Pipamperon**
**Klassieke antipsychotica** W: met name Dopine2 antagonisme, in het mesolimbische systeem (W, maar ook in het extrapyramidale systeem (BW), ook lichte serotonine en histmaine receptor antagonistische werking. I: delier, psyhocse Bw, breed spectrum, sterk AP em receptor afhankelijk: * Algemeen : gewichtstoename, QTc verlenging * Dopamine: Extrapyramidale bijwerkingen: dystonie, rusteloosheid, parkinsonisme, tardieve dyskinesieën. Tevens galactorrhoe. Maligne neurolepticasyndroom. * Alpha1-receptor: hypotnesie, erectiestoornissen, * Serotonine-receptor: slaperigheid * Muscarine: droge mond, constipatie, verminderde visie, moeilijke mictie * Cave onttrekking.
168
**Linagliptine** (Trajenta)
**DD4 antagonist** W: voorkomt de afbraak van GLP-1 (glucoseverlagende hormonen) en GIP waardoor insulineproductie verhoogd is en glucagaon verlaagd wordt. Bw: * GI: N + V * CZS: duizeligheid, hoofdpijn, vermoeidheid * Oedeemvorming
169
**Clopidogrel** (Plavix, Grepid)
**Trombocytenaggregatieremmer** (adenosine difosfaat receptor antagonist) W: irreversibele inductie van adenosine difosfaat receptor waardoor plaatjesaggregratieremming Bw: GI: N+, V+, dyspepsie
170
Naproxen
**NSAID** *250 - 500 mg 2-3 dd* W: remt prostaglandinesynthese (7-12 uur), tevens in trombocyten I: pijn, reuma, jicht, spit Bw: * Gastrointestinaal: maag/duodenumzweren of bloedingen * Nieren: vasoconstrictie aanvoerende arteriole * Verminderde plaatsjesaggregatie (verhoogde bloedingsneiging)
171
Diltiazem
**Calciumkanaalblokkers** D: *MGA: 1 capsule à 180–200 mg 1×/dag* W: blokkeren calciumkanalen cardiaal waardoor coronairdilatatie, vertraging in sinusritme en verminderde contractiliteit Bw: * venodilatiie: enkeloedeem, * arteriodilatatie: hoofdpijn, flushing, duizeligheid * Hartfalen (bij slechte LVEF), bradycardie, totaalblok * Constipatie door verminderde contractiliteit darmen * Tandvleeshyperplasie
172
**Citalopram** (cipramil)
**SSRI's** (serotonine heropname remmer) W: remmen van de uptake bij serotonine waardoro lagner effect in de synaps. Geen effect op noradrenaline en ander receptoren en daarom minder bijwerkingen. Bw: * GI: N+, V+, diarrie, dyspepsie * Anorexie met gewichtsverlies * Hyponatriëmie * CNS: sexuele dysfucntie, verminderd libido, slapeloosheid, angst, agitatie * Plaatjesdysfunctie → risico GI bloedverlies * CAVE onttrekking, **serotoninesyndroom**
173
Bumetanide
**Lisdiureticum** Remmen Na+- K+- 2 Cl- transporter Bw: * Ototoxiciteit * Hypo: magnesiëmie, calciëmie, kaliëmie * Hyperuremie (jicht)
174
Irbesartan
**Angiotensine II receptor blokker** W: Verminderen AT-II effecten waardoor arteriele vasodilatatie I: HT, hartfalen, profylaxe na MI, diabetische nerfropathie Bw: * Hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid * Artralgie, spierpijn
175
Spironolacton
**Kaliumsparend diureticum**, aldosteron antagonist Remmen Na ⇔ K+ / H+ pomp in _verzamelsysteem_. Waardoor meer natriurese en ietsjes meer diurese. I: hartfalen, nefrotisch syndroom, oedeem/ascites D: *25 - 200mg (HT vs nefrotisch syndroom / ascites)* Bw: * Algemeen: hyperkaliëmie, * Man: gynaecomastie, erectiestoornis, libidovermindering. * Vrouw: menstruatiestoornis, pijnlijke borsten.
176
**Sucralfact**
**Cytoprotectiva** ## Footnote W: mix van aluminiumhydroxide en sucrose, bindt aan de basis van de maagzweer waardoor een protectieve laag ontstaat. Bw: constipatie, bezoar-formatie, wanneer maaglediging vertraagd is.
177
**Metoclopramide** (Primperan)
**Anti-emetica (centraal en perifeer)** W: centrale dopamine receptor antagonist, waardoor stimulatie van de chemoreceptor trigger zone niet meer tot misselijkheid leidt. Tevens versnelde maaglediging (prokinetica) en toegenomen dunne-darm motaliteit. Bw: * Extrapyramidale effecten (acuut/chornisch) door dopaminerecpetorblokkade in de basale ganglia: dystonie, rusteloosheid, parkinsonisme, tardieve dyskinesieën bij lang gebruik * Galactorrhoea, gynaecomastie, amenorrhoea (hyperprolactinemie door pijnappelklierreceptoren) * QTc verlenging
178
**Lithium** (camcolit)
**W:** onduidelijk, meerdere mechanismen. Stabiliseren van CNS signalering, verminderen maximale actiepotentiaal. **Bw**: * GI: N+, V+, diarree * CNS: tremor, ataxie, dysarthrie, geheugenverlies * Hypothyreoïdie * Nefrogene diabetes insipidus (verminderde ADH gevoeligheid) * CAVE bij dehydratie extra resorptie Li i.c.m. Na → acute toxiciteit **Intox:** convulsies, coma, hypotensie met oligurie
179
Irbesartan
180
**Ferrofumuraat**
**Oraal Ijzer** ## Footnote W: suppletie van de ijzervoorraad Bw: N+ V + zwarte ontlasting.
181
Olmesartan
**Angiotensine II receptor blokker** W: Verminderen AT-II effecten waardoor arteriele vasodilatatie I: HT, hartfalen, profylaxe na MI, diabetische nerfropathie Bw: * Hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid * Artralgie, spierpijn
182
**Sulpride**
**Klassieke antipsychotica** W: met name Dopine2 antagonisme, in het mesolimbische systeem (W, maar ook in het extrapyramidale systeem (BW), ook lichte serotonine en histmaine receptor antagonistische werking. I: delier, psyhocse Bw, breed spectrum, sterk AP em receptor afhankelijk: * Algemeen : gewichtstoename, QTc verlenging * Dopamine: Extrapyramidale bijwerkingen: dystonie, rusteloosheid, parkinsonisme, tardieve dyskinesieën. Tevens galactorrhoe. Maligne neurolepticasyndroom. * Alpha1-receptor: hypotnesie, erectiestoornissen, * Serotonine-receptor: slaperigheid * Muscarine: droge mond, constipatie, verminderde visie, moeilijke mictie * Cave onttrekking.
