Bakterie- struktury komórkowe i ich funkcje Flashcards

1
Q

Budowa bakterii, struktury komórkowe:

A

osłony komórkowe:
otoczka/egzopolisacharyd
ściana komórkowa
błona cytoplazmatyczna

rzęski
fimbrie (pili)
przetrwalniki
wtręty (inkluzje) cytoplazmatyczne
materiał genetyczny (genofor, plazmidy)
cytoplazma
mezosomy (odpowiedniki mitochondriów)
rybosomy 70S
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Otoczki:

A
  • bakteryjne egzopolimery
  • o grubości 0,2-1,0 μm
  • ściśle związane ze strukturami powierzchniowymi komórki bakteryjnej
  • synteza zależna od czynników genetycznych i środowiskowych // np. obecność CO2 indukuje syntezę otoczki u Bacillus anthracis //
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Szczepy otoczkowe

A

wytwarzają na podłożu stałym kolonie gładkie (typu S)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Szczepy bezotoczkowe

A

wytwarzają na podłożu stałym kolonie szorstkie (typu R)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Otoczki trudno/ łatwo barwią się konwencjonalnymi metodami barwienia

A

trudno

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Otoczki wykrywamy stosując:

A

można wykryć stosując:

barwienie negatywne (tusz chiński, nigrozyna)
barwienie negatywno-pozytywne (metoda Burii-Ginsa) test puchnięcia otoczek (swoiste przeciwciała)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Budowa chemiczna otoczek:

A

POLISACHARYDOWE:
-większość (np. Enterobacteriaceae, Streptococcus pneumoniae, Neisseria, Haemophilus) zbudowane z cukrów obojętnych aminocukrów lub kwasów uronowych:

  • homopolimery cukrowe
    (np. otoczka szczepu E. coli K1 zbudowana z kwasu N-acetyloneuraminowego)

-heteropolimery cukrowe
(otoczki Streptococcus pneumoniae)

PEPTYDOWE

-niektóre bakterie Gram + =>
Bacillus anthracis ->otoczka zbudowana z kwasu D-glutaminowego -> oporna na działanie enzymów!!!

Bacillus subtilitis -> otoczka zbudowana z mieszaniny izomerów D i L kwasu glutaminowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Właściwości immunogenne otoczek:

Praktyczne zastosowanie otoczek bakteryjnych w profilaktyce chorób zakaźnych:

A

-indukują odporność humoralną (prod. przeciwciał)

-ze wzgl. na właściwości serologiczne otoczki wielu gatunków bakterii (np. Enterobacteriaceae)
noszą nazwę antygenu K (niem. Kapselantigene)

Różnice w budowie chemicznej otoczek są podstawą wyodrębnienia typów otoczkowych w obrębie określonego gatunku bakterii

Przykłady:

  • Streptococcus pneumoniae – 85 typów otoczkowych,
  • Escherichia coli – ponad 100 typów otoczkowych

Praktyczne….

SZCZEPIONKA PNEUMOVAX
23 typy serologiczne otoczek Streptococcus pneumoniae

tworzy wysokie miana przeciwciał skierowanych przeciw wielocukrom otoczkowym

utrzymujące się przez 2-3 lata

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Co oprócz antygenu K mają jeszcze bakterie:

A

na powierzchni duże ilości śluzu, zbudowanego z polisacharydu, luźno związanego z komórką tworzy biofilm, odpowiedzialny za adherencję do tkanek i tworzyw sztucznych:

  • antygen M (Escherichia coli),
  • antygen Vi (Salmonella typhi),
  • glikokaliks (Staphylococcus spp.),
  • śluz polisacharydowy (Pseudomonas aeruginosa)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Biologiczne właściwości otoczek: x4

A
  • ochrona komórek bakteryjnych przed niekorzystnymi czynnikami środowiska (wyschnięciem),
  • wpływ na dyfuzję różnych molekuł zarówno z i do komórki (utrudniona penetracja niektórych antybiotyków do komórek okrytych otoczką),
  • udział w wiązaniu niektórych kationów (Mg+2),
  • udział w patogenezie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Związek między otoczką a chorobotwórczością:

