chemo hoofdstuk 2 Flashcards
(265 cards)
1
Q
welke mogelijke behandeling zijn er voor kanker ?
A
- chemotherapie
- radiotherapie
- hormonale therapie
- gentherapie
- immunotherapie
- radionuclidentherapie
- radioprotectie
- oncologische chirurgie
2
Q
welke medicatie wordt er gebruikt voor chemotherapie ?
A
cytostatica
3
Q
wat doet cytostatica ?
A
remmen de cel in 1 bepaalde fase van de ontwikkeling en verhinderen ze op die manier de celdeling
4
Q
wanneer heb je meer effect met chemotherapie?
A
als het combinatiechemotherapie is
5
Q
wat is combinatiechemotherapie?
A
verschillende cytostatica combineren die ingrijpen op andere fases van de celdeling
6
Q
wat is er belangrijk bij combinatiechemotherapie?
A
- het gebruiken van producten met verschillende toxiciteitsprofielen
7
Q
waarom moet je verschillende toxiciteitsprofielen combineren bij chemo ?
A
omdat het anders te veel belastend is voor 1 bepaald orgaan
8
Q
welke voordelen zijn er om met toxiciteitsprofiel te werken ?
A
- max aantal kankercellen gedood zonder onomkeerbare schade toe te brengen aan gezond weefsel
- kans resistentie is kleiner
9
Q
hoe bereikte cytostatica het volledige lichaam?
A
cytostatica komt direct of indirect in de bloedbaan terecht
10
Q
waarop richt cytostatica zich?
A
op de kankercellen maar ook op de snel delende cellen
11
Q
wat is chemotherapie?
A
een complexe , invasieve en toxische behandeling met smalle therapeutische breedte
12
Q
welke normale lichaamscellen met een snel delende cel worden aangetast door cytostatica ?
A
- haar
- nagels
- slijmvliezen
13
Q
wat betekend smalle therapeutische marge ?
A
- te weinig betekend onvoldoende werking op tumor
- teveel = onomkeerbare schade en bijwerkingen
14
Q
waarvan is kanker het resultaat?
A
diepgaande en complexe functieverstoring van bepaalde cellen
15
Q
waarom vermenigvuldigen onze cellen zich in normale omstandigheden ?
A
om de groei en het onderhouden van ons organisme te verzekeren
16
Q
wanneer is er geen controle meer over de vermenigvuldiging van de cel?
A
door een afwijking binnenin de cel
17
Q
waar is het werkingsmechanisme van cytostatica op gericht?
A
om DNA te verstoren
18
Q
waarom worden er verschillende cytostatica gebruikt ?
A
elke cytostatica werkt op een andere manier
19
Q
welke groepen zijn er van cytostatica ?
A
- antimetabolieten
- alkylerende middelen
- antitumorale antibiotica
- topo isomerase remmers
- antimiotische middelen
20
Q
wat doet een antimetabolieten cytostatica ?
A
doden tumorcellen door zich in DNA van kankercel te nestelen
21
Q
wat doet alkylerende middelen ?
A
kleven zich vast op DNA strengen van cel en verhinderen hierdoor de celdeling
22
Q
wat doet antitumorale antibiotica?
A
- sommige ab doden bacteriën andere zijn te toxische om te gebruiken maar kunnen wel gebruikt worden bij kanker
23
Q
wat doen topo isomerase remmers?
A
eiwit topo isomerase wordt geremd en daardoor geraakt DNA in de knoop
24
Q
wat is de taak van eiwit topo isomerase ?
A
DNA strengen mooi kunnen ontrafelen vooraleer de cel aan DNA replicatie kan doen
25
wat doen antimiotitische middelen ?
blokkeren 1 specifiek bestanddeel uit de celkern waardoor celdeling geremd wordt
26
welke indicatie kan cytostatica hebben?
- curatieve chemotherapie
- adjuvante chemotherapie
neoadjuvante chemotherapie
- palliatieve chemotherapie
27
wat betekend curatief?
genezend
28
welke tumoren kunnen curatief behandeld worden ?
- hematologische kanker
29
wat wil solide tumoren zeggen ?
dat ze niet chirurgisch verwijderd kunnen worden
30
wat betekend adjuvante ?
aansluiting op het vorige
31
wat betekend neoadjuvante ?
voorafgaand aan iets anders
32
welk doel heeft neoadjuvante chemotherapie?
tumor makkelijker lokaal te behandelen
- tumor optimaal kunnen verwijderen
33
wat is het doel van palliatieve chemotherapie?
levensverlening te krijgen met een goede levenskwaliteit
34
waarom wordt chemo toegediend bij palliatieve chemo ?
om symptomen ten gevolge van de ziekte te verzachten
35
wat is responscriteria ?
hoe de tumor reageert op de behandeling van cytostatica
36
welke responscriteria zijn er ?
