Choroby trzustki Flashcards
(39 cards)
OZT - epidemiologia
240/1 000 000/rok
-średni wiek - 50-55
OZT - Etiologia
1) kamica żółciowa i choroby dróg żółciowych
2)alkohol
inne:
-jatrogenne - po ECPW
-leki (AZA/ACEi/GKS/Erytromycyna/Rifampicyna/tetracyklina/Sulfasalazin/przeciwwirusowe/padaczkowe/diuretyki)
-neo trzustki
-AIDS
-HIPER - lipidemia, HIPER Ca2+
-urazy jamy brzusznej
-15% - idiopatyczne.
Podział OZT
1) Łagodna (lekkie( - ból opasajacy, promieniuje do pleców, nasila sie na stojąco, czasem promieniuje do klp.
- nud wym, bieg gorączka
- bolesność palpacyjna
- czasem żółte białkówki
2) postać Ciężka
- up tętno, spadek CTK
- tAChypnoe, duszność
- zab swiadomości, splatanie
- niedrożność porazenna
Diagnostyka OZT
- up LEU (>10k)
- up bilirubiny
- up AST, ALP (Fosfataza zasadowa)
- amylaza - co najmniej 3x ggn, amylaza w moczu - pojawia się wcześniej i utrzymuje dłuzej.
- oznaczenie aktywności lipazy - czulsze i swoistsze, ona dłużej aktywna.
- CRP >120 mg/l
OZT - Obrazowo
-USG - zatarcie granic trzustki, płyn wokół. Tu BAC i posiew. Gdy niedrozność porazenna - gazy w jelitach nie pozwalaja zbadać trzustki (nie widać)
-TK - najlepsza ocena zapalenia i martwicy - zwłaszcza z kontrastem.Tk najlepiej 3-4 doba od poczatku choroby.
MRI - podobna użyteczność co TK.
ECPW - gdy podejrzewamy ostre żółciopochodne zap. trzustki. Podczas badania mozna sfinkterotomię i usunąć złogi.
RTG - płyn w kącie prz-żebr, zwłaszcza lewy. Zacieniony miąższ może wskazywać ARDS.
RTG jamy brzusnej - rozdęta czasami petla JC. po lewej stronie. (Pętla wartownik)
Ocena ciężkości choroby - Ransona (prognostyczna)
- ocena przy przyjęciu i po 48h
- inne skale : Glasgow, APACHE II OZT
Przy przyjęciu: -wiek >55 lat -LEU >16k -glukoza >11 mmol/l (200) -LDH >1,5xnorma -AST >6x norma Po 48h: -spadek Ht o 10% -up st mocznika >1,8 mmol/l PaO2 <60 mmHg -Ca2+ < 2mmol/l -spadek dwuwęglanów >4 mEq/l -sekwestracja płynów >6l
Skala Ransona - punktacja OZT
- łagodna - 0-3ptk
- ciężka - 4 lub wiecej.
Powikłania OZT
- łagodna postać wyleczalna zachowawczo w 3-5 dni
- ciężka postać :
- SIRS - zagrozenie życia (pierwsze 7-10 dni)
- > 10-14 dni od poczatku - ryzyko zakarzenia tkanek martwiczych, ropnie, ropowica zaotrzewnowa –> sepsa.
Leczenie zachowawcze OZT
- bezwzględna głodówka (sonda tylko gdu nud, wym/ndr porazenna)
- petydyna (NIE morfina bo kurczy brodawke)
- wyrównanie elektrolitów (K+,Na+, Ca2+)
- żywienie dojelitowe - od 2 doby przez sondę;
- IPP
- TLenoterapia gdy SaO2 <90%
OZT Żółciopochodne
- ECPW z paipllotomią i usunięciem złogów.
- po usunięciu objawów PLANOWA cholecystektomia
Profilaktyka antybiotykowa -OZT
- zapobieganie zakażeniu martwicy i w żółciopochodnym OZT. (imipenem/ofloxacyna)
Wskazania do operacji - OZT
- zakazenie miąższu (najcześciej w 3 tyg choroby) - potwierdzeniem posiew z USG BAC.
- objawy septyczne
- nwd wielonarzadowa (MODS)
- pogarszanie stanu ogólnego mimo Int Terapii.