A

1) Streptococcus pneumoniae- szczepy S chorobotwórcze, szczepy R niechorobotwórcze
2) E. coli K5, K1
3) Haemophilus influenzae b
4) Neisseria meningitidis a, b, c

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Rola bakteryjnych egzopolimerów (otoczek/glikokaliksu) w procesie chorobotwórczym

A

A) ochrona przed fagocytozą,
B) ochrona przed przyłączeniem opsonin (przeciwciał, składników dopełniacza)
C) adhezja do:
nabłonka (kolonizacja) i powierzchni stałych (protezy ortopedyczne, zastawki naczyniowe, cewniki)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Adhezja do kom. nabłonka za pośrednictwem otoczek: JAKA/ JAKIE BAKTERIA??

A

Bacteroides fragilis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Adhezja za pośrednictwem glikokaliksu:

JAKA/ JAKIE BAKTERIA

A

Streptococcus mutans

Staphylococcus epidermidis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Ściana komórkowa bakterii zbudowana z:

A

peptydoglikan= mureina= mukopeptyd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Ściana komórkowa bakterii występuje:

A

u wszystkich bakterii

z wyjątkiem rodzajów Mycoplasma, Halobacterium, form L

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Peptydoglikan:

A
  • heteropolimer
  • złożona budowa:

SZKIELET MUREINY, ŁAŃCUCH TETRAPEPTYDOWY, POPRZECZNE MOSTKI PEPTYDOWE

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Szkielet mureiny:

A

naprzemiennie ułożone
reszty N-acetyloglukozoaminy
i kwasu N-acetylomuraminowego, połączonych
wiązaniami β-1,4 => wiązanie wrażliwe na działanie
lizozymu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Łańcuch tetrapeptydowy:

A

dołączony do kwasu N-acetylomuraminowego
(L-alanina, kwas D-glutaminowy, kwas
diaminopimelinowy – DAP lub
L-lizyna i D-alanina)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Poprzeczne mostki peptydowe:

A

łączą (sieciują) tetrapeptydy sąsiednich łańcuchów

peptydoglikanu (np. pentaglicyna u Staphylococcus aureus)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

ŚCIANA U BAKTERII GRAM (+):

A
  1. Peptydoglikan [stanowi 50-90% składników ściany
    komórkowej (40 warstw)]
  2. Kwasy tejchojowe:
    - rybitolowy kw. tejchojowy (kw. tejchojowy ściany),
    zbudowany z fosforanu polirybitolu, związany
    kowalencyjnie z peptydoglikanem,
    - glicerolowy kw. tejchojowy (lipotejchojowy) –
    zbudowany z fosforanu glicerolu, związany z błoną
    cytoplazmatyczną
  3. Kwasy tejchuronowe, zbudowane z reszt kwasów
    cukrowych (np. kwasu D-glukuronowego)
  4. Polisacharydy (mannoza, ramnoza, glukoza, arabinoza)
  5. Białka np:
    białko M
    u Streptococcus pyogenes- czynnik wirulencyjny

białko A
u Staphylococcus aureus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

ŚCIANA U BAKTERII GRAM (-)

A
  1. Peptydoglikan – 5-20% składników ściany
    komórkowej; zwykle pojedyncza warstewka mureiny
    zlokalizowana w przestrzeni peri-plazmatycznej
  2. Błona zew. ściany kom. – podwójna warstwa fosfolipidów, w której zewnętrzna warstewka
    została zastąpiona lipopolisacharydem

W skład błony zewnętrznej wchodzą:

lipopolisacharyd (LPS)

białka:

porynowe (np. OmpC)– umożliwiają
swobodną dyfuzję cząsteczek przez błonę

receptorowe dla bakteriofagów (np. LamB)

nieporynowe (np. OmpA - receptor fimbrii płciowych)

enzymatyczne: proteazy, fosfolipazy, białka wiążące penicyliny – PBP

Przestrzeń periplazmatyczna – między błon wew.
(cytoplazmatyczną) a błoną zew.; zawiera liczne
białka enzymatyczne (transportowe, degradujące
(hydrolazy), syntetyzujące)

