alles Flashcards
(25 cards)
wat is primair alcohol
- Eenwaardige alcohol
- C waar -OH opstaat is gebonden aan gn of 1 andere C
wat is secundair alcohol
- eenwaardig alcohol
- c waar -oh opstaat is gebonden aan 2 andere C’s
wat is tertiair alcohol
- eenwaardig alcohol (1 -OH groep)
- c waar -OH opstaat is gebonden aan 3 andere C’s
poly-alcohol
=meerwaardig alcohol
- meerdere hydroxylgroepen
- bvb glycerol
hydroxyl
-OH (alcohol)
Carbonylgroep
C=O
- aldehyde (C=O met aan C r en -H) of keton (C=O en aan C r1 en r2)
carboxylgroep
COOH
- organische zuren
Aminogroep
- NH2
- reageert basisch: pakt -H op en wordt NH3+
Primair amine
Aan N zit 1 R-groep en 2 H’s
Secundair amine
Aan N zit 2 R-groepen en 1 H
Tertiair amine
Aan N zit 3 R-groepen en gn H
ester
-COO-
ether
r-O-r
Soorten lipiden
- eenvoudige lipiden
- olien en vetten
- wassen
- fosfolipiden - Complexe lipiden:
- glycolipiden
- lipoproteinen - Afgeleide lipiden
- vetzuren
- steroiden
- terpenen
vetzuren: wat, kenmerken, 5 te kennen
= afgeleide lipiden
- algemene formule: R - COOH
- hydrofiele kop (COOH) en hydrofobe staart
1. palmitinezuur
2. stearinezuur
3. oliezuur
4. linolzuur
5. linoleenzuur
onverzadigd vetzuur: wat
- vetzuur = afgeleide lipide
- algemene formule: R -COOH
- hydrofiele kop en hydrofobe staart (vol C’s)
- onverzadigd: dubbele bindingen aanwezig
- lager smeltpunt aka minder E nodig om deze te breken
bvb. 1. oliezuur, 2. linolzuur, 3. linoleenzuur
verzadigd vetzuur: wat + vb
- vetzuur = afgeleide lipide
- algemene formule: R-COOH
- hydrofiele kop en hydrofobe staart
- verzadigd: geen dubbele bindingen
- hoger smeltpunt aka meer E nodig om deze te breken
bvb. 1. palmitinezuur, 2. stearinezuur
Olien en vetten
= eenvoudige lipiden
= triglyceriden: esters v glycerol en vetzuren
- olien meestal plantaardig vetten meestal dierlijk
- sterk apolair (hydrofoob)
- sterke variatie in triglyceriden door vetzuurgedeelte
glyceride: wat
glycerol dat is samengegaan met bvb vetzuren w een glyceride, key-onderdeel is glycerol
bvb triglyceride: ester v glycerol en vetzuren
wassen
= eenvoudige lipiden
= esters v hogere vetzuren (=verzadigd, gn dubbele bindingen zoals stearinezuur en palmitinezuur) met hogere alcoholen
- apolair (hydrofoob)
- zachte, vaste stoffen
- toepassingen: kaarsen, boenwas, cosmetica, zalven, snoep…
fosfolipiden
= eenvoudige lipiden
= triglyceride warbij één vetzuur vervangen is door fosfaatgroep (anders gezegd: esters v vetzuren en fosforzuur met N-bevattende base (fosfaatgroep is veresterd met base)
AKA aan onze 3e C van de glycerol hangt fosfaatgroep veresterd met base
Sphingosine
Glycerol maar
- 2e C heeft een NH aan zich gebonden (ipv -OH)
- 15 C’s bij al aanwezige 3C’s
- dubbele binding op 4e C
Sphingolipiden
- Sphingosine (glycerol met aan 2e C een NH2 ipv -OH en in totaal 18 C’s en dubbele binding op 4e C)
- 1 vetzuur aan NH
- R-groep kan (3):
1. H = ceramide
2. PO4 - choline = sfingomyeline
3. mono-/oligosaccharide = glycolipide
complexe lipiden
lipiden met suikers of proteinen
- glycolipiden (sfingosine + vz + mono-/oligosacch)
- lipoproteinen
