Choroby Flashcards
1
Q
Menopauza - Objawy
A
48-54 lat, srednio 51. Zmeczenie i ogolne zle samopoczucie, depresja, zmiany nastroju, trudnosci z koncentracj, bole glowy, bezsennosc, uderzenia goraca, brak miesiaczki lub nieregularne, suchosc pochwy - bolesne stosunki, rozluznienie miesni dna miednicy - przepuklina pecherza moczowego/odbytnicy, wysilkowe nietrzymanie moczu
2
Q
Objawy zawału serca (u Kobiet)
A
Bardziej dyskretne.. bol lub dyskomfort w klatce piersiowej, ciezkosc, sciskanie lub bol w lt th, nadbrzuszu.
1m przed zawalem: niezwykle zmeczenie, zaburzenia snu, dusznosc, niestrawnosc/GERD, lęk, kołatanie serca, osłabienie/ciężkość ramion, izolowany bol prawego bicepsa
Podczas zawalu: dusznosc, oslabienie, niezwykle zmeczenie, zimne poty, zawroty glowy, nudnosci, oslabienie/ciezkosc ramion
3
Q
Zawał serca - definicja
A
Konsekwencja niedokrwienia i wywolana nim martwica tkanki miesnia sercowego. Powstaje w wyniku naglego zmniejszenia perfuzji wiencowej lub zwiekszenia zapotrzebowania na tlen przy braku odpowiedniej ilosci krwi. Smierc tkanek miokardium jest zwykle poprzedzona naglym zamknieciem jednej lub wiekszej ilosci tetnic wiencowych.
4
Q
Klasyczne objawy prodromalne zawału serca
A
- ciężki, niesłabnący bol w klatce piersiowej - uczucie gniecenia, trwajacy 30 min lub dluzej, nie zmniejszajacy sie w spoczynku i przy zmianie pozycji ciala lub pod wplywem azotanow.
- bol moze promieniowac do ramion, gardla, plecow, trwajac godzinami.
- bladosc, poglebiony oddech, nudnosci i wymioty - moze byc mylone z niestrawnoscia/gerd/choroba wrzodowa
5
Q
Główne objawy chorób układu krążenia
A
- ból lub dyskonfort w th, cl lub hu
- kołatanie serca
- duszność
- omdlenie
- zmęczenie
- kaszel
- poty i sinica
- obrzęki i bol konczyn dolnych (chromanie) - objawy chorob naczyn.
6
Q
Nowotwór - ogólne (nietypowe) objawy
A
- stany podgoraczkowe
- goraczka
- zlewne poty
- oslabienie
- swiad skory
- brak apetytu, chudnięcie
- objawy bolowe zwiazane ze swoja lokalizacja i naciekaniem/uciskaniem okolicznych struktur
Ucisk/naciekanie nerwow - objawy z promieniowaniem
Ucisk naciekanie naczyń krwionosnych - powoduje bol, obrzek, zastoj krwi, niedokrwienie.
7
Q
Komórka nowotworowa - cechy, zachowane
A
- Brak apoptozy
- niekontrolowany podział
- Zmiana wlasciwosci prawidlowych pierwotnie komorek i wymykaja sie spod kontroli fizj mechanizmow regulacji wzrostu, proliferacji, starzenia sie i smierci komorki.
8
Q
Czynniki mutujace - fizyczne zjawiska
A
- promieniowanie jonizujace (X,a,b,g) - nalezy chronic tarczyce, jadra, jajniki, plod
- UV - 90% czerniakow zlosliwych skory i innych nowotworow skory - wytwarzanie melaniny jako skutek uboczny ochrony organizmu
9
Q
Nowotwory u mężczyzn najczestsze
A
- Rak płuc
- Rak prostaty
- Rak jelita grubego
- Rak pęcherza moczowego
- Rak żołądka
10
Q
Nowotwory u kobiet najczęstsze
A
- Rak piersi
- rak jelita grubego
- rak płuc
- rak trzonu szyjki macicy
11
Q
Nowotwor zlosliwy cechy
A
- Szybki wzrost
- Brak torebki
- Naciekanie tkanek
- Wrastanie do naczyń
- Daje przerzuty
- Daje wznowy
12
Q
Przerzut nowotworowy
A
Sytuacja kiedy komorka nowotworowa dostaje sie do ukladu krazenia i z pradem krwi plynie osiedlajac sie w nowej lokalizacji.
13
Q
Nowotwory hormonozależne
A
- Rak gruczołu krokowego
- piersi
- gonad
- Rak trzonu macicy
14
Q
Nerwy odpowiedzialne za wzwód
A
Nerwy krzyżowe - znajduja sie blisko gruczolu krokowego, czasem podczas operacji zdarza sie ich uszkodzenie - n. sromowy - i brak wzwodu.