Lipoproteina (LP) – tworzy mostki między peptydoglikanem a błoną zew.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Działanie fizjopatologiczne endotoksyn G (-) bakterii jelitowych:

A
  1. indukcja II-1 (pirogenu endogennego - gorączka
  2. leukopenia
  3. hipotensja
  4. upośledzenie perfuzji (ukrwienie narządów)
  5. kwasica metaboliczna
  6. aktywacja dopełniacza na drodze alternatywnej poprzez uczynnienie C3
  7. rozsiane krzepnięcie wewnątrznaczyniowe (DIC)- endotoksyna aktywuje czynnik XII uruchamiający kaskadę krzepnięcia
  8. wstrząs endotoksyczny- wynik niewydolności wielonarządowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Rzęski:

A

Nitkowate, cylindryczne twory, aparat ruchu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

U jakich gram występują rzęski:

A

Występuje u bakterii Gram (+) i Gram (-)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Z ilu i jakich części zbudowane są rzęski??

A

zbudowane są z 3 części

  • włókna,
  • haczyka,
  • ciałka podstawowego (bazalnego)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Rzęski- włókno:

A

zbudowane białka flagelliny cechującego się immunogennością (antygen H)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Rzęski- haczyk:

A

zbudowany z jednego rodzaju białka (immunogenność), łączy włókno z ciałkiem podstawowym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Ciałko podstawowe:

A

zakotwicza rzęskę w osłonach komórkowych bakterii (ścianie komórkowej i błonie cytoplazmatycznej)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

typy urzęsienia

w wyniku czego kom. bakteryjne mogą tracić rzęski:

A
  • monotrichalne – pojedyncza rzęska umieszczona biegunowo (Vibrio),
  • ditrichalne – pojedyncze rzęski na obu biegunach komórki,
  • lofotrichalne – pęczek rzęsek na jednym lub obu biegunach komórki (Helicobacter),
  • peritrichalne – rzęski umieszczone dookoła komórki (Proteus)

Utrata rzęsek, bo:

  • > mutacja
  • > nieodpowiednie warunki hodowli (np. Listeria monocytogenes, Yersinia enterocolitica, Yersinia pseudotuberculosis) tworzą rzęski w 22-30 st. Celsjusza nie wytwarzają w temp. 37 st. Celsjusza
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Rzęski monotrichialne

A

pojedyncza rzęska umieszczona biegunowo (Vibrio)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Rzęski ditrichialne

A

pojedyncze rzęski na obu biegunach komórki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Rzęski lofotrichialne

A

pęczek rzęsek na jednym lub obu biegunach komórki (Helicobacter)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Rzęski peritrichialne

A

rzęski umieszczone dookoła komórki (Proteus)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Fimbrie to inaczej

A

FIMBRIE = PILI

36
Q

Fimbrie to:

A

Sztywne, powierzchniowe twory zbudowane z białka piliny (białko immunogenne)

37
Q

Fimbrie występują:

A

u bakterii Gram-ujemnych

oraz nielicznych Gram-dodatnich (Corynebacterium, Streptococcus)

38
Q

Fimbrie a rzęski:

A

Fimbrie są krótsze i delikatniejsze oraz jest ich więcej

od rzęsek. Ich liczba na powierzchni komórki jest zróżnicowana (od kilku - płciowe do kilkuset - adhezyjne).

39
Q

Fimbrie mogą być receptorami dla:

A

fagów

40
Q

Typy fimbrii: (x2)

A

Wyróżnia się dwa typy fimbrii:

  • fimbrie płciowe – uczestniczą w koniugacji wiążąc się z białkiem OmpA na powierzchni biorcy
  • fimbrie adhezyjne (zwykłe) – dużo, uczestniczą w asocjacji i adhezji, należą do lektyn – białek rozpoznających i wiążących swoiste receptory (glikolipidy, glikoproteiny) na komórkach gospodarza – wyznaczniki chorobotwórczości.
41
Q

Fimbrie płciowe:

A
  • występują od 1 do 3
  • na pow. bakterii Gram (-)
  • uczestniczą w transferze materiału genetycznego z kom. dawcy do biorcy w procesie koniugacji
  • wiążą się z białkiem OmpA na komórce biorcy
42
Q

Fimbrie adhezyjne (zwykłe):

A
  • duża liczba, do kilkuset
  • na pow. komórek Gram (-) => Enterobacteriaceae, Haemophilus, Pseudomonas, Acinetobacter, Neisseria gonorrhoeae
  • należą do lektyn– białek rozpoznających i wiążących swoiste receptory (glikolipidy, glikoproteiny) na komó]. gospodarza – wyznaczniki chorobotwórczości.
43
Q

Przykłady fimbrii adhezyjnych:

A

fimbrie typu 1 (mannozowrażliwe – MS – Mannose Sensitive)

  • CFA I, CFA II (Colonization Factor Antigen) - kolonizacja nabłonka jelitowego u ludzi – u E. coli.
  • fimbrie typu P – kolonizacja nabłonka dróg moczowych u ludzi (uropatogenne szczepy E. coli).
  • K88- kolonizacja rąbka szczoteczkowego świń
  • K99 - kolonizacja jelita cieląt
44
Q

Adhezja (przyleganie):

A

trwałe i nieodwracalny związek między komórką bakteryjną a daną powierzchnią. Interakcja ta ma
charakter wysoce swoistego wiązania adhezyny (np. fimbrie) do receptora na pow. komórki nabłonkowej

45
Q

Asocjacja:

A

odwracalny związek między komórką bakteryjną a określoną powierzchnią, wynikający z sił Van der Waalsa, wiązań wodorowych, interakcji jonowych i hydrofobowych

46
Q

Czynniki bakteryjne warunkujące adhezję:

A

1) ,,-,, naładowana pow. drobnoustroju
2) hydrofobowość struktur pow. (białek, lipidów)
3) wytwarzanie
śluz
glikokaliks
kw. tejchojowe
(różnorodne białka adhezyjne:
>intymina EPEC
>inwazyny EHEC
Yersinia enterocolitica, Yersinia pseudotuberculosis

glikoproteiny powierzchniowe
LPS
fimbrie adhezyjne
włókienka

47
Q

Struktury uczestniczące w procesie adhezji drobnoustrojów:

A

1) natywne białka zewkom. macierzy
>obecne na komórce (tk. nabłonkowej) gospodarza
>obecne w uszkodzonych tkankach (rany, skrzep) kolagen
białka glikozylowe (fibronektyna, laminina, witronektyna)
>proteoglikany
>elastyna
>kw. hialuronowy

2) Integryny:
glikoproteiny zlokalizowane w bł. kom. odpowiedzialne za wzajemną adhezję komórek oraz adhezję komórek do białek zewkommacierzy

48
Q

Przetrwalniki = ednospory= formy przetrwalne= formy spoczynkowe

A

-wytwarzane przez niektóre rodzaje bakterii (Bacillus, Clostridium) w niekorzystnych
warunkach środowiska (brak wody, substancji odżywczych itp.)

-Zazwyczaj jedna komórka bakteryjna wytwarza tylko jedną endosporę, która może zajmować różne położenie w komórce: centralne, biegunowe lub podbiegunowe

49
Q

Sporulacja to

A

Proces wytwarzania endospor

50
Q

Germinacja to:

A

Kiełkowanie przetrwalników w sprzyjających warunkach środowiska

51
Q

Wtręty cytoplazatyczne:

A
  1. Ziarnistości wolutyny (polimer metafosforanu) – Corynebacterium diphtheriae,
  2. Polimer kwasu poli-β-hydroksymasłowego – Bacillus megaterium,
  3. Ziarenka wolnej siarki,
  4. Ziarenka skrobi,
  5. Ziarenka lipidów
52
Q

WYZNACZNIKI CHOROBOTWÓRCZOŚCI:

A
  1. Mała wrażliwość na czynniki fizykochemiczne
  2. Wytwarzanie przetrwalników
  3. Oporność na antybiotyki
  4. Małe zapotrzebowanie odżywcze (oligotrofy)
  5. Zmienność antygenowa
  6. Spadek właściwości odpornościowych zakażonego organizmu
  7. Zdolność do tworzenia wariantów z defektem ściany L-form (? z wykładu)
  8. Czynniki adhezyjne (śluz, glikokaliks, kwasy tejchojowe, białka adhezyjne, fimbrie adhezyjne, otoczka, rod-like fimbriae –włókienka adhezyjne, LPS, różne białka, np. M/F u paciorkowców, różne białka wiążące z białkami surowicy czy białkami ECM, kolagenem czy kostną sialoproteiną).
  9. Właściwości antyfagocytarne, toksyczność, inwazyjność, tworzenie ochronnej warstwy (biofilm)
  10. Wytwarzanie bakteriocyn (np. kolicyna E. coli) i sideroforów (pobieranie Fe)
53
Q

Toksyny bakteryjne podział x3

A
ze względu na:
charakter chemiczny (białkowe/polisacharydowe), 

sposób ich uwalniania (endotoksyny/egzotoksyny)

rodzaj komórek, na które działają (cyto/neuro/enterotoksyny)

54
Q

Typy toksyn:
ile
jakie (definicja)

A

Toksyny typu I – superantygeny, wiążą się na powierzchni komórek układu odpornościowego

Toksyny typu II – niszczą błony komórek eukariotycznych – działanie cytolityczne

Toksyny typu III –

55
Q

Toksyny typu I

A

superantygeny, wiążą się na powierzchni komórek układu odpornościowego

56
Q

Toksyny typu II

A

niszczą błony komórek eukariotycznych – działanie cytolityczne

57
Q

Toksyny typu III

A

toksyny dwuskładnikowe (A-B):

część B
wiąże się z receptorem na komórce docelowej,

część A (aktywna)
wnika do wnętrza i uszkadza komórkę, np. toksyna botulinowa

58
Q

ENDOTOKSYNA - LIPOPOLISACHARYD

A

> u bakterii Gram (-) w dwuwarstwowej błonie zewn., gdzie zastępuje jej zewnętrzną warstewkę

> Uwalniania po śmierci bakterii i w niewielkich ilościach w czasie wzrostu

> łączy się z LPS-binding protein, kompleks ten łączy się z toll-like receptorem 4 (TLR-4)
na makrofagu a wydzielenie cytokin ==========>
TNF-alfa, IL-1/6/8, PAF

59
Q

Endotoksyna odpowiada za:

A

Odpowiada za:

  • gorączkę
  • stan zapalny
  • leukopenie
  • hiperglikemie
  • nadciśnienie płucne
  • wyczerpanie
  • krwawienia i zakrzepy (DIC)
  • aktywacje dopełniacza
  • agregację płytek krwi
  • spadek ciśnienia krwi
  • wstrząs septyczny
  • śmierć
60
Q

ENDOTOKSYNA- zbudowana jest z ilu i jakich części:

A

Zbudowany jest z 3 części:

  • lipidu A
  • oligosacharydu rdzeniowego
  • O-swoistego łańcucha bocznego
61
Q

ENDOTOKSYNA - lipid A:

A

warunkuje aktywność endotoksyny

niezbędny dla przeżycia bakterii

zakotwiczony w błonie

62
Q

ENDOTOKSYNA - oligosacharyd rdzeniowy

A

antygen wspólny – CA-common antigen

funkcja wzmacniająca

63
Q

ENDOTOKSYNA - O-swoisty łańcuch boczny

A

antygen somatyczny O :jest dużo krótszy u Neisseria – mówimy wtedy o:

lipooligosacharydzie (bakterie te są wrażliwsze na nasz układ dopełniacza)

Zbudowany z podjednostek cukrowych
powtarzających się do 40 razy (mannoza, ramnoza, abequoza, galaktoza)

64
Q

EGZOTOKSYNY

A

rozpuszczalne w wodzie ciepłochwiejne lub ciepłostałe toksyny, uwalniane do środowiska w
czasie wzrostu lub pod koniec fazy wzrostu bakterii