- complete remissie
- partiële remissie
- stabiele ziekte
- progressie
37
wat betekend complete remissie?
volledig verdwijnen van alle meetbare en evalueerbare tumorletsels
38
wat betekend partiële remissie?
vermindering van meetbare tumorletsel tot minder dan 50%van initiële metingen
39
wat betekend stabiele ziekte ?
geen partiële remissie maar ook geen toename van letsels
40
wat betekend progressie ?
toename letsel of verschijnen van nieuw letsel
41
welke bijwerkingen kan je krijgen van cytostatica op korte termijn ?
- allergische reactie
-myelosupressie
-anemie
- leukocytopenie
- trombocytopenie
-nausea en braken
- orale mucositis
- smaakveranderingen
- alopecia
- verandering huid en nagels
- problemen urine uitscheiding
- problemen met defecatie
42
waar kan je als vpk bijwerkingen terugvinden in Vlaanderen ?
oncologisch compendium
43
welke verschijnselen kan je zien bij een allergische reactie bij chemo ?
- anafylactische shock of symptomen hiervan
- benauwdheid
- huidreactie
44
hoe kan de huiduitslag zich tonen ?
- lichte roodheid tot verheven vlekken over volledige lichaam
45
wat kan je preventief doen voor een allergische reactie tegen te gaan ?
- observeren eventuele klachten
- corticosteroïden toedienen voor cytostatica wordt gegeven
46
welk product geef je bij allergische reactie op cytostatica preventief?
corticosteroïden
47
wat ga je doen als mensen een allergische reactie op chemo krijgen ?
- arts verwittigen eventueel behandeling stoppen en corticosteroïden toedienen
- registreren en rapporteren aard + duur
48
wat ga corticosteroïden doen na toediening van allergische reactie?
de allergische reactie doen afnemen
49
waarvoor staat myelosuppressie ?
- onderdrukking van het beenmerg
50
wat is beenmerg voor weefsel ?
snel delend weefsel
51
wat groeit er in het beenmerg ?
stamcellen groeien uit tot leukocyten , trombocyten , erytrocyten
52
wat gebeurd er als cytostatica beenmerg aantast?
aanmaak van bloedcellen komt in gedrang
53
wat is het gevolg van aangetast beenmerg door cytostatica?
- anemie
- leukopenie
- trombopenie
54
wat veroorzaakt elk cytostatica?
myelosuppressie
55
waarvan hangt de ernst af van myelosuppressie?
- van de dosis hoe hoger de dosis hoe sterker het beenmerg onderdrukt wordt
- hematologische nadir
56
wat is hematologische nadir?
de dag waarop aantal bloedcellen het dieptepunt bereikt
57
wanneer is nadir bereikt na cytostatica?
8 a 12 dagen na toediening van cytostatica
58
na hoeveel tijd ben je gerecupereerd van cytostatica ?
na 3 weken
59
waarom wordt chemo in opeenvolgende kuren gegeven ?
zodat pt na toediening cytostatica een periode van rust heeft
60
wat wordt er voor elke chemo kuur bepaald ?
hematologisch beeld
61
wat kan de arts afhankelijk van hematologisch beeld beslissen ?
of dosis aangepast moet worden of behandeling uitgesteld
62
waarom zal anemie bij chemotherapie langzaam ontstaan ?
langere levensduur van erythrocyten
63
wat zijn de symptomen van anemie?
- vermoeidheid
- dyspnoe
- bleke gelaatskleur
- hartkloppingen
- koud gevoel
64
welke interventies kan een vpk doen bij anemie?
- bloedtransfusie
- erytopoëtine
65
waarvoor staat EPO ?
erytropoëtine
66
wanneer is bloedtransfusie noodzakelijk bij anemie
als het herstel niet spontaan verloop
67
waarom wordt EPO gegeven bij anemie?
- als groeifactor voor de rode bloedcellen
68
wat is er bij leukocytopenie?
- verlaagd aantal leukocyten in het lichaam
69
wat heeft er een belangrijke rol bij afweer van de zv ?
neutrofielen
70
wat is de functie van neutrofielen?
directe bescherming geven tegen infectie
71
waar worden neutrofielen aangemaakt?
in het beenmerg
72
hoe noemen ze een te kort aan neutrofielen ?
neutropenie
73
waar is de zv vatbaarder voor tijdens neutropenie?
infectie
( opportunistische infecties)
74
welke infecties zijn typisch voor mensen die cytostaticabehandeling krijgen ?
- huidinfecties
- oesofagitis
- pneumonie
- urineweginfectie
- septikemie
75
wat veroorzaakt de opportunistische infecties?