15
Q
Badanie nowotworow z krwi - Markery: Obecność CEA we krwi - czasteczki wydzielane przez nowotwory do krwi. Jakie nowotwory
A
Nowotwór jelita grubego (najczesciej okreznicy), rak sutka, trzystki, szyjki macicy, jajnika, pecherza moczowego, marskosc watroby, wrzodzejace zapalenie jelita grubego.
16
Q
alfa-fetoproteina (AFP)
A
Marker raka wątroby
17
Q
B-hCG
A
marker nowotworu zarodkowego, ludzka gonadotropina kosmowkowa
18
Q
Wskazania do badania gruczołu sutkowego
A
- bole kl. piersiowej (okolica przymostkowa/pachowa.podzebrowa.podobojczykowa)
- wciagnieta brodawka sutkowa
- obrzeki k. gornej
- powiekszenie wezlow chlonnych nadobojczykowych, pachowych
- wydzielina z brodawki sutkowej
- objawy neuralgii miedzyzebrowej
19
Q
Objawy raka sutka
A
- guzek w piersi,
- powiekszone wezly pachowe
- zmiany ksztaltu piersi
- wciagniecie brodawki
- zaczerwienienie i zgrobienie skory (skorka pomaranczowa)
- wyciek z brodawki zwlaszcza krwisty
- zmiany skorne wokol brodawki
- bol piersi
- owrzodzenie skory piersi
- Jesli guz jest blisko sciany klatki piersiowej i nacieka otaczajace tkanki, struktury nerwowe, moze dawac objawy neuralgii miedzyzebrowej.
20
Q
Rak sutka - obrazowanie
A
Mlode kobiety USG
powyzej 50 r.z. mammografia, biopsja
21
Q
Rak sutka - leczenie
A
- Wycięcie guza
- Metoda węzłą wartownika - wyciecie pierwszego wezla do ktorego dociera chlonka z danego regionu, jezeli tam nie ma komorek nowotworowych to dalej tez bedzie czysto - usuniecie wezlow powoduje obrzeki konczyny po tej samej stronie.
22
Q
Rak sutka - przerzuty
A
Opłucna! - takie guzy moga dawac bole klatki piersiowej, na poczatku z dusznoscia wysilkowa. Nawet po kilkunastu latach ma przerzuty do oplucnej i w dalszej konsekwencji pojawia sie plyn w oplucnej.
23
Q
Mięsak Ewinga / Guz Ewinga
A
Dzieci/Młodzi dorosli do 15 lat, częściej u M., pierwotny, zlosliwy nowotwor kosci
24
Q
Rak szyjki macicy - etiologia, objawy, badanie, leczenie
A
Drugi pod względem częstości występowania n. zlosliwy u Kobiet. Wirus HPV, wczesne rozpoczecie wspolzycia, duza aktywnosc seksualna. Jesli niezwiazany z HPV to o etiologii zapalnej.
Objawy:
1. upławy
2. krwawienia po stosunkach
3. bóle podbrzusza.
Badanie ginekologiczne i ew. pobranie podejrzanej tkanki do badania mikroskopowego.
Leczenie
1. farmakoterapia stanu zapalnego
2. Konizacja - moga po tym zajsc w ciaze,
25
Rak płuca - Opis i objawy
Większość nowotworów płuca spowodowanych jest paleniem papierosów 95%. Pacjent z przewlekłym bólem w klatce piersiowej, który stopniowo narasta.
Główne objawy: Przewlekły kaszel, a zwłaszcza zmiana jego charakteru, krwioplucie (patologia w drzewie oskrzelowym - nacieka i wykrwawia sie do swiatla oskrzeli) lub duszność, niedodma płuca, nawracające stany zapalne.
Przebyte płatowe zapalenie płuca!! - objaw guza! zapalenie spowodowane guzem, który powoduje niedrożność, zastój wydzieliny. Antybiotyki pomagaja na krotki okres i w tym wypadki pojawiaja sie zrosty przeponowe i opłucnowe. W czasie oddechów opłucna jest pociągana przez zrosty i powstaje bol kp.
Ból może wynikać z naciekania na opłucną ścienną, ból będzie tępy, lokalny, w badaniu fizykalnym wszystko OK.
Może naciekać okolicę żebrową i międzyżebrową i dać objawy neuralgii międzyżebrowej.
Często nowotwór płuca zlokalizowany jest z tyłu i daje objawy bólu łopatki. Zależny od czynności oddechowej.
26
Guz Pancoasta
szczególna postać kliniczna raka oskrzela, zlokalizowanego obwodowo w okolicy szczytu płuca mogący naciekać żebra, kręgi, ścianę klatki piersiowej i struktury otworu górnego klatki piersiowej. Guz Pancoasta musi naciekać opłucną ścienną i wywoływać objawy neurologiczne, sama lokalizacja w szczycie płuca nie wystarcza do klasyfikacji nowotworu płuc jako guza Pancoasta.