183
**Captopril**
**ACE remmer** W: door ACE inhibitie verminderde activiteit angiotensine II waardoor arterio \> en venodilatatie I: hypertensie, hartfalen, secundaire profylaxe na MI, nefropathie (DM) Bw: * Droge hoest (ophoping kinines in de longen) * Nierfunctiestoornissen (mn bij nierarteriestenose) door dilatatie van afvoerende arteriolen. * GI: misselijk, braken, veranderde smaak * Angio-oedeem
184
**Tocilizumab**
**Interleukine-6-receptor antagonist** W: remmen van pro-inflammatoire IL-1 cytokine D: dagelijkse injectie Bw: * Verhoogd infectierisico * Lokale injectieplek afwijkingen * Neutropenie
185
Alteplase
**Fibrinolytica**
186
Carbasalaatcalcium (ascal)
187
**Baclofen**
**GABA analoog** W: inhiberen van GABAb receptoren waardoor hyperpolarisatie van de neuronen waardoor minder afgifte neurotransmitter Bw: * CZS: sedatie, duizeligheid, verstrooidheid, hoofdpijn * GI: misselijkheid en braken * Moeilijker plassen * CAVE onttrekking
188
**Venlafaxine** (efexor)
**SSRI/SNRI (serotonine en _noradrenaline_ heropname remmer)** W: remmen van de uptake bij serotonine waardoro lagner effect in de synaps. Geen effect op noradrenaline en ander receptoren en daarom minder bijwerkingen. Bw: * GI: N+, V+, diarrie, dyspepsie * Muscarine: droge mond, visusstoornissen * Anorexie met gewichtsverlies * Hyponatriëmie * CNS: sexuele dysfucntie, verminderd libido, slapeloosheid, angst, agitatie * Plaatjesdysfunctie → risico GI bloedverlies * CAVE onttrekking, **serotoninesyndroom** * **QTc verlenging** * **Onttrekking**
189
Entecavir
**Nucleoside/tide** analoga W: nabootsen van nucleoside/tiden waardoor remming van virale enzym reverse transcriptase, onderdrukking virale replicatie I: hepatitis B, chronisch Bw: * Resistentie door virale mutaties * Anorexia, abdominal pain, nausea, vomiting, diarrhoea. * Hoesten, dyspnoe * Hoofdpijn, duizeligheid, insomnie, vermoeidheid * Lactaat acidose met leversteatose
190
**Lamivudine**
**Nucleoside/tide analoga** W: nabootsen van nucleoside/tiden waardoor remming van virale enzym reverse transcriptase, onderdrukking virale replicatie I: hepatitis B, chronisch Bw: * Resistentie door virale mutaties * Anorexia, abdominal pain, nausea, vomiting, diarrhoea. * Hoesten, dyspnoe * Hoofdpijn, duizeligheid, insomnie, vermoeidheid * Lactaat acidose met leversteatose
191
**Tenofovir**
**Nucleoside/tide analoga** W: nabootsen van nucleoside/tiden waardoor remming van virale enzym reverse transcriptase, onderdrukking virale replicatie I: hepatitis B, chronisch Bw: * Resistentie door virale mutaties * Anorexia, abdominal pain, nausea, vomiting, diarrhoea. * Hoesten, dyspnoe * Hoofdpijn, duizeligheid, insomnie, vermoeidheid * Lactaat acidose met leversteatose
192
**Ribavirine**
Nucleoside/tide analoga W: nabootsen van nucleoside/tiden waardoor remming van virale enzym RNA synthese. Weinig werkzaam alleen, maar in combinatie met interferon alpha wel. I: hepatitis C Bw: * Resistentie door virale mutaties * Anorexia, abdominal pain, nausea, vomiting, diarrhoea. * Hoesten, dyspnoe * Hoofdpijn, duizeligheid, insomnie, vermoeidheid * Lactaat acidose met leversteatose
193
**boceprevir**
**Protease inhibitors** W: door blokkade van virale proteases is er geen knipactiviteit meer voor belangrijke eiwitten. Stoppen van virale replicatie. I: hepatitis C Bw: * GI: misselijkheid, braken, diarree, veranderde smaak * Anemie * CZS: paresthesie, hoofdpijn, duizeligheid, angst, depressie, slapeloosheid. * CYP3A4 interactie, inhibitie van dit enzym. Gelijktijdig gebruik van CYP3A4 inducers leidt tot verminderde concentratie en verhoogde virale resistentie
194
Telaprivir
**Protease inhibitors** W: door blokkade van virale proteases is er geen knipactiviteit meer voor belangrijke eiwitten. Stoppen van virale replicatie. I: hepatitis C Bw: * Dermatitis * GI: misselijkheid, braken, diarree, veranderde smaak * Anemie * CZS: paresthesie, hoofdpijn, duizeligheid, angst, depressie, slapeloosheid. * CYP3A4 interactie, inhibitie van dit enzym. Gelijktijdig gebruik van CYP3A4 inducers leidt tot verminderde concentratie en verhoogde virale resistentie
195
**Simeprivir**
**Protease inhibitors** W: door blokkade van virale proteases is er geen knipactiviteit meer voor belangrijke eiwitten. Stoppen van virale replicatie. I: hepatitis C Bw: * GI: misselijkheid, braken, diarree, veranderde smaak * Anemie * CZS: paresthesie, hoofdpijn, duizeligheid, angst, depressie, slapeloosheid. * CYP3A4 interactie, inhibitie van dit enzym. Gelijktijdig gebruik van CYP3A4 inducers leidt tot verminderde concentratie en verhoogde virale resistentie
196
**Orlistat**
**Lipase inhibitor** ## Footnote W: Door inhibitie van lipase in het maagdarmstelsesl (geproduceerd door de pancreas) verminderde absorptie van tirglyceriden uit voedsel. Altijd in combinatie met laag vet dieet anders meer bijwerkingen. I: obestias BW: GI: vette diarree, flatulentie, soiling verminderde opname vetabsorbeerbare vitamines (D)
197