- bacteriën
- virussen
- schimmels
76
wat kan er ontstaat als de zv geen weerstand meer kan geven tegen de infectie?
febriele neutropenie
77
wat is febriele neutropenie ?
dit is koorts rechtstreeks verband houdt met neutropenie
78
welke complicaties kunnen er optreden bij neutropenie?
chemokuur gereduceerd wordt of uitgesteld wordt
79
wat is belangrijk bij gebruik van cytostatica bij leukocytopenie ?
dat ze infecties zoveel mogelijk beperken
80
welke interventies ga je nemen bij leukocytopenie ?
- educatie en info
- groeifactoren toedienen
- vaccinatie
81
welke info ga je geven aan mensen met leukocytopenie?
- hoe voorkomen van infecties
- hoe ze infectie herkennen
- hoe handelen als er symptomen zijn van infectie
82
wat zijn groeifactoren ?
stoffen die een stimulerende rol hebben bij aanmaak van cellen in het beenmerg normaal maakt het lichaam die zelf aan
83
wanneer kunnen groeifactoren toegediend worden ?
primaire preventie
secundaire preventie
84
wat kan een risico op infectie verminderen bij chemo ?
griepvaccinatie
85
waar spelen trombocyten een belangrijke rol?
bloedstollingsproces
86
wat kan er gebeuren bij extreem te kort van trombocyten ?
- spontaan bloedingen
87
waar vinden bloedingen plaats bij een te kort van trombocyten?
- mond
- neus
- blaas
- gastro intestinaal stelsel
88
wat kan er ook over het hele lichaam vormen bij trombocytopenie?
- petechiën of hematomen
89
wanneer is er een kritieke toestand bij trombocytopenie?
minder dan 10000 trombocyten zijn
90
welke risico is er bij een kritieke toestand bij trombocytopenie?
- hersenbloeding
- massieve gastro intestinale bloeding
91
welke verpleegkundige interventies ga je nemen bij trombocytopenie?
- trombocytentransfusie
- goed nadrukken vena punctie
- zorgen voor zachte defecatie door laxeermiddel
- menstruatie onderdrukken
- IM infectie vermijden
92
waarom zou je een trombocytentransfusie uitvoeren bij trombocytopenie?
risico op bloeding verminderd of bepaalde onderzoeken mogelijk te maken
93
wat mag je niet doen bij trombopenie?
- temperatuur rectaal meten
- puncties uitvoeren
- invasieve onderzoeken uitvoeren
- gebitsextractie te doen
- centrale / katheters in brengen /verwijderen
- aspirine / NSAID toedienen
- anticoagulantia toedienen
94
waarvan is het afhankelijk hoe erg je moet braken ?
- persoonsgebonden
- soort cytostatica
- dosis cytostatica
- hoeveel in centraal zenuwstelsel is terecht gekomen
95
welke vormen zijn er van nausea ?
- acuut
- vertraagd
- anticipatoir of psychogeen
96
wat is acute nausea?
de eerste 24 u toediening chemo
97
wat is vertraagde nausea?
- 24 u toediening rond
- 2of 3de dag ergste dag
- kan 7 dagen duren
98
wanneer is het anticipatoir of psychogene nausea?
voor start van chemo als reactie op stimuli die verband heeft met de chemo
99
welke interventies ga je nemen als verpleegkundige bij nausea?
- voedingsadvies
- toedienen medicatie om nausea braken te onderdrukken
- tijdstip toediening respecteren
- als geen vocht oraal kan ingenomen worden eventueel parenterale overwegen
100
welke gm zijn er die nausea en braken onderdrukken ?
- litican
- temesta
- solumedrol
- ondansetron
101
waarom moet je tijdstip van toediening cytostatica respecteren ?
te laat of te vroeg toedienen kan gevolgen hebben voor de zv
102
wat is orale mucositis ?
ontstekingsreactie van de slijmvliezen in de mond
103
welk gevoel geeft orale mucositis voor de zv?
- pijnlijk
-branderig gevoel
- moeilijkheden bij eten , drinken , slikken
- taai en dik slijm
- smaakveranderingen
- smaakverlies
- gingivitis
104
waardoor kan orale mucositis ontstaan?
- chemotherapie
- myelosuppressie
104
hoe kan je orale mucositis voorkomen bij chemotherapie?
door cryotherapie toe te passen tijdens het toedienen van chemo
105
wat is cryotherapie?
koudetherapie
106
waarom voorkomt cryotherapie orale mucositis?
de bloedvaatjes in de mond gaan in vasoconstrictie door de kou
107
waarom zorgt chemo voor orale mucositis?
omdat mondslijmvlies uit snel delende cellen bestaat
108
Hoe komt het dat myelosuppressie zorgt voor orale mucositis?
door een te kort aan leukocyten en trombocyten ontstaat er een bloeding en infecties in de mond
109
waarom moet orale mucositis in vroeg stadium ontdekt worden ?
om de ernst te beperken en de effectiviteit van interventies te bepalen
110
wat moet er gecontroleerd worden tijdens een mondinspectie bij orale mucositis?
tandvlees
wangen
lippen
gehemelte
tong
mondbodem
111
hoe kan je verandering in het mondslijmvlies beoordelen ?
door een meetinstrument
112
welke vpk interventies ga je nemen bij orale mucositis?