Nacieka C8, TH1, TH2 należace do splotu ramiennego. Pojawia się ból ramienia z charakterystycznym promieniowaniem do łokciowej strony ręki, często z równoczesną destrukcją I i II żebra co bedzie widoczne w RTG.
Inne objawy rozrostu lokalnego to zespół żyły głównej górnej, naciek okołosercowy i serca prowadzący do wysięku w osierdziu lub tamponady, duszność i hipoksemia wywołana blokadą naczyń limfatycznych skutkująca wysiękiem opłucnej.
Pierwszym objawem bywa stały ból okolicy barku, łopatki, a czasami także ramienia spowodowany uciskiem lub naciekaniem splotu ramiennego, opłucnej ściennej, żeber I-III; jest to ból charakterystyczny dla tej choroby. Charakterystyczny jest zespół objawów neurologicznych spowodowanych uciskiem splotu barkowego oraz zespół Hornera (m.in. ptoza, mioza, enoftalmia) spowodowany uciskiem lub naciekaniem zwojów współczulnych na poziomie Th1.
27
Rak Płuca - Objawy miejscowego rozsiewu oraz ogólnoustrojowe
1. Ogólnoustrojowe - typowo - jadłowstręt, wyniszczenie, utrata masy ciała + palce pałeczkowate oraz plamy z nikotyny na skórze dłoni.
2. Miejscowy rozsiew nowotworu w klatce piersiowej:
2. 1 wzrost wewnątrz oskrzelowy - kaszel, krwioplucie, świsty, stridor, duszność i zapalenie płuc poniżej przeszkody (gorączka i produktywny kaszel)
2. 2 Naciek ściany klatki piersiowej: wywołuje ból (zajęcie opłucnej lub ściany klatki piersiowej), kaszel, duszność i objawy ropnia płuca na skutek powstania jamy w guzie
2. 3. Przezoskrzelowy rozsiew nowotworu (rak oskrzelikowo-pęchrzykowy) - rozrost guza poprzez pecherzyki = ograniczony transport tlenu = duszność, hipoksja, dużo plwociny
2. 4 Zajęcie innych struktur w obrębie klatki piersiowej: może prowadzić do zablokowania dróg oddechowych, ucisku przełyku = dysfagia, porazenie nerwu krtaniowego wstecznego = chrypka, porażenie nerwu przeponowego powodującego uniesienie jednej kopuły przepony.
28
Rak płuca - rodzaje komórek
1. Rak płaskonabłonkowy 35-45% - duże drogi oddechowe, rośnie powoli i późno daje przerzuty
2. Rak gruczołowy 20-30% - obwodowy i częstszy u osób niepalących
3. Rak wielkokomórkowy 5-10%
4. Rak drobnokomórkowy 15-20% (owsianokomórkowy) - w centralnym drzewiw komórkowym, rośnie szybko i wcześnie daje przerzuty.
29
Rak płuca - Badania diagnostyczne
1. RTG - zmiany guzowate w obrębie wnęk płuc, guz położony obwodowo, niedodma, nacieki, jamy, wysięk w opłycnej.
2. TK z kontrastem - obszar szyi, klatki piersiowej, wątrobę oraz nadnercza - ocena zaawansowania choroby.
3. PET-CT, MRI - Ocena rozsiewu choroby
30
Leczenie Raka płuc | drobnokomórkowe vs niedrobnokomrkowe
- drobnokomórkowy w momencie rozpoznania jest juz zwykle w fazie rozsiewu i nie leczy sie go operacyjnie, ale cehmioterapia + ew. radioterapia.
- niedrobnokomórkowe - jesli maja postac ograniczona to zabieg chirigiczny - lobektomia, pneumonektomia badz radioterapia.
31
Zespół Hornera
ucisk pnia współczulnego TH1 =
- opadniecie powieki oka,
- jednostronne zwezenie zrenicy,
- zapadniecie galki ocznej,
- brak potliwosci twarzy po stronie uszkodzenia
Najczestsze przyczyny:
1. uszkodzenie osrodkowe (guz, demielinizacja, uraz rdzenia)
2. guz szczytu pluca, guz tarczycy
3. uszkodzenie dolnej czesci splotu ramiennego i choroby przejscia C/TH
4. Tetniak/rozwarstwienie tetnicy szyjnej wewnetrznej.
Nagle wystepujacy zespol Hornera z silnym bolem = rozwarstwienie tetnicy szyjnej wew.
32
Rak płuca przerzuty
Często do kości dając bóle uogólnione, nocne, stałe, narastające tygodniami, miesiącami. Możliwe złamania patologiczne w obrębie kręgosłupa.
33
Przerzuty do OUN - objawy
- pacjent przyjdzie z powodu niedowladu
- charakter centralny - np. padaczka u pacjenta w późnym wieku, bez urazu !! Padaczka najczesciej dotyczy dzieci i osób w wieku wczesnodorosłym.