**Cyclosporine** (Neoral)
**Calcineurineremmer** W: vormt een complex in het cytoplasma om calcineurine te inhiberen waardoor verminderde **T-cel** activatie Bw: * Nefrotoxiciteit, acuut door renale vasocontrictie, chronisch door tubulaire fibrose * Hypertensie * Leverproefstoornissen * Toegenomen haargroei en tandvleeshyperplasie * Hyperkaliëmie, Hypo**Mg** * CYP3A4 interacties oppassen
198
**Tacrolimus** (Advagraft, prograft)
**Calcineurineremmer** W: vormt een complex in het cytoplasma om calcineurine te inhiberen waardoor verminderde T-cel activatie Bw: * Nefrotoxiciteit, acuut door renale vasocontrictie, chronisch door tubulaire fibrose * Leverproefstoornissen * Pleurale en pericard-effusies. * Toegenomen haargroei en tandvleeshyperplasie * Hyperkaliëmie, HypoMg * CYP3A4 interacties oppassen
199
**Sirolimus** (rapamune)
**Rapamycine-remmer** W: binden uiteindelijk aan dezelfde receptor als tacrolimus waardoor verminderde T-cel activatie en proliferatie. Bw: * Oedeem, ascites, pleurale effusie * Tachycardie, hypertensie * DVT * Anemie, trombocytopeni, neutropenie * HypoK, hypoP, HyperG * CYP3A4 interactie * Osteonecrose * Diarree, misselijkheid, buikpijn
200
**Azathioprine** (immuran)
**Immunosuppresiva** (proliferatieremmers) W: incorporatie in het DNA van lymfocyten waardoor dysfunctie en staken van de proliferatie. Zowel antilichaamproductie als cellulaire afweer onderdrukt Bw: * Beenmergsuppresie (leukopenie en trombocytopenie) * Hypersensitivteit: malaise, duizeligheid, braken, diarree, koorts, myalgie, artralgie, uitslag en hypotensie * Oppertunistische infecties * Alopecia * **Interactie met allopurinol (dosisreductie 75%)**
201
**Cyclofosfamide** (endoxan)
I: immuunsuppresie (lage dosis), kankertherapie
202
**Mycofenolaatmofentil (CELLCEPT)**
**Immunusuppresiva** (proliferatieremmer) W: door inductie van een enzym geen beschikbaarheid over guanine-nucleotide waardoor staken proliferatie van lymfocyten (B en T-cellen) doordat deze van de novo synthese afhankelijke zijn. Bw: * N, V, diarre, pancreatitis, hepatitis * Hypertensie, oedeem, tachycardie * Beenmergsuppresie * Oppertunistische infecties * Groter risico huidkanker
203
**Clemastine (TAVEGYL)**
**(eerste generatie) Histamine (H1) antagonist** W: Door inhibitie van de histaminereceptor minder vasodilatatie, immuunactivatie en relaese van pro-inflammatoire factoren. I: allergische reacties Bw: * Door passeren van de bloed-hersenbarrière ook centrale H1 antanoisatie waardoor slaperigheid en vemroeidheid. * Hoofdpijn * Droge mond, urineretentie, verminderd zicht (muscarinereceptor)
204
**Loratidine**
(tweede generatie) **Histamine (H1) antagonist** (anti-histaminica) W: Door inhibitie van de histaminereceptor minder vasodilatatie, immuunactivatie en relaese van pro-inflammatoire factoren. Geen passagè BHB. I: allergische reacties Bw: * Licht antimuscarinerg * Wat slaperigheid.
205
**Insuline aspart** (novorapid)
**Kortwerkende insuline** W: meer uptake van insuline in spierweefsel / lever. Glycogenese. W*erkt na 10-20 minuten, piek op 40-50 minuten, duur 4-5 uur* Bw: * Hypoglykemie * vorming van antistoffen * Rebound hyperglykemie * Vetatrofie.
206
**Insuline lispro** (Humalog)
**Kortwerkende insuline** W: meer uptake van insuline in spierweefsel / lever. Glycogenese. Werkt na 15-30 minuten, piek op 30-90 minuten, duur 3-5 uur Bw: * Hypoglykemie * vorming van antistoffen * Rebound hyperglykemie * Vetatrofie.
207
**Insuline degludec** (Tresiba)
**Extreem angwerkende insuline** W: meer uptake van insuline in spierweefsel / lever. Glycogenese. Werkt na 1 uur, plateau 1-40 uur, duur \>42 uur. Bw: * Hypoglykemie * vorming van antistoffen * Rebound hyperglykemie * Vetatrofie.
208
**Insuline Levemir** (Detemir)
**Langwerkende insuline** W: meer uptake van insuline in spierweefsel / lever. Glycogenese. Werkt na `1 uur, plateau 6-8 uur, duur 24 Bw: * Hypoglykemie * vorming van antistoffen * Rebound hyperglykemie * Vetatrofie.
209
**Insuline Glargine** (LANTUS)
**Langwerkende insuline**: W: insuline analoog Werkt na 1 - 1,5 uur, plateu 2-20 uur, to max 24 uur. Bw: * Hypoglykemie * Rebound, hyperglykemie * Vetatrofie * Allergische reacties
210
**Insuline** **isofaan** (Humulina NPH)
**Intermediair werkende insuline** Werkt na 1–2 h, Piek: 4–12 h, Max duur 18–24 h Bw: * Hypoglykemie * Vetatrofie * Allergische reactie
211
212
**Semaglutide** (Ozempic)
**GLP-1 agonisten** W: binden aan en activeren de GLP-1 receptoren in de pancreas waardoor meer intrinsieke insulineproductie in Beta-cellen. Stimuleren ook gewichtsverlies. BW: * N, V, diarree, buikpijn, gewichtsverlies * CZS: vermoeidheid, agitatie, duizeligheid * Injectiesite reacties.
