COPD

Question 1

Wat is COPD volgens GOLD?

Answer 1

is een aandoening gekarakteriseerd door een niet volledig reversibele luchtwegobstructie die in het algemeen progressief is en wordt veroorzaakt door een abnormale ontstekingsreactie van de longen op inhalatie van schadelijke deeltjes of gassen.

Longaanvallen (exacerbaties) en comorbiditeit dragen bij aan de ernst van de aandoening.

Question 2

Wat zijn kenmerken van COPD?

Answer 2

 Chronisch ontsteking progressief
 Meestal na 40e levensjaar
 Roken belangrijkste risicofactor
 Irreversibel
 Neutrofiele granulocyten hoog (type witte
bloedcellen: rol bij ontsteking)
 Verminderde levensverwachting (i.t.t. astma)

Question 3

Wat zijn klachten van COPD?

Answer 3

 Chronisch hoesten, sputum
 Piepende ademhaling (door slijm ontstaat
vernauwing)
 Kortademigheid
 Pijn op de borst
 Ongewenst gewichtsverlies (ademen kost energie)
 Toenemende inspanningsbeperking en
vermoeidheid na inspanning

Question 4

Waar wordt COPD door gekenmerkt?

Answer 4

perioden van acute verslechtering of respiratoire symptomen (exacerbatie)

Question 5

Wat zijn de 3 criteria van chronische bronchitis (onderdeel COPD)?

Answer 5

1. Chronische hypersecretie van slijm
2. Minimaal 3 opeenvolgende maanden per jaar
3. Minimaal 2 opeenvolgende jaren

Question 6

Wat is emfyseem en hoe gediagnosticeerd?

Answer 6

CT, abnormale volumetoename van luchthoudende ruimten distaal van terminale bronchioli, door heterogene destructie van de wanden –> sneller statische hyperinflatie

Question 7

Hoe ziet luchtwegvernauwing eruit bij chronische bronchitis vs astma vs emfyseem?

Answer 7

CB: wand niet verdikt, spanbanden nog functioneel, veel slijm zorgt voor vernauwing
Astma: verdikking slijmvliezen door oa hypersecretie en contractie van gladde spiercellen, spanbanden nog functioneel, luchtweg niet goed open te houden
E: spanbanden functioneren niet goed - wanden irregulariteit - klappen dicht bij uitademen –> vaker bij COPD dan bij astma

Question 8

Wat is de genetische factor bij COPD die progressie kan beinvloeden?

Answer 8

Alfa-1-antitrypsinedeficientie - meer afbrekende stoffen waardoor je snellere afbraak longweefsel hebt. Op jonge
leeftijd al zuurstofafhankelijk en evt. longtransplantatie

Question 9

Hoe kan roken leiden tot COPD klachten?

Answer 9

rookstoffen beïnvloeden macrofagen in longblaasjes en epitheelcellen —-> effect op neutrofielen (witten bloedcellen belangrijk bij ontstekingbestrijding en inflammatie COPD) –> stimuleren protease –> balans bij COPD slaat om –> afbraak normaal weefsel (emfyseem) + slijmproductie + beschadigen van trilharen (minder transport, meer ophoping slijm)

Question 10

Wat zijn belangrijke fenotypes van COPD? en welke medicijnen geven?

Answer 10

• non-exacerbator: weinig symptomen of nooit longaanvallen (SABA of SAMA)
• Astma COPD overlap (ICS/LABA of ICS/LABA/LAMA) Bijv. Astma op kinderleeftijd, maar door roken kan je COPD ontwikkelen
• Exacerbator met emfyseem (LAMA of LABA, LAMA/LABA/ICS) COPD + emfyseem + longaanvallen
• Exacerbator met chronische bronchitis (blue bloater) (LABA/ICS of triple therapie)
• Non-exacerbator, symptomatisch met emfyseem (pink puffer) (LABA/LAMA)

Question 11

Wat is de slechtste groep COPD qua mortaliteit?

Answer 11

Veel longaanvallen en chronische bronchitis - vaak aanvallen zorgt voor verminderde lingvolume en kracht –> mortaliteit neemt toe

Question 12

Wat is de fletcher curve?