- geef voedingsadvies
- ernstige mucositis : sondevoeding overwegen
- pijnbehandeling
- gebitsprothese geval van stomatitis
- 4 / dag mondzorg uitvoeren
- nystatine
- lippen vochtig houden met vaseline
113
welke voedingsadvies kan je geven bij orale mucositis?
- zacht smeuïge of vloeibare voeding
- geen sterk gekruide gerechten of zure of zoute voedingsmiddelen
- geen harde voeding die slijmvliezen kunnen beschadigen
114
hoe kan je de pijn behandelen bij orale mucositis?
- stomatitis cocktail : verdovend effect 4x/dag
- ijswater verkoelt / pijnstillend
- morfine toedienen
115
wat doet nystatine?
het is voor schimmelinfecties te voorkomen en te behandelen
116
waarom veranderd de smaak als je cytostatica inneemt ?
de impulsen veranderen waardoor smaak niet hetzelfde is
117
waardoor kan verandering in smaak ontstaan ?
- orale mucositis
- nausea en braken
118
welke smaak krijgt een zv in zijn mond bij smaakverandering?
metaalsmaak
119
welke gevolg kan smaakverandering geven ?
voedingsproblemen
120
waar worden de impulsen van smaakpapillen doorgegeven ?
hersenzenuwen
121
welke verpleegkundige interventies kan je nemen bij smaakverandering?
- vraag welke smaakt zv ervaart : diëtist raadplegen
- zv voldoende laten drinken
- zorg voor goede mondhygiëne
- zv niet forceren voor eten tijdens chemo maar goed te eten tussen 2 chemo kuren door
122
wat is alopecia?
- haaruitval
123
hoe komt het dat alopecia ontstaat?
cytostatica heeft effect op aanmaak van haren in de haarfollikels
124
vanaf wanneer treedt alopecia op?
3 weken na toediening van cytostatica
125
welke vpk interventies kan je nemen bij alopecia?
- bespreek mogelijkheden om periode van kaalheid te overbruggen
- pruik kiezen voor toediening van chemo
- hoofdhuid eventueel scheren voor confrontatie te verminderen
126
hoe komt het dat er verandering in huid en nagels komt ?
aanmaak huidcellen verminderd er is minder afweer door een verstoorde bloedaanmaak
127
welke gevaren zijn er bij verandering van huid en nagels?
- decubitus
- intertrigo
- hyperpigmentatie van huid
- verbranding huid aan zonlicht
- droge huid
128
wat kunnen bepaalde producten veroorzaken bij huid en voet veranderingen ?
- hand voetsyndroom
129
wat gebeurd er bij het hand voet syndroom bij de handen en voeten ?
- gevoelig
- roodheid
- zwelling
- droge huid
- blaarvorming
130
wat kan voet handsyndroom geholpen worden ?
cryotherapie
131
welke vpk interventies zijn er bij verandering van huid en nagels?
- cortisonezalf of dalibourwater aanbrengen
- stoffen handschoenen dragen
- nagels niet knippen
- indien nodig :analgetica
132
wat kan cytostatica zijn voor urine en uitscheidingsproblemen ?
nefrotoxisch
133
waar kan de pt last van krijgen in urine en uitscheidingsprobleem na toediening cytostatica?
- anurie
- vochtretentie
- oedeemvorming
- blaaswand beschadigd
134
wat zijn vpk interventies bij urine en uitscheidingsproblemen ?
- observeer urineproductie , kleur , helderheid
- tijdig symptomen van overvulling of onder vulling door hebben
- vochtbalans opstellen
- zyloric om nieren te beschermen
135
hoe kan je overvulling/onder vulling door hebben ?
- dagelijks gewichtscontrole
- controle oedeemvorming
136
wat wordt er gegeven bij overvulling ?
diureticum
137
wat wordt er gedaan bij ondervulling?
extra vocht toegediend
138
welke problemen kunnen er zijn bij defecatie bij cytostatica?
- diarree
- obstipatie
139
waardoor veroorzaakt cytostatica diarree?
cytostatica beschadigd het darmslijmvlies
140
wat verloopt er moeilijker bij beschadiging van darmslijmvlies?
opname van voedsel
141
waardoor ontstaat diarree bij cytostatica?
door onverteerde voedsel dat vocht naar de darm toe trekt en de darmwand prikkelt
142
waardoor kan obstipatie ontstaan bij toediening van cytostatica?
cytostatica tast zenuwstelsel van de darm aan
143
waardoor ontstaat obstipatie?
doordat de darm lui wordt en de peristaltiek gedeeltelijk weg valt
144
welke vpk interventies zijn er bij diarree?