213
**Sitagliptine** (Januvia)
**DD4 antagonist** W: voorkomt de afbraak van GLP-1 (glucoseverlagende hormonen) en GIP waardoor insulineproductie verhoogd is en glucagaon verlaagd wordt. Bw: * GI: N + V * CZS: duizeligheid, hoofdpijn, vermoeidheid * Oedeemvorming
214
**Dapagliflozine** (Forxiga)
**SGLT-2 remmer** W: inhiberen van de natrium (S) glucose (G) cotransporter in de proximale tubulus van de nieren waardoor glucosurie. Bw: * Constipatie * Verhoogd risico UWI / genitale infecties * Dorst en polyurie --\> hypovolemie / elektrolytstoornissen 1. Verhoogd risic op DKA
215
**Ertugliflozine** (Steglatro)
**SGLT-2 remmer** W: inhiberen van de natrium (S) glucose (G) cotransporter in de proximale tubulus van de nieren waardoor glucosurie. Bw: * Constipatie * Verhoogd risico UWI / genitale infecties * Dorst en polyurie --\> hypovolemie / elektrolytstoornissen * Verhoogd risic op DKA
216
**Canagliflozine** (Invokana)
**SGLT-2 remmer** W: inhiberen van de natrium (S) glucose (G) cotransporter in de proximale tubulus van de nieren waardoor glucosurie. Bw: * Constipatie * Verhoogd risico UWI / genitale infecties * Dorst en polyurie --\> hypovolemie / elektrolytstoornissen * Verhoogd risic op DKA
217
218
**Empagliflozine** (Jardiance)
**SGLT-2 remmer** W: inhiberen van de natrium (S) glucose (G) cotransporter in de proximale tubulus van de nieren waardoor glucosurie. Bw: * Constipatie * Verhoogd risico UWI / genitale infecties * Dorst en polyurie --\> hypovolemie / elektrolytstoornissen * Verhoogd risic op DKA
219
**Thiamazol** (Strumazol)
**Thio-ureumderivaat** W: Remmen theryoid peroxidase waardoor geen synthese van nieuw T4 schildklierhormoon meer mogelijk is. Door de halfwaardetijd van 4-6 weken duurt het effect even. _Bw:_ * GI: N, V, buikpijn, * Hoofdpijn, artralgie, jeuk, vasculitis, myopathie, geelzucht, nefritis (allergisch gemedieerd) * **Agranulocytose,** presenteert zich vaak als koorts en keelpijn.
220
**Carbimazol**
**Thio-ureumderivaat** W: Remmen theryoid peroxidase waardoor geen synthese van nieuw T4 schildklierhormoon meer mogelijk is. Door de halfwaardetijd van 4-6 weken duurt het effect even. Bw: * GI: N, V, buikpijn, * Hoofdpijn, artralgie, jeuk, vasculitis, myopathie, geelzucht, nefritis (allergisch gemedieerd) * Agranulocytose, presenteert zich vaak als koorts en keelpijn.
221
**Calcitonine**
W: Zalmvariant van het hormoon dat in de nieren wordt gesynthetiseerd. Remt de botresorptie door een direct effect op de osteoclasten. Het calciumverlagend effect wordt veroorzaakt door een verminderde efflux van calcium uit het bot naar de extracellulaire vloeistof en door remming van de tubulaire terugresorptie van calcium. Bw: * GI: * FLushing, hoofdpijn * CZS: hoofdpijn, duizeligheid
222
**Colecalciferol**
**Vitamine D3** W: door nabootsen vitamine D vermidnerde PTH productie I: hypoCa Bw: * Hypercalciëmie
223
**Calcitrol**
**1,25 OH- Vitamine D3** W: door nabootsen vitamine D vermidnerde PTH productie I: hypoCa Bw: * Hypercalciëmie
224
**Ijzer(III)-carboxymaltose (Ferrinject)**
**Parenteraal ijzer** W: aanvullen ijzervoorraad Bw: * N, V, Buikpijn, * Flushing, koorts, allergische reactie
225
**Darbepoëtine** (Aranesp)
**Erytropoëtine** W: recombinant variant van lichaamseigen EPO hormoon. Simtuleert de uitrijping tot erytrocyten van voorlopercellen. _Bw:_ * GI: V, N, braken, diarree * Hoofdpijn * Influenza achtige symptomen * Pure-red-cell aplasie (door antistofvorming tegen lichaamseigen EPO ook) * Tromboserisico (van de shunt) * Hypertensie
226
227
228
**Colestyramine** (Questran)
**Galzuurbinders** Normaal worden galzuren via de entero-hepatische kringloop hergebruikt, maar deze groep medicijnen bindt de galzuren waardoor ze met de feces verloren gaan en er meer _cholesterol nodig is voor de synthetisatie van nieuwe galzuren_. *Ongeveer 15-20 % LDL reductie*. Bw: * Verschrikkelijke smaak * Constipatie of diarree * Interactie met de opname van vetoplosbare medicijnen (digoxine, warfarine, levothyrox) waardoor dosisibnterval van 1 uur voor of 4 uur na.
229
**Timolol**
**Beta-receptor antagonisten** (oog) Vermindering van glasvocht productie door straalvormig lichaam. Bw: Indien hoog gedoseerd systemische bijwerkingen van B blokkade: * brochospasme * bradycardie * hartfalen exacerbaties
230
**Bimatoprost**
**Prostaglandine analoga (oculair)** ## Footnote Verhoogde outflow van oogvocht door reductie van colalgeen in het uveale framework. Sterke vermindering van de oogdruk. Bw Verhoogde bruine pigmentatie van de iris Langer groeiende wimpers
231
**Latanoprost**
**Prostaglandine analoga (oculair)** Verhoogde outflow van oogvocht door reductie van colalgeen in het uveale framework. Sterke vermindering van de oogdruk. Bw * Verhoogde bruine pigmentatie van de iris * Langer groeiende wimpers
232
**Tafluprost**
**Prostaglandine analoga (oculair)** Verhoogde outflow van oogvocht door reductie van colalgeen in het uveale framework. Sterke vermindering van de oogdruk. Bw * Verhoogde bruine pigmentatie van de iris * Langer groeiende wimpers
233
**Travoprost**
**Prostaglandine analoga (oculair)** Verhoogde outflow van oogvocht door reductie van colalgeen in het uveale framework. Sterke vermindering van de oogdruk. Bw * Verhoogde bruine pigmentatie van de iris * Langer groeiende wimpers
234
**Benzylpenicilline**
**Penicilline (Beta-lactam antibiotica)** Betá lactam ring ihibeert bacteriële _transpeptidases_ die de cross-links in de _peptidoglycaanlaag_ aanleggen. Bij delen kan geen goede celwand gesynthetiseerd worden. *Alleen i.v. gebruik* Bw: * GI: N, V, * Allergische reacites (1-10%) * Reversibele neuropenie en eosinofilie * Clostridium * Cholestatische geelzucht.