Answer 12

Gaat uit van FEV1 en leeftijd vanaf 25 jaar. Fysiologische veroudering
vs. wat doen longfunctie als je stopt met roken Blijven roken, dan snellere achteruitgang. Geeft aan dat het nooit te laat is om te stoppen, want vanaf dat punt past de hellingshoek zich aan naar een meer normale verouderingslijn
Optimale longfunctie 25jr (tussen 20-35 jr hoogste FEV1, daarna achteruit)

Question 13

Wat is de normale ontwikkeling van longen?

Answer 13

1. Ontwikkelingsfase: voor de geboorte en de eerste kinderjaren
2. Groeifase: loopt door tot 20-25 jaar (max waarde)
3. Plateaufase: stabiele longfunctie die 10 jaar kan duren
4. Afnamefase

Question 14

Welke ontwikkelingsfase van de longen is anders bij COPD?

Answer 14

25-50% geen versnelde achteruitgang van lf, maar een verlaagd maximale plateaufase bereikt op jong volwassen leeftijd

Question 15

Wat zijn de 2 belangrijkste longfunctietrajecten leidend tot COPD?

Answer 15

• normale FEV1 op jongvolwassen leeftijd, met versnelde achteruitgang door actief roken
• kleinere longen met normale veroudering

Question 16

Hoe wordt COPD actief opgespoord door NHG standaard?

Answer 16

COPD risicotest van longfonds
casefinding bij (ex)roken en hoesten, bij hoge risicoscore (>20) nadere diagnostiek
- alleen voor mensen 40-70
- online
- goed bruikbaar populaties lage SES

Question 17

Wat gebeurt er bij statische hyperinflatie bij COPD?

Answer 17

VT neemt progressief toe, want door emfyseem en vernauwing wordt restvolume groter en ligt het niveau van de ademhaling hoger

Question 18

Met welke vragenlijst ernst ziekte bekijken?

Answer 18

Clinical COPD questionnaire
- gezondheidstoestand
- effect behandeling op beperking

Question 19

Wat is de BODE-index en waar voor gebruiken?

Answer 19

vragenlijst met 4 items gebruikt als middel om inzicht te krijgen om beslissen wel of niet aan beademing
1. Luchtwegobstructie volgens FEV1 (ernst)
2. Meters lopen in 6 min
3. Klachten bij inspanning
4. BMI
Hoger score is slechter

Question 20

Wat is de GOLD classificatie?

Answer 20

puur ernst van obstructie –> GOLD criteria
1. Licht FEV1 >.80
2. Matig ernstig .50 -.80
3. Ernstig 0.3-.50
4. Zeer ernstig <.30

Met ABCD erbij: breder: aantal klachten (mbv mMRC of CAT vragenlijst)
B+D: klachten
A+C: aanvallen
(in vierkant met ruit: links less symptoms, rechts: more symptoms)

Question 21

Wanneer ziektelast licht of verhoogd?

Answer 21

Licht: ‘normaal’, geen van de subdomeinen van ziektelast verhoogd, behandelen huisarts
verhoogd: minimaal 1 subdomein afwijkend - behandelen ziekenhuis

Subdomeinen:
 Klachten, hinder en beperkingen (CCQ/MRC)
 Longaanvallen (2 of meer oraal behandeld of 1 of meer ziekenhuisopnames)
 Voedingstoestand (ongewenst gewichtsverlies zonder verklaring)
 Longfunctie (FEV1 na bronchusverwijding of progressief longfunctieverlies)

Question 22

Wat is de meerwaarde van ziektelastbepaling bovenop GOLD?

Answer 22

 Begrijpelijk en inzichtelijk voor patiënten
 Ervaring patiënt komt boven water (individueel zorgplan finetunen)
 Geeft aangrijpingspunten, houvast en diepgang in gesprek (kapstok)
 Sterke visuele weergave
 Past in trend van motivational interviewing, individueel zorgplan en shared
decision making.
–> ziektelastmeter zorgt voor hogere ziekte specifieke QoL en hogere kwaliteit van zorg

Question 23

Waar is individueel zorgplan voor?

Answer 23

Hoe longaanval herkennen en wat doen?
LA - acute verslechtering van COPD klachten; het is een actieplan longaanval of algemeen COPD

Question 24

Welke meds?

Answer 24

• luchtwegverwijders
• ICS
• (par)enterale corticosteroiden
• antibiotica –> AZITROMYCINE (verlaagt long aanvallen)
• mucolytica
• theofyllines
• PDE-4-remmers

Question 25

Bij welke klachten en exacerbaties welke meds?