- aandachtig voor onder vulling ( vochtinname stimuleren )
- zouten en mineralen toedienen via waakinfuus op voorschrift
- feceskweek om infectie uit te sluiten
- antidiarreïcum toedienen
- huidstreek rond anus verzorgen
145
welke vpk interventies neem je bij obstipatie?
- laxativum toedienen
- dagelijks vocht inname controleren
- vezelrijke voeding inname
146
welke bijwerkingen zijn er op korte en lange termijn door cytostatica?
- vermoeidheid
- invloed seksualiteit en vruchtbaarheid
- beschadiging van zintuigen en centraal zenuwstelsel
- orgaantoxiciteit
147
welke invloed heeft cytostatica op seksualiteit en vruchtbaarheid?
- verminderd libido
- onvruchtbaarheid bij de vrouw
- onvruchtbaarheid bij de man
148
waardoor is er door cytostatica een verminderd libido?
- angst /stress
- gevolg klachten van ziekte /behandeling
- veranderd lichaamsbeeld
149
waardoor kan er onvruchtbaarheid zijn bij de vrouw?
- beschadiging ovaria door chemo
- chemo kan invloed hebben op oestrogeenspiegel waardoor vroegere menopauze
- vruchtbaarheid sparende behandeling bespreken als ovaria functie niet herneemt
150
waardoor is er een onvruchtbaarheid bij de man door cytostatica?
- spermatogenese verstoord hierdoor kan onomkeerbare azoöspermie ontstaan
- voor behandeling kunnen zaadcellen gecollecteerd worden om in te vriezen zodat kunstmatige inseminatie nog mogelijk is
151
wat is azoöspermie ?
afwezigheid van zaadcellen in het ejaculaat
152
hoe kan ototoxiteit zich manifesteren ?
- onder de vorm van tinnitus, draaiduizeligheid of volledige irreversibel gehoorverlies
153
wat is het gevolg van beschadiging van conjunctiva in het oog?
gevolg de traanklieren onvoldoende vocht produceren , waardoor de ogen droog worden
154
waardoor ontstaat conjunctiva ?
door cytostatica ?
155
wat kan het gevolg zijn van beschadiging van conjunctiva?
conjunctivitis
156
wat kan er veroorzaakt worden door aantasting centraal zenuwstelsel?
perifere neuropathie
157
welke symptomen kunnen er ontstaan door perifere neuropahtie?
- tintelingen in vingertoppen
- gevoelsverlies
- ongevoelig worden van de extremiteiten
- krachtverlies
158
tot wat kan perifere neuropathie leiden ?
invaliditeit
159
waar kan je last van hebben als u zintuigen van centraal zenuwstelsel beschadigd worden?
- ototoxiteit
- oculaire toxiciteit
- irritatie van retina en lens
- perifere neuropathie
160
Waardoor komt er beschadiging van de conjunctiva ?
door cytostatica
161
waarom zal een arts nooit 2 cytostatica' s toedienen die hetzelfde toxiciteitsprofiel hebben ?
omdat de producten schadelijk zijn voor longen ,hart , lever, nieren en ze willen de belasting zoveel mogelijk beperken
162
wat zijn de meeste problemen bij longtoxiteit ?
- longoedeem
- longfibrose
- interstitiële pneumonitis
163
Onder welke vorm komt cardiotoxiciteit voor?
- hartfalen
- hartritmestoornissen
164
wat is veno occlusive disease ?
een ontsteking van de bloedvaten die zorgen voor transport van bloed door lever met een blokkade als gevolg waardoor zuurstoftekort ontstaat in de levercellen en deze beschadigd worden
165
hoe kan levertoxiciteit zich voordoen ?
- geen symptomen dat het alleen zichtbaar is bij labo
- veno occlusive disease
166
wat moet je weten voor de dosis van cytostatica berekend?
lichaamslengte en lichaamsgewicht
167
welke toedieningsmethodes zijn er voor cytostatica ?
- cutaan
- oraal
- intra arterieel
- intrathecaal
- intra peritoneaal
- intramusculair en subcutaan
- intraveneus en centraal veneus
- poortkatheter
168
welke vorm van cutaan cytostatica toedieningen zijn er?
- zalf
- creme
- vloeistof
169
wanneer wordt cutaan cytostatica toegediend?
bij opp huidcarcinomen
170
hoe gaat de huid eruit zien bij cutaan cytostatica gebruik?
- jeuk
- roodheid
- schilfervorming
- slechte conditie van de huid
171
welke voorbeelden zijn er van cutane toedieningsmethodes?
- aldara
- efudix
172
welke vormen van oraal cytostatica zijn er?