235
**Amoxicilline**
**Penicilline (Beta-lactam antibiotica)** Betá lactam ring ihibeert bacteriële transpeptidases die de cross-links in de peptidoglycaanlaag aanleggen. Bij delen kan geen goede celwand gesynthetiseerd worden. Bw: * GI: N, V, * Allergische reacites (1-10%) * Reversibele neuropenie en eosinofilie * Clostridium * Cholestatische geelzucht.
236
**Amoxicilline / clavulaanzuur**
**Penicilline (Beta-lactam antibiotica)** in combinatie met een **betá lactamase** binder. Betá lactam ring ihibeert bacteriële transpeptidases die de cross-links in de peptidoglycaanlaag aanleggen. Bij delen kan geen goede celwand gesynthetiseerd worden. Bw: * GI: N, V, * Allergische reacites (1-10%) * Reversibele neuropenie en eosinofilie * Clostridium * Cholestatische geelzucht.
237
**Feneticilline** (Broxil)
**Penicilline (Beta-lactam antibiotica)** Betá lactam ring ihibeert bacteriële transpeptidases die de cross-links in de peptidoglycaanlaag aanleggen. Bij delen kan geen goede celwand gesynthetiseerd worden. I: faryngitis, BLWI obv streptokokken. Bw: * GI: N, V, * Allergische reacites (1-10%) * Reversibele neuropenie en eosinofilie * Clostridium * Cholestatische geelzucht.
238
**Flucloxacilline** (Floxapen)
**Penicilline (Beta-lactam antibiotica)** Betá lactam ring ihibeert bacteriële transpeptidases die de cross-links in de peptidoglycaanlaag aanleggen. Bij delen kan geen goede celwand gesynthetiseerd worden. I: cutane infecties: cellulitis / erysipilas. Bw: * GI: N, V, * Allergische reacites (1-10%) * Reversibele neuropenie en eosinofilie * Clostridium * Cholestatische geelzucht.
239
**Piperacilline** / Tazobactam
**Penicilline (Beta-lactam antibiotica) in combinatie met een betá lactamase binder.** Betá lactam ring ihibeert bacteriële transpeptidases die de cross-links in de peptidoglycaanlaag aanleggen. Bij delen kan geen goede celwand gesynthetiseerd worden. *Alleen i.v.* Bw: * GI: N, V, * Allergische reacites (1-10%) * Reversibele neuropenie en eosinofilie * Clostridium * Cholestatische geelzucht.
240
**Ceftriaxon**
**Derde generatie cefalosporine** (Beta-lactam) Beta-lactam gefuseerd met andere ring waardoor meer resistentie tegen hydrolyse bij door bacteriën geproduceerde beta-lactamases. Hogere generaties meer gram-negatieve activiteit en meer BHB penetratie. Bw: * GI: N, V, buikpijn * Hoofdpijn, * Uitslag (allergisch bepaald). \< 10% van de patiënten alelrgisch voor penicililnes laten kruisreactiviteit zien. * C. dif gerelateerde colitis.
241
**Cefalexine** (Keforal)
**_Eerste_ generatie cefalosporine (Beta-lactam)** Beta-lactam gefuseerd met andere ring waardoor meer resistentie tegen hydrolyse bij door bacteriën geproduceerde beta-lactamases. Hogere generaties meer gram-negatieve activiteit en meer BHB penetratie. Bw: * GI: N, V, buikpijn * Hoofdpijn, * Uitslag (allergisch bepaald). \< 10% van de patiënten alelrgisch voor penicililnes laten kruisreactiviteit zien. * C. dif gerelateerde colitis.
242
**Cefazoline** (Kefzol)
**_Eerste_ generatie cefalosporine (Beta-lactam)** Beta-lactam gefuseerd met andere ring waardoor meer resistentie tegen hydrolyse bij door bacteriën geproduceerde beta-lactamases. Hogere generaties meer gram-negatieve activiteit en meer BHB penetratie. *Alleen intraveneus* Bw: * GI: N, V, buikpijn * Hoofdpijn, * Uitslag (allergisch bepaald). \< 10% van de patiënten alelrgisch voor penicililnes laten kruisreactiviteit zien. * C. dif gerelateerde colitis.
243
**Cefotaxim**
**Derde generatie cefalosporine (Beta-lactam)** Beta-lactam gefuseerd met andere ring waardoor meer resistentie tegen hydrolyse bij door bacteriën geproduceerde beta-lactamases. Hogere generaties meer gram-negatieve activiteit en meer BHB penetratie. *Alleen intraveneus* Bw: * GI: N, V, buikpijn * Hoofdpijn, * Uitslag (allergisch bepaald). \< 10% van de patiënten alelrgisch voor penicililnes laten kruisreactiviteit zien. * C. dif gerelateerde colitis.
244
**Ceftazidim**
**_Derde_ generatie cefalosporine (Beta-lactam)** Beta-lactam gefuseerd met andere ring waardoor meer resistentie tegen hydrolyse bij door bacteriën geproduceerde beta-lactamases. Hogere generaties meer gram-negatieve activiteit en meer BHB penetratie. *Alleen intraveneus* Bw: * GI: N, V, buikpijn * Hoofdpijn, * Uitslag (allergisch bepaald). \< 10% van de patiënten alelrgisch voor penicililnes laten kruisreactiviteit zien. * C. dif gerelateerde colitis.
245
**Cefuroxim**
**Tweede generatie cefalosporine (Beta-lactam)** Beta-lactam gefuseerd met andere ring waardoor meer resistentie tegen hydrolyse bij door bacteriën geproduceerde beta-lactamases. Hogere generaties meer gram-negatieve activiteit en meer BHB penetratie. *Alleen i.v. / i.m. opties* Bw: * GI: N, V, buikpijn * Hoofdpijn, * Uitslag (allergisch bepaald). \< 10% van de patiënten alelrgisch voor penicililnes laten kruisreactiviteit zien. * C. dif gerelateerde colitis.