34
Padaczka - rodzaje i etiologia
Padaczka najczesciej dotyczy dzieci i osób w wieku wczesnodorosłym.
Padaczka alkoholowa
Osoby starsze, bez urazu, bez historii padaczkowej na 95% objawy padaczkowe są spowodowane guzem OUN.
35
Nowotwory tytoniozależne
1. rak płuca
2. rak krtani
3. nowtwory jamy ustnej
4. rak pęcherza moczowego - metabolity palenia wydalene z moczem
5. rak nerki
36
Pierwotne nowotwory mózgu - etiologia
wiek dojrzały lub wczesno-dorosły 35-40 r.ż.
37
Rak krtani
1. daje bóle przedniej powierzchni szyi
2. częściej u mężczyzn - 7krotnie
3. Objawy w zależności od lokalizacji:
3. 1 Rak nagłośni - uczucie ciała obcego w gardle oraz bóle i drażliwość przy przełykaniu pokarmów lub śliny. Powiększony węzeł chłonny w okolicy szyi znaleziony przez pacjenta. Występowanie chrypki, bólu gardła bez innych wyraźnych przyczyn, świstu krtaniowego, duszności lub niemożność przełykania pokarmów stałych świadczy o znacznym miejscowym zaawansowaniu nowotworu z zajęciem sąsiadujących struktur anatomicznych.
3. 2 Rak głośni - klasyczny wczesny objaw stanowi chrypka. Jeśli utrzymuje się powyżej 2 tygodni pomimo leczeniem NLPZ to specjalistyczne ogladanie u laryngologa.
3. 3 Rak podgłośni - początkowo trudno zauważyć, a wyraźnie pojawiają się w chwili zwężenia dróg oddechowych (świst, duszność) i zajęcia głośni lub porażenia nerwu krtaniowego wstecznego (chrypka).
Diagnostyka: Wziernik, a potem TK oraz biopsja.
Leczenie: bez zajecia wezlow chlonnych wyłącznie radioterapia. Z wezlami usuniecie narzadu.
38
Rak gruczołu krokowego
U mężczyzn występujący najczęściej nowotwór.
- głównie mezczyzni po 70 r.z.
- bol kregoslupa ledziowego, czasem TH, brak oddawania moczu, bol podbrzusza.
- czesto daje przerzuty do kosci - daje bole spoczynkowe, nocne, stopniowo narastajace, moze pojawic sie zlamanie pagologiczne - kompresyjne zlamanie kosci. Moze dojsc do ucisku na rdzen kregowy.
- wykonac per rectum - powiekszona struktura, masa patologiczna, asymetryczna, opor patologiczny
- bateria pytan - zaburzenia oddawania moczu, krew w spermie, krew w moczu, masa ciała, stany podgorączkowe, krew w stolcu, krwioplucie, bol w klatce piersiowej
- USG przezbrzuszne lub dokladniejsze USG transrectalne, wskaźnik PSA marker.
- hormonoterapia, kastracja chirirguczna, brachyterapia - kontaktowa radioterapia.
- mezczyzna po 55 roku zycia co 2 lata oznaczyc PSA
39
Białaczka - opis
choroba nowotworowa szpiku kostnego, rozrost bialego ukladu krwinkowego w szpiku kostnym - nadprodukcja krwinek bialych, wystapi niedokrwistosc i trombocytopenie.
40
Białaczka objawy i badania
1. duszność
2. bóle kostne przystawowe
3. przy stawie kolanowym - nasada dalsza k. udowej oraz nasada blizsza k. piszczelowej
4. Dusznosc wysilkowa
5. Bladosc powlok skornych
6. Zmęczenie, osłabienie ogólne mięśni
7. Łatwość w powstawaniu siniaków, wysięki dostawowe po niewielkim urazie, krwawienia patologiczne
Badania: RTG stawów, morfologia
41
Mięsak (sarcoma)
Nowotwory wywadzace sie z tk. lacznejbez neurogleju oraz zrebu narzadow wew. Lokalnie agresywne, naciekajacy i niszczacy wzrost, tenedencja do wznowy i zdolnosc do tworzenia przerzutow.
42
Szpiczak mnogi - plazmocytoma / mieloma multiplex
- choroba szpiku kostnego, ale nie jest to białaczka, ale patologiczny rozrost jednej z populacji kom. białych. Choroba polega na rozroście plazmocytów (zaktywowane limfocyty B), dajac poletka zajetej kosci obrazujac wyzartymi koscmi. Najlepiej zmiany widoczne sa na kosciach plaskich: lopatka, zebra, talerz miednicy, kosci czaszki.
Charakteryzuje sie bolami kostnymi wielomiejscowymi i zmianami osteolitycznymi, wysokim stezeniem Biała Bence'a-Jones'a - diagnostyka lab. Rozne choroby nowotworowe moga dac bole roznych kosci poniewa czynniki progoraczkowe, sa rowniez czynnikami, ktore powoduja bol.