- tabletten
- poeder
- capsules
- drank
173
hoe moet de orale cytostatica ingenomen worden ?
- met voldoende water en mag niet aangeraakt worden met blote handen
174
welke voorbeelden zijn er van orale cytostatica?
- hydrea
- busulfan
175
wat is het doel van intra arterieel?
- een hoge concentratie cytostatica rechtstreeks in de tumor in te brengen
176
waar wordt intra arterieel cytostatica gebruikt?
lever en hoofdhals carcinomen
177
hoe wordt intrathecaal ingebracht?
- via directe lumbaalpunctie
178
hoeveel keer prikken ze lumbaal aan bij intrathecaal?
meerdere keren gedurende de behandeling
179
Hoe kan je nog de intrathecale ruimte nog bereiken ?
- ommayareservoir
- rickhamdrain
180
waar ligt het ommayareservoir ?
direct onder de huid van de schedel
181
wat is het voordeel van intrathecale toediening?
- cytostaticum passeert niet de bloedhersenbarrière
- voldoende hoge dosis cytostatica bereikt de hersenen
182
waar wordt intra peritoneaal toegediend?
abdomen
183
waarom wordt intra peritoneaal in het abdomen toegediend?
- lokaal hogere concentratie bereikt worden
184
wat is een specifieke vorm van intra peritoneale chemo ?
HIPEC - behandeling
185
waarvoor staat HIPEC ?
hypertherme intra peritoneale chemotherapie
186
wat kan IM en SC cytostatica veroorzaken?
weefselschade
187
hoe wordt cytostatica meestal toegediend?
- intraveneus
188
wat wordt er altijd gebruikt bij een cytostaticum als het iv toegediend wordt?
volumetrische gestuurde pomp
189
wat doet een volumetrische gestuurde pomp?
- alarmsignaal geven
- indien toediening belemmerd wordt
190
wat is het risico van cytostatica via perifere katheter?
- extravasaties
- flebitis
191
wat zal je plaatsen inplaats van een perifere katheter?
- poortkatheter
- PICC
- centraal veneuze katheter
- hickmankatheter
192
welke katheter plaats je best bij kinderen die cytostatica moeten krijgen ?
- hickmankatheter
193
welke katheter wordt aangeraden voor langere tijd?
- poortkatheter
194
welke onderdelen heeft een poortkatheter?
- aanprikpoort
- katheteruiteinde bevindt zich in vena cava superior
195
wat is een aanprikpoort?
klein reservoir met de bovenzijde een siliconenmembraan
196
hoe wordt een siliconenmembraan nog genoemd?
septum
197
hoe kan een poortkatheter geplaats worden ?
- lokale narcose
- volledige narcose
198
hoe plaatsen ze de poortkatheter?
- kleine incisie wordt ruimte gemaakt voor aanprikpoort te plaatsen
- de poort wordt op een stevige ondergrond geplaatst
199
waarom wordt een aanprikpoort op een stevige ondergrond geplaatst?
om aanprikken makkelijker te laten verlopen
200
hoe is de implantaat zichtbaar na plaatsing?
onderhuidse verdikking
201
waar wordt de ( poortkatheter) katheter ingebracht?
vena subclavia
vena jugularis externa of interna
202
hoe wordt de poortkather verwijderd?
- door litteken weer open te doen om poort uit de subcutane holte te halen en de katheter uit de vene te verwijderen
203
welke voordelen zijn er aan een poortkatheter?
- frequente venapunctie mogelijk
- minder kans op extravasatie
- normale bewegingsvrijheid
- minder kans katheterinfecties
- groter volume vloeistof iv toegediend worden
- minder irritatie bloedvatwand door cytostatica
- kan langer ter plaatsen blijven
204
wat zijn de nadelen aan een poortkatheter?
- plaatsing door kleine operatieve ingreep
- risico op infectie in of rond poortkatheter
- risico op thrombusvorming rond katheter
- huid moet steeds doorprikt worden
205
wat zijn aandachtspunten bij een poortkatheter ?
- observeren postoperatieve complicatie na ingreep
- infuusleiding vervangen om 72 u
- wekelijks verband vervangen of bij vervuiling
- aanpriknaald wekelijks vervangen
- juiste naaldlengte gebruiken
- geen abnormale druk uitoefenen bij inspuiting van medicatie
- spuit van 10 ml gebruiken
- weerstand niet verder proberen maar oorzaak opsporen
206
welke complicaties en verpleegproblemen kunnen er zijn bij een poortkatheter?
- mechanische problemen met naald
- mechanische problemen met poort
- mechanische problemen met de katheter
- hematoom
- infectie
- chemische occlusie
- trombotische occlusie
207
wat is accidentele dislocatie ?
mechanische problemen met naald
208
wat kan het gevolg worden bij mechanische problemen met de naald?
lekkage
209
hoe kunnen ze mechanische problemen met naald voorkomen ?