246
**Aztreonam** (Cayston)
**Monobactam** (Beta-lactam AB) Een eenzame beta-lactam ring. Resistent tegen veel beta lactamases. Bw: * GI: N, V, buikpijn * Hoofdpijn, * C. dif gerelateerde colitis. * Uitslag: Echter weinig cross-allergie met penicillines.
247
**Ertapenem** (Invanz)
**Carbapenems** (Betá lactam) Resistent tegen veel beta-lactamases, eigenlijk een soort super penicilline. * Alleen intravenous / parenteraal* * Bw:* * GI: N, V, * (Allergische) huidreacties
248
**Imipenem**
**Carbapenems (Betá lactam)** Resistent tegen veel beta-lactamases, eigenlijk een soort super penicilline. Cilastine zelf verhoogt de concentratie van imipenem door inactivatie van afbraakmechanismen in de nier. *Alleen intravenous / parenteraal* Bw: * GI: N, V, * (Allergische) huidreacties * _Neurotoxiciteit_
249
**Meropenem**
**Carbapenems (Betá lactam)** Resistent tegen veel beta-lactamases, eigenlijk een soort super penicilline. *Alleen intravenous / parenteraal* Bw: * GI: N, V, * (Allergische) huidreacties * Neurotoxiciteit
250
**Vancomycine**
**Glycopeptides** (celwand) Voorkomen van linken van peptidoglycanen in de bacteriële celwand. Werkzaam alleen tegen gram positieve bacteriën. *Denk aan spiegels* I: oraal alleen tegen clostridium, iv. vrij breed. Bw: * Nefrotoxiciteit, zeker bij bijkomende behandeling met aminoglycoside. * Tromboflebitis bij i.v. infusie * (Allergisch bepaalde) uitslag, bij te snelle infusie een _red man syndrome_. * Neutropenie, trombocytopenie * Ototoxiciteit (startent met tinnitus) * GI: N, V, diarree
251
**Teicoplanine**
**Glycopeptides (celwand)** Voorkomen van linken van peptidoglycanen in de bacteriële celwand. Werkzaam alleen tegen gram positieve bacteriën. *Denk aan spiegels* Bw: * Nefrotoxiciteit, zeker bij bijkomende behandeling met aminoglycoside. * Tromboflebitis bij i.v. infusie * (Allergisch bepaalde) uitslag, bij te snelle infusie een red man syndrome. * Neutropenie, trombocytopenie * Ototoxiciteit (startent met tinnitus) * GI: N, V, diarree
252
**Ciprofloxacine** (Ciproxin)
**Fluorquinolonen** (DNA synthese) Remmen van bacteriële DNA ontvouwing en dus replicatie door blokkade van DNA gyrase. Bw: * GI: Misselijkheid, braken, buikpijn, diarree * Duizeligheid, hoofdpijn, tremor, epileptische aanvallen * oorpijn of tinnitus * Pijn en inflammatie van de pezen, met in sommige gevallen _peesruptuur_ van bvb de achillespees. * QT tijd verlenging
253
**Moxifloxacine**
**Fluorchinolonen (DNA synthese)** Remmen van bacteriële DNA ontvouwing en dus replicatie door blokkade van DNA gyrase. Bw: * GI: Misselijkheid, braken, buikpijn, diarree * Duizeligheid, hoofdpijn, tremor, epileptische aanvallen * oorpijn of tinnitus * Pijn en inflammatie van de pezen, met in sommige gevallen peesruptuur van bvb de achillespees. * QT tijd verlenging
254
**Metronidazol**
**Bacteriële / parasitaire DNA synthese remmer** Door conversie in een bacteriël eiwit, alleen aanwezig in sommige protoza en anaerobe bacteriën naar een toxische metaboliet wordt DNA synthese geblokkeerd en bestaand DNA gedegradeerd. Bw: * Misselijkheid, braken, metaalsmaak, verminderde eetlust * Intolerantie tot alcohol * Uitslag.
255
**Nitrofurantoïne** (Furabid)
**Ribosoomremmer** Door omzetting door bacteriële eiwitten remmen van ribosomaal RNA, DNA en andere intracellulaire componeneten. Vrijwel direct excretie met de urine waar ophoping van dit AB. Bw: * GI: N, anorexie, V, diarree * Allergische pneumonitis , chronische interstitiele fibrose * Hepatotoxiciteit * Perifere neuropathie
256
**Azitromycine** (Zithromax)
**Macrolide** (eiwitsynthese remmer) Door binding aan 50S unit van het ribosoom wordt de translocatie van RNA geblokeerd waardoor eiwitsynthese stil komt te staan. Bw * GI: N, V, diarree * Hepatotoxiciteit met cholestatische geelzucht * QT tijd verlenging
257
**Claritromycine**
**Macrolide (eiwitsynthese remmer)** Door binding aan 50S unit van het ribosoom wordt de translocatie van RNA geblokeerd waardoor eiwitsynthese stil komt te staan. Bw * GI: N, V, diarree * Hepatotoxiciteit met cholestatische geelzucht * QT tijd verlenging
258
**Erytromycine**
**Macrolide (eiwitsynthese remmer)** Door binding aan 50S unit van het ribosoom wordt de translocatie van RNA geblokeerd waardoor eiwitsynthese stil komt te staan. Bw * GI: N, V, diarree * Hepatotoxiciteit met cholestatische geelzucht * QT tijd verlenging
259
**Gentamycine**
**Aminoglycosde** (eiwitsynthese remmer) Door binding aan de 30S subunit van het bacteriële ribosoom wordt eiwit vroegtijdig afgemaakt. Tevens schade aan bacteriële celmembramen waardoor lekkage. * Allen IV / Spiegel controle* * Bw:* * Ototoxiciteit: vestibulaire en gehoorsdysfunctie. (oude leeftijd, nierfunctiestoornissen, pre-existente afwijkinen) * Nefrotoxiciteit
260
**Amikacine**
**Aminoglycosde (eiwitsynthese remmer)** Door binding aan de 30S subunit van het bacteriële ribosoom wordt eiwit vroegtijdig afgemaakt. Tevens schade aan bacteriële celmembramen waardoor lekkage. *Alleen IV / Spiegel controle* Bw: * Ototoxiciteit: vestibulaire en gehoorsdysfunctie. (oude leeftijd, nierfunctiestoornissen, pre-existente afwijkinen) * Nefrotoxiciteit
261
**Tobramycine**
**Aminoglycosde (eiwitsynthese remmer)** Door binding aan de 30S subunit van het bacteriële ribosoom wordt eiwit vroegtijdig afgemaakt. Tevens schade aan bacteriële celmembramen waardoor lekkage. *Allen IV / Spiegel controle* Bw: * Ototoxiciteit: vestibulaire en gehoorsdysfunctie. (oude leeftijd, nierfunctiestoornissen, pre-existente afwijkinen) * Nefrotoxiciteit
262
**Doxycycline**
**Tetracyclines** (bacteriële eiwitsynthese remmer) Binden aan de 30S unit van bacteriële ribosomen waardoor inhibitie van RNA synthese. Bw: * Misselijkheid, braken, buikpijn, diarree * Geel-bruine verkleuring van de tanden. * Idiopatische intracraniéle hypertensie.