- Ropień za/wewnatrzotrzewnowy
- krwotok/perforacja jelita/ niedrożność
- Doraxna operacja tylko w rozlanym zap. otrzewnej / bardzo złym stanie ogólnym bo inaczej up smiertelności i powikłań.
Operacja martwicy trzustki - OZT
- open abdomen, usuniecie martwych tkanek, wypełnienie jamy gaza nasaczona odkażacem (packing) i drenaż
- po 24-48h ponowne otwarcie - usunięcie amrtwiczych tkanek, drenaż przepływowy - co kilka godzin kontrola i usuwanie martwicy/ropnii(aby ułatwić pacjenta zamykamy zamkiem błyskawicznym/kilkoma szwami)
PZT - zapaleie, postepujace włóknienie, zanik gruczołów nieodwracalne zmiany miąższu, uposlezenie wydzielania.
EPIDEMIOLOGIA
Epi - 20/50-100k M > K (sic)
PZT - Etiologia
1) - ALKOholizm inne (rzadkie): -HIPER Kalcemia (nadczynność przytarczyc) -PNN -Leki (fenacetyna/inne -niedobór białka -palenie -uszkodzenia/ndrożnosc wirsunga -Dziedziczne - AD/AR -30% IDIOPATYCZNE.
Podział PZT
- Przewl. wapniejace zapalenie - wapnienie miąższu i złogi w przewodach
- przewlekłe zaporowe zapalenie - uraz mechaniczny, zwęzenie zwieracza bańki, bliznowacenie po OZT, ucisk przez pseudotorbiele
Objawy PZT
-bóle nadbrzusza po posiłkach - promieniowanie do kręgosłupa pierś /lędźw.
=wzdęcia, uczucie pełnosci w nadbrzuszu.
-spadek masy ciała (unikanie jedzenia z bólu)
-biegunki tłuszczowe
-okresowa żółtaczka
PZT - fazy choroby
- poczatkowa - wiele lat nawracajace bóle brzucha.
- późna - nwd zewnatrzwydzielnicza i wewnątrzwydzielnicza + powikania (ropnie, ap. otrzewnej, krwawienia do UP)
- najczestsze powikłanie - TORBIELE RZEKOME.
Diagnostyka PZT
RTG - wapno w trzustce
- USG/TK - poszerzenie >3mm i nieregularny przebieg przewodu trzustkowego.
- złogi i wapno w miąższu
- torbiele, powiekszenie głowy trzustki
- ECPW,MRCP, EUS - gdy wątpliwości przy rozpoznaniu.
- najbardziej polecane -TK.
PZT Róznicować z:
- Rak (gdy baaaaardzo duze >1cm poszerzenie rpzewodu trzustkowego.)
- kamica żółciowa
- wrzody żoładka i XII
- choroby jelit i przewlekłe niedokrwienie jelit.
Leczenie zachowawcze PZT
- abstynencja alkoholowa
- dieta trzustkowa (duzo kalorii i duzo białka) - 2,5-3k kcal/d. mało tłuszczy (<60g/d) suplementacja ADEK, B
- Kreon lub inne wyciagi trzustkowe do posiłku. (trypsyna zwalcza ból bo hamuje wydzielanie trzustkowe, cisnienie przewodowe)
- przeciwbólowo gdy Kreon nie działa - paracetamol, NLPZ, rozkórczowe
Leczenie endoskopowe - drenaż wewn. - PZT
- zwęrzenie przewodu po sfinkterektomii. - stent.
- złogi usunąć koszyczkiem Dormira.
- duze złogi - rozbić dźwiekami i usunąć; - ESWL - litotropsja pozaustrojowa.
Wskazania do operacji PZT (niepoddajace się leceniu endoskopowemu)
-WSKAZANA W NIEPOWODZENIU LECZENIEM ENDOSKOPOWYM
- zatkanie/zwęzenie przewodu 3-ustkowego
- zwężenie żółciowego wspólnego
- torbiele trzzustki - objawowe
- przetoka trzustkowa
- silne bóle
- podejrzenie neo.
Torbiele trzustki
- najczęsciej 5-6 dekada, po przebytym OZT/PZT.
- mogą sie zakazić i pękać