- voldoende lengte van naald kiezen
- plaats naald tot bodem van de poort
- fixeer de naald veilig eventueel met kompres onder de naald en een afdekkend verband
210
welke mechanische problemen met de poort kunnen er zijn ?
- kanteling van poort
- erosie van de poort
211
wat zijn oorzaken dat de poort kan kantelen ?
- obesitas zv waarbij poort niet rust op prepectorale fascia
- pocket is te groot
- poort niet gefixeerd
212
wat kan de oorzaak zijn van erosie van de poort?
- zv is cachectisch
- poort te opp geplaatst
- hechtingen te snel verwijderd
213
welke problemen kunnen er zijn met de katheter?
- migratie van de kathetertip
- ruptuur van katheter
- pich off van katheter
214
wat zijn de oorzaken van de migratie van de kathetertip?
- katheter is te lang en wordt met lus naast poort gelegd de lus probeert bij het spoelen te strekken
- kathetertraject is te kort en kan migreren naar een ander bloedvat
- door braken , niezen , felle hoestbui
215
hoe kan een ruptuur veroorzaakt worden bij de poortkatheter ?
- inspuiten onder hoge druk
216
wat is een pinch off katheter?
katheter zit gekneld tussen de clavicula en eerste rib
217
hoe kan een hematoom ontstaan bij een poortkatheter?-
- plaatsing
- stollingsproblemen
218
hoe ontstaat een infectie bij een poortkatheter
- onsteriele plaatsing poort
219
hoe moet je handelen bij teken van infectie bij een poortkatheter?
- wondcultuur nemen
- wondzorg van insteekplaats
- homoculturen afnemen
- toediening antibiotica
220
hoe ontstaat chemische occlusie ?
- door kristallisatie van 2 gm of door omzetting van vetten tegen wand van de poortkatheter
221
hoe kan een chemische occlusie voorkomen worden ?
voldoende spoelen voor en na toediening van medicatie
222
wat is een trombotische occlusie ?
trombus ter hoogte van de kathetertip , in de katheter of in de poort is
223
wat is de oorzaak van een trombotische occlusie ?
- irritatie van de vene of doordat lichaam reageert op vreemd voorwerp in de bloedbaan
224
waarvan is de behandeling afhankelijk bij een trombotische occlusie?
- oorzaak
- plaats van de trombus
225
In welke situatie komt cytostatica vrij?
calamiteiten
226
wat wordt er verwacht van een vpk als ze in contact komen met calamiteiten ?
hoe ze ermee omgaan als ze in aanraking komen met calamiteiten
227
hoe wordt de omgeving besmet van calamiteiten ?
- cytostatica kan ongecontroleerd vrijkomen en de omgeving besmetten
- ( urinaal omstoten van besmette zv )
228
hoe geraak je besmet met calamiteiten als persoon?
per ongeluk in contact met cytostatica bv spatincidenten
229
hoe beperk je de besmetting van personen als ze in contact komen met calamiteiten ?
huid te spoelen onder kraan
ogen spoelen met oogdouche
230
wat bezit een calamiteiten set ?
- middelen om cytostatica op te ruimen
- antidota voor geval van extravasatie
231
wat zijn algemene interventies voor calamiteiten ?
- verder besmetting van personen te voorkomen
- verwittig personen van uit de zelfde ruimte
- vermijd paniektoestand
- verwittig afdelingsarts
- vul personeelsrapportblad voor calamiteiten in
- correct beheer van protocol en inhoud van calamiteiten set
232
welke interventies moet je nemen bij besmetting van een persoon?
- kledij/handschoenen uit en behandelen als risicolinnen : huid onder de kleding ook onder besmet beschouwen
- huid : spoelen ,zeep , douche
- ogen : 15 min spoelen
- verwondingen : geforceerd laten bloeden , spoelen met water nadien en antidotum gebruiken
233
wat zijn de interventies bij besmetting van de omgeving met calamiteiten ?
- ruim besmetting op
- besmette gebied zo klein mogelijk en betrokken medewerkers zo klein mogelijk
- ruim op volgens protocol , benodigde materialen en persoonlijke beschermingsmiddelen uit calamiteiten
234
wat gebeurd er met cytostatica als er extravasatie is?
cytostatica tijdens toediening onbedoeld buiten de bloedbaan
235
wat kan het gevolg zijn bij extravasatie ?
weefselbeschadiging bij hoge concentratie van cytostatica
236
welke 3 groepen zijn er bij extravasatie?
- neutrale middelen
- irriterende middelen
- blaasvormende middelen
237
wat zijn normale middelen bij extravasatie ?
zorgen normaal voor geen weefselschade
238
wat veroorzaakt irriterende middelen bij extravasatie?