263
**Clindamycine**
Lincosamide (**bacteriële eiwitsynthese remmer)** Door binding aan 50 S unit van bacterieël ribosoom inhibitie van eiwitsynthese. Bw: * GI: N, V, buikpijn, diarree, clostridium * Neutropenie, trombocytopenie * Geelzucht, leverfunctietest stoornissen.
264
Rifampicine
265
**Isoniazide**
266
267
**Chlorambucil**
**Alkylerend middel** Door binding aan DNA (G) wordt replicatie en mRNA transcriptie voorkomen. _Bw:_ * Cytotoxiciteit met beenmergsuppressie en neutropenie. * Carcinogeen: op AML * Algemene bijwerkingen + verminderde vruchtbaarheid
268
**Cyclofosfamide** (endoxan)
**Alkylerend middel** Door binding aan DNA (G) wordt replicatie en mRNA transcriptie voorkomen. _Bw:_ * Cytotoxiciteit met beenmergsuppressie en neutropenie. * Carcinogeen: op AML * Algemene bijwerkingen + verminderde vruchtbaarheid * _Hemaorragische cystitis + risico op blaascarcinoom_
269
**Doxorubicine**
**Antracycline** (topo isomerase II remmer) Topo-isomerase II remmer . Binden zich tussen dubbelstrengs DNA waardoor aflezen geblokkeerd wordt en de breuken niet hersteld kunnen worden. Niet cyclus specifiek. *Altijd i.v.* *_Bw:_* * Algemeen * _Toxische cardiomyopathie_ (cumulatief) * Pijnlijke huiduitslag. * Ernstige necrose bij extravasatie
270
**Epirubicine**
**Antracycline (topo isomerase II remmer)** _Topo-isomerase II remmer ._ Binden zich tussen dubbelstrengs DNA waardoor aflezen geblokkeerd wordt en de breuken niet hersteld kunnen worden. *Niet cyclus specifiek. Altijd i.v.* _Bw:_ * Algemeen * Toxische cardiomyopathie (cumulatief) * Pijnlijke huiduitslag. * Ernstige necrose bij extravasatie * tbaarheid
271
**Bleomycine**
**Antibiotica met antracycline achtige eigenschappen.** Binden zich tussen dubbelstrengs DNA waardoor aflezen geblokkeerd wordt en de breuken niet hersteld kunnen worden. Niet cyclus specifiek. Altijd i.v. _Bw:_ * Algemeen * Dosis gerelateerde _longfibrose_ * Huidpigmentatie. * Ernstige necrose bij extravasatie
272
**Dactinomycine**
**Antibiotica met antracycline achtige eigenschappen.** Binden zich tussen dubbelstrengs DNA waardoor aflezen geblokkeerd wordt en de breuken niet hersteld kunnen worden. Niet cyclus specifiek. Altijd i.v. Bw: * Algemeen * Ernstige necrose bij extravasatie
273
**Carboplatine**
**Platinaverbinding** Reacties met G base waardoor eiwitten aan DNA binden en DNA aan zichzelf. Replicatie en transcriptie geblokkeerd. _Bw:_ * Ernstige misselijkheid, braken, anorexie en diarree * Nefrotoxiciteit met irreversibele schade, hydratie belangrijk. * HypoK, hypomagnesemie * Ototoxiciteit: gehoorsverlies en tinitus * Moeilijk zien * Perifere neuropathie.
274
**Cisplatine**
**Platinaverbinding** Reacties met G base waardoor eiwitten aan DNA binden en DNA aan zichzelf. Replicatie en transcriptie geblokkeerd. *In combinatie met amifostine vermindere myelosuppressie en nefrotoxicitieti.* Bw: * Ernstige misselijkheid, braken, anorexie en diarree * Nefrotoxiciteit met irreversibele schade, hydratie belangrijk. * HypoK, hypomagnesemie * Ototoxiciteit: gehoorsverlies en tinitus * Moeilijk zien * Perifere neuropathie.
275
**Oxaplatin**
**Platinaverbinding** Reacties met G base waardoor eiwitten aan DNA binden en DNA aan zichzelf. Replicatie en transcriptie geblokkeerd. I: met name geavanceerd colorectaal carcinoom Bw: * Ernstige misselijkheid, braken, anorexie en diarree * Nefrotoxiciteit met irreversibele schade, hydratie belangrijk. * HypoK, hypomagnesemie * Ototoxiciteit: gehoorsverlies en tinitus * Moeilijk zien * _Perifere neuropathie._
276
**Methothrexaat**
**Foliumzuur antagonist** Foliumzuur is essentieel voor purine-ring synthese in DNA. MTX blokkeert een enzym in de omzetting tot actieve vorm. *Enige selectieviteit kankercellen door afhankelijkheid van dit pathway*. *Celdelingsfase specifiek (S)* I: ALL, lymfoom, solide kankers, immuunsuppresie in lage doseringen (RA, psoriasis) Bw: * Normale chemotherapietoxicitiet, met _extra myelotoxiciteit_ * Hepatotoxiciteit (chornisch gebruik).