43
Uogólnoine bóle kostne
- szpiczak mnogi (w starszym wieku)
- nadczynność przytarczyc - okreslic poziom wapnia
- fibromialgia
- rozne infekcje
- uogolnione infekcje (grypa)
- choroby nowotworowe - czynniki progoraczkowe powoduja bol = mnogie przerzuty
44
Nowotwory OUN dzieci vs dorosli
- dzieci nowotwory OUN sa dosc czeste (27% wszystkich) i przewaznie sa to nowotwory gleju - glejaki
- dorosli nowotwory OUN najczesciej sa wtorne
45
Ból dławicowy
- związany z niedokrwieniem serca, wynikajacy z dysproporcji pomiedzy zapotrzebowaniem tlenu a jaego podażą do mięśnia sercowego
- kołatanie serca
- bol rozlany, tepy, o charakterze ucisku (jakby ktos usiadl na klatke piersiowa), czesto nazywany dusznością (dusi cos w klatce) -> ChNS
- następstwo zwężenia światła tetnicy wiecowej, zmniejszonej podazy tlenu, zwiekszonego zapotrzebowania serca na tlen.
46
Ból klatki piersiowej narastajacy przez wiele tygodni, miesiecy
nowotwór
47
Ból u dołu płuca rozwijający się miesiącami z dusznością
rak płuca
48
Bólowi klatki piersiowej nie towarzysz zupełnie nic, to
ból ma raczej przyczynę związaną ze ścianą klatki piersiowej
49
Miażdżyca - co to i jakich tetnic sie tyczy
Stopniowe zwezenie swiatla naczynia tetniczego i ograniczy przeplyw krwi co zmniejszy doplyw krwi do tkanki, ktora zaopatruje dana tetnica i spowoduje niedokrwienie. Dotyczy tetnic sredniego i duzego kalibru, naczynia włosowate nie podlegaja miazdzycy!!
- aorta, pien ranienno-głowowy, t. podobojczykowa, ramienna, promieniowa, łokciowa, tt. serca, itd.,)
50
Powstawanie blaszki miazdzycowej, z czego jest zbudowana i co powoduje
Naczynia tetnicze sa wyslane kom. srodblonka, ktore sa wrazliwym elementem - miazdzyca powoduje odwarstwienie srodblonka naczyniowego i powstanie blaszki miazdzycowej, co powoduje zmniejszenie swiatla naczynia. Blaszka zbudowana jest ze zlogow cholesterolu, wapnia i leukocytów.
51
Miażdżyca objawy
Choroba ogolnoustrojowa, objawy na poczatku beda sie pojawiac w naczyniach o mniejszym przekroju
- naczynia wiencowe = ChNS,
- naczynia k. dolnych = niedokrwienie k. dolnych
- naczynia domózgowe = udar niedokrwienny
- tętnice kreskowe = martwica jelit, bole poposiłkowe brzucha.
Maleją głównie m. obręczy miedniczej - wystepuje bol miesni i niedokrwienie = chromanie przystankowe
U mężczyzn impotencja -> zespoł Leriche'a
52
Zespół Leriche'a
Niedrożność aortalno-biodrowa wywołana zwezeniem lub niedroznoscia koncowego odcinka aorty brzusznej i/lub tetnic biodrowych oczywiscie w wyniku miazdzycy.
Rozwój stosunkowo powolny 3-5 lat. Początkowo latwiejsze meczenie sie k.d., ziebniecie i bledniecie stop. Chromanie i dalsze nastepstwa niedokrwienia moga pojawic sie pozno.
Bóle spoczynkowe, niewyczuwalne tetno w pachwinie na obu tetnicach udowych, oziebienie konczyn, u mezczyzn zaburzenia erekcji wywolane niedroznoscia tetnic biodrowych wewnetrznych - impotencja.
53
Ból wieńcowy skąd się bierze?
Naczynia ze zmianami miażdżycowymi nie są elastyczne, powoduje to ból wieńcowy gdy pacjent ma wysiłek fizyczny lub się zestresuje (wzrost pracy serca).