- ontstekingsreactie
- branderig gevoel
- jeuk
- pijn rond insteekplaats
- geen ulceratie
= weefsel hersteld
239
wat zijn blaarvormende middelen bij extravasatie?
- geven weefselschade waarbij blaren openkomen en ulcereren
- ernst kan zo erg zijn dat verminking en functieverlies is
240
welke oorzaken zijn er voor extravasatie?
- malpositie of dislocatie van naald
- beschadiging van septum
- disconnectie of ruptuur van katheter
241
welke preventieve handelingen zijn er bij extravasatie?
- perifere toediening cytostatica vermijden
- geen perifeer infuus prikken bij gescleroseerde vene
- observeer verschijnselen ven extravasatie bij toediening
- info zv over klachten
242
waar gaan we geen perifeer infuus prikken voor extravasatie te voorkomen ?
- gescleroseerde vene
- kleine opp venen
- venen in elleboog
- vene aan verlamde zijde
243
welke maatregelen kan je nemen bij extravasatie?
- infuus stop zetten, niet spoelen of flushen
- naald ter plaatse laten en irriterende stof te evacueren
- idee van hoelang het product al ingelopen is
- omcirkel aangetaste zone, eventueel foto
- lokale verzorging uitvoeren volgens richtlijnen van cytostatica compendium om meest geschikte behandeling op te starten
- antidotum geven
- extravasatiekit moet aanwezig zij op afdeling om snel te kunnen handelen
244
wat is cytostatica nog buiten kanker remmen ?
kankerverwekkend
245
wie moet cytostatica bereiden ?
de apotheek
246
welke ruimte wordt gebruikt voor bereiding van cytostatica?
laminaire airflowkast
247
waarom wordt de laminaire airflowkast gebruikt voor bereiding van cytostatica ?
in de kast is er een luchtstroom aanwezig die alle vrijgekomen druppels onmiddellijk weg filtert
248
wat draagt de apotheek tijdens bereiding van cytostatica?
- handschoenen
- overschoenen
- muts
- overschort
249
wat moet er beperkt worden in verband chemotherapie?
- afdelingen beperken
- zo min mogelijk mensen vervoeren met lopend cytostaticuminfuus
250
wat moet er duidelijk vermeld zijn op de cytostatica?
- naam van pt
- gm + dosis
- datum en uur van bereiding en eventueel verval
- bewaaromstandigheden
- cystostaticamarkering
251
waarom moet de buitenverpakking van cytostatica zo lang mogelijk gesloten blijven ?
- beperkt verspreiding van product bij eventueel lekkage
252
hoe moet transport van vpk post naar zv gebeuren ?
in een gesloten transportbak
253
wat moet er op het etiket staat in verband bewaring van cytostatica?
- specifieke aandachtspunten
- bewaartijd
- bewaren in kast of koelkast
- cytostaticalogo op de locatie waar cytostatica bewaart wordt
254
wanneer ga je cytostatica niet toedienen in verband bewaring ?
of het de juiste temperatuur is bewaart
255
welke handeling is cytostatica toedienen?
C handeling
256
wie mag cytostatica uitvoeren ?
- verpleegkundige die bezit zit van bijzondere beroepstitel
- vpk met 5 jaar relevante ervaring in oncologie
257
wat moet je steeds controleren bij toediening van cytostatica?
- naam pt
- naam + dosis
- vervaldatum
- toedieningswijze
258
wat moet je altijd aan hebben bij toediening cytostatica?
persoonlijke beschermingsmiddelen
259
welk infuus moet je gebruiken voor cytostatica?
gesloten infuussysteem
260
hoe lang blijft cytostatica concentratie in het lichaam?
tot 7 dagen na chemo
261
wat moet er gemeden worden bij uitscheidingsproducten na cytostatica?
contact met uitscheidingsproducten
262
wat is het grootste risico om met concentratie van cytostatica in contact te komen in verband met excretie ?
aerosolvorming : bv uitgieten van urine in toilet
263
wat zijn algemene maatregelen bij in contact komen met excretie?
- zv zelf naar toilet gaan
- mannelijke zv zitten laten urineren
- toilet 2 x doorspoelen met gesloten deksel
-reinigen toilet dagelijks met ph neutraal schoonmaakmiddel
264
hoe ga je gecontamineerde excretie afvoeren?
- handschoenen dragen
- nierbekkens met braaksel afdekken in een lekdichte zak om bij risicoafval te deponeren
- bedpannen en urinaal direct in wasmachine
- wegwerpmaterialen moeten in afvalcontainer voor gevaarlijk zh afval gedeponeerd worden
- urine bewaren 24 u kan beter uitgesteld worden tot na risicoperiode
- besmet linnen in speciale gele zak
- morsen besmet excretie als calamiteit en wordt materiaalbesmetting