277
**Fludarabine**
**Purine antagonist** Analoog van de purine-base die op deze manier ingebouwd wordt in het DNA en DNA transcriptie voorkomt. _Bw:_ * chemotherapie toxiciteit (m.n. myelosuppressie) * Interacties met allopurinol.
278
**Gemcitabine**
**Purine antagonist** Analoog van de purine-base die op deze manier ingebouwd wordt in het DNA en DNA transcriptie voorkomt. _Bw:_ * chemotherapie toxiciteit (m.n. myelosuppressie) * Interacties met allopurinol.
279
**Mercaptopurine**
**Purine antagonist** Analoog van de purine-base die op deze manier ingebouwd wordt in het DNA en DNA transcriptie voorkomt. I: soms bij chronische darmziekten / colitis ulcerosa / crohn. _Bw:_ * chemotherapie toxiciteit (m.n. myelosuppressie) * Interacties met allopurinol.
280
**5 - fluoro - uracil**
**Pyrimidine antagonist** Analoog van de purine-base die op deze manier ingebouwd wordt in het DNA en DNA transcriptie voorkomt. _Bw:_ * chemotherapie toxiciteit (m.n. myelosuppressie) * Interacties met allopurinol.
281
**Capecitabine**
**Pyrimidine antagonist** Analoog van de purine-base die op deze manier ingebouwd wordt in het DNA en DNA transcriptie voorkomt. _Bw:_ * chemotherapie toxiciteit (m.n. myelosuppressie) * Interacties met allopurinol.
282
**Cytarabine**
**Pyrimidine antagonist** Analoog van de purine-base die op deze manier ingebouwd wordt in het DNA en DNA transcriptie voorkomt. _Bw:_ * chemotherapie toxiciteit (m.n. myelosuppressie) * Interacties met allopurinol.
283
**Vincristine**
**Vinca-alakloïden** Binden specifiek aan β-tubuline. Hierdoor blokkeert de polymerisatie van microtubuli, met als gevolg een remming van de mitose. Hierdoor wordt de cel meer ontvankelijk voor apoptose, verminderde motaliteit. _Bw:_ * Algemeen met extra beenmergtoxiciteit * Neurotoxicitiet (sensorische neuropathie, soms ook autonoom met obstipatie en buikpijn tot gevolg). * Ernstige exavasatieschade. * SIADH
284
**Vinblastine**
**Vinca-alakloïden** Binden specifiek aan β-tubuline. Hierdoor blokkeert de polymerisatie van microtubuli, met als gevolg een remming van de mitose. Hierdoor wordt de cel meer ontvankelijk voor apoptose, verminderde motaliteit. _Bw:_ * Algemeen met extra beenmergtoxiciteit * Neurotoxicitiet (sensorische neuropathie, soms ook autonoom met obstipatie en buikpijn tot gevolg). * Ernstige exavasatieschade. * SIADH
285
**Vinorelbine**
**Vinca-alakloïden** Binden specifiek aan β-tubuline. Hierdoor blokkeert de polymerisatie van microtubuli, met als gevolg een remming van de mitose. Hierdoor wordt de cel meer ontvankelijk voor apoptose, verminderde motaliteit. Bw: * Algemeen met extra beenmergtoxiciteit * Neurotoxicitiet (sensorische neuropathie, soms ook autonoom met obstipatie en buikpijn tot gevolg). * Ernstige exavasatieschade. * SIADH
286
**Irinotecan**
**Topoisomerase I remmers** Binden aan het topo-isomerase I-DNA complex. Hierdoor treedt een stabilisatie op van dit complex en kunnen (reversibele) enkelstrengs DNA-breuken (veroorzaakt door topo-isomerase I) niet meer teniet worden gedaan. Hierdoor hopen enkelstrengs DNA-breuken zich op met als gevolg het optreden van (irreversibele) dubbelstrengs DNA-breuken. _Bw:_ * Algemeen: m.n. forse neutropenie * Ernstige diarree door cholinergische stimulatie acuut of door ander toxiciteit later in de behandeling.
287
**Topotecan**
**Topoisomerase I remmers** Binden aan het topo-isomerase I-DNA complex. Hierdoor treedt een stabilisatie op van dit complex en kunnen (reversibele) enkelstrengs DNA-breuken (veroorzaakt door topo-isomerase I) niet meer teniet worden gedaan. Hierdoor hopen enkelstrengs DNA-breuken zich op met als gevolg het optreden van (irreversibele) dubbelstrengs DNA-breuken. _Bw:_ * Algemeen: m.n. forse neutropenie * Ernstige diarree door cholinergische stimulatie acuut of door ander toxiciteit later in de behandeling.
288
**Etiposide**
**Topoi-isomerase _II_ remmers** Binden aan het topo-isomerase II-DNA complex. Hierdoor kunnen reversibele enkelstrengs-DNA-breuken niet meer worden tenietgedaan. De enkelstrengs-DNA-breuken hopen zich op, waardoor irreversibele dubbelstrengs-DNA-breuken optreden. Dit resulteert in celbeschadiging en celdood. _Bw:_ * Algemeen * Ernstige schade door extravasatie. * Hypotensie (na snelle infusie)
289
**Cabazitaxel**
**Taxanen** Verhinderen de afbraak van microtubuli waardoor de celdeling niet door kan gaan. _Bw:_ * Ernstige hypersensitiviteit waardoor recommendatie premedicatie histamine antagonist + corticosteroïd. * Myalgie, artralgie * Perifere sensorische neuropathie
290
**Docetaxel**
**Taxanen** Verhinderen de afbraak van microtubuli waardoor de celdeling niet door kan gaan. _Bw:_ * Ernstige hypersensitiviteit waardoor recommendatie premedicatie histamine antagonist + corticosteroïd. * Myalgie, artralgie * Perifere sensorische neuropathie * Oedeem (in de benen) door vochtretentie.
291
**Paclitaxel**
**Taxanen** Verhinderen de afbraak van microtubuli waardoor de celdeling niet door kan gaan. _Bw:_ * Ernstige hypersensitiviteit waardoor recommendatie premedicatie histamine antagonist + corticosteroïd. * Myalgie, artralgie * Perifere sensorische neuropathie