54
Srodpiersie - co to i co w sobie zawiera i co przez nie przochodzi
- gesta elastyczna przestrzen lacznotkankowa, ulozna podluznie w plaszczyznie posrodkowej
- zawiera serce, przelyk, tchawice, duze nerwy i glowne naczynia krwionosne
- TRANZYT - pelni role tranzytu dla struktur biegnacych w calosci przez k.p. z jednej okolicy ciala do innej oraz dla struktur laczacych narzady lezace w k.p. z innymi czesciami ciala:
- przelyk, nerwy bledne, przewod piersiowy,
- nerwy przeponowe - potem przebijaja i zaopatruja przepone
- tchawica, aorta piersiowa, zyla glowna gorna
55
Górny otwór klatki piersiowej - co to, co zawiera i co przez niego przechodzi
- calkowicie otoczony przez elementy szkieletu:
- trzon Th1 od tyłu
- brzeg wewnetrzny I zebra od boku obustronnie
- rekojesc mostka od przodu
Wychodza przez ten otwor:
- osklepek oplucnej - gorna czesc jamy oplucnej obustronnie
- zyla i tetnica podobojczykowa
- żyła szyjna wewnętrzna, tętnica szyjna wspólna
- thawica
przełyk
56
Unerwienie przepony - przebieg nerwow przeponowych
- nerw przeponowy P i L C3-C5 - unerwienie czuciowe i ruchowe przepony
- somatyczne wlokna aferentne do srodpiersiowej i przeponowej czesci oplucnej sciennej, osierdzia wloknistego, blaszke scienna osierdzia surowiczego
- pionowo przez szyje, gorny otwor k.p, srodpiersie
- w srodpiersiu biegna do przodu od korzeni pluc
57
Nerw błędny (X)
- srodpiersie gorne, a nastepnie srodpiersie tylne
- nerw bledny prawy biegnie miedzy zyla ramienno-glowowa prawa a pniem ramienno-glowowym, nastepnie do tylu i w strone tchawicy, krzyzuje jej boczna czesc, po czym przebiega do tylu od korzenia pluca prawego i zmierza do przelyku, po ktorym potem biegnie.
- nerw bledny lewy analogicznie biegnac do srodpiersia tylnego w kierunku przelyku
Oddaja galazke - nerw krtaniowy wsteczny
58
Nerw krtaniowy wsteczny P i L
- Nerw po lewej stronie owija się wokół łuku aorty od przodu do tyłu. - pomiędzy tętnicą płucną a aortą w tzw., oknie aortalno-płucnym.
- może być tutaj uciśnięty i dać porażenie fałdu głosowego co da chrypkę - przez każdą masę patologiczną w tym rejonie, ale głównie powiększone węzły chłonne - przerzuty raka płuca.
- Prawy nerw owija się z przodu w tył wokół tętnicy podobojczykowej w okolicy szczytu płuca
- jesli wystepuje chrypka i w badadaniu laryngologicznym porazenie faldu glosowego prawego, to podejrzewamy guz pancoasta.
- Zyskawszy odpowiednią wysokość nerwy te układają się po bokach tchawicy, następnie w bruździe między tchawicą i przełykiem. Docierają do tylnej powierzchni tarczycy i koncza sie w krtani.
59
Śródpiersie tylne - granice i co zawiera
od gory linia TH4/5 (wyzej przechodzi w srodpiersie gorne), od dolu przepona,
przełyk oraz splot przelykowy
aorte piersiowa wraz z jej galeziami
uklad zyl nieparzystych
przewod piersiowy oraz zwiazane z nim wezly chlonne
pnie wspolczulne
nerwy trzewne piersiowe
60
Przełyk
- miesniowa rura laczaca znajdujace sie na szyi gardlo oraz lezacy w jamie brzusznej zoladek.
- Początek - dolny brzeg chrząstki pierścieniowatej - krąg C6, Koniec TH11
- biegnie po powierzchni przedniej trzonow kregow w linii posrodkowej, potem przechodzi przez rozwór przełykowy TH 10
Przelyk zweza sie i moze byc uciskany w czterech miejscach:
- szyja - polaczenie przelyku z gardlem
- srodpiersie gorne, tam gdzie przelyk krzyzowany jest przez luk aorty
- srodpiersie tylne - oskrzele glowne lewe go krzyzuje
- przejscie przez rozwor przelykow
61
Sutek - spływ chłonki
75% - wezly chlonne pachowe - gorna i boczna czesc sutka
reszta - wezly przymostkowe przy tetnicy piersiowej wew., i czasami do wezlow chlonnych miedzyzebrowych polozonych w poblizu glow i szyjek zeber
62
Unerwienie opłucnej
Opłucna ścienna żebrowa - galezie nerwow miedzyzebrowych - bol bedzie odczuwany w klatce piersiowej
Opłucna przeponowa i śródpiersia - nerwy przeponowe (c3-c5) - bol bedzie rzutowal do dermatomow c3-c5 - boczna czesc szyi i okolica nadobojczykowa barku.
Opłucna płucna - wlokna dosrodkowe nerwow trzewnych towarzyszace naczyniom oskrzelowe - podraznienie jej nie wywoluje bolu.
63
Wysięk opłucnej - definicja, przyczyny
Dochodzi do nagromadzenia sie plynu w przestrzeni oplucnowej. Nagromadzony plyn uciska lezace pod nim pluco, w nasilonych przypadkach doprowadzajac do zapadniecia sie pluca. Najczestszymi przyczynami wysieku sa: zapelenie, nowtwory zlosliwe, zawal serca, choroby watroby lub zator plucny.