Answer 25

Groep A (lage ziektelast + lage exacerbaties); bronchusverwijder Groep B (hoge ziektelast + lage exacerbaties); langwerkende luchtwegverwijder (LABA of LAMA) Groep C (lage ziektelast + exacerbaties); LAMA Kritiek: misschien extra medicatie die aanvallen kunnen voorkomen (ICS, nu pas in groep D). Groep D (hoge ziektelast + exacerbaties); LABA + ICS Inhalatiecorticosteroïden kunnen bij COPD patiënten exacerbaties voorkomen, als je het aan de juiste categorie geeft (groep C + D met exacerbaties).

Question 26

Wat zijn niet-medicamenteuze interventies?

Answer 26

1. Zuurstof 2. Morfine 3. Fysiotherapie 4. Longrevalidatie (diëtist, fysiotherapie, psychologie) 5. Voedingsinterventies 6. Longvolumereductie

Question 27

Welke kenmerken heeft een goede kandidaat voor longrevalidatie?

Answer 27

 COPD patiënt met veel klachten en verminderde functionele status  Gemotiveerde patiënt  Geen actieve rookstatus  Geen ernstige comorbiditeit  Elke graad van luchtwegobstructie (iedere GOLD categorie)

Question 28

Wat is ELVR?

Answer 28

Longvolume reductie endobronchiaal ventiele plaatsen: 1 kwab afsluiten zodat lucht niet in maar wel uit, longkwab klapt dicht, waardoor gezonde kwabben beter kunnen uitzetten --> minder hyperinflatie en minder kortademigheid

Question 29

Wat is het probleem met EVLR?

Answer 29

veel complicaties, dus hele strenge selectie, desondanks risico klaplong en 2/100 overlijden

Question 30

Wat is een exacerbatie/longaanval?

Answer 30

acute achteruitgang in de conditie van een COPD patient, uitgaande van een stabiele situatie en die valt buiten de dagelijkse variaties, vraagt om een verandering in medicatie --> acute benauwdheid, slijm ontwikkeling of verandering

Question 31

Wat is het verschil tussen astma en COPD exacerbatie?

Answer 31

Bij astma: compleet herstel na aanval Bij COPD afname longfunctie door incompleet herstel, hoe vaker, hoe hoger kans mortaliteit - lagere QoL ook --> neerwaartse spiraal

Question 32

Mogelijke klachten bij exacerbaties COPD

Answer 32

 ’s Nachts wakker worden door benauwdheid  Meer hoesten, met name in de ochtend  De hoeveelheid slijm neemt toe en verandert van kleur  Meer en toenemende kortademigheid  Niet meer in staat zijn hele zinnen uit te spreken  Trap lopen kost meer moeite  Vaker pauzes nodig tijdens een stukje wandelen  Vaker dan normaal een luchtwegverwijder gebruiken  Meer vermoeid  Minder eetlust  Temperatuursverhoging / koorts  In paniek raken of angstig en onzeker gevoel hebben  Langzamerhand uitgeput raken en verward worden (teveel CO2)

Question 33

Hoe exacerbatie behandelen?

Answer 33

 Hoog gedoseerd corticosteroïden (prednison)  Antibiotica (aanwijzing infectie)  Vernevelaar met luchtwegverwijders  Zuurstof bij zuurstofgebrek  Regelmatig opname noodzakelijk  Opname IC beademing

Question 34

Hoe niet-invasief behandelen van exacerbatie?

Answer 34

Lucht in luchtwegen blazen (masker op gezicht): druk aangepast bij in- en uitademing. - NIV (niet-invasieve ventilatie) bij longaanvallen (acuut bij longaanvallen), ook in thuissituatie bij chronische COPD patiënten die ‘s nachts onvoldoende ademen. Betere QoL en betere overleving.

Question 35

Welke overwegingen bij NRNB beleid?

Answer 35

 Kans op onmiddellijk / korte termijn therapeutisch succes  Overleving en levenskwaliteit middellange termijn (hoe kom je uit beademing?)  Wensen en verwachtingen patiënt Als poli tijdig gesprek aangaan. !! Advanced Care Planning !!

Question 36

Wanneer NRNB beleid bespreken?

Answer 36

alle patienten die worden opgenomen met een longaanval; bespreken in stabiele situatie