65
Q

EGZOTOKSYNY możemy podzielić na:

A

cytotoksyny
neurotoksyny
enterotoksyny

66
Q

EGZOTOKSYNY - Cytotoksyny

A

aktywne wobec różnych typów komórek,

działają albo przez uszkodzenie błony albo zahamowanie syntezy białek: 
cytotoksyna tchawicza (Bordetella pertussis),
toksyna błonicza (Corynebacterium diphtheriae), egzotoksyna A (Pseudomonas aeruginosa), leukocydyna – Staph. aureus, hemolizyny
67
Q

EGZOTOKSYNY - Neurotoksyny

A

działają na komórki nerwowe i synapsy

wywołują:
>porażenia 
lub 
>stan nadmiernego pobudzenia: 
tetanospazmina (Clostridium tetani), 
toksyny jadu kiełbasianego (Clostridium botulinum)
68
Q

EGZOTOKSYNY- Enterotoksyny

A

1)łączą się z receptorami enterocytów i aktywują cyklazę adenylową lub guanylową
2)sekrecja elektrolitów i wody do światła jelita
3)biegunka sekrecyjna:
>toksyna choleryczna (Vibrio cholerae),
>toksyny ST i LT (E. coli),
>toksyna A – zatrucia pokarmowe,
>toksyna C– „świński brzuch” (Clostridium perfingens)

69
Q

toksyna ST (Shigella) => rodzaj toksyny??

Verotoksyna (E. coli ETEC O157H7) =>

A

entero i neurotoksyna

entero i cytotoksyny

Niektóre egzotoksyny łączą cechy toksyn różnego typu

70
Q

Enzymy bakteryjne:

A
  1. Enzymy rozkładające
    a) białka ECM:
    kolagenazy (niszczy kolagen – C. perfingens), hialuronidazy (gronkowce, paciorckowce)
    b) włóknik – fibrynolizyny – umożliwiają rozprzestrzenianie w tkankach
  2. Enzymy rozkładające materiał komórkowy – proteinazy, lecytynazy, DNAzy itp.
  3. Enzymy modyfikujące antybiotyki – np. beta laktamazy
  4. Koagulaza - gronkowce
71
Q

Metabolizm i genetyka bakterii - pierwiastki

A

> Bakterie potrzebują do wzrostu – pierwiastków biogennych i różnych innych pierwiastków
(np. żelaza wytwarzają tzw. siderofory do jego pobierania)

72
Q

Metabolizm i genetyka bakterii - tlen

A

Tlen:
> toksyczny dla bakterii, które nie są w stanie wyrastać w obecności tlenu (jeśli jego stężenie
przekracza 0,5%) to tzw. bakterie bezwzględnie beztlenowe (jako akceptor elektronów w procesie oddychania nie używają tlenu, tylko innych związków)

Inne bakterie potrzebują tlenu do swoich przemian metabolicznych – są to bakterie bezwzględnie tlenowe

Większość bakterii jednak rośnie zarówno w warunkach tlenowych jak i beztlenowych –
są to bakterie względnie beztlenowe

73
Q

bakterie bezwzględnie beztlenowe:

A

Tlen toksyczny dla bakterii, które nie są w stanie wyrastać w obecności tlenu (jeśli jego stężenie
przekracza 0,5%) jako akceptor elektronów w procesie oddychania nie używają tlenu, tylko innych związków

74
Q

bakterie bezwzględnie tlenowe

A

bakterie potrzebujące tlenu do swoich przemian metabolicznych

75
Q

bakterie względnie beztlenowe

A

bakterie rosnoące zarówno w warunkach tlenowych jak i beztlenowych

76
Q

Metody hodowli beztlenowców:

A
  1. Pożywki z dodatkiem czynników redukujących, np. podłoże tioglikolanowe (wskaźnik rezorcyna przyjmuje kolor czerwony w warunkach tlenowych)
  2. Pożywki odpowietrzane przez gotowanie, nawarstwione parafiną, np. podłoże Tarrozziego –Wrzoska,
  3. Metody biologiczne – odwrotna płytka Fortnera,
  4. Inkubacja hodowli w atmosferze beztlenowej uzyskanej:
    - w anaerostatach (odpompowanie powietrza z pojemnika),
    - metodą chemiczną w tzw. żarach, z wykorzystaniem związków pochłaniających tlen, np. alkaliczny pirogallol,
    - w eksykatorach: świeczka → hodowla mikroaerofili
77
Q

PODZIAŁ BAKTERII BEZTLENOWYCH:

A
  1. Gram (+):
    - przetrwalnikujące – Clostridium (perfingens, septicum, tetani, botulinum, difficile)
    - nieprzetrwalnikujące (niezarodnikujące) – Actinomyces, Propionibacterium, Lactobacillus + ziarenkowce (Peptotreptococcus, Peptococcus), Bifidobacterium, Eubacterium
  2. Gram (-):
    - pałeczki – Bacteroides, Fusobacterium, Porphyromonas, Prevotella
    - ziarenkowce – Veilonella
78
Q

PLAZMIDY:

A

-małe elementy genetyczne, których replikacja jest niezależna od chromosomu bakteryjnego. Zwykle występują w postaci kolistej, dwuniciowej cząsteczki DNA

  • Niektóre mają zdolność do integracji z głównym
    chromosomem – są to tzw. EPISOMY u E. coli plazmid F
    Plazmid R – czynnik oporności
  • geny kodujące:
    >oporność na antybiotyki,
    >wytwarzanie bakteriocyn,
    >czynniki wirulencji

-Mogą brać udział w procesie koniugacji.

79
Q

KONIUGACJA co to?

A

-polega na wymianie materiału gen. między jedną bakterią (donor/dawca) a drugą (akceptor/odbiorca)

80
Q

KONIUGACJA u jakich bakterii występuje:

A

Występuje u E. coli, Bacteroides, Streptococcus, Streptomyces, Clostridium

81
Q

KONIUGACJA - jak zachodzi u Gram - a jak u gram +

A

U Gram (-) zachodzi za pomocą fimbrii płciowych

Fimbrie płciowe łączą się z białkiem OmpA i tworząc mostek, który służy do przekazania plazmidu.

U Gram (+) za pomocą specjalnej adhezyny

82
Q

TRANSFORMACJA:

A

pobranie egzogennego DNA ze środowiska, co powoduje uzyskanie nowych cech przez bakterie – u bakterii otoczkowych – np. Streptococcus pneumoniae czy Haemophilus influenzae

Neisseria – bakterie bezotoczkowe (szorstkie) są w stanie pobrać DNA kodujące informacje o budowie otoczki z podłoża (bo wcześniej np. bakterie otoczkowe – gładkie – zginęły). Doświadczenie Griffitha

83
Q

TRANSDUKCJA:

A

proces transferu informacji genetycznej między bakteriami z użyciem bakteriofaga

Może być
>swoista (fag przenosi specyficzne geny gospodarza, najczęściej te, które przylegają do miejsc integracji faga w genomie bakterii)

nieswoista (przypadkowe pobranie DNA gospodarza i zamknięcie go w kapsydzie tworzącego się
wirionu. Przykład: fag P1 infekujący E. coli – gen kodujący nukleazę.

84
Q

TRANSDUKCJA: rodzaje

A

Może być
>swoista (fag przenosi specyficzne geny gospodarza, najczęściej te, które przylegają do miejsc integracji faga w genomie bakterii)

nieswoista (przypadkowe pobranie DNA gospodarza i zamknięcie go w kapsydzie tworzącego się
wirionu. Przykład: fag P1 infekujący E. coli – gen kodujący nukleazę.

85
Q

Transdukcja swoista

A

fag przenosi specyficzne geny gospodarza, najczęściej te, które przylegają do miejsc integracji faga w genomie bakterii

86
Q

Transdukcja nieswoista + przykład

A

przypadkowe pobranie DNA gospodarza i zamknięcie go w kapsydzie tworzącego się wirionu

Przykład:
fag P1 infekujący E. coli – gen kodujący nukleazę