64
Odma opłucnowa - definicja, powstawanie
Wtargniecie powietrza lub innych gazow do jamy oplucnej spowodowane najczesciej uszkodzeniem miazszu plucnego lub przediurawieniem klatki piersiowej.polega na nagromadzeniu/dostaniu sie powietrza w jamie opłucnej, co doprowadza do zapadnięcia sie pluca i uposledza jego funkcje. Jesli jest duze to moze pojawic sie odma prezna - przesuniecie srodpiersia na strone przeciwna i ucisk drugiego pluca.
Objawy: bol w klatce piersiowej, urywany oddech.
Stan nagly!
Powstawanie: wiekszosc odm powstaje samoistnie, uraz klatki piersiowej, zapalenie, palenie papierosow, rozedma płuc lub inne choroby pluc.
65
Zapalenie opłucnej
najczesciej wystepuje przy zapaleniu pluc.
66
Zapalenie płuc
zakazenie obejmujace miazsz plucny, ktore prowadzi do rozwoju goraczki, objawow osluchowych ze strony pluc, zageszczen widocznych na RTG - rozlany lib platowy naciek zapalny.
Objawy typowe: pokaslywanie bez odpluwania wydzieliny (chyba, ze towarzyszy zapalenie oskrzeli) nagle rozpoczynajaca sie goraczka, zwiekszenie liczby oddechow, dusznosc, kaszel z odkrztuszaniem ropnej plwcoiny czasami bol oplucnowy spowodowany odczynem zapalnym (zrosty) - podobne do rwy miedzyzebrowej.
Naciek zapalny da: stlumienie odglosu opukowego, wmozenie drzenia glosowego, szmer oskrzelowy i rzezenia grubobankowe i zmiany w RTG.
Atypowo - suchy kaszel, objawy pozaplucne - bol glowy, bole miesniowe, oslabienie, bol gardla, nudnosci, wymioty, biegunka.
Przyczyna: bakterie streptococus pneumonia, wirusy, grzyby, pasozyty, wczesniejsza infekcja ornych drog oddechowych - droga zstepujaca.
Leczenie: antybiotykoterapie, odpowiednie nawodnienie, ew. leki przeciwbolowe ze wzgledu na mozliwosc bolu oplucnowego.
67
Rozedma płuc
przewlekla choroba pluc - nieprawidlowe powiekszenie przestrzeni powietrznych polozonych obwodowo od oskrzelikow koncowych i destrukcja scianek tych struktur. Skutkiem jest nadmierne upowietrzenie pluc i zmniejszenie ilosci pecherzykow plucnych. Dotyczy calych pluc, pogarsza sie ich sprezystosc i przebieg wymiany gazowej jest uposledzony. Tworza sie pecherze rozedmowe - grozi odma oplucnej. Nieodwracalne uszkodzenie struktury pluc.
Podstawowym objawem jest dusznosc.
68
Zespol uciskowy zyly glownej gornej
zespol objawow spowodowany znacznym utrudnieniem lub zamknieciem przeplywu krwi przez zyle glowna gorna. Spotykany najczesciej w przebiegu zmian w obrebie srodpiersia. Okolo 2/3 przypadkow jest spowodowane nowotworem (80% prawego płuca) oraz chłoniakami. Równiez w przebiegu n. tarczycy, grasicy oraz przerzutow do srodpiersia.
Inne dajace SVCS - tetniak aorty, zapalenie naczyn, przetoki tetniczo-zylne, gruzlica, sarkoidoza, zapalenie osierdzia, sluzak przedsionka serca, zakrzepica.
69
POChP
2 elementy:
1. przewlekle zapalenie oskrzeli - conajmniej 3 miesiace pacjent kaszle i odpluwa wydzieline w okresie co najmniej 2 lat
2. rozedmy pluc - destrukcja przegrod miedzypecherzykowych i tworzenia sie balonikow powietrznych wew. pluca.
Zmiana charakteru kaszlu moze byc objawem nowotworu.
70
Osierdzie - unerwienie
Unerwienie somatyczne (bólowe) - n. przeponowy, wiec promieniuje do okolicy nadobojczykowej lub okolicy bocznej szyi zaopatrywanej przez C3-C5.
+ nerw bledny
+ pnie wspolczulne
71
Zapalenie osiedzia
proces zapalny dotyczacy osierdzia - najczesciej w wyniku infekcji wirusowej lub bakteryjnej, a takze choroby ukladowe np., przewlekla niewydolnosc nerek, powiklanie po zawale serca.
Objawy: ciagly bol w srodkowej czesci klatki piersiowej (zamostkowy) promieniujacy do jednego lub obu ramion. W przeciwienstwie do zawalu bol ten bedzie zmniejszac sie w pozycji przodopochylenia podczas siedzenia. EKG.
