Blok 7 - week 1 Flashcards
(29 cards)
Geriatrie
Klinische vak wat zich bezig houdt met de risico’s op klinische aandoeningen die met het ouder worden gepaard gaan.
Gerontologie
wetenschap die ouder worden in een lichamelijk, maatschappelijk en geestelijk opzicht bestudeerd.
Waarmee staat welbevinden in verband (noem er vier)
Lichamelijk, cognitief, sociaal en emotioneel functioneren
Geef kenmerken van lichamelijk functioneren
Kenmerk van vitaliteit tegenover kwetsbaarheid
Kenmerk van functioneren in het dagelijks leven
Er kan ook compensatie plaatsvinden, dus de een meer/minder. Rollator: vergroot dagelijks functioneren, maar kenmerkt ook kwetsbaarheid.
Geef kenmerken van cognitief functioneren
Kennis opgedaan uit ervaring
Kenmerk van logisch redeneren, geheugen
Ook compensatie: Compensatie bij ouderen; door ervaring hierin compensatie dat ouderen groter sociale vaardigheden hebben, loyaler en betrouwbaarder. Verband te zien tussen verrijking en verlies.
Kenmerken sociaal functioneren
Sociale participatie
Persoonlijke relaties
Ontvangen en geven van steun
Verbondenheid, intimiteit
Compensatie: rol als vertrouwenspersoon groter wordt, eigen netwerkomvang wordt kleiner.
Emotioneel functioneren
Tevredenheid = Beoordeling van het huidige leven en geheel
Positieve stemming = gevolgen van geluk, hoop, zelfwaardering
Uitspraak Paul Baultes
Ouderen optimaliseren hun leven door activiteiten te selecteren die zij kunnen blijven doen, en te compenseren met wat niet meer lukt.
Hoe wordt de nieuwe generatie ouderen ‘anders oud’?
- levensverwachting stijgt
- functionele beperkingen blijven nagenoeg gelijk
- informatieverwerkingssnelheid stijgt
Hoe kunnen mensen steeds ouder worden?
- betere hygiëne
- betere behandeling
- betere en meer informatie
- betere infrastructuur
Kwaliteit van leven beïnvloed door
- 25% beïnvloedbaar; genen
- 75% enigzins beïnvloedbaa0r; omgeving
Noem een aantal externe hulpbronnen (Zelgmanagement van Welbevinden)
Grotendeels door sociale omstandigheden bepaald:
- voedsel
- gezondheidszorg
-geld
- onderwijs
- werk
Noem een aantal interne hulpbronnen (om externe hulpbronnen te managen = zelfmanagement vaardigheden)
- Vermogen om intitiatief te nemen
- self-efficacy; geloof in eigen kunnen
- vermogen om te investeren; geen tegenprestatie verwachten
- positief perspectief naar de toekomst
- mutlifunctionaliteit verzorgen; meerdere domeinen van welbevinden stimuleren
- variëteit; verschillende hulpbronnen voor 1 behoefte kunnen managen
Leg het model van Steverink uit:
Het model gaat over het aantrekken van externe hulpbronnen met interne hulpbronnen om basale behoeften te vervullen. Met als doel het algemeen subjectief welbevinden te verbeteren.
- Hoogste niveau: algemeen subjectief welbevinden
- Algemene basale behoeften (doelen): Fysiek welbevinden & Sociaal welbevinden
- Specifiek basale behoeften (doelen)
- Hulpbronnen (voorbeelden
Benoem het GLANS-model
Het is een soort schijf van vijf. Kijkend naar verschillende aspecten waarvan je wat nodig hebt:
- Gezondheid en Gemak
- Lichamelijke en Leuke activiteiten
- Affectie
- Netwerk
- Sterke punten
SPF theorie
- Patronen en substitutie
- Kritieke fase
Welke relatie hebben leeftijd en kwetsbaarheid met gezondheidsuitkomsten? SCHUURMANS, 2004
“what tells us more?”
Leeftijd is een wat onbetrouwbare maat.
Kwetsbaarheid lijkt een betere maat: ‘Het risico op ongunstige uitkomsten door verlies in functie op verschillende gebieden. Hierdoor vermindert de capaciteit om met stressoren om te gaan, dit leidt tot een verminderde zelfredzaamheid.
Artikel schuurmans onderzocht: welke maat het beste vermogen tot zelfmanagement voorspelt:
–> Zelfmanagment adhv The Groningen Fraility Indicator
- Fysiek
- Cognitief
- Sociaal
- Psychologisch
Conclusie: Kwetsbaarheid is een betere voorspeller voor zelfredzaamheid.
Kwetsbaarheid smalle benadering:
Alleen aandacht voor de fysieke kwetsbaarheid
Kwetsbaarheid brede benadering
- fysiek
- sociale
- psychische kwetsbaarheid
SCP definitie kwetsbaarheid
“Een proces van het opeenstapelen van lichamelijk, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans vergroot op negatieve gezondheidsuitkomsten.”
Definitie van belang voor de interpretatie en afbakenen van het aantal kwetsbare ouderen.
Waarom wordt er ook wel gezegd dat kwetsbaarheid geen toestand is?
Kwetsbaarheid is een proces, het is een belangrijke voorspeller voor de opname in een verzorgings- of verpleeghuis en van overlijden.
Bepaald de zorg die nodig is, wordt zo breder bekeken dan alleen via de smalle definitie.
Leg het model van Gobbens uit:
Gebruikt om de kwetsbaarheid in kaart te brengen.
In het model wordt gekeken naar de gehele levensloop, niet alleen de huidige situatie.
Belangrijk omdat:
- Vermijdbare gezondheidsverschillen begrepen en vermeden kunnen worden
- Welke ervaringen in het begin van het leven invloed hebben op de rest van het leven
- Gevolgen invloed van context op welzijn door de tijd onderzoeken
Voorbeeld: mensen die opgroeien in context lagere SES: grotere kans later op gezondheidsproblemen.
Braveman en Barclay (2009)
Model hoe context invloed kan hebben op gezondheid:
Bestaat uit variabelen die de samenleving beïnvloeden, maar buiten de controle van het individu.
Externe hulpbronnnen
Grotendeels door sociale omstandigheden bepaald:
- voedsel
- gezondheidszorg
- geld
- werk
- onderwijs