72
Zaciskajace zapalenie osierdzia
nadmierne zgrubienie worka osierdziowego powoduje ucisk na serce uposledzajac jego funkcje i prowadzac do niewydolnosci serca.
Sprawdzenie odplywu krwi z zyl szyjnych - u zdrowych podczas wdechu cisnienie krwi w zylach szyjnch maleje, a u osob chorych na zaciskajace zapalenie osierdzia jest odwrotnie cisenie wzrasta - objaw Kussmaula - zastoj krwi przed prawym sercem.
73
Guz w obrebie prawego dolu biodrowego jest najczesciej:
- rak katnicy
- naciek lub ropien okolowyrostkowy
- choroba lesniewskiego-Crohna
- gruzlica katnicy
- promienica katnicy
- ropien miesnia ledzwiowego prawego
74
Guzy lewego dołu biodrowego
naciek zapalny lub ropien powstay na tle ostrego zapalenia uchylka okreznicy esowatej
75
Tętniak definicja
tętniakiem prawdziwym nazywamy ograniczone wypuklenie wszystkich warstw chorobowo zmienionej sciany tetnicy
76
Tętniak etiologia, powstawanie, czynniki ryzyka
- miazdzyca
- zwyrodnienie sciany tetnicy
- uraz
- wrodzone choroby tk. lacznej:
- zwyrodnienie torbielowate blony srodkowej
- zespol Marfana
- Zespol Ehlersa Danlosa
- zmiany zapalne blony srodkowej w przebiegu:
- posocznicy i zapalen nieswoistych, kily, guzkowego zapalenia tetnic
- zatory w vasa vasorum w przebiegu bakteryjnego zapalenia wsierdzia
77
Tetniak aorty brzusznej - wystepowanie / objawy
M 3% 60-65 lat, 9% powyzej 75 lat
K 3-8 razy rzadziej niz u M
Rodzaje: bezobjawowy (znaleziony przy rutynowym badaniu), objawowy, pekniety
Tetniak aorty brzusznej objawowy:
- bol L-S
- promieniowanie bolu do krocza
- bol wynikiem ucisku tetniaka na nn. czuciowe
78
Tętniak aorty piersiowej - objawy
- bole zamostkowe i plecow niezwiazne z wysilkiem
- dusznosc
- chrypka
- kaszel
- dysfagia
- krwioplucie
- krwawe wymioty
79
Tętniaki - leczenie / kwalifikacja do operacji na podstawie wielkosci
- klasyczny zabieg operacyjny lub wewnatrznaczyniowy
- pilnie z peknietym tetniakiem, a takze z tetniakami objawowymi.
- srednica tetniaka przekraczajaca 4,5cm
- jesli ma mniej niz 4,5 cm nalezy prowadzic kontrole pod USG co 3-6m
80
Przepuklina - definicja i rodzaje
przemieszczenie zawartosci jam ciala przez naturalne lub nabyte otwory ciala
- prawdziwa - uwypuklenie otrzewnej przez otwory sciany brzucha, przez ktore przemieszczaja sie trzewia
- rzekoma - wypadniecie trzewi przez uszkodzenie sciany, nie stwierdza sie worka przepuklinowego
81
Przepuklina - zawartość
- sieć i jelito cienkie
- poprzecznica lub kątnica
- kazdy inny narzad jamy brzusznej
82
Przepuklina - wystepowanie
Wystepowanie: 2 szczyty
- dziecinstwo (slabe powloki ciala)
- wiek podeszły - słabnięcie i zanik mięśni, poszerzenie przestrzeni między nimi
83
Budowa przepukliny - 4 elementy
1. Wrota przepukliny - pierscien w powlokach, przez ktory przepuklina przechodzi przez warstwe miesniowa
2. kanał przepukliny - kanal, przez ktory uchylek otrzewnej toruje sobie droge miedzy tkankami
3. worek przepuklinowy - otrzewna, najbardziej istotna czesc przepukliny (zawiera szyjke, trzon, dno)
4. zawartosc przepukliny - najczesciej siec wieksza, jelito cienkie, grube. Ogromne przepukliny moga zawierac cale narzady - np. pecherz moczowy. Male przepukliny zazwyczaj sa puste
84
Przepuklina uwieznieta
Dochodzi do tego przy kaszlu, wysilku fizycznym, parciu na stolec, mocz, urazie.
- wcisniecie do worka przepuklinowego wiekszej niz zwykle zawartosci, ktorej nie mozna odporowadzic
- wystepuje niedroznosc mechaniczn jelit - moze pojawic sie ucisk wrot na naczynia - niedokrwienie i martwica sciany jelita
- jesli zadzierzgniecie to da zgorzel petli jelitowej i ropne zapalenie worka przepuklinowego i otrzewnej
- bezposrednie zagrozenie zycia
